Ang Barayti ng

Wikang Filipino sa
Pagbuo ng Wika at
Kamalayang
Pambansa

Inihanda ni:

ANABEL M. ALLER
College Instructor
 Barayti ng Wika

Ang pagkakaroon ng barayti ng wika ay Sa kasalukuyang panahon ay pinag-

ipinapaliwanag ng teoryang aaralan ang isang wika sa loob ng
sosyolinggwistik na pinagbatayan ng kapaligiran at karanasan ng mga
ideya ng pagiging heterogeneous ng nagsasalita nito.
wika.

Ito ang nagbubunga ng Dayalek

sitwasyon at mga pangyayaring  Dimensyong heograpiko.
nagreresulta sa tinatawag na
DIVERGENCE, ang dahilan kung
 Tinatawag din itong wikang
bakit nagkakaroon ng iba’t ginagamit sa isang partikular na
ibang uri o barayti ng wika (Paz, rehiyon, lalawigan o pook,
et. al. 2003) malaki man o maliit.
 DAYALEK

Luzon Visayas Mindanao

 Pampango – Pampanga  Aklanon – Aklan  Surigaonon – Surigao
 Bikolano – Bicol  Kiniray-a – Iloilo  Tausug – Jolo at Sulu
 Ilocano – Ilocos  Antique – Kanluraang Panay  Chavacano – Zamboanga
  Capiznon – Hilaga-Silangang panay 
Ibanag – Isabela at Cagayan Davaoeño – Davao
 Cebuano – Cebu, Bohol, Negros.atbp.
 Panggalatok – Pangasinan  T’boli – Cotabato

1 2 3
 Makikilala kaya ang dayalekto hindi lamang sa
Oo naman! pagkakaroon nito ng set ng mga ‘distinct’ na
bokabularyo,
kundi maging sa punto o tono sa istraktura ng
pangungusap???

1 2 3 4
 Sosyolek
Ito ang barayting nabubuo sa demensyong sosyal o panlipunan.
Nababatay ito sa mga pangkat na kinabibilangan.

Halimbawa
. Halimbawa
Ano ika mo, wala pa ang
Oh my Gosh! Nakatabi ko
tatay n’yo diyan? Aba, at
kanina sa labas ang
crush ko! Tapos 1 2 san na naman nagpunta
ang damuhong ‘yon?
nakasabay ko pa s’yang
Malilintikan yun sa akin!
mag-library! (Estudyante)
(Matanda)

Halimbawa Halimbawa
 Wiz ko feel ang mga  Girl, bukas na tayo
hombre ditech, teh! maglayb. Mag malling
 Wow pare, ang tindi ng 3 4 muna tayo.
tama ko! Heaven!  Gora na tayis frend!
 Kosa, pupuga tayo Keri lang ke wa anda.
mamaya.
Maaari ring may okupasyunal na rehistro ang sosyolek

Abogado/judge/Politiko Doctor
Hearing, fiscal, trial, guilty Antibiotic, diagnosis,
check-up

Guro
Mahusay, intelehente, tumpak,
takdang-aralin

May pagkakaiba ang barayti ng nakapag-aral sa

hindi nakapag-aral; ng matanda sa mga kabataan;
ng mga maykaya sa mahihirap; ng babae sa lalaki
o sa beks; gayundin ang wika ng preso; wika ng
tindera sa palengke; at iba pang pangkat
Ayon kay Rubrico (2009), ang sosyolek ay
isang mahusay na palatandaan ng
intratipikasyon ng isang lipunan, na siyang Para matanggap ang isang tao sa isang
nagsasaad ng pagkakaiba ng paggamit ng grupong sosyal, kailangan niyang
wika ng mga tao na nakapaloob dito batay sa matutuhana ng sosyolek
kanilang katayuan sa lipunan at sa mga grupo
na kanilang kinabibilangan.

Claudette Enzo
 Idyolek
Jargon
 Ito ang tawag sa mga
natatanging bokabularyo ng  Ace - puntos
 Fault - pagtapak sa linya sa
isang particular na pangkat
pagservice
na gawain o propesyon.  Love - pagkakaroon ng score na
0
 Rally - sequence nung pabalik-
balik nung bola
 Slice - kung paano
pinapatamaan ng raketa ang
bola

Jargon
Pansinin naman na ang mga
sumusunod na salitang
ginagamit sa isports na tennis
at kung paano naiiba ang
REGISTER nito sa ibang
larangan:
 Idyolek

Ito ang nakagawiang

pamamaraan sa 2 3 (Uri ng wikang ginagamit at
pagsasalita ng iba pa) Indibidwal na estilo
isang indibidwal o ng 1 4 ng paggamit ng isang tao
isang pangkat ng sa
tao

Ang bawat indibidwal ay Halimbawa: Broadcasters

may kani- kaniyang  Mike Enriquez
paraan ng paggamit ng  Noli de Castro
wika.  Mon Tulfo
 Rey Langit
 Gus Abelgas
 Idyolek
Halimbawa pa ng iba Halimbawa pa ng iba
pang personalidad: pang personalidad:
 Kris Aquino  Vice Ganda
 Mel Tiangco  Anne Curtis
 Ruffa Mae Quintos

Claren Ann Jerusalem

 Pidgin
Storytelling Infographics Creole
 Ito ay tinatawag sa Ito ay ing wika na unang
Ingles na “nobody’s True story VS. fake story naging pidsagin ngunit
native language.” o kalaunan ay naging likas na
katutubong wikang di wika (nativized.)
pag-aari ninuman.
 Ang leksyon ng Halimbawa:
usapan ay hango sa Chavacano (Zamboanga) –
isang wika, at ang Hindi masasabing purong
istruktura naman ay Kastila dahil sa
mula sa isa pang wika impluwensya ng ating
Halimbawa: katutubong wika sa
“Suki, ikaw bili tikoy. istruktura nito.
Sarap, mura.” “Ikaw wag
upo d’yan. Para di luge
 Storytelling Infographics
Parts of a good story

Part 1 Part 2
Venus has a beautiful name Mercury is the closest
and is the second planet planet to the Sun and the
from the Sun smallest one

Part 3 Part 4
Despite being red, Mars is Jupiter is a gas giant and
actually a cold place full of the biggest planet in the
iron oxide dust Solar System
 Pagsasanay
Paano mo kakausapin o babatiin ang masasalubong mong….

Abogado Kapwa mo estudyante

Guro Lolo mong galing

probinsya

Beki Sosyal na mayaman