KTCT c.5

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
Khoa KHXH&NV
Bộ môn Lý luận chính trị
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN

Dành cho bậc đại học – không chuyên lý luận chính trị
chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

12/21/22 XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt 1
Nam
CHƯƠNG V: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở
VN VÀ CÁC QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VN
Kết cấu chương V

5.1. kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt nam
5.1.1. Khái niệm về kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt nam
5.1.2. Tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế thị trường
định hướng XHCN ở Việt nam
5.1.3. Đặc trung của kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt nam
1. Đặc trưng về mục tiêu phát triển kinh tế thị trường
2. Đặc trưng về sở hữu và thành phần kinh tế
3. Đặc trưng về quan hệ quản lý kinh tế và vai trò của nhà nước
.4. Đặc trưng về quan hệ phân phối thu nhập
5.2.5. Đặc trưng về gắnXHCN
tăngvà cáctrưởng
quan hệ lợi íchkinh
Nam
kinh tế ởtế
Việtvới công bằng xã hội 2
CHƯƠNG V: LÝ LUẬN VỀ KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở VN
5.2. Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt nam
5.2.1. Thể chế kinh tế và thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN
Việt nam
5.2.2. Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt
nam

Nam
CHƯƠNG V: LÝ LUẬN VỀ KINH TẾ
THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở
VN
5. 3 QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG
5. 3.1. Lợi ích kinh tế và quan hệ lợi ích kinh tế
5. 3.2 Vai trò nhà nước trong bảo đảm hài hòa các lợi ích
chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

12/21/22 4
các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam
5.1. Khái niệm và tính tất yếu khách quan của phát
triển kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt nam
5.1.1. Khái niệm về kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt nam
 KTTT là thành tựu phát triển chung của văn minh nhân loại, là
giai đoạn phát triển cao của KTHH, là kiểu tổ chức kinh tế mà
trong đó mọi quan hệ kinh tế giữa những người sản xuất và tiêu
thụ đều thông qua thị trường
 Phân biệt kinh tế thị trường và mô hình kinh tế thị trường:
KTTT tự do kiểu Mỹ; KTTT xã hội ở Đức; KTTT Nhật bản; KTTT
XHCN ở Trung quốc v.v…
Kinh tế thị trường
Kinh tế tự Kinh tế Kinh tế tự do (sơ khai)
cấp tự túc hàng hóa chương 5 Kinh
thịtếtrường
thị trường định hướng Kinh tế thị trường
Nam hiện đại
 Kinh tế thị trường định hướng XHCN là nền kinh tế vận hành
theo
các quy luật của thị trường đồng thời góp phần hướng tới từng bước
xác lập một xã hội mà ở đó dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công
bằng, văn minh; có sự điều tiết của Nhà nước do Đảng Cộng sản
Việt nam lãnh đạo
 Xã hội: dân giàu, nước manh, dân chủ, công bằng, văn minh – là
hệ giá trị toàn diện mà cả loài người hướng tới định hướng
XHCN là hướng tới hệ giá trị chung của nhân loại.

Nam
Slide tham khảo Nội dung KTTT định hướng XHCN bao gồm:
Một là: Là Hai là: Vừa chứa Ba là: Tính Bốn là: Vai trò của
mô hình kinh đựng những đặc hiện đại và Nhà nước: định
tế phản ánh điểm của KTTT tính hội nhập hướng, xây dựng &
đặc thù của nói chung (tính quốc tế: Kế hoàn thiện thể chế
TKQĐ ở phổ biến), vừa thừa có chọn kinh tế, sử dụng công
VN: Tiến chứa đựng những lọc thành tựu cụ chính sách, nguồn
thẳng lên đặc điểm của phát triển lực điều tiết KT. Vai
CNXH, bỏ định hướng dân KTTT của trò của thị trường: huy
qua giai đoạn giàu, nước manh, nhân loại & động, phân bổ có hiệu
phát triển dân chủ, công kinh nghiệm quả các nguồn lực, là
TBCN bằng, văn minh đổi mới động lực chủ yếu giải
12/21/22 (tính đặc thù)
XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt phóng sức SX 7
Nam
Slide tham khảo
Đặc điểm chung của KTTT Về định hướng XHCN
Vận hành đầy đủ & đồng bộ theo các
quy luật của KTTT Là nền KTTT có sự quản lý
Có nhiều hình thức sở hữu của NN do ĐCS VN lãnh đạo
Là nền KTTT trong đó việc

xác lập thể chế về sở hữu,
phân phối v.v…hướng tới dân
Thị trường giữ vai trò quyết định giàu, nước mạnh, dân chủ,
phân bổ các nguồn lực XH công bằng, văn minh
Giá cả hàng hóa, dịch vụ hình thành
tự do trên thị trường
Là nền kinh tế mở
Chính phủ quản lý vĩ mô chương
nền 5KT,Kinh tế thị trường định hướng
khắc phục khuyết tật của thị trườngNam

Slide tham khảo • Những đặc trưng của KTTT
Thứ nhất: Đa dạng hình thức sở hữu đa dạng chủ thể KT
Thứ hai: Thị trường quyết định việc phân bổ các nguồn lực
Đặc của XH thông qua các loại thị trường bộ phận
trưng Thứ ba: Giá cả hình thành theo nguyên tắc thị trường.
của Cạnh tranh vừa là môi trường vừa là động lực
Thứ tư: Lợi ích KT-XH là động lực trực tiếp của các chủ
KTTT
thể KT
Thứ năm: nhà nước là chủ thể thực hiện chức năng quản lý,
khắc phục khuyết tật của thị trường, thúc đẩy những yếu tố
tích cực, đảm bảo bình đẳng và sự phát triển ổn định
Thứ sáu: là nền KT mở, gắn thị trường trong nước với thị
12/21/22 trường quốc XHCN
tế và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt 9
Nam
5.1.2. Tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế thị
trường định hướng XHCN ở Việt nam
Một là: Phát triển KTTT định hướng

XHCN phù hợp với tính quy luật phát
triển khách quan: Thực chất XD
KTTT định hướng
Hai là: Do tính ưu việt của KTTT: XHCN là quá
Phương thức phân bổ hiệu quả nguồn lực trình phát triển “
XH, là động lực thúc đẩy LLSX….. rút ngắnQHSX
khô”, LLSX, ng
Ba là: Mô hình KT phù hợp với nguyện phải là “đốt cháy”
vọng nhân dân: dân giàu, nước mạnh, dân giai đoạn
chủ, công bằng, văn minhchương
; điều kiện
5 Kinh tế thị trường định hướng
VN…..
12/21/22 XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt
Nam
10
• Những ưu thế và khuyết tật của KTTT
Ưu thế: Khuyết tật:

Tạo động lực cho sáng tạo Tiềm ẩn rủi ro khủng hoảng
và phát triển
Làm cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm
Phát huy tốt nhất tiềm năng môi trường tự nhiên và môi
của các chủ thể KT, các trường xã hội
vùng, miền và quốc gia
Phân hóa sâu sắc trong xã hội
Tạo ra phương thức nhằm
thỏa mãn tối đa nhu cầu,
thúc đẩy văn minh tiến bộ Đòi hỏi sự can thiệp của Nhà
nước nền KTTT có sự
điều tiết của NN hay kinh tế thị
12/21/22
trường
XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt
Nam
hỗn hợp 11
5.1.3. Đặc trung của kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt Nam
1. Đặc trưng về mục tiêu phát triển kinh tế thị trường
3. Đặc trưng về quan hệ quản lý kinh tế và vai trò của nhà nước
4. Đặc trưng về quan hệ phân phối thu nhập
5. Đặc trưng về gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội

Nam
1.Đặc trưng về mục tiêu phát triển kinh tế thị trường
• Mục tiêu phát triển: KTTT định hướng XHCN là phương thức để
Phát triển LLSX, XD cơ sở VC-Kỹ thuật của CNXH nhằm vào mục
tiêu chung: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh
• VN đang trong những chặng đầu của TKQĐ nên càng phải XD,
phát triển LLSX, XD QHSX tiến bộ, phù hợp
Sở hữu: Chiếm hữu các nguồn lực của quá trình SX – phân phối –
trao đổi – tiêu dùng & kết quả lao động tương ứng của quá trình
TSX. bao gồm: chủ thể sở hữu, đối tượng sở hữu & lợi ích từ đối
tượng sở hữu.
Sở hữu bao gồm: Nội dung KT &Namnội dung pháp lý
Nội dung KT Nội dung pháp lý
• SH là cơ sở, đ/k của • Thể hiện ở những
SX biểu hiện ở lợi ích KT quy định mang tính
của chủ thể SH SH pháp luật về
là cơ sở để thực hiện lợi quyền han, nghĩa
ích KT của các chủ thể vụ.
KT. • Thừa nhận về luật
• Vì vậy tất yếu phải xác
pháp & luật pháp
định quan hệ SH. Khi SH điều chỉnh các
thay đổi, địa vị các chủ Quyền sở hữu: quyền quan hệ KT
thể SH cũng thay đổi. năng của chủ thể SH
Quyền chiếm hữu Quyền sử dụng Quyền định đoạt
Cụ thể hóa thành hệXHCN
12/21/22
thống quyền
chương 5 Kinh năng:
tế thị trường định hướngchiếm hữu, sử dụng,
và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt 14
quản lý, kiểm soát, thừa kế, chuyển Nam nhượng v.v….
• KTTT định hướng XHCN = nền KT nhiều thành phần.
Trong đó:
+ KTNN giữ vai trò chủ đạo.
+ KT tư nhân là động lực quan trọng
+ KTNN, KT tập thể & KT tư nhân là nòng cốt của nền Kt
độc lập tự chủ
• Các chủ thể trong các thành phần kinh tế bình đẳng,
hợp tác, cạnh tranh (đây là điểm khác biệt với KTTT TBCN)
Đòi hỏi không chỉ củng cố, phát triển các thành phần KTNN,
KT tập thể mà còn khuyến khích thành phần KT tư nhân
Chú ý: Trong KTTT định hướng XHCN, KTNN giữ vai trò chủ đạo,
cùng với KT tập thể trở thành nền tảng vững chắc của nền KT quốc dân
– nguyên
12/21/22 tắc nhằm đảm XHCN
bảovàđịnh hướng
các quan hệ
Nam
lợi ích kinh XHCN
tế ở Việt 15
3. Đặc trưng về quan hệ quản lý kinh tế và vai trò của nhà
nước
Nhà nước điều tiết trong nền KTTT hiện đại là đặc điểm chung nhằm
hạn chế khuyết tật của KTTT
Ở VN: quản lý & thực hành cơ chế quản lý – Nhà nước pháp quyền
XHCN – của dân, do dân, vì dân dưới sự lãnh đạo của Đảng theo cơ
chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ, giám sát.
+ Đảng lãnh đạo bằng cương lĩnh, đường lối, chủ Đảm
trương chính sách lớn trong từng thời kỳ phát triển bảo
+ Nhà nước quản lý bằng pháp luật, chiến lược, quy định
hoạch & cơ chế chính sách , các công cụ KT, tạo môi hướng
trường thuận lợi cho tạo
chươnglập
5 Kinhđồng bộđịnhcác
tế thị trường hướng mặt của KTTT XHCN
Nam
4. Đặc trưng về quan hệ phân phối thu nhập
 Phân phối công bằng cả “đầu vào” và “đầu ra” của SX
Các yếu tố SX, các cơ

Chủ yếu phân phối theo kết quả LĐ,
hội & đ/k phát triển
hiệu quả KT & vốn đóng góp
 Thực hiện nhiều hình thức phân phối – thực chất là thực hiện các
lợi ích KT
 Phân phối theo LĐ & hiệu quả KT, theo phúc lợi XH – phản ánh
rõ định hướng XHCN
Nam
5. Đặc trưng về gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội
• Gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội

Phát triển KT đi đôi với phát triển văn hóa- xã hội
• Thực hiện tiến bộ & công bằng XH trong từng chính sách, chiến
lược, quy hoạch, kế hoạch & từng giai đoạn
• Công bằng XH vừa là phương tiện vừa là mục tiêu hiện thực hóa
Chú ý: Công bằng XH xuất phát từ trình độ KT, đảm bảo cho mọi
người dân có cơ hội như nhau trong việc tiếp cận các dịch vụ cơ
bản
12/21/22
XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt 18
Nam
CHƯƠNG V: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở VN
 Một số mô hình KTTT Slide tham khảo
- KTTT tự do (Mỹ, Anh, Ôxtrâylia…)
- KTTT xã hội (Đức, Thụy điển & một số nước Bắc Âu)
- KTTT nhà nước phát triển (Nhật, Pháp…)
- KTTT chuyển đổi và KTTT đặc sắc kiểu Trung quốc
 KTTT định hướng XHCN ở Việt nam
• Nước ta có đầy đủ cơ sở của KTTT, Phát triển KTTT là tất yếu
khách quan. Bản thân KTTT bị chi phối bởi các quy luật của KTTT.
• Nhưng mục đích, phạm vi, giới hạn … của KTTT lại bị mục tiêu :
dân giàu nước mạnh, dân chủ công bằng, văn minh chi phối
• Mục tiêu kinh tế phát triển KTTT nhằm giải phóng mạnh mẽ
LLSX, nâng cao đời sống nhân
12/21/22 XHCN dân
và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt
Nam
19
 > KTTT ở nước ta vừa là mục tiêu, vừa là công cụ nhằm những
mục tiêu nêu trên. Vì vậy Đảng ta xác định mô hình kinh tế của
nước ta là: nền kinh tế vận hành theo các quy luật của thị
trường đồng thời góp phần hướng tới từng bước xác lập một xã
hội mà ở đó dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh; có sự điều tiết của Nhà nước do Đảng Cộng sản Việt nam
lãnh đạo
gọi tắt là Kinh tế thị trường định hướng

XHCN

Nam
5.2 Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt Nam
5.2.1
Sự cần thiết phải hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt Nam
5. 2.2. Nội dung hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt nam

Nam
5.2.1 Sự cần thiết phải hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định
hướng XHCN ở Việt Nam
Thể chế và thể chế kinh tế
Phân loại thể chế
Thể chế là
quy tắc do Theo cách tiếp cận Theo phương thức
con người tạo cấu trúc hệ thống phát huy vai trò
nên, ràng
buộc các ứng Thể chế Thể chế Thể chế Thể chế
xử trong hoạt bên trong bên ngoài Bao hàm Khai thác
động tương
tác của con Theo cấu thành các lĩnh vực cốt lõi của xã hội
người và tổ
chức
12/21/22
Thể chế XHCN
chính trị
và các Thể
quan hệ lợi chế
ích kinh Kinh tế Thể chế Xã hội
tế ở Việt 22
Nam
Thể chế là những quy Thể chế là những quy tắc, luật lệ, bộ máy
định luật lệ của một quản lý và cơ chế vận hành nhằm điều
chế độ xã hội buộc mọi chỉnh các hoạt động của con người trong
người phải tuân theo một chế độ xã hội.
Slide tham
khảo
Một là, các luật lệ, quy

Hai là, các tổ chức Ba là, cách thức,
tắc, chuẩn mực (kể cả
có chức năng xây biện pháp được
tập quán và chuẩn mực
dựng và đảm bảo vận dụng để thực
xã hội…) do nhà nước
thực hiện một loại thi thể chế.
đặt ra hoặc thừa nhận
thể chế nhất định
Nam
Theo tiêu Thể chế công
chí về
cấu trúc Thể chế hành chính nhà nước:Do Nhà nước xây
các tổ dựng nhằm điều tiết các hoạt động tổ chức & điều
chức hành bộ máy nhà nước &quản lý của bộ máy nhà
tham gia nước đối với XH
Quyết định
Môi trường chính trị Môi trường kinh tế - XH
Thể chế tư Thể chế Nhà nước là toàn bộ các văn kiện pháp
luật: Hiến pháp, luật, Bộ luật, văn bản dưới luật
Slide tham
khảo Khuôn khổ pháp luật để Bộ máy nhà nước thực
12/21/22 hiệnXHCN
chức và cácnăng quản
quan hệ lợi
Nam
lý
ích kinh tế Nhà
ở Việt nước đối với XH 24
Thể chế kinh tế, bản chất và vai trò của thể chế kinh tế
Thể chế kinh tế là hệ thống gồm:
Các bộ quy tắc, Vị thế, vai trò, chức Cơ chế, cách thức
luật lệ điều chỉnh, năng, năng lực, phương tổ chức các luật lệ
chế định hành vi thức tổ chức vận hành nhằm đạt mục tiêu
kinh tế các chủ thể của các chủ thể tham mà các chủ thể KT
kinh tế. gia hành vi KT mong muốn
Là một hệ thống các quy phạm pháp luật Điều chỉnh hoạt
bao gồm chủ yếu là các đạo luật, quy động của các chủ
chế, quy tắc, chuẩn mực về KT gắn với thể,các quan hệ Kt
các chế tài xử lý vi phạm
chương 5 Kinh tế thị trường định hướng & xử lý vi phạm
Nam
Về bản chất: Là luật chơi cùng các đối tượng tham gia cuộc chơi
Đối tượng: Các tổ chức KT: NN,

Luật chơi Mối liên hệ biện chứng
doanh nghiệp, công đoàn…..
 Các tổ chức KT luôn nằm trong khuôn khổ thể chế KT nhất định và
có vai trò to lớn làm thay đổi thể chế KT
 Bất kỳ quốc gia nào cũng cần có thể chế KT để điều chỉnh các
quan hệ KT

Nam
Thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN
Thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN là hệ thống đường
lối. chủ trương chiến lược, hệ thống luật pháp, chính sách quy định
xác lập cơ chế vận hành, điều chỉnh chức năng, hoạt động, mục
tiêu, phương thức hoạt động, các quan hệ lợi ích của các tổ chức,
các chủ thể KT nhằm hướng tới xây dựng XH: dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh

Nam
Cấu trúc của thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN
Thể chế chính thức
Một là: các bộ quy tắc, chế định, luật
pháp…..- chuẩn mực cho hành vi KT (bắt buộc)
Thể chế phi chính
Hai là: các chủ thể tham gia (người chơi) thức (ko bắt buộc)
Nhà nước với chức năng: Doanh nghiệp, các Các tổ chức XH –
+ Xd, hoàn thiện thể chế chủ thể SX, kinh chủ thể phi SX
+ Cung cấp HH công doanh – là tế bào ,
chủ thể nền KT
+ Kiểm soát độc quyền
Vừa phụ thuộc, vừa
+ Khắc phục khuyết tật góp phần XD, hoàn
TT 12/21/22 chương 5 Kinh tế thị trường định hướng
thiện
XHCN thểhệ lợichế
và các quan ích kinh tế ở Việt 28
Nam
Ba là: các cơ chế vận hành KT gồm: Cơ chế vận hành các loại thị
trường – hoạt động theo các
quy luật KQ của thị trường
Cơ chế vận hành các chủ thể tham gia
Cơ chế cạnh Cơ chế phân cấp: có phân Cơ chế phối Cơ chế

tranh của thị cấp KT, phân cấp quản lý NN hợp: phối tham gia
trường: Thúc về KT….. hợp ngành, và cơ
đẩycạnh tranh + Tái cơ cấu hay tổ chức lại phối hợp dọc chế theo
lành mạnh, thẩm quyền tạo ra hệ thống giữa CQ TW dõi đánh
kiểm soát cùng chịu trách nhiệm & địa giá
cạnh tranh phương, phối
+ Giảm bớt quyền lực chính
không lành hợp phân bổ
trị cứng nhắc, quan liêu, can
mạnh chương 5 Kinh tế thị trường định hướng nguồn lực
12/21/22 thiệp quá XHCN
sâuvàvào các
các quan hệ lợichủ
ích kinhthể
tế ở Việt 29
Nam
Sự cần thiết phải hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở Việt nam
Thứ nhất:Thiếu đồng bộ Thứ hai:Chưa Thứ ba: kém

đầy đủ hiệu quả

Nam
5.2.2 Những nhiệm vụ chủ yếu trong thực hiện hoàn thiện thể chế
kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt nam
Nhiệm vụ thứ nhất, hoàn thiện thể chế về sở hữu
Một là: Thể chế hóa đầy đủ quyền tài sản (sở hữu, sử dụng, định
đoạt, hưởng lợi). Công khai, minh bạch quyền & nghĩa vụ
Hai là: Hoàn thiện pháp luật về đất đai nhằm thúc đẩy tích tụ tập
trung ruộng đất. Công khai, minh bạch quyền sử dụng đất công
Ba là: Hoàn thiện pháp luật về quản lý, khai thác, sử dụng tài
nguyên theo nguyên tắc thị trường
Bốn là: Hoàn thiện pháp luật về đầu tư vốn NN, sử dụng hiệu quả
tài sản công
Năm là: Hoàn thiện hệ thống thể chế liên quan đến sở hữu trí tuệ
Sáu là: Hoàn thiện khung chương
pháp5 Kinhluật
tế thịvề
trườnghợp đồng & giải quyết tranh
định hướng
chấp
12/21/22 XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt
Nam
31
Nhiệm vụ thứ hai, hoàn thiện thể chế phát triển các thành phần
KT, các loại hình doanh nghiệp
Một là: Thực hiện nhất quán một mặt bằng pháp lý & đ/k kinh doanh
Hai là: Hoàn thiện pháp luật về đầu tư, kinh doanh bảo đảm quyền tự
do kinh doanh nhất là khởi nghiệp
Ba là: Hoàn thiện thể chế về cạnh tranh, bảo đảm cạnh tranh lành
mạnh
Bốn là: Hoàn thiện pháp luật đấu thầu, đầu tư công
Năm là: Thể chế hóa việc cơ cấu lại & nâng cao hiệu quả doanh
nghiệp NN
Sáu là: Hoàn thiện thể chế về huy động các nguồn lực đầu tư & đổi
mới cơ chế quản lý của NN
Bảy là: Thể chế hóa nội dung & phương thức hoạt động của KT tập
thể 12/21/22 XHCN và các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt
Nam
32
Tám là: Thể chế hóa việc cơ cấu lại, sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp
NN trong nông, lâm nghiệp
Chín là: Tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo đ/k thuận lợi phát triển KT tư
nhân thành động lực quan trọng của nền KT
Mười là: Hoàn thiện thể chế thu hút đầu tư nước ngoài
Mười một là: Thể chế hóa việc phát huy mặt tích cực, đồng thời kiểm
tra giám sát, kiểm soát …công khai, minh bạch

Nam
Nhiệm vụ thứ ba, hoàn thiện thể chế phát triển đồng bộ các yếu
tố thị trường và các loại thị trường
Thị trường – khâu trung tâm, linh hồn của thể chế KTTT
Một là: Hoàn thiện thể chế phát triển đồng bộ các lyếu tố thị trường
+ yếu tố giá cả
+ Thuế - nhất là thuế sử dung đất đai, giá trị quyền sử dụng v.v….
+ Công khai, minh bạch trong tiếp cận nguồn lực công, mua sắm….
+ Hoàn thiện thể chế phân bộ nguồn lục theo nguyên tắc thị trường
+ Hoàn thiện pháp luật về phá sản theo cơ chế thị trừng

Nam
Hai là: Hoàn thiện thể chế phát triển đồng bộ vận hành thông suốt
các loại thị trường
+ Thị trường hàng hóa và dịch vụ
+ Thị trường vốn
+ Thị trường tiền tệ
+ Thị trường khoa học công nghệ
+ Thị trường bất động sản và quyền sử dụng đất
+ Thị trường sức lao động
Nhiệm vụ thứ tư, hoàn thiện thể chế gắn kết tăng trưởng KT với
đảm bảo phát triển bền vững, tiến bộ và công bằng XH, quốc
phòng an ninh và thích ứng với biến đổi khí hậu
Những khuyết tật & thất bại của thị trường Hệ quả tiêu
cực12/21/22
về các mặt: KT, XH,XHCN
môivàtrường
các quan hệ lợiv.v…
ích kinh tế ở Việt 35
Nam
Một là; Kết hợp phát triển KT nhanh, bền vững với phát triển XH
bền vững, hệ thống an sinh Xh, chương trình xóa đói giảm nghèo
bền vững
Hai là; Nâng cao năng lực thực thi thể chế & tăng cường hiệu
quả cơ chế giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong các
lĩnh vực
Ba là; Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, phát triển y tế XD
con người phát triển toàn diện
Bốn là; Hoàn thiện thể chế kết hợp phát triển Kt với bảo đảm
quốc phòng – an ninh. Phát triển kinh tế biển v.v…
Năm là; XD thể chế liên kết vùng, quy hoạch phát triển trên cơ sở
lợi thế so sánh , thu hẹp khoảng cách giữa các vùng, XD đặc khu
KT chương 5 Kinh tế thị trường định hướng
Nam
Nhiệm vụ thứ năm, hoàn thiện thể chế đẩy mạnh, nâng cao
hiệu quả hội nhập kinh tế quốc tế
Quốc tế hóa – xu thế tất yếu. Mở cửa, hội nhập – Đ/k để phát triển
Một là: Rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống luật & các thể chế
nhằm: + Bảo đảm các cam kết quốc tế
+ Cơ chế phối hợp điều hành các bộ các địa phương
+ Đổi mới xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp
Hai là: + Đa phương hóa, đa dạng hóa tránh lệ thuộc vào số ít TT
+ Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo vệ lợi ích
quốc gia – dân tộc, giữ vững môi trường hòa bình ổn định
Nam
Nhiệm vụ thứ sáu, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, vai trò
XD & thực hiện thể chế KT của Nhà nước, phát huy vai trò làm
chủ của nhân dân trong hoàn thiện thể chế KTTT định hướng
XHCN
Một là: Đổi mới nội dung & phương thức lãnh đạo của Đảng về KT -
XH
Hai là: Nâng cao năng lực XD & thực hiện thể chế KTTT của NN
Ba là: Phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, sự tham gia của Mặt
trận tổ quốc & các tổ chức chính trị - XH, xã hội – nghề nghiệp
Nam
VN
5. 3 QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG
5. 3.1. Lợi ích kinh tế và quan hệ lợi ích kinh tế
5. 3.2 Vai trò nhà nước trong bảo đảm hài hòa các lợi ích

12/21/22 39
5.3.1. QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG
5. 3. 1. Lợi ích kinh tế và quan hệ lợi ích kinh tế

Lợi ích kinh tế
Thỏa Mức độ Phụ thuộc vào trình độ
*Khái niệm mãn nhu Phương thức phát triển của LLSX
cầu
Trong cơ chế thị trường, phương thức và mức độ thoả mãn các nhu cầu vật chất
của mỗi người do mức thu nhập của họ quyết định.
Thu nhập của người lao động là thu nhập của chủ doanh nghiệp là lợi nhuận;
thu nhập của nhà nước là thuế; …

12/21/22 40
 Lợi ích cá nhân là cơ sở, nền tảng của các lợi ích khác vì:
thứ nhất nhu cầu cơ bản, sống còn thứ hai, thực hiện lợi ích cá nhân là sơ sở để
trước hết thuộc về các cá nhân, thực hiện các lợi ích khác vì cá nhân cấu thành
quyết định hoạt động của các cá nên tập thể, giai cấp, xã hội...
nhân;
Tôn trọng & bảo vệ lợi ích cá nhân chính đáng bằng pháp luật
Vai trò của lợi ích kinh tế trong nền kinh tế thị trường
Lợi ích kinh Lợi ích kinh Lợi ích kinh Lợi ích kinh tế còn là
tế là mục tế là động tế là động cơ sở thực hiện lợi ích Liên hệ lợi ích KT ở
tiêu của các lực của các lực của các chính trị, lợi ích xã nước ta và quan điểm
hoạt động hoạt động hoạt động xã hội, lợi ích văn hóa. về lợi ích KT hiện nay
kinh tế. kinh tế. hội.

12/21/22 41
Các hình thức lợi ích kinh tế

Lợi ích KTgắn chủ thể KT cá nhân tập thể giai cấp nhà nước Quốc gia, dân tộc
liền
với những chủ thể Hình thức Lợi ích Lợi ích Lợi ích Lợi ích Lợi ích quốc
kinh tế nhất định lợi ích KT cá nhân tập thể g/c NN gia dân tộc
 Các lợi ích kinh tế vừa thống nhất, vừa mâu thuẫn với nhau.
một chủ thể có thể trở thành bộ phận cấu Các lợi ích kinh tế mâu thuẫn với nhau vì các
thành của chủ thể khác. Do đó, lợi ích chủ thể kinh tế có thể hành động theo những
của chủ thể này được thực hiện thì lợi phương thức khác nhau để thực hiện các lợi ích
ích của chủ thể khác cũng trực tiếp hoặc của mình. Sự khác nhau đó đến mức đối lập thì
gián tiếp được thực hiện trở thành mâu thuẫn
Mâu thuẫn về lợi ích kinh tế là Điều hoà mâu thuẫn buộc các chủ thể phải quan
cội nguồn của các xung đột xã hội tâm
và trở thành chức năng quan trọng của nhà nước
12/21/22 42
VN
Các nhân tố ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế
Thứ nhất, trình Thứ hai, địa vị của Thứ ba, chính sách Thứ tư, hội nhập
độ phát triển chủ thể trong hệ phân phối thu nhập kinh tế quốc tế.
của LLSX thống QHSX xã của nhà nước.
hội.
Về Lợi ích kinh tế
Khái niệm, đặc Các hình thức Vai trò của lợi ích Các nhân tố ảnh
trưng lợi ích của lợi ích KT kinh tế trong nền hưởng đến lợi ích KT
KT KTTT

12/21/22 43
VN
5.3.1.2. Các quan hệ lợi ích kinh tế cơ bản trong nền kinh tế thị trường
Lợi ích Lợi Lợi Phương thức

Giữa người Giữa những Giữa
cá ích ích xã thực hiện các
sử dụng LĐ người sử những
nhân nhóm hội quan hệ lợi
& người LĐ dụng LĐ ngườiLĐ
Mối quan hệ lợi ích KT
ích
Quan hệ lợi ích giữa người lao động và người sử dụng lao động
Xác định người lao động và người sử dụng lao động và vai trò của mỗi chủ thể
Người LĐ là người có khả năng Người sử dụng LĐ là chủ doanh nghiệp (nhà tư
lao động. Khi họ bán sức lao bản trong CNTB), cơ quan, tổ chức, hợp tác xã, hộ
động sẽ chịu sự quản lý, điều gia đình. Là người mua hàng hóa SLĐ nên có
hành của người sử dụng lao quyền tổ chức, quản lý quá trình làm việc của
động. người LĐ.
12/21/22 44
VN
Lợi ích KT của Người LĐ : THU Lợi ích KT của Người sử dụng LĐ: LỢI
NHẬP NHUẬN
Thế nào là thống nhất Vừa thống nhất, vừa mâu thuẫn Thế nào là mâu thuẫn
Theo pháp luật (có thể qua tổ chức của mình) Giải quyết mâu thuẫn ntn ?
Quan hệ lợi ích giữa những người sử dụng lao động

Người LĐ Người cho thuê đất,
Quan hệ lợi ích Mâu thuẫn thể
giữa những hiện:
Nhà nước
v.v…
Người sử dụng LĐ người sử dụng CẠNH TRANH

LĐ vừa thống Kết quả của cạnh tranh
nhất vừa mâu
người cho vay vốn thuẫn

12/21/22 45
VN
Quan hệ lợi ích giữa những người lao động
Trong nền kinh tế thị trường, quan Giải quyết mâu
Biểu hiện của
hệ lợi ích giữa những người LĐ: thuẫn trên cơ
mâu thuẫn ntn?
vừa thống nhất, vừa mâu thuẫn sở luật pháp
Trong cơ chế thị trường, cá nhân tồn tại dưới nhiều hình thức. Người lao
động, người sử dụng lao động đều là thành viên của xã hội nên lợi ích cá nhân
Mối có quan hệ chặt chẽ với lợi ích xã hội.(lợi ích XH là phát triển KT)
quan hệ
nhiều Sự tồn tại và phát triển của cộng đồng, xã hội quyết định sự tồn tại,
chiều phát triển của cá nhân nên lợi ích xã hội đóng vai trò định hướng
cho lợi ích cá nhân và các hoạt động thực hiện lợi ích cá nhân

12/21/22 46
VN
“lợi ích nhóm” “nhóm lợi ích”
Các cá nhân, tổ chức hoạt động trong Các cá nhân, tổ chức hoạt động trong các
cùng ngành, cùng lĩnh vực, liên kết với ngành, lĩnh vực khác nhau nhƣng có mối liên
nhau trong hành động để thực hiện tốt hệ với nhau, liên kết với nhau trong hành
hơn lợi ích riêng (lợi ích cá nhân, tổ động để thực hiện tốt hơn lợi ích riêng mình
chức) các hiệp hội ngành nghề,
các tổ chức chính trị, xã mô hình liên kết trong nông nghiệp: nhà nông –
nhà doanh nghiệp – nhà khoa học – nhà nước;
Chú ý: hội…
mô hình liên kết trên thị trường nhà ở: nhà
1.Sự phù hợp của lợi ích nhóm & nhóm
doanh nghiệp kinh doanh bất động sản – ngân
lợi ích với lợi ích XH
hàng thương mại – người mua nhà...
2.Lợi ích nhóm trong cơ chế xin - cho,
Duyệt – cấp…

12/21/22 47
VN
Phương thức thực hiện các quan hệ lợi ích kinh tế trong nền kinh tế thị trường
Phương thức thực hiện quan hệ lợi ích kinh tế theo nguyên tắc thị trường
Phương thức thực hiện quan hệ lợi ích kinh tếtheo chính sách của nhà nước
Lợi ích kinh tế về bản chất là quan hệ xã hội thông qua quan hệ kinh tế giữa các chủ thể.
Trong nền kinh tế thị trường, quan hệ kinh tế giữa các chủ thể được thực hiện thông qua thị
trường, chịu sự chi phối của các quy luật thị trường Xem xét thông qua thị
trường.

12/21/22 48
VN
Lợi ích XH – phát triển - là cơ sở, tiền đề để thực hiện các lợi ích khác. Vì vậy, chăm lo
và bảo vệ lợi ích XH là nghĩa vụ của mọi công dân, của mọi chủ thể kinh tế và của nhà
nước. nền KTTT hiện đại, nhà nước là một chủ thể kinh tế, có lợi ích riêng, thể hiện ở
Trong
THUẾ Lợi ích KT của nhà nước: thuế
Lợi ích KT của chủ thể khác
Lợi ích KT của  Cơ chế thị trường là phương thức thực hiện các
người LĐ: thu nhập quan hệ lợi ích kinh tế thông qua hợp tác và cạnh
tranh giữa các chủ thể, dưới sự tác động của các quy
luật thị trường.
vừa thống nhất,
vừa mâu thuẫn Những hiện tượng tiêu cực :
Đòi hỏi vai trò
lừa đảo, gian lận, buôn
điều tiết của
lậu…
Khuyết tật của cơ chế TT Nhà nước
Lợi ích KT của người sử
dụng LĐ: lợi nhuận

12/21/22 49
VN
5.3.2. Vai trò nhà nước trong bảo đảm hài hòa các lợi ích
Hài hòa các lợi ích kinh tế là sự thống nhất biện chứng giữa lợi ích kinh tế của các
chủ thể, trong đó mặt mâu thuẫn được hạn chế,
1. Tạo lập môi trường thuận lợi cho các hoạt động KT
2. Tối ưu hóa quan hệ nhà nước và thị trường
3. Hoàn thiện công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô
4. Tạo sự đồng thuận trong phân phối thu nhập
5. Chống mọi hình thức thu nhập bất hợp pháp
6. Xử lý kịp thời những mâu thuẫn về lợi ích kinh tế

12/21/22 50
VN
Tạo lập môi trường thuận lợi cho các hoạt động KT
Sự ổn định Môi Kết cấu Hệ thống Môi trường

về chính trường hạ tầng chính văn hóa
trị pháp luật sách
Tối ưu hóa quan hệ nhà nước và thị trường
Sự phát triển LLSX đòi hỏi sự can thiệp của NN vào KTTT
Ưu việt của KTTT Kinh tế thị trường Khuyết tật của KTTT Tối ưu hóa quan hệ
NN – Thị trường ??
Ưu việt của Nhà nước Nhà nước Khuyết tật của NN
Nguyên tắc kết hợp là: nhà nước chỉ làm và phải làm thật tốt những gì thị trường không làm
được; những gì các chủ thể thị trường làm tốt phải để họ làm; công khai, minh bạch các
hoạt động của nhà nước...

12/21/22 51
VN
Hoàn thiện công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô
Hiệu quả can thiệp của nhà nước vào nền kinh tế phụ thuộc vào mức độ hoàn thiện của
các công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô. Đó là công cụ thuế, lãi suất, các chính sách kinh tế…
Các nguyên tắc phân phối thu nhập chủ yếu của cơ chế thị
trường:
Tính ưu việt của Phân phối thu nhập gắn liền với quy mô sử dụng các nguồn lực
cơ chế thị trường
Phân phối thu nhập gắn liền với hiệu quả sử dụng các nguồn
lực
Chính sách phân phối thu nhập phải được xây dựng theo nguyên tắc của
KTTT
Chính sách phân phối thu nhập phải nhằm đảm bảo hài hòa các lợi ích KT
Chú ý: Phát triển LLSX, KH-KT là Thừa nhận sự chênh Ngăn chặn sự chênh
tiền đề VC thực hiện công bằng XH lệch về mức thu nhập lệch thu nhập quá đáng

12/21/22 52
VN
Tạo sự đồng thuận trong phân phối thu nhập
Lợi ích KT là kết quả trực Phân phối công bằng, hợp lý góp phần quan
tiếp của phân phối thu nhập trọng đảm bảo hài hòa các lợi ích kinh tế.
Trước hết, nhà nước phải chăm lo

đời sống vật chất cho mọi người dân
Nhà nước cần có các chính sách khuyến khích
động lực của các người dân làm giàu hợp pháp, tạo điều kiện và
hoạt động kinh tế giúp đỡ họ bằng mọi biện pháp
Người lao động và người sử dụng lao động
phải có nhận thức và hành động đúng trong
lĩnh vực phân phối thu nhập.

12/21/22 53
VN
Chống mọi hình thức thu nhập bất hợp pháp
Trong cơ chế thị trường, thu nhập từ các hoạt Tổn hại đến lợi ích KT của
động bất hợp pháp tồn tại khá phổ biến các chủ thể làm ăn chân chính
Trước hết, phải có bộ máy nhà nước liêm chính, có hiệu lực
Vai trò và Thứ hai, nhà nước phải kiểm soát được thu nhập của công dân
những
Thứ ba, cần phải xây dựng, hoàn thiện hệ thống luật pháp và
nguyên tắc
thực thi luật pháp thật sự nghiêm túc.
chống thu
nhập bất Thứ tư, phải công khai, minh bạch mọi cơ chế, chính sách và
hợp pháp quy định của nhà nước...
Thứ năm, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động thanh tra,
kiểm tra và xử lý vi phạm

12/21/22 54
VN
Xử lý kịp thời những mâu thuẫn về lợi ích kinh tế
Mâu thuẫn giữa các lợi ích kinh tế là khách quan Tất yếu phải giải quyết
Phát hiện mâu thuẫn và chuẩn bị chu đáo các giải pháp đối phó
Những yêu Giải quyết mâu thuẫn giữa các lợi ích kinh tế là phải có sự
cầu giải tham gia của các bên liên quan, có nhân nhượng và phải đặt
quyết mâu lợi ích đất nước lên trên hết.
thuẫn
Khi có xung đột giữa các chủ thể kinh tế, cần có sự tham gia hòa
giải của các tổ chức xã hội có liên quan, đặc biệt là nhà nước.

12/21/22 55

KTCT c.5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KTCT c.5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

Kết cấu chương V

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

5. 3 QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

5. 3.1. Lợi ích kinh tế và quan hệ lợi ích kinh tế

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

Là nền KTTT trong đó việc

khắc phục khuyết tật của thị trườngNam

Một là: Phát triển KTTT định hướng

Ưu thế: Khuyết tật:

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

 Phân phối công bằng cả “đầu vào” và “đầu ra” của SX

Các yếu tố SX, các cơ

• Gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội

gọi tắt là Kinh tế thị trường định hướng

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

Một là, các luật lệ, quy

Đối tượng: Các tổ chức KT: NN,

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

Cơ chế cạnh Cơ chế phân cấp: có phân Cơ chế phối Cơ chế

Thứ nhất:Thiếu đồng bộ Thứ hai:Chưa Thứ ba: kém

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng

5. 3 QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

5. 3.1. Lợi ích kinh tế và quan hệ lợi ích kinh tế

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

5. 3. 1. Lợi ích kinh tế và quan hệ lợi ích kinh tế

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

Các hình thức lợi ích kinh tế

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

Lợi ích Lợi Lợi Phương thức

Quan hệ lợi ích giữa những người sử dụng lao động

Người sử dụng LĐ người sử dụng CẠNH TRANH

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

3. Hoàn thiện công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô

4. Tạo sự đồng thuận trong phân phối thu nhập

5. Chống mọi hình thức thu nhập bất hợp pháp

6. Xử lý kịp thời những mâu thuẫn về lợi ích kinh tế

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

Sự ổn định Môi Kết cấu Hệ thống Môi trường

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

Trước hết, nhà nước phải chăm lo

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

chương 5 Kinh tế thị trường định hướng XHCN và

You might also like