ჰემოდინამიკური პარამეტრების

ინვაზიური მონიტორინგი: არტერიული

წნევის რეგისტრაცია
არტერიების კათეტერიზაცია
ცენტრალური ვენების კათეტერიზაცია
ფილტვის არტერიის კათეტერიზაცია
ფილტვის კაპილარების ჩაჭედვის წნევა

ელენე ნიკობაძე
 მონიტორინგის ტიპები
• არტერიის კანულაცია – პირდაპირი (ინვაზიური)
• დაკვირვების ტიპი:
– გამოიყენება სისხლის არტერიული წნევის
გასაზომად/ არტერიული სისხლის გაზების ნიმუშების
ასაღებად
– სასურველია ინტენსიური (რეანიმაციული)
განყოფილების გულ-სისხლძარღვთა და სუნთქვის
უკმარისობის მქონე ყველა ავადმყოფისათვის
– გამოიყენება ანესთეზიისას დიდი ქირურგიული
ოპერაციების (გულისა და სისხლძარღვების ქირურგია,
სისხლის დანაკარგი, გულ-სისხლძარღვოვანი
არასტაბილურობა) დროს
– გამოიყენება თუ წნევის არაინვაზიური მონიტორინგი
შეუძლებელია (არითმიები)
 არტერიის კათეტერიზაცია - კანულაცია (A-
line)

• არტერიის კანულაციისათვის ყველაზე

ხშირად გამოიყენება – სხივის არტერია
• სხვა მიდგომები მოიცავს – მხრის, იღლიის,
იდაყვის, ბარძაყის, ტერფის ზურგისმხრივ
არტერიებს
• ნორმალურ არტერიულ წნევას აქვს თავისი
სპეციფიური გრაფიკული გამოსახულება
არტერიის კანულაცია (A-line)
არტერიის კანულაცია (A-line)
 არტერიის კანულაცია (A-line)

• გამოიყენება – სისტოლური და დიასტოლური

წნევების პირდაპირი და ნამდვილ დროში
განსაზღვრისათვის
• საშუალო არტერიული წნევა გამოითვლება
ფორმულით:
MAP = DP+⅓(SP-DP)
• საშუალო არტერიული წნევის ნორმაა – 70 –
100 მმ ვწყ.სვ
 ცენტრალური ვენების კათეტერიზაცია

• ცენტრალური მიდგომა ვენებთან უნივერსალურია კრიტიკული

მედიცინის განყოფილების ავადმყოფებისათვის

• ცენტრალური ვენების კათეტერიზაციის დანიშნულებაა:

ცენტრალური ვენური წნევის (CVP) მონიტორინგი,
მედიკამენტების შეყვანა, სრული პარენტერული კვება, სითხის
შეყვანა, ფილტვის არტერიაში კათეტერის შეყვანა, გულის
დროებითი სტიმულაციისათვის მიმმართველების (სადენების)
შეყვანა და დიალიზი

• ცენტრალური ვენების კათეტერიზაციისათვის გამოიყენება :

შიგნითა საუღლე ვენა, ლავიწქქვეშა ვენა, ბარძაყის ვენა

• ცენტრალურ ვენებში წნევის გაზომვისას მაჩვენებლები 10–20 მმ

ვწყ.სვ–ით უფრო მეტია ვიდრე პერიფერიულ ვენებში
 ცენტრალური ვენური წნევა – CVP

• საშუალოდ CVP მერყეობს 2 – 10 მმ ვწყ.სვ–ის ფარგლებში

• ძირითადად CVP განსაზღვრავს პრედატვირთვას

• მაღალი პრედატვირთვის მიზეზი შეიძლება იყოს:

1. სითხის სიჭარბე
2.გულის ტამპონადა და გულის მარჯვენამხრივი
დისფუნქცია – სისხლი არ მოძრაობს გულის ღრუებში
ნორმალურად, ამგვარად სისხლი არ მოძრაობს
ფილტვებში და გულის მარცხენა ნაწილში
ნორმალურად
 ცენტრალური ვენური წნევა – CVP

• დაბალი CVP–ის ან შემცირებული

პრედატვირთვის მიზეზი შეიძლება
იყოს:

1.დეჰიდრატაცია
2.სითხის დეფიციტი
3.ვენოდილატაცია
 საერთო სისხლძარღვოვანი წინააღმდეგობა SVR

• საერთო სისხლძარღვოვანი წინააღმდეგობა (სსწ) - ორივე

წრის პერიფერიული სისხლძარღვების ჯამური წინააღმდეგობა
(ჯამური პრეკაპილარული - არტერიოლების წინააღმდეგობა)
• მცირე წრის სისხლძარღვების SVR ნორმაში 6-8-ჯერ ნაკლებია
დიდი წრის სისხლძარღვების SVR-თან შედარებით
• იზომება Swan-Ganz კათეტერით მიღებული მონაცემებიდან
SVR = 80 x (MAP-CVP)/CO
• SVR ნორმაში - 800-1500-2500 დინ/წმ/სმ-5
• გულის ქრ.უკმარისობისას სსწ მატულობს უკმარისობის
ხარისხის პროპორციულად,
• სსწ ↑↑ჰიპერტონული დაავადების, მიოკარდიუმის
ინფარქტის, განსაკუთრებით↑↑↑ კარდიოგენული შოკის
დროს (3500 დინ/წმ/სმ-5)
 დამატებითი ჰემოდინამიკური მაჩვენებლები

• პულსი
• წნევა
• გულის წუთმოცულობა (CO) = გულის დარტყმითი მოცულობა (SV) x
გულის შეკუმშვათა სიხშირე (HR):
Cardiac output (CO) = Stroke volume (SV) x Heart Rate (HR)
CO ნორმა - 4,0-8,0 ლ/წთ
გულის წუთმოცულობის განსაზღვრა შესაძლებელია თერმოდილუციის ,
ტრანსეზოფაგური დოპლეროგრაფიის, თორაკალური იმპედანსის
მეთოდით
გულის წუთმოცულობის↓აუცილებლად პარკუჭების კუმშვადობის ↓ არ
ნიშნავს. მიზეზი შეიძლება იყოს გულის შეკუმშვათა სიხშირის ↓
(ბრადიკარდია), ჰიპოვოლემია, „ხისტი“ პარკუჭი.

• გულის ინდექსი (წუთმოცულობის ინდექსი) (CI)

CI = CO/BSA
(BSA – Body Surface Area) - სხეულის ზედაპირის ფართობი
CI ნორმა - 2,2-4,0 ლ/წთ/მ2
დამატებითი ჰემოდინამიკური მაჩვენებლები

• გულის დარტყმითი მოცულობა (SV) ან დარტყმითი

მოცულობის ინდექსი (SVI)
• გულის დარტყმითი მოცულობა (SV) – არის სისხლის ის
მოცულობა, რომელიც გადმოდის მარცხენა პარკუჭიდან
აორტაში გულის ერთი შეკუმშვის დროს
• გულის დარტყმითი მოცულობა (SV) ნორმაში შეადგენს 50 –
70მლ:
• გულის დარტყმითი მოცულობა (SV) განისაზღვრება იმ
განსხვავებით, რომელიც გვაქვს პარკუჭებში გულის ციკლის
დროს:
SV= EDV-ESV = 120 - 60 = 60 მლ

• ჯანმრთელი 70 კგ მამაკაცისათვის ESV დაახლოებით 50 მლ–ია,

EDV – დაახლოებით 120 მლ–ია, ამგვარად – გულის დარტყმითი
მოცულობა – SV – 70 მლ–ია
დამატებითი ჰემოდინამიკური მაჩვენებლები
• დარტყმითი მოცულობის ინდექსი (SVI)
• SVI გვიჩვენებს კავშირს დარტყმით მოცულობას (SV) და
ადამიანის სხეულის ზედაპირის ფართობს (BSA) შორის:
SVI = SV/BSA
SVI ნორმა - 33-47 მლ/დარტყ/მ2

• გულის დარტყმითი მოცულობის ცვლილება (SVV –

stroke volume variance ) – მონიტორინგის სხვა ფორმა
რომელიც საშუალებას იძლევა შევაფასოთ
ავადმყოფის პრედატვირთვა (CVP–თან ერთად) –
ავადმყოფს, რომელსაც აქვს დაქვეითებული
პრედატვირთვა, დაქვეითებული აქვს – ცირკულაციაში
მყოფი სისხლის მოცულობა
 დარტყმით მოცულობაზე მოქმედი ფაქტორები
პრედატვირთვა მიოკარდის პოსტდატვირთვა
კუმშვადობა
მატების სწრაფი შევსება სიმპატიკური ↑საერთო
მიზეზები სტიმულაცია სისხლძარღვოვან
ი წინააღმდეგობა

ვენური ეპინეფრინი/ნორეპინე ნახევარმთვარისე

დაბრუნების↑ ფრინი ბრი სარქველების
დაზიანება
↑კალციუმის იონები -
სისხლში, უჯრედებში

ფარისებრი ჰორმონები

გლუკაგონი

↑საბოლოო ↓საბოლოო ↑ საბოლოო

დიასტოლური სისტოლური მოცულობა სისტოლური
მოცულობა ↑დარტყმითი მოცულობა
↑ დარტყმითი მოცულობა ↓დარტყმითი
მოცულობა მოცულობა
 დარტყმით მოცულობაზე მოქმედი ფაქტორები
პრედატვირთვა მიოკარდის პოსტდატვირთვ
კუმშვადობა ა
შემცირები ↓ფარისებრი პარასიმპატიკური ↓საერთო
ს მიზეზები ჰორმონები სტიმულაცია სისხლძარღვოვა
↓კალციუმი აცეტილქოლინი ნი
↑ან ↓კალიუმი ჰიპოქსია წინააღმდეგობა
↑ან ↓ნატრიუმი ჰიპერკაპნია
↓სხეულის
ტემპერატურა
ჰიპოქსია
მჟავა-ტუტოვანი
ბალანსის დარღვევა
წამლები
(კალ.არხ.ბლოკერები
)
↑ საბოლოო
↓საბოლოო სისტოლური ↓საბოლოო
დიასტოლური მოცულობა სისტოლური
მოცულობა ↓დარტყმითი მოცულობა
↓დარტყმითი მოცულობა ↑დარტყმითი
მოცულობა მოცულობა
ფილტვის არტერიის კათეტერიზაცია – სვან–განსის
კათეტერი (Swan-Ganz catheter)

• 1970წ. Swan–ის მიერ აღწერილი იყო გულის მარჯვენა

ნახევარში წნევის გასაზომი ბალინით დაბოლოებული,
სითხის შესაყვანი კათეტერი

• აღნიშნული კათეტერის გამოყენება თერმოდილუციის

მეთოდით გულის წუთმოცულობის (CO) განსაზღვრისათვის
აღწერილი იყო Ganz–ის მიერ

• ინტერვენციული მედიცინის 50 წლის განმავლობაში

გულის წუთმოცულობის (CO) გაზომვისათვის მრავალი სხვა
მეთოდი იყო მოწოდებული, მაგრამ PA (Swan-Ganz) –
ფილტვის არტერიის სვან–განსის კათეტერი მიჩნეულია
სტანდარტად

• Swan-Ganz–ის კათეტერი გამოიყენება გულის სარქველების

პათოლოგიისა და მარცხენა პარკუჭის დისფუნქციის დროს
ფილტვის არტერიის კათეტერიზაცია – სვან–
განსის კათეტერი (Swan-Ganz catheter)

• Swan-Ganz–ის კათეტერი შეიყვანება ფილტვის არტერიაში

ვენური სისტემის მეშვეობით

• მისი საშუალებით შესაძლებელია გულშიდა წნევის

განსაზღვრა და წნევის ტალღების გამოსახულების ჩაწერა

• მისი მეშვეობით შესაძლებელია გულის ყოველი

კამერისათვის ჟანგბადის სატურაციის განსაზღვრა და
ინტრკარდიული შუნტების (წინაგულოვანი და პარკუჭოვანი
დეფექტები) დადგენა

• ფილტვის არტერიის დაბოლოებიდან (პორტიდან )

მიღებული შერეული ვენური სატურაციის მონაცემების
მიხედვით შესაძლებელია გულის წუთმოცულობის
ცვლილებაზე მსჯელობა
Swan-Ganz catheter
Swan-Ganz catheter
Swan-Ganz catheter
Swan-Ganz catheter
Swan-Ganz catheter
 ფილტვის არტერიის კათეტერიზაციის ჩვენება

1. შოკის მიზეზის დადგენა – კარდიოგენული, ჰიპოვოლემიური,

სეპტიური, ობსტრუქციული
2. ფილტვისმიერი ჰიპერტენზიის და მკურნალობისადმი
მგრძნობელობის დადგენა
3. ფილტვის შეშუპების კარდიოლოგიური და
არაკარდიოლოგიური მიზეზების დიფერენცირება
4. მიოკარდიუმის მწვავე იშემიის მონიტორინგი
5. გულის შუნტირების შემდეგ გულის მდგომარეობაზე
დაკვირვება
6. სითხის ბალანსის მონიტორინგი (დამწვრობის, სეფსისის და
სხვა კლინიკური მდგომარეობების დროს)
7. ინოტროპული და ვაზოპრესორული მედიკამენტების
გამოყენების ადეკვატობის განსაზღვრა
8. მაღალი რისკის მქონე ავადმყოფებისათვის წინასაოპერაციო
მომზადებისას ჟანგბადის საჭიროების განსაზღვრა
 ფილტვის არტერიის კათეტერიზაციის
დამატებითი ჩვენება

1. გულის წუთმოცულობის (CO) მუდმივი

გაზომვის საჭიროება
2. დროებითი კარდიოსტიმულაცია
3. შერეული ვენური სატურაციის მუდმივი
განსაზღვრის მონიტორინგი – ჟანგბადის
ზოგადი საკმარისობის დასადგენად
 ფილტვის არტერიის კათეტერიზაცია გამოიყენება:

• წნევის განსაზღვრა მარჯვანა წინაგულში

• წნევის განსაზღვრა მარჯვანა პარკუჭში
• წნევის განსაზღვრა ფილტვის არტერიაში
• ფილტვის კაპილარების ჩაჭედვის წნევის
განსაზღვრა
• გულის წუთმოცულობის (Cardiac output)
განსაზღვრა
 ფილტვის არტერიის წნევა (PAP)

• მოსვენებულ მდგომარეობაში ნორმაში წნევა

ფილტვის არტერიაში = 8 – 20 მმ ვწყ.სვ (S=15-25 მმ
ვწყ.სვ, D=8-15მმ ვწყ.სვ)
• თუ მოსვენებულ მდგომარეობაში ნორმაში წნევა
ფილტვის არტერიაში აღემატება 25 მმ ვწყ.სვ–ს და
ფიზიკური აქტივობისას – აღემატება 30 მმ ვწყ.სვ–ს –
ეს პათოლოგიურია და ფილტვისმიერი
ჰიპერტენზია ეწოდება
• ფილტვისმიერი ჰიპერტენზიის მიზეზი სხვადასხვაა –
წინაგულოვანი და ძგიდის დეფეტები,
მარცხენაპარკუჭოვანი უკმარისობა
 ფილტვის კაპილარების ჩაჭდვის წნევა – Pulmonary
capillary (occlusion) wedge pressure - PCWP
Pulmonary arteries (capillaries occlusion) wedge pressure -
PAWP

• ფილტვის კაპილარების ჩაჭდვის წნევის განსაზღვრა

შესაძლებელია კათეტერის ბოლოზე დამაგრებული
მცირე ბალონის მეშვეობით
• ის იძლევა საშუალებას არაპირდაპირი გზით
განვსაზღვროთ პრედატვირთვა გულის მარცხენა
ნახევარში
• გრაფიკული გამოსახულება (ტალღები) ძალიან ჰგავს
ცენტრალური ვენური წნევის (CVP) ტალღებს
• ნორმაში PCWP = 6 -12 mmHg
ფილტვის კაპილარების ჩაჭდვის წნევა
– Pulmonary capillary wedge pressure - PCWP

ფილტვის კაპილარების ჩაჭდვის წნევა

მატულობს:
– სითხის სიჭარბის დროს
– აორტული სტენოზის ან აორტული
რეგურგიტაციის დროს
– მიტრალური სტენოზის დროს
– მარცხენაპარკუჭოვანი უკმარისობის დროს
– გულის ტამპონადის დროს
– მასტენოზებელი პერიკარდიტის დროს
ფილტვის კაპილარების ჩაჭდვის წნევა
– Pulmonary capillary wedge pressure - PCWP

• ფილტვის კაპილარების ჩაჭდვის წნევა

იკლებს:
– ჰიპოვოლემის დროს
– ვაზოდილატაციის დროს
 ჰემოდინამიკური პრობლემების მკურნალობა
არტერი ფილტვი გულის საერთო რას ვაკეთებთ?
ული ს წუთმოცუ სისხლძაა
წნევა კაპილა ლობა რღვოვანი
რების წინააღმდ
ჩაჭედვი ეგობა
ს წნევა
↓ ↓ ↓ ↓ სითხის მოცულობის ↑
N ↑ N ↑ ვენოდილატატორები ან
დიურეტიკები
↓ ↑ ↓ ↑ ინოტროპები
↑ ↑ ↓ ↑ ვაზოდილატატორები
↓↑ ↑ ↓ ↑ ინოტროპები/ვაზოდილა
ტატორები/IABP -
ინტრააორტული
ბალონური
კონტრპულსაცია

↓ N N↑ ↓ α-ადრენობლოკერები