საჭმლის მომნელებელი

სისტემა

ფაკულტეტი: ფარმაცია
კურსი: I, სემესტრი: II
 საჭმლის მომნელებელი სისტემა

ფუნქციები
• მონელება
• აბსორბცია
• ელიმინაცია

ნაწილები
• მომნელებელი მილი
• დამატებითი ორგანოები
 საჭმლის მომნელებელი მილის დაყოფა

წინა ნაწლავი
• პირის ნაპრალი (rima oris)
• პირის ღრუ (cavitas oris)
• ხახა (pharynx)
• საყლაპავი მილი (esophagus)
• კუჭი (ventriculus s. gaster)

შუა ნაწლავი- intestinum tenue

• წვრილი ნაწლავი : თორმეტგოჯა ნაწლავი

(duodenum), მლივი ნაწლავი(jejunum), თეძოს
ნაწლავი (ileum)

უკანა ნაწლავი - intestinum

crassum

• მსხვილი ნაწლავი: ბრმა ნაწლავი (cecum),

კოლინჯი (colon), სწორი ნაწლავი(rectum)
 მომნელებელი მილის კედელი

ლორწოვანი
გარსი
• ნაოჭები
• ხაოები
• ფოლიკულები

კუნთოვანი გარსი
• გასწვრივი შრე (გარეთა)
• ირგვლივი შრე (შიგნითა)

გარეთა გარსი
• სეროზული (მოძრავი)
• ადვენტიცია (უძრავი)
 პირის ნაპრალი

ზედა ტუჩი (ზევიდან)

ქვედა ტუჩი (ქვევიდან)

ტუჩების შესართავი
(გვერდებიდან)
 პირის კარიბჭე

ტუჩები (წინიდან)

ლოყები (გვერდებიდან)

კბილები,ღრძილები (უკნიდან)

თაღები (ზევიდან, ქვევიდან)

ნერწყვის რეზერვურია:
კარიბჭეში იხსნება კარიბჭის ჯირკვლების სადინრები
კარიბჭეში იხსნება ყბაყურა ჯირკვლის სადინარი
ღრძილი ალვეოლურ მორჩზე უძრავად გადაკრული ლორწოვანი გარსია!
 საკუთრივ პირის ღრუ

სასა (ზევიდან)

ყბა-ინის კ. (ქვევიდან)

კბილები, ღრძილები
(ანტეროლატერალურა
დ)

ხახის პირი (უკნიდან)

“პირის ღრუს დიაფრაგმა”

პირის ღრუს დიაფრაგმას ყბა-ინის კუნთი ქმნის!

 სასა

მაგარი სასა

• ძვლოვანი საფუძველი

რბილი სასა

• კუნთოვანი საფუძველი
 რბილი სასის კუნთები

სასის ფარდის დამჭიმავი კუნთი

სასის ფარდის ამწევი კუნთი

სასა-ენის კუნთი

სასა-ხახის კუნთი

ნაქის კუნთი
 ენა- Lingua

ფესვი

სხეული

მწვერვალი

ბრმა ხვრელი ფარ-ენის სადინრის დახშული სანათურის ნაშთია!

ენის ზურგზე გვხვდება გემოვნების დვრილები
ენის ქვედა ზედაპირზე მდებარეობს ენის ლაგამი
ენა ძგიდით გაყოფილია ორ ნახევრად
 გემოვნების დვრილები

ძაფისებრი

კონუსისებრი

სოკოსებრი

ფოთლისებრი

შემოზღუდული
 საკუთრივ ენის კუნთები

ზედა გასწვრივი კუნთი

ქვედა გასწვრივი კუნთი

ენის განივი კუნთი

ენის ვერტიკალური კკუნთი

ენის ჩონჩხთან დამაკავშირებელი
კუნთები
ნიკაპ-ენის კუნთი

სადგის-ენის კუნთი

ენა-ინის კუნთი

ხრტილ-ენის კუნთი
 სანერწყვე ჯირკვლები

მცირე სანერწყვე ჯირკვლები

• ტუჩების ლორწოვანში
• ლოყების ლორწოვანში
• ენის ლორწოვანში
• სასის ლორწოვანში

დიდი სანერწყვე ჯირკვლები

• ყბაყურა
• ყბისქვეშა
• ენისქვეშა

ყბაყურა ჯირკვლის სადინარი იხსნება ზედა II დიდი ძირითადი კბილის

დონეზე
ყბისქვეშა და ენისქვეშა ჯირკვალთა სადინრები იხსნებიან ენისქვეშა
კორძებში
 კბილების ჯგუფები
საჭრელი კბილები (dentes incisivi)

ეშვები (dentes canini)

მცირე ძირითადი კბილები (dentes premolares)

დიდი ძირითადი კბილები (dentes molares)

 კბილის ანატომია

გვირგვინი

• ღრუ
• სირბილე (პულპა)
• დენტინი
• მინანქარი

ყელი

• არხი
• მწვერვალი
• სირბილე (პულპა)
• დენტინი
• დუღაბი
ფესვი
 ხახა - Pharynx
ცხვირის ნაწილი

• ქოანები
• სასმენი ლულის ხახისკენა ხვრელები

პირის ნაწილი

• ხახის პირი

ხორხის ნაწილი

• ხორხის შესავალი
• საყლაპავის შესავალი
ცხვირის ნაწილის ლორწოვანზე გვხვდება ლულა-სასის და ლულა-ხახის
ნაოჭები, ლულის მორგვი, ხახის ჯიბე
პირის ნაწილი დაკავშირებულია ხორხსარქველთან ენა-ხორხსარქვლის
შუა და ლატერალური ნაოჭებით, რომელთა შორის ღელეებია (ნერწყვის
რეზერვუარი)
 ხახის კუნთები

ზემო მომჭერი კუნთი

შუა მომჭერი კუნთი

ქვემო მომჭერი კუნთი

ლულა-ხახის კუნთი

სადგის-ხახის კუნთი
 საყლაპავი - Esophagus

კისრის ნაწილი

• C6-T2
• სასულესა და ხერხემალს შორის

გულმკერდის ნაწილი

• T2-T10-11
• ყველაზე გრძელი

მუცლის ნაწილი

• ყველაზე მოკლე
• ინტრაპერიტონეული

ლორწოვანი გარსი - გასწვრივი ნაოჭები, ჯირკვლები

კუნთოვანი გარსი- გასწვრივი და ირგვლივი შრეები
გარეთა გარსი - ადვენტიციური (კისრის და გულმკერდის ნაწილები),
სეროზული (მუცლის ნაწილი)
 საყლაპავის შევიწროებები

C6 (ხახასთან საზღვარი)

T4-5 (აორტის რკალი, ტრაქეის

ბიფურკაცია)

T10-11 (დიაფრაგმაში გავლის

ადგილი)
 კუჭი - Ventriculus (gaster)

კარდიული ნაწილი

• კარდიული ხვრელი

კუჭის ძირი

• წინა და უკანა კედელი

• დიდი და მცირე სიმრუდე

კუჭის სხეული

პილორული ნაწილი
 კუჭის კედელი

ლორწოვანი გარსი

• კუჭის ნაოჭები
• კუჭის არეები და ორმოები

კუნთოვანი გარსი
• გასწვრივი შრე
• ირგვლივი შრე
• ირიბი შრე (ძირი, კარდია, მცირე
სიმრუდე)
სეროზული გარსი
 კუჭის იოგები

ღვიძლ-კუჭის იოგი

კუჭ-კოლინჯის იოგი

კუჭ-ელენთის იოგი

კუჭ-დიაფრაგმის იოგი

კუჭ-პანკრეასის იოგი
 თორმეტგოჯა ნაწლავი

ზედა ნაწილი

• გასწვრივი ნაოჭი
• თორმეტგოჯას დიდი და მცირე დვრილები

დასწვრივი ნაწილი

• მთავრდება L2 დონეზე

ჰორიზონტალური ნაწილი
თორმეტგოჯას ნაკეცები:
ზედა ნაკეცი
ქვედა ნაკეცი
ასწვრივი ნაწილი თორმეტგოჯა-მლივი ნაკეცი
 თორმეტგოჯა ნაწლავის კედელი

ლორწოვანი გარსი
• ცირკულარული ნაოჭები
• გასწვრივი ნაოჭი და დვრილები
• ნაწლავის და საკუთარი (ბრუნერის) ჯირკვლები
კუნთოვანი გარსი

• გასწვრივი და ირგვლივი შრე

სეროზული გარსი
• ფარავს წინიდან და გვერდებიდან
• დასაწყისი და დაბოლოება დაფარულია
მთლიანად
 წვრილი ნაწლავის ჯორჯლოვანი
ნაწილი

მლივი ნაწლავი

• ჰორიზონტალური მარყუჟები
• ზევით და მარცხნივ

თეძოს ნაწლავი

• ვერტიკალური მარყუჟები
• ქვევით და მარჯვნივ

მლივ ნაწლავში ხაოების და ირგვლივი ნაოჭების რაოდენობა მეტია

მლივი ნაწლავის სანათურის დიამეტრი და კედლის სისქე მეტია
შეჯგუფებული ლიმფური ფოლიკულები მხოლოდ თეძოს ნაწლავში და
ჭიაყელა დანამატში გვხვდება
 ბრმა ნაწლავი

ბრმა ნაწლავსა და თეძოს ნაწლავს შორის თეძო-ბრმა ნაწლავის

სარქველია
თეძო-ბრმა ნაწლავის სარქვლის ლაგამი გამოყოფს ბრმა ნაწლავს
კოლინჯისგან
 კოლინჯი

ასწვრივი კოლინჯი

განივი კოლინჯი

დასწვრივი კოლინჯი

სიგმოიდური კოლინჯი

განივი და სიგმოიდური კოლინჯი ინტრაპერიტონეულად მდებარეობენ

(მოძრავი ნაწილები)
ასწვრივი და დასწვრივი კოლინჯი მეზოპერიტონეულად მდებარეობენ
(უძრავი ნაწილები)
 კოლინჯის კედელი

ლორწოვანი გარსი

• ნამგლისებრი ნაოჭები

კუნთოვანი გარსი
• გასწვრივი შრე (ზონრები)
• ირგვლივი შრე (ციცხვები)
სეროზული გარსი

• ბადექონის დანამატები

კოლინჯის ზონრები : თავისუფალი, ბადექონის, ჯორჯლის

 სწორი ნაწლავი

ამპულური ნაწილი

• ყითას სვეტები
• ყითას სინუსები

ანალური არხი
 ნაღვლის ბუშტი

ძირი

სხეული

ყელი

ნაღვლის ბუშტის სადინრის და ღვიძლის საერთო სადინრის

გაერთიანებით შეიქმნება ნაღვლის საერთო სადინარი
ნაღვლის საერთო სადინარი იხსნება თორმეტგოჯას დიდ დვრილში
 ღვიძლის ზედაპირები

დიაფრაგმის ზედაპირი

• გულისა და ნეკნების ჩანაჭდევები

ვისცერული ზედაპირი

• საყლაპავის ჩანაჭდევი
• კუჭის ჩანაჭდევი
• თორმეტგოჯა ნაწლავის ჩანაჭდევი
• კოლინჯის ჩანაჭდევი
• თირკმლის ჩანაჭდევი
• თირკმელზედა ჯირკვლის ჩანაჭდევი

ქვემო კიდე
შიშველი არე (არ არის დაფარული სეროზული
 ღვიძლის კარი

მრგვალი იოგის ნაპრალი

ვენური იოგის ნაპრალი

ნაღვლის ბუშტის ფოსო

ქვემო ღრუ ვენის ღარი

 ღვიძლის მფარავი გარსები
სეროზული გარსი

სუბსეროზული ქსოვილი

ფიბროზული (გლისონის)
კაფსულა
 ღვიძლის წილები

მარჯვენა წილი

მარცხენა წილი

კვადრატული წილი

კუდიანი წილი
 ღვიძლის იოგები
გვირგვინოვანი იოგი

ნამგლისებრი იოგი

მარჯვენა სამკუთხა იოგი

მარცხენა სამკუთხა იოგი

 ღვიძლის იოგები
ღვიძლ-კუჭის იოგი

ღვიძლ-თორმეტგოჯას იოგი

ღვიძლ-კოლინჯის იოგი

ღვიძლ-თირკმლის იოგი
 პანკრეასი
თავი

სხეული

კუდი

პანკრეასის მთავარი სადინარი იხსნება თორმეტგოჯას დიდ დვრილში

პანკრეასის დამატებითი სადინარი იხსნება თორმეტგოჯას მცირე დვრილში
პანრეასის თავზე გვხვდება კავიანი მორჩი
პანკრეასის კუდში გვხვდება ენდოკრინული უჯრედები (ლანგერჰანსის
 მცირე ბადექონის იოგები
ღვიძლ-კუჭის იოგი

ღვიძლ-თორმეტგოჯას იოგი

ღვიძლ-კოლინჯის იოგი
ღვიძლ-თორმეტგოჯას იოგში გაივლის:
ნაღვლის საერთო სადინარი
კარის ვენა
ღვიძლის საკუთარი არტერია
ვისცერული პერიტონეუმი ფარავს ორგანოებს
პარიესული პერიტონეუმი ამოფენს კედლებს
ვისცერულ და პარიესულ ფურცლებს შორის მდებარეობს პერიტონეუმის
 დიდი ბადექონის იოგები

კუჭ-კოლინჯის იოგი

კუჭ-ელენთის იოგი

კუჭ-შუასაძგიდის იოგი

შუასაძგიდ-ელენთის იოგი

შუასაძგიდ-კოლინჯის იოგი

ბადექონი მდებარეობს ორგანოებს შორის

ჯორჯალი ორგანოს აკავშირებს კედელთან (ვისცერულ ფურცელს
პარიესულთან)
 ჯორჯალი

თავისუფალი
ბოლო

ჯორჯლის
ფესვი

ჯორჯალში გაივლის ორგანოს მკვებავი სისხლძარღვები!

 მენჯის პერიტონეუმი

ჩაღრმავებები :
სწორ-ნაწლავ-ბუშტის (მამაკაცებში)
სწორ-ნაწლავ-საშვილოსნოს და ბუშტ საშვილოსნოს (ქალებში)
 ინტრაპერიტონეული ორგანოები
კუჭი

მლივი და თეძოს ნაწლავები

ღვიძლი

ბრმა ნაწლავი, აპენდიქსი

განივი და სიგმოიდური
კოლინჯი

სწორი ნაწლავი (დასაწყისი)

 მეზოპერიტონეული ორგანოები

თორმეტგოჯა ნაწლავი (ზედა,

ასწვრივი)

ასწვრივი და დასწვრივი
კოლინჯი

ბრმა ნაწლავი (ზოგჯერ)

სწორი ნაწლავი (შუა ნაწილი)

პანკრეასი (კუდი)
 რეტროპერიტონეული ორგანოები
თორმეტგოჯა ნაწლავი
(დასწვრივი, ჰორიზონტალური)

პანკრეასი

თირკმელი

თირკმელზედა ჯირკვალი

შარდსაწვეთი

ანალური არხი
გისურვებთ წარმატებებს!