<<ჰაერის

დაბინძურება>>
ჰაერის შედგენილობა

 ჰაერი არის დედამიწის ატმოსფეროს შემადგენელი აირების, ძირითადად აზოტისა და

ჟანგბადის, ბუნებრივი ნარევი.
ჰაერის ზემოქმედებით სრულდება დედამიწის ზედაპირზე მნიშვნელოვანი გეოლოგიური
პროცესები, ფორმირდება ამინდი და კლიმატი. ჰაერი არის ჟანგბადის ის ძირითადი
წყარო, რომელსაც საჭიროებს ყველა ცოცხალი ორგანიზმი. ჰაერის შედგენილობა ასეთია:

2
1. მუდმივი კომპონენტები:
ამ ჯგუფს ეკუთვნის ის ელემენტები და გაზები, რომლებიც, განურჩევლად
მდგომარეობისა, ყოველთვის არის ჰაერის შემადგენლობაში . ეს არის
• აზოტი
• ჟანგბადი.
 აზოტი არის ელემენტი, რომელიც უდიდესი შემადგენლობით გამოირჩევა და ქმნის
ჰაერს. ჰაერის მხოლოდ 71% შედგება აზოტისგან.
 მეორეს მხრივ, ჟანგბადი არის ჰაერის შემადგენლობის 21%. ქიმიურად ის მჟავების
მწარმოებლად ითვლება და ამის წყალობით ხდის ხმელეთის სიცოცხლეს .მიუხედავად
იმისა, რომ აზოტს უდიდესი წილი აქვს ჰაერის შემადგენლობაში , მისი არსებობა
ჟანგბადის ზუსტი რაოდენობის გარეშეც კი ვერ ხერხდება.

3
2. ცვალებადი კომპონენტები
როდესაც ჰაერის ცვალებად კომპონენტებს ვგულისხმობთ, ესენი არიან ის
ელემენტები, რომლებიც შეიძლება იყოს ან არ იყოს ჰაერში და, ზოგადად, ეს
დამოკიდებულია გარკვეულ ადგილზე. ამიტომ, ჰაერის შემცველობა
შეიძლება განსხვავდებოდეს ტერიტორიის ან სივრცის მიხედვით.

4
ჰაერის დაბინძურება უარყოფითად მოქმედებს ჟანგბადზე, რომელსაც ვსუნთქავთ.
ჰაერის დაბინძურება ხდება მაშინ, როდესაც მავნე ქვეპროდუქტები, როგორიცაა
მანქანების გამონაბოლქვი, შედის ჰაერში.
ამ დამაბინძურებლებს შეუძლიათ ატმოსფეროს გაჯერება სმოგით-კვამლისა და
ნისლის კომბინაციით. მათ ასევე შეუძლიათ შექმნან მტვრის ტოქსიკური
ღრუბლები. ჰაერის სხვა დამაბინძურებლებს (მეთანი,ნახშირორჟანგი...),
შეუძლიათ დაარღვიონ ჰაერის მოლეკულების ბალანსი, რაც ხელს უწყობს
გლობალურ დათბობას.

5
 რა ფაქტორები იწვევენ ჰაერის
შედგენილობის ცვლილებებს
ჩვენი ატმოსფერო შედგება მრავალი განსხვავებული გაზისგან. ყველაზე გავრცელებული
აირებია
• აზოტი,
• ჟანგბადი
• არგონი
მაგრამ თითოეული გაზის ზუსტი რაოდენობა ყოველთვის იცვლება.ინდუსტრიული
რევოლუციის შემდეგ ადამიანებმა ატმოსფეროს შემადგენლობაში დიდი ცვლილება
გამოიწვიეს და საგრძნობლად გაზარდეს ატმოსფეროში სათბურის გაზების რაოდენობა. ეს
აირები იწვევს ატმოსფეროში მეტი სითბოს გამოყოფას- სათბურის მსგავსად - რაც იწვევს
ჩვენს კლიმატის გრძელვადიან ცვლილებებს. ყველაზე ცნობილი სათბურის გაზი არის
ნახშირორჟანგი.
 

6
ჰაერის დამაბინძურებელი ნივთიერების
წარმომქმნელი მიზეზები და შედეგები

 ჰაერის დაბინძურება განპირობებულია ატმოსფეროში წარმოქმნილი ცვლილებები ,

რომლებიც საზიანოა ცოცხალი არსებისთვის. ამ ტიპის დაბინძურება, იმის მიხედვით , თუ სად
მდებარეობს, ადგილობრივად აღიარებულია, თუ მისი გავლენის არეალი შემოიფარგლება
კონკრეტული ან პლანეტარული არეალით, როდესაც მისი გავლენა მთელ დედამიწას
მიაღწევს.
 ჰაერის დაბინძურების ზემოქმედება ყველა ადგილზეა, განსაკუთრებით ურბანულ
ადგილებში, და შეიძლება გავლენა მოახდინოს მთელ მოსახლეობაზე მთელი ჩვენი
ცხოვრების განმავლობაში.

7
ჰაერის შედგენილობის ცვლადობის
ზემოქმედება ცოცხალ ორგანიზმებზე
როგორც უკვე ვახსენეთ, ატმოსფეროში მოხვედრილი ნივთიერებათა უმრავლესობა
უარყოფით გავლენას ახდენს ადამიანის ორგანიზმზე. ისინი ხვდებიან ადამიანის
ორგანიზმში სასუნთქი ორგანოებიდან. ნაწილაკების 50% აღწევს ფილტვებში და ილექება .
ორგანიზმში შეღწეული ნივთიერებები იწვევენ ტოქსიკურ ეფექტს. დადგენილია რომ ამ
ეფექტებს შეუძლიათ გამოიწვიონ მრავალი დაავადებება როგორიცაა
• გულის უკმარისობა,
• ბრონქიტი,
• ასთმა,
• პნევმონია,
• ფილტვების ემფიზემა
და სხვა. ჩვენ განვიხილავთ ზოგიერთი მავნე
ნივთიერებების უშუალო გავლენის შედეგებს ცოცხალ ორგანიზმებზე. .  

8
მცენარეთა და ცხოველთა სამყაროზე უარყოფით
გავლენას ახდენს რადიაქტიური ნივთიერებანი, ისინი
დაშლის შედეგად მასაში კლებულობენ და
უსასრულოდ დიდი დროის შემდეგ თეორიულად
უნდა გაქრნენ. განსაკუთრებით საშიშია ისეთი
რადიაქტიური
ნივთიერებანი, რომელთა ნახევარდაშლის პერიოდი
რამოდენიმე კვირიდან რამოდენიმე წლამდეა. ეს დრო
საკმარისია იმისათვის, რომ რადიაციამ შეაღწიოს
მცენარეთა და ცხოველთა ორგანიზმში. კვების
პროდუქტების საშუალებით რადიაქტიური
ნივთიერებები ხვდებიან ადამიანის ორგანიზმში,
გროვდებიან და გარკვეული დოზის მიღწევის შემდეგ
ზიანს აყენებენ მის ჯანმრთელობას.

9
  რა უნდა გააკეთონ მოქალაქეებმა?
ვინაიდან ჰაერი სასიცოცხლო კომპონენტია ჩვენს მიერ გამოწვეული დაბინძურება პირდაპირ ზიანს
აყენებს ჩვენს ჯანმრთელობას. ზუსტად ამიტომაა საჭირო რომ რიგითმა მოქალაქეებმა შევიტანოთ
ჩვენი წვლილი დაბინძურების შეჩერებაში . იმისათვის კი საჭიროა რომ ვაკმაყოფილებდეთ
მოცემულ წესებს:
დავზოგოთ
ელექტროენერგია
არ დავწვათ ფოთლები, ნაგავი და სხვა

არ გამოვიყენოთ გაზზე მომუშავე გაზონისა და ბაღის აღჭურვილობა,

როგორიცაა ჰაერგამბერი.

გადავდოთ ჩვენი მანქანით ან მოტოციკლით გამგზავრების რაოდენობა .

შევამციროთ ბუხრისა და შეშის ღუმელის გამოყენება.

შეძლების დაგვარად ვიაროთ ფეხით ან

ველოსიპედით.
მივანიჭოთ უპირატესობა საზოგადოებრივი ტრანსპორტის გამოყენებაზე.

შევინახოთ ჩვენი მანქანა, ნავი და სხვა ძრავები სათანადოდ.

შევამციროთ აეროზოლების გამოყენება.

მადლობა
ყურადღებისთვის!

პრეზენტატორები:
ნ.ჯახუტაშვილი
მ.არველაძე
მ.ჩაგანავა
ე.გოგოხია

11