Aralin 4:

Gamit ng Wika
sa Lipunan
Li ngua Fr anca – t awag s a wikang gi na gami t
ng ma s nakara ram i sa i sa ng li punan.

Fi l ipino - ang it i nut uri ng na li ngua f ranca sa

Pi l ipinas.
Mula sa pagiging kultura ng isang wika nagiging ganap
itong instrumento ng tao sa pagpapahayag ng kanyang
sarili at sa ganoong punto ay nagiging bahagi ng
lipunan ang wika. At bilang isang panlipunang
penomenon, ang wika ay nagiging instrumento ng
lipunan sa pagsulong ng kanyang sarili o mas maigeng
sabihin na magiging instrumento ng pagkontrol sa
isang lipunan tungo sa ikauunlad nito o maging sa
ikawawasak nito
Michael Alexander Kirkwood Halliday (M.A.K
• Si Michael Alexander Kirkwood Halliday (M.A.K
Halliday)
Halliday) isang lingguwistang Briton na ipinanganak sa
Inglatera. Siya ang nagpanukala ng Systemic Functional
Grammar, isang sikat na modelo ng gramatika na gamitin
at kilala sa daigdig.
• Ay o n s a k a n y a a n g w i k a a y g i n a g a m i t n g t a o s a
pakikipagtalastasan sa kaniyang iba’t ibang uri ng
lipunang kinabibilangan. Sapagkat ang wika ang salamin
ng ating pagakakakilanlan, dito rin masasalamin ang
a t i n g m g a p a k i k i p a g s a p a l a r a n s a a r a w - a r a w. A n u m a n a n g
gawin natin, ito’y masisinag sa wikang ating ginagamit
sa pasalita o pasulat mang paraan ng pakikipag-ugnayan
natin sa tao.
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
In stru m ental
Regu l ato ry o
In teraks iy o n al
P erso nal
H eu ris tiko
Im p orm atibo
Im ah inatib o
INSTRUMENTAL
- Ito ang tu n gk ulin n g wik ang tu mu tu go n sa m g a
p an g an gailang an n g tao g aya ng p aki ki p ag -
u g n ayan sa i ba.
Mga katangian ng Wikang Instrumental
Instrumental bilang Wika ng Panghikayat
(Bigkas-Pagganap) - ito ay ang paggamit ng wika
ng isang tao upang direkta o didirektang pakilusin
ang kausap niya batay sa nilalamang mensahe.

Instrumental bilang Wika sa Patalastas - ito ay

ginagamit upang maipakilala ang isang tao,
produkto, serbisyo o pangyayari upang tumatak sa
isipan ng mamimili na dapat nyang tangkilikin.
Limang uri ng Wikang Instrumental
Pag-utos
Halimbawa: "Ibili mo ako nene ng suka sa tindahan ni Aling
Pasing"
Pagsusulat sa pisara o papel
Halimbawa: Pagsulat ng guro sa pisara upang magbigay ng
takdang aralin sa mga magaaral. Pagsusulat sa papel
Pag-gawa ng liham kahilingan
Halimbawa: Pagsulat sa paaralan o sa Guro ng excuse letter
dahil sa pagliban sa klase.
P a g Te x t o E m a i l
Pag-tawag
Halimbawa: Pagtawag sa telepono upang makausap ang isang
miyembro ng pamilya o kamag-anak.
REGULATORYO
Ang wika ay ginagamit para sa pagkontrol ng isang indibidwal,
grupo o lipunan, pagkontrol sa kilos, gawi, ugali, at mga
katulad nito. Ginagamit ang wika upang magbigay ng
direksyon, paalala o babala. Maaaring mapakilos ng tao ang
kanyang kapwa sa mabisang paggamit ng wika.

PA S A L I TA : p a g b i b i g a y p a n u t o / d i r e k s y o n , p a a l a l a
PA S U L AT: P a g g a w a n g b a t a s , r e c i p e , d i r e k s y o n s a i s a n g l u g a r
INTERAKSIYONAL
Ang tao ay likas na sosyal. Nakikipag-ugnayan siya
sa kapwa upang mapanatili ang kanyang relasyong
sosyal. Ang wika ay nagbubunsod ng isang
interaksyon sa pagitan ng mga indibidwal upang
magkaroon ng isang malaya at tuloy-tuloy na palitan
ng pahayag

PA S A L I TA : p a n g u n g u m u s t a , p a g p a p a l i t a n n g b i r o
PA S U L AT: i m b i t a s y o n , p r o g r a m a , l i h a m
pangkaibigan
D a l a w a n g D a l u y a n n g I n t e r a k s y u n a l n a G a m i t n g Wi k a
1. Small talk o Kumustahan
• Naglalaman ng maiikling pagbati, palitan ng kuro-kuro tungkol sa
mga paksang hindi ginagamit sa mahahabang usapan at
kadalasang nagtatapos sa mga pahayag ng pamamaalam
• Formulaic o pangkaraniwan ang nilalamang paksa tulad ng mga
ginawa, kalagayan sa trabaho o eskuwelahan
• Mahalaga para sa pakikipag-ugnayan at pagpapakalagayang loob
ng mga hindi magkakilala
2. Kuwentuhan
• Sa kumustahan, dinadaanan lamang ang mga paksa
• Sa kuwentuhan, mayroong napagkakasunduang mga paksang pag-
uusapan na maaaring pasukan ng iba pang mga bagong usapin.
• Mga Kasanayang Kailangan sa Kumustahan
• May iba't ibang kasanayang dapat matutuhan at tandaan upang
mapanatili ang ugnayan ng mga tao sa isang kumustahan
PERSONAL
Ang wika ay ginagamit sa pagpapahayag ng sarili o
personal na nararamdaman tulad ng paghanga,
pagkayamot, pagkatuwa, pagkainip, kasiyahan,
pagmamahal at mga katulad nito.
Bilang isang indibidwal, naipakikita ng tao ang
kanyang pagkatao sa pamamagitan ng
pagpapahayag ng sariling damdamin o opinyon at
konsepto sa mga bagay-bagay sa kanyang paligid.
PA S A L I TA : d e b a t e , t a l a k a y a n
PA S U L AT: p a n g u l o n g - t u d l i n g o e d i t o r i a l , pagsulat ng
suring basa, replektibong sulatin
HEURISTIKO
Instrumento ang wika upang matuto ng mga kaalamang
akademiko at matamo ang anumang propesyon.
Nalilinang dito ang kasanayang magsuri, mag-
eksperimento, magbigay-kahulugan, mamuna at iba pang
kasanayan sa pag-iisip pang-akademiko.
Nakakakuha ng impormasyon

PA S A L I TA : p a g t a t a n o n g , p a n a n a l i k s i k , a t p a k i k i p a n a y a m
PA S U L AT: p a p e l - p a n a n a l i k s i k

Halimbawa:
May asaynment ka ba sa Filipino?
Darating ba ang punongguro ngayon?
IMPORMATIBO/
REPRESENTASYONAL
Ginagamit ang wika sa pagbibigay ng mga impormasyon
at kaalaman sa paraang expository o paglalahad,
p a s a l a y s a y, p a g l a l a r a w a n , p a g - i i s a - i s a a t i b a p a .
Ginagamit din ito upang makapagturo ng mga kaalaman
sa iba’t ibang larangan o disiplina.

PA S A L I TA : p a h i w a t i g , h i n u h a s a i s a n g b a g a y o p a l i g i d

Halimbawa:
Pagbibigayulat, paggawa ng pamanahong papel, tesis,
panamayam, at pagtuturo.
IMAHINATIBO
Ang wika ay nagsisilbing behikulo ng imahinasyon ng
tao. Nailalabas ng tao ang kanyang imahinasyon sa
tulong ng wika at ito ay makikita sa mga paglikha ng
mga tula, kuwento, sulatin, o malikhaing pagsulat na
produkto ng mayamang guni-guni.

PA S A L I TA : p a h i w a t i g , h i n u h a s a i s a n g b a g a y o p a l i g i d
Si Jakobson (2003) ay nagbahagi rin ng anim (6)
na paraan ng pagbabahagi ng wika.

Si Roman Jakobson ay isa sa pinakamagaling na

dalubwika ng ikadalawampung siglo. Isa siya sa
m g a n a g t a t a g n g L i n g u i s t i c C i r c l e o f N e w Yo r k . A n g
kanyang bangtog na functions of language ang
kanyang naging ambag sa larangan ng semiotics.

Ang semiotics ay ang pag-aaral sa mga

palantadaanat simbolo at kung paano ito gamitin.
Anim (6) na
Paraan ng
Pagbabahagi
ng Wika
PAGPAPAHAYAG NG DAMDAMIN
(EMOTIVE)
- Saklaw nito ang pagpapahayag ng mga
saloobi, damdamin, at emosyon.

- Tuwa, lungkot, takot, awa, at iba pa.

Halimbawa:
1. N a k a t u t u w a n g isipin na nanalo tayo sa
patimpalak
2. K i n a k a b a h a n ako, ako ang susunod na
magtatanghal
PANGHIHKAYAT (CONATIVE)
- Ito ay gamit ng wika upang makahimok at
makaimpluwensiya sa iba sa pamamagitan
ng pag-uutos at pakiusap.

Halimbawa:
Huwag niyo pong kalimutang isulat ang
pangalan ko sa balota.
Subukan mong gamitin ang sabon na ito,
puputi ka.
PAGSISIMULA NG PAKIKIPAG-UGNAYAN
(PHATIC)
- Ginagamit ang wika upang makipag-
ugnayan sa kapwa at makapagsimula ng
usapan.
- Ito ay karaniwang maikli

Halimbawa:
Kumusta ka na?
Uy, alam mo ba?
Kumusta naman ang tulog mo?
PAGGAMIT BILANG SANGGUNIAN
(REFERENTIAL)
- Ipinapakita nito ang gamit ng wikang
nagmumula sa aklat at iba pang sangguniang
pinagmulan ng kaalaman upang magparating
ng mensahe at impormasyon.

Halimbawa:
Ay o n k a y D o n G a b o r s a k a n y a n g a k l a t n a S p e a k i n g
Yo u r M i n d i n 1 0 1 D i ff i c u l t S i t u a t i o n , m a y a n i m n a
paraan kung paano magkakaroon ng maayos na
pakikipagtalastasan.
PAGGAMIT NG KURO-KURO
(METALINGUAL)
- Ito ang gamit na lumilinaw sa mga suliranin
sa pamamagitan ng pagbibigay ng komento
sa isang kodigo o batas.

Halimbawa:
Itinatadhana nang walang pasubali sa Batas ng
Komonwelt Blg. 184 ang pagkakatatag ng Surian
ng Wikang Pambansa na ngayon ay Komisyon
sa Wikang Filipino.
PATALINHAGA (POETIC)
- Saklaw nito ang gamit ng wika sa masining
na paraan ng pagpapahayag gaya ng
p a n u l a a n , p r o s a , s a n a y s a y, a t i b a p a .

Halimbawa:
I s a -i s a m a n g m a w a l a a n g m g a b i t u i n s a l a n g i t ,
hindi pa rin niya maikakaila na nananalaytay sa
kanyang mga ugat ang dugong naghasik ng
lagim sa puso ng bawat Pilipino noong panahon
ng digmaan.
 GAWAIN 4

ACTIVITY

MAY ACTIVITY???????????
OPO. MAY ACTIVITY PO.
 GAWAIN 4

PA N U TO :
1. M a g l a b a s n g 1 W H O L E ( O p o , 1 w h o l e p o ,
white pad or yellow pad)
2. K o p y a h i n lamang ang PA R A A N NG
PA G B A B A H A G I N G W I K A h u w a g n a a n g
senaryo. (Ma’am copy and answer po? HINDI
N A . I L A G AY M O L A N G K U N G A N O N G
PA R A A N N G PA G B A B A H A G I N G W I K A . )
 MGA PARAAN NG PAGBABAHAGI NG WIKA
Pagpapahayag ng Damdamin Panghihikayat (Conative) Pagsisimula ng Pakikipag-
(Emotive) Mag-isip ng isang produkto at ugnayan (Phatic)
May isang taong matagal mo nang paano mo sila hihikayatin na Isang bagong lipat na kamag-aral
lihim na minamahal subalit hindi tangkilikin ito? ang nakita mong nag-iisa at wlang
mo masabi sa kanya ang kaibigan. Lumapit ka at magsimula
damdamin mo. Ilahad ang ng uspaanpara mapaglagay ang
sasabihin mo sa kanya kung loob niya.
sakaling magkaroon ka ng lakas ng
loob na ipahayag ito.
Paggamit bilang Sanggunian Paggamit ng kuro-kuro Patalinhaga (Poetic)
(Referential) (Metalingual) Dahil ngayon ay teachers month,
Lagi mong sinasabi sa kapatid mong “Patuloy ang pagtaas ng presyo ng lumikha ng isang maikling tula na
tigilan na niya ang labis na pagkain sa bilihin.” iaalay mo sa iyong guro.
fastfood dahl hindi ito makabubuti sa Magphayag ka ng iyong kuro-kuro
kalusugan. Ngayon ay guamit ka ng
sanggunian para makita niyang hindi tungkol sa usaping ito.
mo lang opinyon ang sinasabi mo sa
kanya kundi may sangguniang
magpapatunay rito.