თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო

უნივერსიტეტი
ანაფილაქსიის პრევენცია ანესთეზიის ჩატარებისას

თამარ ესებუა
VI კურსი
V ჯგუფი
 ანესთეზია
ანესთეზია ბერძნული სიტყვაა და ნიშნავს "შეგრძნების გარეშე“, ეს არის
კონტროლირებადი, დროებითი სედაციის ან ცნობიერების დაკარგვის
მდგომარეობა, რომელიც გამოწვეულია სამედიცინო მიზნებისთვის. ეს
შეიძლება მოიცავდეს სრულ ან ნაწილობრივ ანალგეზიას დამბლას
(კუნთების მოდუნება), ამნეზიას (მეხსიერების დაკარგვა) ან უგონო
მდგომარეობას. საანესთეზიო პრეპარატების მოქმედების ქვეშ მყოფი
პაციენტი მოიხსენიება როგორც ანესთეზირებული. ანესთეზია საშუალებას
აძლევს სამედიცინო პროცედურების უმტკივნეულოდ ჩატარებას, რაც
სხვაგვარად მძიმე ან აუტანელ ტკივილს მიაყენებს არაანესთეზირებულ
პაციენტს, ან სხვაგვარად ტექნიკურად შეუძლებელი იქნება. ანესთეზიის
სამი ფართო კატეგორია არსებობს:
 ზოგადი ანესთეზია

 რეგიონული ანესთეზია

 ადგილობრივი ანესთეზია

 ღრმა სედაცია
 ანესთეზიის ჩატარების რისკ
ფაქტორები და გვერდითი ეფექტები
ზოგიერთი ფაქტორი, რომელსაც შეუძლია
გაზარდოს გართულების შანსი, მოიცავს:

ალერგია ანესთეზიაზე ან ანესთეზიაზე

უარყოფითი რეაქციების ისტორია
თამბაქოსა და ნარკოტიკების

გამოყენება
ჭარბი წონა

ძილის აპნოე

ასთმა, ფილტვის ქრონიკული

ობსტრუქციული დაავადებები
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები

დიაბეტი

ღვიძლის ან თირკმლის დისფუნქცია

ნერვკუნთოვანი დარღვევები
 პერიოპერაციული ანაფილაქსია
პერიოპერაციული ანაფილაქსია შეიძლება იყოს
სიცოცხლისათვის საშიში კლინიკური მდგომარეობა და,
როგორც წესი, ეს არის იმ მედიკამენტების ან ნივთიერებების
შედეგი, რომლებიც გამოიყენება ანესთეზიისთვის ან
ქირურგიისთვის. ანაფილაქსიის შემდეგ აუცილებელია
ალერგოლოგიული შეფასება, ანაფილაქსიის გამომწვევი
აგენტის გამოსავლენად და რეციდივის თავიდან ასაცილებლად.
ეს მიმოხილვა მიზნად ისახავს:
 კლინიკური დიაგნოსტიკური გზის იდენტიფიცირებას

 განიხილავს უფრო გავრცელებულ ალერგენებს, რომლებიც

ანაფილაქსიას იწვევს ანესთეზიის დროს კანისა და სისხლის

ტესტებით
 განიხილავს იმ პაციენტების მართვის ახალ თერაპიულ

მეთოდებს, რომელთა ჰემოდინამიკური კოლაფსი არ

ექვემდებარება კატექოლამინებს.
 პათფიზიოლოგიური ელემენტები

 კლასიკურად IgE ანტისხეულები წარმოიქმნება

მგრძნობიარე პირთა ალერგენის საწყისი
ზემოქმედებისას და უკავშირდება მაღალი
აფინურობის FCϵRI რეცეპტორებს, რომლებიც
განლაგებულია ბაზოფილების პლაზმურ
მემბრანაში, ხოლო ლიმფოციტებში,
ეოზინოფილებსა და თრომბოციტებში IgE
ანტისხეულებს უკავშირდება დაბალი –
აფინურობის FCϵRII რეცეპტორები.
სენსიბილიზაციის ეს საწყისი ეტაპი კლინიკურად
ჩუმია. ხელახალი ექსპოზიციის დროს
მულტიმერული ალერგენი ერთმანეთთან
აკავშირებს ორ სპეციფიკურ IgE რეცეპტორებს და
ქმნის ხიდს ორ IgE– ს შორის.
ორი IgE რეცეპტორი იწვევს სიგნალის გადატანის
კასკადს, რომელიც ათავისუფლებს სისტემურად
წარმოქმნილ ბიოქიმიურ შუამავლებს, მათ შორის
ჰისტამინს, ნეიტრალურ პროტეაზებს (ტრიპტაზა ,
ქიმაზა) და პროტეოგლიკანებს (ჰეპარინს)
უჯრედშიდა გრანულებიდან ქსოვილებში და
სისხლში. ამ შუამავლების ნაწილი, მაგალითად
ჰისტამინი, მალევე გამოიყოფა. ამის შემდეგ,
მასტოციტები გამოყოფენ უამრავ ქემოკინს და
ციტოკინს, რომლებიც იწყებენ დამატებითი
ანთებითი უჯრედების აქტივაციას. ჩართულ
სამიზნე ორგანოებში ჩვეულებრივ შედის კანი ,
ლორწოვანი გარსები, გულსისხლძარღვთა და
 კლინიკური სურათი
 გულ-სისხლძარღვთა სიმპტომები:
ტაქიკარდია, ბრადიკარდია, გულის
რითმის დარღვევა, გულ-
სისხლძარღვთა კოლაფსი
 ბრონქოსპაზმი

 კანისა და ლორწოვანი გარსების

მხრივ ცვლილებები: ერითემა,

ურტიკარია, ანგიოედემა.
 ეპიდემიოლოგია
 პერიოპერაციული ანაფილაქსიის საერთო
სიხშირეა 1 10,000 – დან 20 000 – მდე
საანესთეზიო პროცედურებში. ავადობის სიხშირე
არ არის დადგენილი.
 პრეოპერაციული შემოწმება:
 შემოწმება ჩვეულებრივ უნდა გაკეთდეს ოპერაციამდე
ერთი თვის განმავლობაში. ეს ექიმს აძლევს დროს, რომ
მოაგვაროს ნებისმიერი სამედიცინო პრობლემა,
რომელიც შეიძლება პაციენტს ქონდეს ოპერაციამდე.
 ექიმი პაციენტს ეკითხება მისი ჯანმრთელობის შესახებ

წლების განმავლობაში, ადგენს სამედიცინო ისტორიას

და ასევე ატარებს ფიზიკალურ გამოკვლევას.
პაციენტს ამოწმებს სხვადასხვა პროფილის ექიმი
 კარდიოლოგი - იმ შემთხვევაში თუ პაციენტს აქვს გულის

პრობლემები, ატარებს მაღალ არტერიულ წნევას ან ეწევა

დიდი რაოდენობით.
 ენდოკრინოლოგი - როცა პაციენტს აქვს დიაბეტი.

 ჰემატოლოგი - როცა პაციენტს აქვს თრომბის

განვითარების საშიშროება. ქონდა წარსულში ან

აღნიშნავს ოჯახურ ისტორიაში
 ზოგადი ტესტები
 სისხლის საერთო ანალიზი
 ღვიძლისა და თირკმელების ფუნქციური

ტესტები
 ელექტროკარდიოგრამა

 გულმკერდის რენტგენოგრაფია

შესაძლებელია ასევე ჩატარდეს:

 კოლონოსკოპია ან ენდოსკოპია

 გულის სტრესის ტესტი

 ფილტვის ფუნქციური ტესტები

 პრე ანესთეზიური
გამოკვლევები
ფიზიკალური
 სისხლის წნევა, პულსი, სუნთქვის სიხშირე

 კანისა და ლორწოვანი გარსების შემოწმება ხომ

არ არის გამოხატული: სიყვითლე, ციანოზი,

სიფერმკრთალე ან შეშუპება, ჰიდრატაციის სტატუსი
სისტემური:
 გულ-სისხლძარღვთა სისტემა

 სასუნთქი სისტემა
 სასუნთქი გზები
ნორმალური
 ჩვეულებრივ პირს აღებს 2
თითის სიგანეზე ან 3 სმ-ზე
 ახერხებს ტონზილური
სვეტების ვიზუალიზაციას
მჯდომარე პოზიციაში.
 ნიკაპის სიგრძე 2 თითის
სიგანეზე ან 3 სმ.
 კისრის ნორმალური მოხრა
უმტკივნეულოდ,
პარესთეზიის გარეშე.

მგრძნობელობა 50-60%
მალამპატის
მოდიფიცირებული ტესტი:
ფარინგეალური
სტრუქტურების ხილვადობა
პატილის ტესტი
ქვედა ყბის პროტრუზია
ვილსონის ტესტი
 გულ-სისხლძარღვთა სისტემა
პულსი: სიხშირე, რიტმი, ხასიათი და ავსების ხარისხი
არტერიული წნევა
ტერფის შეშუპების არსებობა ან არარსებობა.
ინსპექცია: გულმკერდის ფორმა, ნებისმიერი
ნაწიბური, პათოლოგიური სისხლძარღვი.
პალპაცია: მწვერვალის ფეთქვის დადასტურება,
ხასიათი, პერიფერიული პულსაციის შემოწმება.
პერკუსია
გულის აუსკულტაცია: ტონების მოსმენა, შუილები.
 მედიკამენტები
მედიკამენტები, რომლებიც მიიღება ოპერაციის დღემდე:
 ანტიჰიპერტენზიული საშუალებები გარდა ACE და ARBS.

 საგულე გლიკოზიდები: დიგოქსინი ბეტა-ბლოკერები

 ანტიდეპრესანტები
 ასთმის პრეპარატები
 ანტიკონვულსანტები
მედიკამენტები, რომელთა მიღებაც უნდა შეწყდეს:
 ასპირინის მიღება უნდა შეწყდეს ოპერაციამდე 3 დღით

ადრე
 დიურეტიკები
 ვარფარინი
 ორალური ჰიპოგლიკემიური საშუალებები
 ფარმაკოლოგიური აგენტები
ასპირაციის შესამცირებლად
ჰისტამინ 2 რეცეპტორის ანტაგონისტები : ბლოკავს
კუჭის წვენის სეკრეციას
ანტაციდები: ანეიტრალებენ მჟავას კუჭის შიგთავსში
პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები
გასტროკინეტიკური საშუალებები:
მეტოკლოპრამიდი
 ანაფილაქსიის გამომწვევი
წამლები და ნივთიერებები
 ნეირომუსკულარული მაბლოკირებელი
საშუალებები
 ანტიბიოტიკები

 ლატექსი

 ოპიოიდები

 საძილე საშუალებები

 ლოკალური საანესთეზიო საშუალებები

 კოლოიდები

 აპროტინინი

 საღებავები

 ანტისეპტიკური საშუალებები
დიაგნოსტიკა
პირველადი დახმარება ანაფილაქსიის
შემთხვევაში
შეძლებისდაგვარად უნდა იქნას
გამოყენებული შემდეგი ზომები: (1)
საეჭვო გამომწვევი პრეპარატის
მოხსნა;
(2) ანესთეზიის დაუყოვნებლივ
შეწყვეტა
(3) სასუნთქი გზების 100% ჟანგბადით
უზრუნველყოფა; (4) ეპინეფრინის
ადრეული მიღება III ან IV ხარისხის
რეაქციების შემთხვევაში;
(6) მოათავსეთ პაციენტი ზურგზე
ტრენდელენბურგის
მდგომარეობაში; და (7) შეამცირეთ
ქირურგიული პროცედურა, თუ ეს
შესაძლებელია, როდესაც ეს ხდება
ოპერაციის დროს.
 მკურნალობა
o ინტრავენური ეპინეფრინის შეყვანა და
ინტრავასკულარული მოცულობის გაფართოება
ანაფილაქსიის პერიოპერაციული მართვის
ძირითადი წერტილებია
o სითხის გადასხმა - კრისტალოიდები და

კოლოიდები
o

ბრონქოსპაზმის მკურნალობა ხდება ინჰალაციური β2

აგონისტით (სალბუტამოლი ან ალბუტეროლი).
o

კორტიკოსტეროიდები და / ან H1 რეცეპტორების
ანტაგონისტები
გმადლობთ ყურადღებისთვის!