WIKA

Filipino 1

Week 5
Linggong Ilalaan Nilalaman
Week No. Content
1 1. Oryentasyon
 Pagpapakilala ng Sarili
 Silabus ng kurso
 Paraan ng Pagmamarka
 
2. Mga Sangguniang Aklat at iba pa.
 

2 1. Batayang Kaalaman sa Wika

 Katuturan at Katangian ng Wika
 Kahalagahan ng Wika
2. MgaTeoryang Pangwika
3 1. Mga Barayti at Rehistro ng Wika
2. Antas ng Wika
3. Iba’t Ibang uri ng Wikang Filipino- proyekto
4 1. Tungkulin ng Wika
2. Domeyn Pangwika
5 1. Pinagmulan ng Wikang Filipino -proyekto
2. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
6  
PAUNANG PAGSUSULIT
 ANG PAGKAKAROON NG ANTAS NG WIKA
AY ISA PANG MAHALAGANG KATANGIAN
NITO. TULAD NG TAO, ANG WIKA AY
NAHAHATI RIN SA IBA’T IBANG
KATEGORYA AYON SA KAANTASAN NITO.
KUNG TUTUUSIN, ANG ANTAS NG
WIKANG MADALAS NA GINAGAMIT NG
ISANG TAO AY ISANG MABISANG
PALATANDAAN KUNG ANONG URI NG
TAO SIYA AT KUNG SA ALING ANTAS-
PANLIPUNAN SIYA NABIBILANG.
 Mahalagang maunawaan ng lahat ng
tao ang mga antas ng wikang ito
nang gayo’y maibagay niya ito sa
kanyang katayuan, sa hinihingi ng
panahon at pook at maging sa
okasyong dinadaluhan.
 Mahahati ang antas ng wika sa
kategoryang Pormal at Impormal.
Sa bawat kategorya, napapaloob ang
mga antas ng wika.
A. PORMAL Ito ang mga salitang
estandard dahil kinikilala,
tinatanggap at ginagamit ng higit na
nakararami lalo na ng mga
nakapag- aral ng wika.
1. Pambansa. Ito ang mga salitang
karaniwang ginagamit sa mga aklat
pangwika/pambalarila sa lahat ng
mga paaralan. Ito rin ang wikang
kadalasang ginagamit ng
pamahalaan at itinuturo sa mga
paaralan.
2. Pampanitikan o Panretorika. Ito
naman ang mga salitang gamitin
ng mga manunulat sa kanilang
mga akdang pampanitikan. Ito ang
mga salitang karaniwang
matatayog, malalalim, makulay at
masining.
 Impormal.Ito ang mga salitang
karaniwan, palasak, pang araw-araw
na madalas nating gamitin sa
pakikipag-usap at
pakikipagtalastasan sa mga kakilala
at kaibigan.
1. Lalawiganin. Ito ang mga
bokabularyong diyalektal. Gamitin
ang mga ito ang mga partikular na
pook o lalawigan lamang, maliban
kung ang mga taal na gumagamit
nito ay magkikita-kita sa ibang lugar
dahil natural na nila itong
naibubulalas. Makikilala rin ito sa
pagkakaroon ng kakaibang tono, o
ang tinatawag ng marami na punto.
2. Kolokyal. Ito’y mga pang-araw-
araw na salita na ginagamit sa mga
pagkakataong impormal. Maaaring
may kagaspangan nang kaunti ang
mga salitang ito ngunit maaari rin
itong maging repinado ayon sa kung
sino ang nagsasalita nito. Ang
pagpapaikli ng isa, dalawa o higit
pang salita lalo na sa mga pasalitang
komunikasyon ay mauuri rin sa
antas nito.

Halimbawa:

nasa’n (nasaan),
pa’no (paano),
sa’kin (sa akin),
sa’yo (sa iyo),
kelan (kailan),
meron (mayroon)
3. Balbal. Ito ang tinatawag sa Ingles
na slang. Sa mga pangkat-pangkat
nagmumula ang mga ito upang ang
mga pangkat ay magkaroon ng
sariling codes. Mababang antas ng
wika ito, bagamat may mga
dalubwikang nagmumungkahi ng
higit pang mababang antas, ang
antas-bulgar (halimbawa nito ay ang
mura at mga salitang may
kabastusan).

Sa lahat ng antas ng wika, ang
balbal ang pinakadinamiko. Maaari
kasing ang usong salitang balbal
ngayon at laos na bukas. Nakatutuwa
ring pang-aralan kung paano nabubuo
ang mga salitang ito. Minsan nga,
dahil sa napakasalimuot na prosesong
pinagdadaanan ng isang salitang
balbal, nagiging lubhang mahirap nang
ugatin ang pinanggalingan nito.
Kayrami ngang kabataang gamit nang
gamit ng mga salitang balbal na hindi
nila alam kung paano nabuo.
Linggong Ilalaan Nilalaman
Week No. Content
1 1. Oryentasyon
 Pagpapakilala ng Sarili
 Silabus ng kurso
 Paraan ng Pagmamarka
 
2. Mga Sangguniang Aklat at iba pa.
 

2 1. Batayang Kaalaman sa Wika

 Katuturan at Katangian ng Wika
 Kahalagahan ng Wika
2. MgaTeoryang Pangwika
3 1. Mga Barayti at Rehistro ng Wika
2. Antas ng Wika
3. Iba’t Ibang uri ng Wikang Filipino- proyekto
4 1. Tungkulin ng Wika
2. Domeyn Pangwika
5 1. Pinagmulan ng Wikang Filipino -proyekto
2. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
6  
PAUNANG PAGSUSULIT
 Mga
TUNGKULIN
ng Wik
a
1. Interaksyunal - nagpapanatili ng relasyong sosyal.
halimbawa:
pasalita: pangangamusta
pasulat: liham pang-kaibigan

2. Instrumental - tumutugon sa mgapangangailangan.

halimbawa:
pasalita: pag-uutos
pasulat: liham pang-aplay
3. Regulatori - kumukontrol/gumagabay sa kilos
o asal ng iba.

halimbawa:
pasalita: pagbibigay ng direksyon
pasulat: panuto

4. Personal - nagpapahayag ng sariling

damdamin o opinyon.

halimbawa:
pasalita: pormal o di-pormal na
talakayan
pasulat: liham sa patnugot
5. Imahinasyon - nagpapahayag ng imahinasyon sa
malikhaing paraan.

halimbawa:
pasalita: malikhaing
pagsasabuhay/pamamaraan
pasulat: mga akdang pampanitikan

6. Heuristic - naghahanap ng mga

impormasyon o datos.
halimbawa:
pasalita: pagtatanong
pasulat: survey

7. Informative - nagbibigay ng mga

impormasyon.
halimbawa:
pasalita: pag-uulat
pasulat: balita sa pahayagan
Linggong Ilalaan Nilalaman
Week No. Content
1 1. Oryentasyon
 Pagpapakilala ng Sarili
 Silabus ng kurso
 Paraan ng Pagmamarka
 
2. Mga Sangguniang Aklat at iba pa.
 
2 1. Batayang Kaalaman sa Wika
 Katuturan at Katangian ng Wika
 Kahalagahan ng Wika
2. MgaTeoryang Pangwika
3 1. Mga Barayti at Rehistro ng Wika
2. Antas ng Wika
3. Iba’t Ibang uri ng Wikang Filipino- proyekto
4 1. Tungkulin ng Wika
2. Domeyn Pangwika
5 1. Pinagmulan ng Wikang Filipino -proyekto
2. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
6  
PAUNANG PAGSUSULIT
 Mga

at

ng Wik
a
1. Dayalek/ Dayalekto
- pagkakaiba - iba o baryasyon sa loob ng isang
particular na wika.
• - wikang sinasalita ng isang neyographical.

• Halimbawa:
• Pakiurong nga po ang plato (Bulacan - hugasan)
• Pakiurong nga po ang plato (Maynila - iusog)

2. Idyolek
- nakagawiang pamamaraan sa pagsasalita ng isang indibidwal o ng
isang pangkat ng mga tao.
- Indibidwal na estilo ng paggamit ng isang tao sa kanyang wika.

• Halimbawa:

Tagalog - Bakit?
Bakit ga?
Batangas Bakit
- Bataan ah?
3.
Sosyolek
- baryasyon ng wika batay sa katayuan sa lipunan ng nagsasalita o sa
pangkat na kanyang kinabibilangan.
- may kinalaman sa katayuang sosyo-ekonomiko ng nagsasalita

Halimbawa:
Wika ng mag-aaral
Wika ng matanda
4. Register
- isang baryasyon sa wika na may kaugnayan sa taong nagsasalit
o gumagamit ng wika.
- mas madalas nakikita/nagagamit sa isang particular na
disiplina.
-pagkakaroon ng pagbabago ng wika sa taong
nagsasalit o gumagamit ng wika ayon sa:
a. Tono ng kausap o tagapakinig (tenor of discourse)
-- naaayon ang wika sa sino
ang nag-uusap. (para kanino)
-- batay sa larangan na tinatalakay at
ss panahon. (layunin)
b. Paksa ng pinag-uusapan (field of discourse)
c. Paraan o paano nag-uusap (mode of discourse)
-- pasalita o pasulat pagtalima sa mga panunturan dapat sundin batay sa uri
ng piniling paraan ng pag-uusap.(papaano)

**Lubhang dinamiko ang wika kaya't nagkakaroon ito ng iba-ibang rehistro batay sa
konteksto ng paggamit nito at kung sino ang gumagamit nito.
Halimbawa ang salitang bato ay may iba't ibang ibig sabihin sa iba-ibang
larangan.
Larangang ng medisina - tumutukoy sa kidney
♥ Konstruksyon - maaaring tumukoy sa hollow block
♥ Pag-aalahas - mamahaling hiyas
♥ Adik - shabu
Mahalagang matukoy ang iba’t ibang rehistro ng wika upang maging tiyak ang
pag-unawa at paghahatid ng mensahe sa iba't ibang larangan o disiplina.
Linggong Ilalaan Nilalaman
Week No. Content
1 1. Oryentasyon
 Pagpapakilala ng Sarili
 Silabus ng kurso
 Paraan ng Pagmamarka
 
2. Mga Sangguniang Aklat at iba pa.
 
2 1. Batayang Kaalaman sa Wika
 Katuturan at Katangian ng Wika
 Kahalagahan ng Wika
2. MgaTeoryang Pangwika
3 1. Mga Barayti at Rehistro ng Wika
2. Antas ng Wika
3. Iba’t Ibang uri ng Wikang Filipino- proyekto
4 1. Tungkulin ng Wika
2. Domeyn Pangwika
5 1. Pinagmulan ng Wikang Filipino -proyekto
2. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
6  
PAUNANG PAGSUSULIT
Panoorin ang video at mag bigay ng iyong
sariling kahulugan ang sumusunod:
1. Domeyn Pangwika
2. Kasaysayan ng Wikang Pambansa

Ilagay lamang ang inyong pag kakahulugan sa microsoft

word at isumite sa ating email address.

Anc.extentsiononlineclass@gmail.com
Linggong Ilalaan Nilalaman
Week No. Content
1 1. Oryentasyon
 Pagpapakilala ng Sarili
 Silabus ng kurso
 Paraan ng Pagmamarka
 
2. Mga Sangguniang Aklat at iba pa.
 
2 1. Batayang Kaalaman sa Wika
 Katuturan at Katangian ng Wika
 Kahalagahan ng Wika
2. MgaTeoryang Pangwika
3 1. Mga Barayti at Rehistro ng Wika
2. Antas ng Wika
3. Iba’t Ibang uri ng Wikang Filipino- proyekto
4 1. Tungkulin ng Wika
2. Domeyn Pangwika
5 1. Pinagmulan ng Wikang Filipino -proyekto
2. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
6  
PAUNANG PAGSUSULIT