PROPESYONAL • Teolohiya (Theology) Medisina (Medicine Mga artikulong • Politika (Politics) Inhinyeriya (Engineering) Arkitektura (Architecture) mababasa sa mga • Sining (Arts) • Panitikan (Literature) Pisika (Physics) magasin, pahayagan, at • Agham (Science) Kimika (Chemistry) blog. Biyolohiya (Biology) • Sipnayan o Matematika Arkeolohiya (Archeology) (Math) Antropolohiya (Anthropology) • Wika (Language) Pilosopiya (Philosophy) • Ekonomiks (Economics) Sikolohiya (Psychology) • Kasaysayan (History) Sosyolohiya (Sociology) • Agham Panlipunan (Social Abogasya (Law) Sciences) Edukasyon (Education) Agham Pangkompyuter • Humanidades (Humanities) (Computer Science) MGA URI NG TEKSTO • IMPORMATIBONG TEKSTO (INFORMATIVE TEXT) Inilalahad sa impormatibong teksto ang mahahalagang impormasyon tungkol sa isang tiyak na paksa upang madagdagan ang kaalaman ng mambabasa. Sa bahagi ng may-akda, siya ay nagbibigay ng bagong impormasyon sa pamamagitan ng tekstong impormatibo. Ang mga ideya at detalye ay dapat mailahad nang maayos at may lohikal na pagkakasunod-sunod MGA URI NG TEKSTO • DESKRIPTIBONG TEKSTO (DESCRIPTIVE TEXT) Matutunghayan sa deskriptibong teksto ang paglalarawan ng pisikal na katangian ng mga tauhan, lugar, at mga bagay na binibigyang-halaga sa kuwento. Maituturing na deskriptibo o paglalarawan ang teksto kung ito ay tumutugon sa tanong na “ano.” MGA URI NG TEKSTO • PERSUWEYSIB NA TEKSTO (PERSUASIVE TEXT) Nagbibigay ang may-akda ng sapat na pagpapatunay o katibayan sa paksang tinatalakay upang mahikayat ang mambabasa na paniwalaan o tangkilikin ito. Layunin ng tekstong persuweysib na kumbinsihin, hikayatin, o himukin ang mambabasa na suportahan o sang-ayunan ang paksa. MGA URI NG TEKSTO • NARATIBONG TEKSTO (NARATIVE TEXT) Pasalaysay na inilalahad ng may-akda sa mambabasa ang mga pagkakasunod-sunod ng pangyayari. Samakatwid, maituturing na isang naratibo ang pagkukuwento kung isinasalaysay ng may-akda ang mga pangyayaring nakapaloob dito. Sumasagot sa tanong na “paano” at “kailan” MGA URI NG TEKSTO • ARGUMENTATIBONG TEKSTO (ARGUMENTATIVE TEXT) Naglalahad ng isang proposisyon ang may-akda na kakikitaan ng isang matibay na ideya at makabuluhang detalye upang mahikayat ang mambabasa na tanggapin at suportahan ang inihain na proposisyon. Marapat na lohikal ang paglalahad ng mga impormasyon upang maging makatotohanan ang inihaing ideya sa mambabasa. Sumasagot sa tanong na “bakit.” MGA URI NG TEKSTO • PROSIDYURAL NA TEKSTO (PROCEDURAL TEXT) Ipinapakita ang proseso o wastong mga hakbang sa paggawa ng isang bagay tulad ng pagluluto ng pagkain o pagbuo ng isang bagay tulad ng laruang robot. Matututuhan ng mambabasa kung paano wastong magagawa ang isang bagay sa tulong ng malinaw na pagpapaliwanag. Kailangang maging klaro sa teksto ang tamang pagkakasunod-sunod upang makamit ng mambabasa ang inaasahang bunga. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 1. PAGPAPAHAYAG NG PAGDARAGDAG Halimbawa: ganoon din, gayundin, saka, bilang karagdagan, dagdag pa rito Tiyak na halimbawa: Bilang tanda ng paggalang, nagmamano tayo sa nakatatanda sa atin. Gayundin, sa ibang bansa sa Asya tulad ng Tsina at Hapon, naipakikita nila ang kanilang respeto sa nakatatanda sa pamamagitan ng pagyuko. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 2. PAGPAPAHAYAG NG KABAWASAN SA KABUUAN Halimbawa: maliban sa/ sa mga/ kay/ kina, bukod sa/ sa mga/ kay/ kina Tiyak na halimbawa: Maliban kay Eric, lahat sa klase ay pinayagan na sumama sa fieldtrip. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 3. DAHILAN O RESULTA NG KAGANAPAN O PANGYAYARI Halimbawa: kaya/ kaya naman, dahil/ dahil sa/ sa mga/ kay/ kina, sapagkat, dahil dito/ bunga nito Tiyak na halimbawa: Maraming krimen ang nagaganap na kinasasangkutan ng mga menor de-edad. Bunga nito, ipinapatupad ang curfew sa mga menor de-edad. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 4. KONDISYON, BUNGA, O KINALABASAN Halimbawa: sana, kung, kapag/ sa sandalling/ basta’t Tiyak na halimbawa: Madali lang ang pagsusulit basta’t nag-aral kayo. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 5. TALIWAS O SALUNGAT Halimbawa: pero, ngunit, sa halip, kahit (na) Tiyak na halimbawa: Mayroong pagsusulit si Daniel bukas ngunit namasyal siya ngayon sa halip na mag-aral. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 6. PAGSANG-AYON O DI PAGSANG-AYON Halimbawa: kung gayon/ kung ganoon, dahil dito, samakatwid, kung kaya Tiyak na halimbawa: Ayon sa mga doktor, nakabubuti ang pag-eehersisyo sa kalusugan. Dahil dito, palagi nang nag-eehersisyo si Samuel. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 7. PANANAW Halimbawa: ayon sa/ sa mga/ kay/ kina, batay sa/ sa mga/ kay/ kina, para sa/ sa mga/ kay/ kina, mula sa pananaw, sa paningin ng/ ng mga, alinsunod sa Tiyak na halimbawa: Para kay Sarah, mahalaga ang panloob na katangian bilang batayan sa pagpili ng mga kaibigan. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 8. PROBABILIDAD, SAPANTAHA, O PANININDIGAN Halimbawa: maaari, puwede, possible, marahil, siguro, sigurado, tiyak Tiyak na halimbawa: Kapag hindi ka nagsisipilyo araw-araw, maaaring masira ang iyong mga ngipin. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 9. PAGBABAGO NG PAKSA O TAGPUAN Halimbawa: gayunman/ ganoon pa man/ gayunpaman, sa kabilang dako/ banda/ sa isang banda/ samantala Tiyak na halimbawa: Ang panganay na anak ni Mang Telo ay masunurin at matulungin. Samantala, ang bunso naman niyang anak ay matigas ang ulo at tamad. WASTONG PAGGAMIT NG COHESIVE DEVICE 10. PAGBIBIGAY-LINAW SA ISANG IDEYA Halimbawa: sa madaling salita/ sabi, bilang paglilinaw, kung gayon, samakatwid, kaya, bilang pagwawakas/ bilang kongklusyon Tiyak na halimbawa: Kung walang pagkakasundo, parating may mag-aaway sa komunidad. Sa madaling salita, kailangan ng kooperasyon ng bawat isa.