ლექცია 5

ვიბრაციები და ტალღები
ნებისმიერი პროცესს, რომელიც მეორდება დროის ერთი და იგივე
შუალედის შემდეგ, ეწოდება პერიოდული.

მაგ.: კედლის საათის ქანქარა

საქანელა
ბორბლის მუდმივი სიჩქარით ტრიალი
გიტარის (ან სხვა სიმებიანი ინსტრუმენტის) სიმის რხევა
...
 მარტივი ჰარმონიული მოძრაობა
მარტივი ჰარმონიული მოძრაობა ეწოდება
მოძრაობას, რომელსაც განიცდის
ნებისმიერი რადიუსის წრეწირზე მუდმივი
სიჩქარით მოძრავი წერტილის პროექცია,
წრეწირის ცენტრზე გამავალ ნებისმიერ
წრფეზე.

წონასწორობის მდგომარეობა

წონასწორობის მდგომარეობიდან მაქსიმალურ მოძრაობს ჰარმონიულად

გადახრას ეწოდება ამპლიტუდა. (რისი ტოლია
ამ შემთხვევაში?)
1
სიხშირე =
პერიოდი
დროს, რომელიც სხეულს სჭირდება ერთი
სრული ციკლის დასასრულებლად ეწოდება
პერიოდი.
ციკლი
1 წამის განმავლობაში შესრულებული სრულ 1 = 1 ჰერცი (Hz)
ციკლთა რაოდენობას ეწოდება სიხშირე. წამში
 ჰარმონიული მოძრაობის თეორია

1 განზომილებიან ჰარმონიულ
მოძრაობას ეწოდება რხევა.

თუ რადიუსვექტორი ბრუნავს
მუდმივი კუთხური
სიჩქარით, , მაშინ

რადიუსის წრეწირზე
მუდმივი სიჩქარით მოძრავი
წერტილი 1 სრულ ბრუნს
გააკეთებს
 ჰარმონიული მოძრაობის თეორია

წრეწირზე მოძრავი სხეულის

ცენტრისკენული აჩქარება
 ზამბარის გაჭიმვა

დრეკადობის კოეფიციენტი

ზამბარაში აღძრული
დრეკადობის ძალისთვის
ზამბარის რხევა
 განივი ტალღები

ტალღის ორ მსგავს წერტილს შორის

მანძილს ეწოდება ტალღის სიგრძე და
აღინიშნება -ით.
 განივი ტალღები

წონასწორობის მდგომარეობიდან მაქსიმალურ

გადახრას ეწოდება ამპლიტუდა. (რისი ტოლია
ამ შემთხვევაში?)

1 წამის განმავლობაში ნებისმიერ წერტილში

შემოსული ან გასული ტალღების რაოდენობას
ეწოდება ტალღის სიხშირე.

ტალღური სიჩქარე
სინუსოიდალური ტალღები
 ფაზური კუთხეები

საწყისი ფაზა

ჯამური ფაზა

ჯამური ფაზა
ფაზური სიჩქარე და ტალღური სიჩქარე

ჯამური ფაზები
ერთი და იგივეა

დრეკადობის
თეორიიდან

იუნგის მოდული
სიმკვრივე
 ამპლიტუდა და ინტენსი(ვ)ობა

ტალღას გადააქვს ენერგია.

ტალღის გავრცელების
მიმართულების მართობულ
ერთეულოვან ფართობში, დროის
ერთეულში გასულ ენერგიას
ეწოდება ტალღის ინტენსი(ვ)ობა.

რაიმე მოცულობაში, დროის

ყოველ მოცემულ მომენტში
ტალღას გააჩნია ენერგია. ამიტომ
შეგვიძლია შემოვიღოთ ტალღის
ენერგიის სიმკვრივის ცნება.

ნაწილაკის სიჩქარე
 ამპლიტუდა და ინტენსი(ვ)ობა

სფერული ტალღების შემთხვევაში,

ერთი და იგივე ენერგიამ უნდა
გადაკვეთოს ტალღის წყაროზე
ცენტრირებული ნებისმიერი
სფეროს ზედაპირი

ამიტომ, დროის ერთეულში,

ერთეულოვან ფართობში
გამავალი ენერგია (ანუ
ინტენსი(ვ)ობა) იქნება წყარომდე
მანძილის კვადრატის, r2 -ის,
უკუპროპორციული
ტალღის ამპლიტუდა
ერთეულოვან მანძილზე
 ამპლიტუდა და ინტენსი(ვ)ობა
გარემოში გავლისას ტალღა (მათ
შორის სინათლის ტალღაც)
შესაძლოა შთაინთქმებოდეს.

ყველაზე მარტივ (და ხშირ)

შემთხვევაში ინტენსი(ვ)ობის
ფარდობითი ცვლილება
პროპორციულია შთამთქმელ
გარემოში განვლილი მანძილისა

ბუგერის კანონი
 სიხშირე და ტალღის სიგრძე

ხილული დიაპაზონი
 სიხშირე და ტალღის სიგრძე

დოპლერის ეფექტი
 ტალღური პაკეტები

სინუსოიდები დროში უსასრულოდ

არიან განვრცობილი.

ბუნებაში უსასრულო
ხანგრძლივობის პროცესები არ
არსებობენ.
 ერთი და იგივე მიმართულების
ჰარმონიული მოძრაობის შეკრება
ერთი და იგივე სიხშირის ტალღების
შეკრება შეკრება
ერთი და იგივე სიხშირის ტალღების
შეკრება შეკრება