Professional Documents
Culture Documents
L2.Cis Horizontuli Koordinatebi
L2.Cis Horizontuli Koordinatebi
ჰორიზონტული
კოორდინატთა სისტემა
ეყრდნობა 2 დიდ წრეს:
დამკვირვებლის
მერიდიანს და
ჭეშმარიტ ჰორიზონტს.
კოორდინატებია
სიმაღლე (Altitude, High)
H და აზიმუტი (Azimuth)
Zn
ჰორიზონტული კოორდინატთა სისტემა
მნათობის სიმღლე (H):
1. არის ცენტრალური კუთხე ჭეშმარიტი
ჰორიზონტის სიბრტყესა და
მნათობზე მიმართულებას შორის;
2. არის მნათობის ვერტიკალის რკალი
ჭეშმარიტი ჰორიზონტიდან
მნათობამდე.
სიმაღლე იზომება 00-დან 900-მდე:
00≤H≤900;
ჰორიზონტის ქვევით მნათობთა
სიმაღლე უარყოფითია.
სიმაღლის დამატებას ეწოდება
ზენიტური მანძილი (Zx) და
წარმოადგენს მნათობის ვერტიკალის
რკალს ზენიტიდან მნათობამდე:
H+Zx=900
ზენიტური მანძილი იზომება 00-დან 1800-
მდე: 00≤Zx≤1800
ჰორიზონტული კოორდინატთა სისტემა
მნათობის წრიული აზიმუტი (Bearing ) Zn
არის ჭეშმარიტი ჰორიზონტის რკალი
დამკვირვებლის მერიდიანსა და
მნათობის ვერტიკალს შორის, ათვლა
წარმოებს საათის ისრის მიმართულებით
00-დან 3600-მდე, 00≤A≤3600;
მნათობის აზიმუტური კუთხე ანუ
ნახევარწრიული აზიმუტი Z იზომება
ჰორიზონტის რკალით შუადღის ხაზის
ორივე ბოლოდან (N ან S) აღმოსავლეთის
ან დასავლეთის მიმართულებით
მნათობის ვერტიკალამდე 00-დან 1800-
მდე. საწყის წერტილს აქვს ამაღლებული
პოლუსის სახელი;
მნათობის მეოთხედური აზიმუტი Z1/4
ჭეშმარიტი ჰორიზონტის რკალია
შუადღის ხაზის ორივე ბოლოდან (N ან S)
აღმოსავლეთის ან დასავლეთის
მიმართულებით მნათობის
ვერტიკალამდე 00-დან 900-მდე.
ჰორიზონტული კოორდინატთა
სისტემა
ტოლ სიმაღლეთა წრეწირი ანუ
მდებარეობის ხაზი (LOP) არის
წირი დედამიწის ზედაპირზე,
საიდანაც მოცემული მნათობი
ერთიდაიმავე მომენტში ერთნაირ
სიმაღლეზე ჩანს, ცხადია წირის
ცენტრი წარმოადგენს მნათობის
გეოგრაფიულ ადგილს დედამიწის
ზედაპირზე.
გემის ადგილმდებარეობის
განსაზღვრისათვის საჭიროა
ერთდროულად არანაკლებ ორი
მნათობის ტოლ სიმაღლეთა წირის
განსაზღვრა, რომელთა კვეთის
წერტილებიდან ერთერთის
გეოგრაფიული კოორდინატები
განსაზღვრავს გემის
ადგილმდებარეობას.
საკონტროლო კითხვები
1. რომელ 2 დიდ წრეს ეყრდნობა ჰორიზონტული კოორდინატთა სისტემა?
2. რას წარმოადგენს ხილული ჰორიზონტი (Visible or Apparent Horizon)?
3. რას წარმოადგენს ჭეშმარიტი ჰორიზონტი (Celestial Horizon)?
4. რას წარმოადგენს ციური ეკვატორი?
5. რას წარმოადგენს დამკვირვებლის მერიდიანი?
6. რას წარმოადგენს პირველი ვერტიკალი?
7. რას წარმოადგენს შუადღის ხაზი?
8. როგორ მიიღება ჰორიზონტის N და S წერტილები?
9. როგორ მიიღება ჰორიზონტის E და W წერტილები?
10. როგორ მიიღება ზენიტის და ნადირის წერტილები ცის სფეროზე?
11. როგორ მიიღება სამყაროს პოლუსები ცის სფეროზე?
12. რას წარმოადგენს ცის თაღი ანუ ცის სფერო?
13. რა ნაწილებად ყოფს ციური ეკვატორი ცის სფეროს?
14. რა ნაწილებად ყოფს ჰორიზონტი ცის სფეროს?
საკონტროლო კითხვები
14.რა ნაწილებად ყოფს დამკვირვებლის მერიდიანი ცის სფეროს?
15.რომელი წერტილებით განისაზღვრება ჰორიზონტის მხარეები?
16.რას წარმოადგენს მნათობის ვერტიკალი?
17.რას წარმოადგენს მნათობის ალმუკანტარატი?
18.რას წარმოადგენს მნათობის წრიული აზიმუტი – Zn (განმარტება და განსაზღვრის
არე)?
19.რას წარმოადგენს მნათობის აზიმუტური კუთხე (ნახევარწრიული აზიმუტი) – Z
(განმარტება და განსაზღვრის არე)?
20.რას წარმოადგენს მნათობის მეოთხედური აზიმუტი – Z1/4 (განმარტება და
განსაზღვრის არე)?
21.რას წარმოადგენს მნათობის სიმაღლე – H (განმარტება და განსაზღვრის არე)?
22.რას წარმოადგენს მნათობის ზენიტური მანძილი – Zx (განმარტება და
განსაზღვრის არე)?
23.რომელი წერტილიდან/წრეწირიდან, რა მიმართულებით და რა კუთხურ
შუალედში აითვლება აზიმუტი (Zn)?
24.რომელი წერტილებიდან/წრეწირიდან, რა მიმართულებით და რა კუთხურ
შუალედში აითვლება მნათობის ნახევარწრიული აზიმუტი (Z)?
25.რომელი წერტილებიდან/წრეწირიდან, რა მიმართულებით და რა კუთხურ
შუალედში აითვლება მნათობის მეოთხედური აზიმუტი (Z1/4)?
საკონტროლო კითხვები
27. რა კუთხურ შუალედში იზომება წრიული აზიმუტი (Zn)?
28. რა კუთხურ შუალედში იზომება ნახევარწრიული აზიმუტი ანუ
აზიმუტური კუთხე (Z)?
29. რა კუთხურ შუალედში იზომება მეოთხედური აზიმუტი (Z1/4)?
30. რა კუთხურ შუალედში იზომება მნათობის სიმაღლე (H)?
31. რა კუთხურ შუალედში იზომება მნათობის ზენიტური მანძილი (Zx)?
32. რომელი წრეწირის რკალს წარმოადგენს აზიმუტი?
33. რომელი წრეწირის რკალს წარმოადგენს სიმაღლე?
34. რომელი წრეწირის რკალს წარმოადგენს ზენიტური მანძილი?
35. როგორი სახელწოდება ან რა ნიშანი აქვს მნათობის სიმაღლეს?
36. რა ეწოდება ჭეშმარიტი ჰორიზონტის «S» და «N» წერტილების შემაერთებელ
ხაზს?
37. რას წარმოადგენს მნათობის გეოგრაფიული ადგილი (GP)?
38. რას წარმოადგენს მნათობის ტოლ სიმაღლეთა წირი დედამიწის
ზედაპირზე?
39. რა ეწოდება მნათობის ტოლ სიმაღლეთა წირის ცენტრს დედამიწის
ზედაპირზე?