Epidemiological studies

ობზერვაციული ინტერვენციული
(აღწერითი)
(არა- (ექსპერიმენტული)
ექსპერიმენტული)

შემთხვევის რეპორტი (ანგარიშგება) კლინიკური კვლევები

ჯვარედინ-სექციური
საველე კვლევები >
შემთხვევა კონტროლი (საზოგადოების შემადგენელი
კოჰორტული კვლევა პირები)

ჯგუფური კვლევები

საზოგადოებრივი ინტერვენციული
ეკოლოგიური კვლევები
კვლევები > (საზოგადოება)
ეკოლოგიური კვლევები
 ეკოლოგიური კვლევები

ანალიზის ერთეულს წარმოადგენს ადამიანების ჯგუფი, მაგალითად: სამეზობლო

ქალაქები და/ან ქვეყნები

აღწერს დაავადების შემთხვევებს (სიხშირეს) პოპულაციის დონეზე

ანალიტიკური კომპონენტები არის სუსტი და ძირითადად ჰიპოთეზის

ფორმირების და/ან მინიშნების დონეზეა

დაავადებების გავრცელების სიხშირე აღიწერება პოპულაციის დონეზე

გავრცელებულ ფაქტორებთან მიმართებაში
ეკოლოგიური კვლევები
ასოცირდება ხორცის მოხმარება სიმსივნის განვითარების რისკთან?

HIGH national
45 CANCER RATE
NZ
40

35 USA HIGH
30 Can national
MEAT INTAKE
25 Den
UK
20 LOW national Swe
Net
15 CANCER Nor
DDP
FDP
Ice
RATE
10 Fin
Yug Rom PolPR
Hun
5 Chi
Jap
Col
LOW national
Nig
0 MEAT INTAKE
0 50 100 150 200 250 300 350
Daily per capita meat consumption (grams)
Ecological Fallacy ეკოლოგიური ცდომა
„ჩავარდნა“
ასოცირდება ხორცის მოხმარება სიმსივნის განვითარების რისკთან?

სიმსივნის სიმსივნის
გავრცელების მაღალი გავრცელების
დონე დაბალი დონე

ხორცის ხორცის
მოხმარების მოხმარების
მაღალი დონე დაბალი დონე

Ecological fallacy ეკოლოგიური

ცდომა „ჩავარდნა“
ჩვენ არ ვიცით იგივე საკვლევ პირთა ჯგუფი მოიხმარს თუ არა დიდ
რაოდენობით ხორცს, რომელსაც აქვს სიმსივნე
შემთხვევის შეტყობინება და შემთხვევათა
სერიები
 შემთხვევათა
შეტყობინება/ სერია

1 პაციენტი: შემთხვევის შეტყობინება

ბევრი პაციენტები: შემთხვევათა

სერია
შემთხვევის ანგარიში აღწერს:

 იშვიათ შემთხვევებს, რომლებიც არ აიხსნება ცნობილი დაავადებებით და

სინდრომებით

 შემთხვევები, რომლებიც
 მნიშვნელოვნად განსხვავდება დაავადების ან მდგომარეობის
მიმდინარეობისაგან
 წარმოადგენენ მოულოდნელ შემთხვევებს, რომლებიც იძლევიან ახალ ან
დამატებით ინფორმაციას

 ან ისეთ შემთხვევებს, როდესაც ერთ პაციენტს აქვს ორი ან მეტი

უცნობი დაავადება ან სინდრომი

შემდეგი ეტაპი: შემთხვევა-კონტროლის კვლევა

26
ჯვარედინ სექციური კვლევები
ანალიტიკური კომპონენტით:
მიუთითებს შესაძლო რისკ ფაქტორებზე
ექსპოზიცია და დაავადება განისაზღვრება
ერთდროულად თითოეული საკვლევი
პირისათვის ასახავს პოპულაციის
მდგომარეობას დროის მოცემულ მომენტში

მიუთითებს მხოლოდ ასოციაციაზე და ვერ

გვიჩვენებს დროის მიმდევრობას
შემთხვევა-კონტროლის კვლევები

ინფორმაცია გროვდება ინდივიდზე მოცემული მომენტისათვის

გამოსავალი შესაძლებელია იყოს:

- სიკვდილი, დაავადება..
- შეიძლება სწავლობდეს მრავლობით
გამოსავალსაც

ძირითადი ექსპოზიციური ფაქტორები შესაძლოა იყოს

- ჰაერის დაბინძურება, სიგარეტის
მოხმარება
-მწერებისაგან დამცავი ბადეები, ქცევა და
ა.შ.
სხვა ექსპოზიციური ფაქტორები (შესაძლო დამაბნეველი ფაქტორები)

ასაკი,სქესი, სოციალურ-ეკონომიკური ფაქტორები

აღწერილობითი კვლევები: შეჯამება

შემთხვევის შეტყობინება იძლევა მცირე ინფორმაციას

შესაძლოა დავიხმაროთ ჯანმრთელობის

შემთხვევათა სერიები 
პოტენციური პრობლემების აღმოსაჩენად

რუტინული მონაცემები გვიჩვენებს ტენდენციას და წარმოშობს კითხვებს

პრევალენტობის
კვლევები გვეხმარება ჯანდაცვის
 პროგრამების დაგეგმვაში
ჯვარედინ სექციური 
კვლევები
კოჰორტული და შემთხვევა-
კონტროლი კვლევები
 კოჰორტული
კვლევა
„კოჰორტა“ რომაულად ჯარისკაცთა ჯგუფს ნიშნავს,
რომლებიც ერთად მარშირებენ
კოჰორტა არის იმ პირთა ჯგუფი, რომელთაც კვლევის
საწყისში აქვთ რაიმე საერთო მახასიათებელი

კლინიკურ კვლევაში „კოჰორტა“ წარმოადგენს იმ

პირთა ჯგუფს, რომელთაც აკვირდებიან დროის
შერჩეული მომენტიდან განსაზღვრული პერიოდის
მანძილზე
კოჰორტული კვლევა

მკვლევარი ადარებს 2 ჯგუფს:

პირები, რომელთაც ჰქონდათ რისკ ფაქტორის
ექსპოზიცია (საკვლევი ჯგუფი) და პირები, რომელთაც
არ ჰქონიათ ექსპოზიცია იმავე რისკ-ფაქტორთან
(საკონტროლო ჯგუფი)
მკვლევარი აკვირდება საკვლევი დაავადების
განვითარებას ორივე ჯგუფში განსაზღვრული დროის
მანძილზე და ახდენს შედარებას

ასოციაციის განსაზღვრა

რისკი შეფარდება
ფარდობითი ექსპოზირებულთა ჯგუფში
რისკი
რისკი არაექსპოზირებულთა ჯგუფში
კოჰორტული კვლევა
პროსპექტულია (მიმდინარეობს
მომავალში) დრო

კვლევა
ფარდობითი რისკის ინტერპრეტაცია

RR=1 არაა ასოციაცია რისკ ფაქტორსა და

დაავადებას შორის

RR >1 მაღალი რისკი:ექსპოზირებულთა ჯგუფში უფრო

მაღალია ინციდენტობა, ვიდრე
არაექსპოზირებულებში

RR <1 დაბალი რისკი:ექსპოზირებულთა ჯგუფში უფრო

დაბალია ინციდენტობა, ვიდრე არაექსპოზირებულებში
რეტროსპექტრული კოჰორტული
კვლევა
რეტროსპექტრული: ბრუნდება წარსულში,
რათა დაადგინოს პირებს ჰქონდათ თუ არა
ექსპოზიცია (სამედიცინო ისტორიების
გამოყენებით)
• 1 ეტაპი: მკვლევარი განსაზღვრავს კოჰორტის
შემადგენლობას
• 2 ეტაპი: ძველი ჩანაწერებიდან აგროვებს
მონაცემებს იმ ცვლადების შესახებ, რომელთაც
შესაძლოა კავშირი ჰქონდეთ დაავადებასთან
• 3 ეტაპი: აგროვებს მონაცემებს გამოსავლის
შესახებ (წარსულში ან აწმყოში)
შემთხვევა-კონტროლის
კვლევა
მიზანი

შეისწავლოს ის რისკ-ფაქტორი, რომელიც

უკავშირდება უკვე არსებულ მდგომარეობას -
განსაზღვრავს ასოციაციას დაავადებასა და
ექსპოზიციას/რისკ-ფაქტორს შორის

გამოიყენება აფეთქების კვლევის პროცესში მიზეზის

დასადგენად
შანსების თანაფარდობის
ინტერპრეტაცია

OR=1 არ არის ასოციაცია ექსპოზიციასა და

დაავადებას შორის

OR >1 დადებითი ასოციაცია: დაავადება მეტად

გვხვდება ექსპოზირებულთა ჯგუფში

უარყოფითი ასოციაცია: დაავადება

OR<1
ნაკლებად გვხვდება ექსპოზირებულთა
ჯგუფში
შემთხვევა-კონტროლის კვლევა

მკვლევარი ადარებს 2 ჯგუფს:

ექსპოზირებული პირები, რომელთაც განუვითარდათ

დაავადება (შემთხვევა) და ექსპოზირებული პირები
დაავადების გარეშე (კონტროლი)

ადგენს ექსპოზიციის ფაქტორების სავარაუდო ასოციაციას

პრობლემასთან

ასოციაციის საზომია

ექსპოზირებულთა შორის დაავადების

შანსების ალბათობა
თანაფარდობა
არაექსპოზირებულთა შორის
დაავადების ალბათობასთან
შემთხვევა-კონტროლის კვლევა

ახასიათებს რეტროსპექტრული ბუნება:

კვლევაში მონაწილეობს 2 ჯგუფი:

1 .დაავადებულთა ჯგუფი
2 .ჯანმრთელთა ჯგუფი

რეტროსპექტრულად ხდება იმ ექსპოზიციის

ფაქტორის შესწავლა, რათა გაირკვეს სავარაუდო
რისკ ფაქტორის როლი შემთხვევების ჯგუფში
კონტროლების ჯგუფისგან განსხვავებით
შემთხვევა-კონტროლის კვლევა

რეტროსპექტრულია (წარსულში მიმართული):

დრო

კვლევა
ინტერვენციული კვლევები
რანდომიზებული
კონტროლირებადი კვლევები
დრო

ყოველთვის
კვლევა პროსპექტრულია
შემთხვევის
სცენარი

თქვენ უნდა შეისწავლოთ არის თუ არა მოწევა

ტუბერკულოზის რისკ ფაქტორი

რომელი კვლევის დიზაინს შეარჩევდით და

რატომ?
სხვადასხვა აღწერილობითი და
ანალიზური კვლევების გამოყენება
გამჭოლი შემთხვევა კოჰორტულ
ეკოლოგიური
კვეთით კონტროლ ი
ი
იშვიათი დაავადებების x x
კვლევა
იშვიათი ექსპოზიციების x - - x
კვლევა
მრავალი გამოსავლის კვლევა x x - xx
მრავალი ექსპოზიციის კვლევა x x xx
ექსპოზიციასა და xx
გამოსავალს შორის
დროის შეფასება
ინციდენტობის კვლევა - - xx

ხანგრძლივი ლატენტური - - x x
პერიოდის მქონე
დაავადების კვლევა