MGA BARAYTI

NG
WIKA

“Mga Barayti ng wika’y mahalagang matutuhan.

Makakatulong ito upang tayong lahat ay
magkaintindihan”.
Mahalagang Tanong

1. Bakit mahalagang matutuhang tanggapin at

igalang ng isang tao ang iba’t – ibang barayti ng
wikang ginagamit ng iba’t – ibang tao sa paligid?

2. Sa paanong paraan maaring makatulong ang

ganitong pagtanggap?
• Bilang ang wika ay bahagi ng bawat bansa at pamayanan, sinasaklaw din nito
ang kultura, pamumuhay, at kasaysayan ng mga taong naninirahan dito.
• Ang mga tao ay may pagkakaiba, maging sa pagbigkas at pagsasalita ng
wika ay nagkakaroon din ng Barayti o ‘variety’ sa wikang Ingles.
Sinasaklaw ng Barayti ng wika ang paraan kung paano binibigkas o
sinasalita ng mga tao ang nalalaman nilang wika.

o Ang Barayti ng wika ay bunga din ng pagkakaroon ng heterogeneous na wika

na nabubuo naman ayon sa pangangailangan ng paggamit nito na nagbubunga
ng baryasyon ng wika.
 Homogeneous at Heterogeneous na wika.

• Homogeneous
- ito ang pagkakatulad ng mga salita, ngunit sa paraan ng pagbabaybay at intonasyon
o aksent sa pagbigkas ito ay nagkakaroon ng ibang kahulugan. Kilala rin ito sa tawag
na pormal na wika.

Halimbawa :
1. puNO – wala ng espasyo (full)
2. PUno – Tree
3. saMA – Bad
4. SAma – Join
5. BUkas – Tomorrow
6. buKAS - Open
 Heterogeneous na wika.
-ito ay nagmula sa salitang “ heterous” na nangangahulugang magkaiba at
“genos” na ibig sabihin ay uri o lahi. Ito ang wika na ginagamit sa pang araw-
araw na buhay.

Halimbawa :
1. Erpat/Ermat
2. Lodi
3. Werpa
4. Petmalu

 Conyo
 Jejemon
 Gay lingo
 DAYALEK

IDYOLEK CREOLE
Mga Uri
SOSYOLEK PIDGIN
at
 EKOLEK
Halimbawa ng  ETNOLEK REGISTER
Barayti ng
Wika
 DAYALEK
• Ito ang pinakakaraniwang
Barayti ng wikang alam at
tanggap sa bansang tulad
ng Pilipinas.   Ang pangungusap na
•  Ang dayalek o dialect ay
uri ng pagsasalita na
nabubuo ayon sa
heograpikong
kinabibilangan ng mga
mamamayan. Karaniwang
ang pagtanggap sa wikang
dayalek ay ayon sa rehiyon,
lalawigan, o bayan na
kinaroroonan.
•Tagalog: Anong pangalan
Halimbawa ng Dayalek mo?
•Kapampangan: Nanong
lagyu mo?
“Anong pangalan mo” •Ilokano: Anya ti nagan
ay maaaring sabihin sa mo?
iba’t ibang dayalek. •Waray: Hino ang ngaran
mo?
•Bisaya: Unsa imu ngalan?
•Hilgaynon: Ano ang imo
ngalan?
•Bicolano: Ano ang ngaran
mo?
•Tausug: Unu ing ngan
mo?
 Idyolek
• Ganito ang konsepto ng idyolek.
Nakaayon ito sa istilo sa
pagpapahayag at pananalita.
• Kahit mayroong
pamantayang itinuturo sa
pagsasalita, nagkakaroon
pa rin ng pagkakaiba ang
bawat indibidwal ng
kanilang paraan para
bigkasin ang mga ito.
Halimbawa ng Idyolek
•“Hindi kita tatantanan!” -
Mike Enriquez
•“May tama ka!” -Kris
Aquino
•“Walang himala!” -Nora
Aunor
•“Lumipad ang aming
team…” -Jessica Soho
•“Handa na ba kayo?” -
Korina Sanchez
•“Char-char lang mga
momshie.” -Melai Cantiveros
•“Ansabeeeehhh?” -Vice
Ganda

Sosyolek
https://media.giphy.com/media/
gWFTXUNVs7YGY/giphy.gif
• Ito ay tinatawag ding
• Naipapangkat din ang mga
pansamantalang Barayti
tao ayon sa kanilang
lamang dahil ginagamit
personalidad, kasarian, at
lamang ito ayon sa uri ng
katayuang socio-ekonomiko.
taong kausap at sisiguruhing
kaya niyang intindihin at
• Ang pagkakapangkat na ito
unawain ang ginagamit na
ay nagbubunga rin ng
wika.
kanilang sariling paggamit at
• Kadalasan ding umuusbong
pagbigkas ng mga salita na
ang Barayting ito ayon sa
tinatawag na sosyolek o
napapanahong uri ng
sosyalek.
pagsasalita 
Cońo/ conyospeak
Halimbawa ng Sosyolek •So haba naman ng pila. I am so
inip na. (Conyo language)
•Mga repa, nomo na. Walwal na!
(Jeproks/ balbal) •Ayan na ang mga Hathor. Sugod
mga sang’gre! (Fans ng
•Si Yorme, maraming nahuli, mga
Encantadia)
Gay lingo etneb. (Salitang kanto/ pinauso ni
Mayor Isko Moreno) •BTW, JWU. Need something to
do. BRB. (Millennial online
•Eow pfouh? Muztah nah?
language)
(Jejemon)
•Mag-online ka na para makita ko
•Echoserang frog ka. Chinorva mo
ang OOTD
akez. (Bekimon/ Gay Linggo) mo. (Millennial online language)

Jejemon •Anong chenes mo sa inispluk mo? •

OMG! So init naman here. I
(Bekimon/ Gay Linggo) can’t! (Conyo language)
Gay lingo Pen pen de sarapen Pen pen de chervaloo
De kutsilyo, De almasen De kemerloo, de eklavoo
Haw haw de karabaw Hao hao de chenelyn
de batuten. de batuten.
Sayang pula, tatlong pera Shoyang fula, talong na
Sayang puti, tatlong fula
salapi. Shoyang fute, talong na
Sipit namimilipit mafute.
Ginto’t pilak Sriti dapay iipit
Sa tsbi ng dagat. Goldness filak
chumochurva
sa tabi ng chenes.

Ekolek
• Ang pamilya ang • Ang Barayting ekolek ay
pinakamaliit at
pinakamahalagang yunit
ng isang pamayanan. Ito
rin ang dahil kung bakit
kahit sa loob ng tahanan
ay nakagagawa ng kani-
kanilang paraan para
gamitin ang banggitin ang
mga salita.
Halimbawa ng Ekolek
•Mom, dad/ Nanay, tatay/ Mommy, daddy/
Ma, Pa
•Pamingganan/ platuhan/ lagayan ng
kubyertos
•CR/ banyo/ kubeta/ palikuran
tumutukoy sa mga salita •itaas/ second floor
at wikang ginagamit sa
•mamam/ tubig
loob ng tahanan at
kadalasang tumatatak sa •am-am/ kain
mga bata. Ito rin ay ang •diko/ ditse/ sangko/ sanse/ ate/ kuya
ginagamit sa pakikipag-
•baby/ bunso
usap araw-araw.
•lola/ granny/ mamu/ la/ inang
•lolo/ granpa/ Papu/ lo/ itang
 Halimbawa ng Etnolek
Etnole
k •Adlaw – araw, umaga •Batok – tradisyonal na paraan
ng pagta-tattoo mula sa Kalinga
•Bagnet – sitsarong gawa sa
• Mayroon namang mga Iloko •Dugyot – marumi
salitang likas at naging
pagkakakilanlan na ng mga •Vakuul – pantakip sa ulo ng •Kalipay – ligaya, saya, tuwa
pangkat etniko sa bansa. Ang mga taga-Batanes o Ivatan
tawag sa Barayting nabuo nila •Magayon – maganda, kaakit-
ay etnolek. •Palangga – mahal, iniirog, sinta akit
• Batay ito sa mga
•Banas – mainit, maalinsangan, •Ambot – ewan, hindi ko alam
etnolonggwistong pangkat sa
pagkayamot
Pilipinas. Ang mga salitang ito
ay kadalasang likas sa kanila
ngunit naging tanyag na rin
para sa ibang lahi o pangkat.
Creole • Kasama rin sa Barayti ng wika
ang pagkakahalo ng wika o
salita ng mga indibidwal mula
sa magkaibang lugar o bansa.
Ang tawag dito ay creole.
• Nagkaroon pa nga ng
• Nag-umpisa ang konsepto ng
mga wikang creole noong ika-
17 hanggang ika-18 siglo kung
saan laganap ang pagsakop sa
iba’t ibang bansa.
• Sa Pilipinas, ang wikang
Kastila ang
pinakamaimpluwensiya
sa lahat dahil 333 taon
tayong nasakop ng mga
ito.
isang wikang lokal na
halaw sa pinagsamang
wikang Tagalog at
Kastila, ang Chavacano
na sinasalita sa ilang
bahagi ng Cavite at
Zamboanga.
 Mga kataga at pangungusap sa
wikang Chavacano
Halimbawa ng •“Gracias!” (Salamat)
Creole •“De donde lugar tu?” (Taga-saan
ka?) •“Nada!” (Wala)
•“Adios!” (Paalam)
•“Habla usted Chavacano?”
•“Buenos dias!” (Magandang (Nagsasalita ka ba ng
umaga!) Chavacano?)
•“Buenas noches.” (Magandang •“Ama yo contigo” (Ganito
gabi.)
kita kamahal)
•“Mi nombre?” (Ang pangalan
ko?) •“Cuanto este?” (Magkano
ito?)
 Pidgin
• Itinuturing din ito bilang
• Mayroon namang Barayti ng
wika na walang pormal na
estruktura.
• Tinatawag na pidgin ang mga
wikang ginagamit ng dalawang
indibidwal mula sa magkaibang
bansa upang magkaintindihan.
• Kung sa salitang kolokyal,
masasabing ang ganitong usapan
ay ‘maitawid lamang,’ Tinagurian
din ang pidgin bilang “nobody’s
native language ng mga dayuhan.
‘make-shift’ language o
wikang pansamantala
lamang. Gayunman, kahit na
kulang-kulang ang mga
ginagamit na salita at
pandugtong, nananatiling
mabisa ito sa pagtatalastasan
ng dalawang tao mula sa
magkaibang lahi.
• Maituturing na
pinakatanyag na
halimbawa ng pidgin ay
ang English carabao ng
mga Pilipino o
pagsasalita ng wikang
English nang hindi tuwid
o hindi wasto. Isa ring
halimbawa ay ang barok
na Filipino ng mga
Chinese na naninirahan sa
bansa.
 •“You go there… sa ano… there in the
Halimbawa ng banyo…” (English carabao)
•“Ako wara masamang barak… /
Pidgin Ako walang masamang balak…”
•“Ako benta mga prutas sa New Year (Japanese na nagta-Tagalog)
para swerte.” (Chinese na sumusubok
•“Ako punta kwarto wag na ikaw
mag-Filipino)
sama…”
•“What’s up, madrang piporrrr…”
•“Ako lugi na wag ka na tawad…”
(Koreanong si Ryan Bang sa kaniyang
programa)
•“Are you foreigner? Where?”
•“Ikaw bili sa kin daming tikoy…”
•“Don’t me. Don’t us…”
(Chinese na sumusubok mag-Filipino)

•“I am… you know!” (English

carabao)

Register/Jargon
• May tiyak na
• May mga uri naman ng
wikang ginagamit lamang sa
isang partikular o
espisylasadong domain. Ang
Barayting ito ay tinatawag na
register.
May tatlong uri ng dimensyon ang
Barayting register.
pakahulugan ang mga 1.Field o larangan – ito ay tumutukoy
sa larangan o kabuhayan ng taong
salitang ginagamit dito na gumagamit nito. Masasabi ring ang ‘
tanging ang mga taong jargon’ ng mga larangan o field ay
kabilang sa isang kasama sa dimensyong ito.
partikular na pangkat 2.Mode o modo – nababatid kung
lamang ang nakaiintindi o paano isinagawa ang komunikasyon.
nakauunawa.
3.Tenor – nakaayon naman ito sa
relasyon ng mga gumagawa ng
komunikasyon o pag-uusap.
 Halimbawa ng
Register/Jargon
•ENT (ears, nose, and throat) –
medical jargon
•MSMEs (micro small medium
enterprises) – business jargon
•AWOL (absence without
leave) – military jargon
•Wer na u, dito na me? –
paraan ng pagte-text ng mga
Pilipino
•Hu u? txtbak – paraan ng
pagte-text ng mga Pilipino
•Lowbat na me – paraan ng
pagte-text ng mga Pilipino
•Erpats, alaws na tayo makain. –
mga salitang binabaligtad
•OOTD (outfit of the day) –
internet jargon
•BP (blood pressure) – medical
jargon
•p4saLod n@m4n pl3ase!! –
paraan ng pagte-text ng mga
Pilipino
BALANCING ACT

Use this color palette when you

want a balance between warm
and cool. PANTONE Very Peri is
intensified within this artfully
calibrated palette, injecting a
feeling of liveliness and visual
vibration.
WELLSPRING
THE STAR
OF THE SHOW
THE STAR OF THE SHOW

When you want a more elegant approach, the

dynamic presence of PANTONE Very Peri shines
as the star of the show in this palette of classics
and neutrals whose understated stylishness
conveys a message of timeless sophistication.
AMUSEMENTS
AMUSEMENTS

Use this color palette when you want to tell a

joyous and whimsical story. In this palette,
PANTONE Very Peri injects a sense of playful
freshness into the design, exuding a good-
natured warmth that quickly engages the eye.
USE THESE COLORS IN ANY
POWERPOINT PRESENTATION
1. Select a shape or text box border. When you do that, the
Shape Format tab appears.
Tip: To change multiple shapes or text boxes, click the first shape or text box,
and then press and hold Ctrl while you click the other shapes or text boxes.

2. On the Shape Format tab, select Shape Fill > More Fill
Colors.
3. In the Colors box, select the Custom tab.
4. Enter the Hex value of the color you want to use.