Piling Larang

SANAYSAY
Ang salitang sanaysay ay hango sa salitang Pranses na essayer
na ang ibig sabihin ay “sumubok” o“tangkilikin”. Ito ay
nagsimulang yumabong sa mga sulatin ni Michael de
Montaigne (1533-92)

Ayon kay Francis Bacon, ang sanaysay ay isang kasangkapan

upang isatinig ang maikling pagbubulay-bulay at komentaryo
sabuhay.
• Ayon kay Paquito Badayos sa kanyang aklat na Retorika Susi
sa Masining na Pagpapahayag (2001:11), naglalahad ang
sanaysay ng matalinong kuro at makatwirang paghahanay ng
kaisipan. Naglalahad din ito ng mga personal at pansariling
pananaw ng manunulat tungkol sa isang paksa.
REPLEKTIBONG SANAYSAY
• Ang replektibong sanaysay, ayon kay Michael Startford,
isang guro at manunulat,ay isa sa mga tiyak na uri ng
sanaysay na may kinalaman sa introspeksiyon na pagsasanay.
• Kinapapalooban ito ng pagbabahagi ng mga bagay na naiisip,
nararamdaman, pananaw, atdamdamin hinggil sa isang paksa
at kung paano ito nakalikha ng epekto sa taong sumusulat
nito.
REPLEKTIBO
Isang uri ng panitikan na nakapasailalim sa anyong tuluyan o prosa

Tuluyan o prosa- Ito ang mahabang pagsulat na karaniwang takbo ng

pagpapahayag, walang bilang ang mga pantig at hindi pinatutugma-
tugma ang mga dulo ng taludtod sa bawat saknong na katulad ng
patula, hindi limitado o pigil ang paggamit ng mga pangungusap ng
isang manunulat.
Halimbawa: alamat, anekdota, maikling kwento atbp.
• Maihahalintulad ito sa pagsulat ng isang
journal kung saan nangangailangan ito ng
pagtatala ng mga kaisipan at nararamdaman
tungkol sa isang tiyak na paksa o pangyayari.
• Maiuugnay rin ito sa pagsulat ng mga
academic portfolio kung saan nagkakaroon
ng malalim na pagsusuri ang may-akda kung
paano siya umuunlad bilang tao kaugnay ng
paksa opangyayaring binibigyan-pansin sa
pagsulat.
• Ang replektibong sanaysay ay kadalasang nakabatay sa
karanasan kaya mula sa nilalaman nito ay masasalamin ang
pagkatao ng sumulat.
• Ayon naman kay Kori Morgan, guro mula sa West Virginia
University at Universityof Akron, ang replektibong sanaysay
ay nagpapakita ng personal na paglago ng isang tao mula sa
isang mahalagang karanasan o pangyaari. Ibinabahagi rin ng
sumulat ang kanyang natutuhan o nakikita.
Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng
Replektibong Sanaysay
1. Magkaroon ng isang tiyak na paksa o tesis na iikutan ng
nilalaman ng sanaysay.
2. Isulat ito gamit ang unang panauhan o panghalip.
3. Tandaan na bagaman nakabatay sa personal na karanasan,
mahalgang magtaglay ito ng patunay o patotoo batay sa
iyong mga naobserbahan o katotohanang nabasa sa paksa
upang higit na maging mabisa at epektibo ang
pagkakasulat.
4. Gumamit ng mga pormal na salita sa pagsulat nito.
5. Gumamit ng tekstong naglalahad sa pagsulat nito.
Gawing malinaw at madaling maunawaan ang
gagawing pagpapaliwanag ng mga ideya o kaisipan
upang maipabatid ang mensahe sa mga babasa.
6. Sundin ang tamang istruktura o mga bahagi sa
pagsulat ng sanaysay.
7. Gawing lohikalat organisado ang pagkakasulat ng
talata.
Mga Hakbang sa Pagsulat
1. Sa pagsulat ng simula, maaaring mag-umpisa sa pagsagot
sa sumusunod na tanong:
• Ano ang aking nararamdaman o pananaw tugkol sa paksa?
• Paano ito makakaapekto sa aking buhay?
• Bakit hindi ito makakaapekto sa akig pagkatao?
-Tandaang ito ay dapat makapukaw sa atensiyon ng
mambabasa.
-Sundan agad ito ng pagpapakilala ng paksa at layunin ng
pagsulat ng sanaysay na siyang magsisilbing preview ng
kabuoang sanaysay. Isulat ito sa loob lamang ng isang salita.
2. Sa pagsulat naman ng katawan, dito inilalahad ang
mga pantulong o kaugnay na kaisipan tungkol sa paksa
o tesis sa inilalahad na panimula.
• Maglagay sa bahaging ito ng mga obhetibong datos
batay sa iyong naoobserbahan o naranasan upang
higit na mapagtibay ang kaisipang iyong ipapaliwanag.
• Sa bahagi ring ito makikita o isusulat ang iyong
mapagnilay nilayan o mga natutuhan. Gayundin, kung
paano umunlad ang iyong pagkatao mula sa mga
karanasan o mga ganitong aral na napulot.
3. Sa pagsulat naman ng wakas o kongklusyon, muling
banggitin ang tesis o ang pangunahing paksa ng
sanaysay.
- Lagumin ito sa pamamagitan ng pagbanggit kung
paano mo magagamit ang iyong natutuhan sa buhay
sa hinaharap.
- Bilang pagwawakas, maaring magbigay ng hamon sa
mambabasa na sila man ay magnilay sa kanilang
buhayhinggil sa iyong natutuhan o kaya naman ay
mag-iwan ng tanong na maaari nilang pag-isipan.
https://www.scribd.com/document/360456256/replektibong-sanaysay-
halimbawa
Pamilyang Hindi Perpekto
 Hindi lahat nang mayroong magulang ay masaya, hindi din lahat ng
buo ang pamilya ay masaya. Ang karanasan ng isang tao ay tila isang
matayog na puno, ugat na nagsisilbing sanhi at mga prutas at dahon na
nagsisilbing bunga. Ang mga karanasang ito ay bahagi na ng ating
buhay. Ito ay nakaukit o nakatadhana na sa atin, na maaring magsilbing
isang aral o isang kaloob.
Sa labing siyam na taon kong nanatili at pakikibaka sa mundong
ibabaw masasabi kong ako ay parang nasa isang tulay ng lubid na
walang ibang hinangad kung hindi ang makarating sa dulo, balanse na
tila balakid o pagsubok na mas lalong nagpapahirap upang marating ko
ang dulo.
 Ang paghihiwalay ng aking ama’t ina ang karanasang kailan man ay
hindi mawawala sa aking isipan at kalooban. Naranasan ko ang buhay
na nakitira, makisimpatya sa ina ng aking mga pinsan. Naging miserable
ang buhay naming magkakapatid, na maging ugat dito din ng
pagrerebelde ng nakatatanda naming kapatid. Iniwan kami ng aming ina
sa aming ama na lulong sa droga nung mga oras na iyon. Halos hindi
mawala ang sakit ng aking kalooban sa karanasang iyon. Sa tuwing
makakakita ako ng buo at masayang pamilya sa simbahan o sa daan
hindi ko maiwasang mainggit dahil may ama at ina na gumagabay at
nagmamahal sa kanila. Naranasan kong mahinto sa pag-aaral dahil sa
kahirapan at kawalan ng magulan na gumagabay.
 Isang makasariling magulang ang aking ama. Oo tama ang nababasa
mo. Wala siyang ibang ginawa noon kung hindi ang magpakasasa sa
kanyang adiksyon na sa amin ay nagbigay lamang ng pasakit at matinding
paghihirap. Ang tanging namumutawi na lamang sa kanyang isipan noon
ay ang sariling kasiyahan. Naaalala ko pa noon na sa tuwing magtatabi
matulog ang aking magulang ay nagtatabi ang aking ama ng kutsilyo sa
kanyang unan na nagsisilbing panakot sa aming ina. Gustuhin man ng
aking ina itago ang kanyang nararamdaman, subalit ito ay kumakawala at
siya’y tila isang ibon na sa piitan ay nananahan. Hindi man hayag sa aming
magkakapatid ang balakid sa kanilang relasyon subalit nararamdaman ko
ito. Pinipilit kong tulungan ang aking ama labanan ang balakid na ito
subalit wala akong magawa. Napakalakas ng enerhiyang ito at siya ring
enerhiya ang unti-unting sumisipsip sa pag-asa ng aking ama na
makapagbagong buhay.
 Ang karanasang ito ang nagturo sa akin kung paano umunlad hindi
lamang sa aking pangarap na nais matamo subalit nakaanib na din dito
ang mga prinsipyo at impresyon na hindi na maiaalis sa aking puso’t
isipan. Anumang buhay mayroon tayo ngayon ay mula sa poong
maykapal. Lahat ng pagsubok ay may nakalaang solusyon. Isipin natin
na walang perpektong pamilya at kung naging masalimot o naging
madilim man ang buhay natin sa ngayon ay laging bukas ang ating
pananaw na sa huli ay may nakalaang liwanag para sa atin.

-G. Mark Janperson B. Datumanong