Loãng xương và giải pháp

điều trị

Hồ Phạm Thục Lan

 Loãng xương

• Qui mô của loãng xương

• Vấn đề chẩn đoán
• Vấn đề điều trị
• Kết luận
Qui mô loãng xương
Loãng xương và gãy xương

National Osteoporosis Society (NOS) 2014

Qui mô loãng xương ở Mỹ
 Tần suất loãng xương (T < -2.5)
60
Nam Nữ
50
40
Tần suất (%)

30
20
10
0
50 – 59 60 – 69 70 – 99
Nhóm tuổi

Ho-Pham, et al BMC Musculoskel Disord 2011

 Tần suất gãy đốt sống ở VN

Lan T Ho-Pham et al. 2012. Archive Osteoporosis.

Nguy cơ của gãy xương do loãng xương

Gãy một vị trí

Gãy nhiều vị trí

 Tử vong sau gãy xương

Nữ Nam

Bliuc D et al (2009) JAMA 301

Chẩn đoán loãng xương
Tiêu chuẩn vàng chẩn đoán

80 DXA machines in VN
 Peak BMD

Tscore
 Vấn đề ở Việt Nam

• Chẩn đoán loãng xương vẫn dựa vào giá trị

tham chiếu ở người nước ngoài (Mỹ) được cài
đặt sẵn trong máy DXA
 Giá trị tham chiếu

DXA VIETNAM
Vị trí FN
Nữ 0.86 (0.12) 0.80 (0.11)
Nam 0.934 (0.137) 0.85 (0.13)
Vị trí LS
Nữ 1.07 (0.12) 0.96 (0.11)
Nam 1.18 (0.12) 1.05 (0.12)
Nhiều người bị gãy xương
nhưng không loãng xương!

Nguyen et al 2002
 Yếu tố nguy cơ
Những yếu tố không thể can Những yếu tố có thể can thiệp
thiệp
Tiền sử gãy xương ở tuổi sau 50 Hút thuốc lá
Có thân nhân (cha mẹ, anh chị Trọng lượng thấp (<40kg)
em) từng bị gãy xương Thiếu estrogen
Người da trắng Thiếu calcium
Cao tuổi Nghiện rượu bia
Phụ nữ Suy yếu thị lực
Hay bị té ngã
Mất trí nhớ (dementia)
Thiếu vận động cơ thể
Sức khỏe yếu
Mô hình FRAX
 Chỉ định đo BMD
• Nữ ≥ 65
• Nữ sau mãn kinh có kèm yếu tố nguy cơ
- gãy xương sau 50 tuổi
- tiền căn gia đình gãy xương do loãng xương
- BMI < 18,5
- sử dụng prednisone ≥7.5mg trong ≥3 tháng
- giảm chiều cao >2.5cm
Chỉ định chụp Xquang CS/ VFA cho tất cả nữ sau mãn kinh có:
• Gãy xương sau 50 tuổi k do chấn thương nặng
• ↓ chiều cao > 4cm so với 20 tuổi
• ↓ gần đây > 2.5cm
• Đang sử dụng GC kéo dài
Cho tất cả nữ 65-69 có Tscore ≤ -1.5
Cho tất cả nữ ≥ 70 có Tscore ≤ -1.0
 Đánh giá hình dạng đốt sống để chẩn
đoán GXĐS

• Semiquantitative
• Quantitative
• VFA
• MRI, CT
Phương pháp SQ Genant

Genant HK et al. JBMR (1993)- 1137

Phân loại và phân độ SQ
Gãy bờ đốt sống từ nhẹ đến nặng
Vấn đề điều trị
 Mục tiêu điều trị

• Giảm nguy cơ gãy xương

• Giảm nguy cơ gãy xương tái diễn (nếu có
tiền sử gãy xương)
• Giảm mất xương
• Giảm nguy cơ tử vong liên quan đến gãy
xương
 NOF đề nghị

Chỉ định điều trị:

•Gãy xương
•Chỉ số T MĐX (đùi, cột sống) < -2.5
•Chỉ số T giữa -1.0 và -2.5 VÀ nguy cơ gãy
xương 10 năm trên 20%
 Chỉ định điều trị ở
nữ sau mãn kinh hoặc nam>50T

• Gãy đốt sống hay gãy cổ xương đùi.

• MĐX ở cổ xương đùi hoặc cột sống có chỉ số
T < -2,5.
Cơ chế tác dụng của thuốc chống LX

Drug, Des , Devel & Ther 2013;7:435

Thuốc chống loãng xương

•Bisphosphonates
•Raloxifene
•Estrogen
•Strontium ranelate
•Calcitonine
•Teriparatide
•Denosumab
Thuốc mới chống loãng xương

•Lasofoxifene
•Abaoloparatide
•Romosozumab
•Odanacatib
Vai trò của tuân thủ điều trị

Yood RA et al, Arthritis Care Res 2010

Tuân thủ điều trị

Dominique Huass et al, BMC Women Health 2010

 Chỉ định điều trị BP

• Loãng xương ở nữ sau mãn kinh (T ≤ -2,5).

• Gãy xương do loãng xương
• Loãng xương do GC
• Rối loạn chuyển hóa xương (bệnh Paget, K
di căn xương)
 Tác dụng phụ của BP

• Cấp: kích thích đường tiêu hóa (oral), giả cúm

(TTM)
• Hiếm gặp: hoại tử xương hàm vô trùng, gãy
xương đùi không đặc hiệu
 Thời gian sử dụng BP
• Trung bình 3-5 năm
• Dựa trên nguy cơ gãy xương của mỗi cá nhân:
“drug holiday”
- Trung bình: 3-5 năm
- Khá: 5-10 năm
- Cao: 10 năm
Vai trò của bổ sung vitamin D
Khuyến cáo sử dụng Calcium
 Cách tính lượng calci/ ngày
Bước 1. Đánh giá lượng calcium từ thực phẩm giàu calcium
Sản phẩm Lượng đơn vị Lượng Calcium (mg)
(đơn vị) thực calcium/ đơn
phẩm/ngày vị thực
phẩm(mg)
Sữa 1 ly (200 g) __________ × 300 __________
Sữa chua 1 hủ (170g) __________ × 170 __________
Pho mát (30g) __________ × 200 __________
Nước trái cây 1 ly __________ × 200 __________
 
Bước 2. Tổng lượng calcium tính ở trên + 250 mg cho nguồn bổ sung
calcium không từ sữa = tổng lượng calcium trong ngày
Đánh giá đáp ứng với điều trị
• Đo BMD mỗi năm
• Đo BTM (P1NP, CTX) 3-12 tháng
 Kết luận

• Loãng xương là vấn đề y tế quan trọng cần

được quan tâm đúng mức
• Chưa có hướng dẫn cụ thể và thống nhất cho
chẩn đoán và điều trị loãng xương
• Chú ý bổ sung đầy đủ Ca + vitD