PHỤC HỒI CHỨC NĂNG

DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG

Người trình bày: BS CKI HUỲNH TẤN TUỆ

Trưởng khoa PHCN
Bệnh viện
CHỈNH HÌNH & PHCN Đà Nẵng
*MỤC TIÊU :

Trình bày về khái niệm, mục tiêu và các nội

dung phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng
( PHCN DVCĐ) cho người khuyết tật (NKT)
 Nói rõ vai trò của cộng đồng trong PHCN
Nhận biết nguồn lực để thực hiện PHCN DVCĐ

*Đối tượng SV Y khoa năm thứ 5

*Thời gian : 3 tiết ( 125 phút )
I) ĐẠI CƯƠNG

1) khái niệm ngưòi khuyết tật :

Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế

giới, có ba mức độ suy giảm là:
khiếm khuyết (impairment), khuyết
tật (disability) và tàn tật (handicap)
1) KHÁI NIỆM NGƯÒI KHUYẾT TẬT(TT)

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 

Luật Người khuyết tật năm 2010 của VIỆT
NAM có hiệu lực từ ngày 01/01/2011,
người khuyết tật được định nghĩa như sau:
“1. Người khuyết tật là người bị khiếm
khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ thể
hoặc bị suy giảm chức năng được biểu
hiện dưới dạng tật khiến cho lao động,
sinh hoạt, học tập gặp khó khăn”.
1) KHÁI NIỆM NGƯÒI KHUYẾT
TẬT(TT)
 Điều 2 Điều 3 Nghị Nghị định
28/2012/NĐ – CP:

 Khuyết tật vận động

 Khuyết tật nghe, nói
 Khuyết tật nhìn
 Khuyết tật thần kinh, tâm thần
Khuyết tật trí tuệ
  .

Vì sao phcn dựa vào cộng đồng cho NKT?

I) ĐẠI CƯƠNG(TT)

2)Vì sao phcn dựa vào cộng đồng cho

NKT?
-NkT là một trong những nhóm dễ bị
tổn thương nhất.
2)VÌ SAO PHCN DỰA VÀO CỘNG
ĐỒNG?(TT)


*Phục hồi chức năng dựa vào cộng
đồng
chiến lược
chi phí thấp
nhiều cơ hội hoà nhập cho người
khuyết tật.
Khuyết tật có ảnh hưởng đến một tỷ lệ
dân số đáng kể ở Việt Nam. Hơn 7%
dân số 2 tuổi trở lên - khoảng hơn 6,2
triệu người, là người khuyết tật. Bên
cạnh đó, có 13% dân số - gần 12 triệu
người, sống chung trong hộ gia đình có
người khuyết tật. Tỷ lệ này dự kiến tăng
lên cùng với xu hướng già hóa dân số.
(Tổng cục Thống kê và UNICEF công
bố Hà nội, ngày 11 tháng 1 năm 2019 )
Kết quả điều tra cũng cho thấy loại
khuyết tật phổ biến nhất ở trẻ em là
khuyết tật liên quan đến tâm lý xã hội.
Điều này liên quan đến các vấn đề phát
triển của trẻ em ở các giai đoạn khác
nhau, và những khuyết tật này có thể là
rào cản lớn ngăn cản sự tham gia xã hội
của trẻ khuyết tật. (Tổng cục Thống kê
và UNICEF công bố Hà nội, ngày 11
tháng 1 năm 2019 )
I) ĐẠI CƯƠNG (TT)

PHCN DVCĐ được giới thiệu vào Việt

Nam lần đầu tiên năm 1987 ở Vĩnh
Phúc và Tiền Giang
. -Ngày 31/12/2013, Bộ trưởng Bộ Y tế
ban hành Thông tư 46/2013/TT-BYT
quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ
cấu tổ chức của cơ sở phục hồi chức
năng.
I) ĐẠI CƯƠNG (TT)

“Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng là

quá trình PHCN được thực hiện tại cộng
đồng với sự tham gia, phối hợp chung của
người khuyết tật, gia đình người khuyết
tật, chính quyền địa phương, y tế cơ sở
và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có
liên quan.”
I)ĐẠI CƯƠNG(TT)

3- hình thức PHCN được áp dụng đó là

+PHCN tại các TT , bệnh viện

+PHCN ngoài BV

+PHCN dựa vào cộng đồng

I)ĐẠI CƯƠNG(TT)
II) PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG :
1)CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH CHỦ YẾU:

1.1 Điêù tra phát hiện người tàn tật

trong cộng đồng

- Trách nhiệm của ai?

-nhiệm vụ làm gì ?
PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DỰA
VÀO CỘNG ĐỒNG (TT)
Trách nhiệm của :
+nhân viên chăm sóc SK B Đ
+Cán bộ Ytế phường ,xã

nhiệm vụ:
+ phát hiện phân loại người tàn tật
+ Xác định nhu cầu của người tàn tật
II) PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DỰA VÀO
CỘNG ĐỒNG (TT):
1.2Khám lượng giá chức năng & lập
kế hoạch PHCN
- Khám lượng giá chức năng cho người
tàn tật có nhu cầu PHCN
-Chọn phương pháp , dụng cụ PHCN
phù hợp
-Huấn luyện cho cộng tác viên, người
nhà và người tàn tật cần PHCN
II) PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DỰA VÀO CỘNG
ĐỒNG (TT):
1.3 Thường xuyên kiểm tra
Chuyên khoa PHCN kiểm tra :
người huấn luyện , người tàn tật
-Hướng dẫn họ làm các dụng cụ trợ giúp
vận động, tận dụng các nguyên liệu tại chỗ
phục vụ cho phục hồi chức năng.

-Hướng dẫn họ lập kế hoạch chăm sóc sức

khỏe ban đầu của y tế đội, thôn, xã.
 1.4 TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC BAN ĐIỀU HÀNH

Điều hành chương trình phục hồi chức năng

ở cấp mình phụ trách.

-Khuyến khích cộng đồng các ngành, các cấp,

các đoàn thể tham gia vào chương trình phục
hồi chức năng.
1.4 TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC
BAN ĐIỀU HÀNH(TT)
-Mở các lớp huấn luyện cho cán bộ y tế
cộng đồng hiểu biết các phương pháp huấn
luyện về phục hồi chức năng.

- Định kì tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm:

ngành Y tế chịu trách nhiệm tham mưu
giúp các cấp chính quyền chỉ đạo và phát
triển chương trình phục hồi chức năng.
II) PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DỰA
VÀO CỘNG ĐỒNG (TT):
2)NỘI DUNG HUẤN LUYỆN CƠ BẢN
CHO NGƯỜI TÀN TẬT TẠI CỘNG
ĐỒNG
2.1 Huấn luyện cho các thành viên trong
gia đình người tàn tật có khó khăn về
nhìn
2.1 HUẤN LUYỆN CHO CÁC THÀNH VIÊN TRONG GIA
ĐÌNH NGƯỜI TÀN TẬT CÓ KHÓ KHĂN VỀ NHÌN(TT)

-Những việc cần phải làm

- Cách thức huấn luyện biết cách tự chăm

sóc bản thân

- Cách huấn luyện đi lại trong nhà, làng

xóm, ngoài đường.
 2)NỘI DUNG HUẤN LUYỆN CƠ BẢN CHO NGƯỜI
TÀN TẬT TẠI CỘNG ĐỒNG(TT)

2.2 Huấn luyện cho thành viên trong gia

đình người tàn tật có khó khăn về nghe,
nói
- Cách huấn luyện cho trẻ bị bệnh ngay từ
khi mới lọt lòng, khi lớn lên, đến trường và
cách giao tiếp với xã hội.
- Cách huấn luyện cho người lớn có khó
khăn về nghe nói, tìm việc làm, giao tiếp xã
hội.
2)NỘI DUNG HUẤN LUYỆN CƠ BẢN CHO NGƯỜI
TÀN TẬT TẠI CỘNG ĐỒNG(TT)
2.3 Huấn luyện cho thành viên trong gia
đình người tàn tật có khó khăn về vận
động
- Cách thức đề phòng các biến dạng ở tay,
chân.
- Cách đề phòng và chống loét do đè ép.
- Cách huấn luyện lăn trở mình và ngồi.
- Cách huấn luyện tự ngồi, đứng và đi lại.
- Các phương pháp tập luyện.
2)NỘI DUNG HUẤN LUYỆN CƠ BẢN CHO NGƯỜI
TÀN TẬT TẠI CỘNG ĐỒNG(TT)

2.4 Huấn luyện cho thành viên trong gia

đình người tàn tật bị mất cảm giác bàn
tay, bàn chân
- Cách đề phòng tổn thương và biến dạng
bàn tay, bàn chân.
- Cách sử dụng giày, dép, dụng cụ trong
sinh hoạt.
-Cách tập luyện các bài thể dục.
2)NỘI DUNG HUẤN LUYỆN CƠ BẢN CHO NGƯỜI
TÀN TẬT TẠI CỘNG ĐỒNG(TT)
2.5 Huấn luyện cho thành viên trong gia
đình người tàn tật có người bị động kinh

Cách xử trí khi bị động kinh.

- Tìm việc làm, hướng dẫn họ tự chăm sóc.

2)NỘI DUNG HUẤN LUYỆN CƠ BẢN CHO NGƯỜI
TÀN TẬT TẠI CỘNG ĐỒNG(TT)

2.6 Huấn luyện cho thành viên trong

gia đình có người tàn tật có khó khăn
về học
Huấn luyện cho trẻ em học tập, tự
chăm sóc bản thân.

- Huấn luyện cho người lớn tự chăm

sóc và tìm việc làm.
3. VỊ TRÍ CỦA PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DỰA
VÀO CỘNG ĐỒNG

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới :

+ Phục hồi chức năng tại xã, phường: 75-
80% số người tàn tật.
+ Phục hồi chức năng tại tuyến huyện: 5-
10% số người tàn tật.
3. VỊ TRÍ CỦA PHỤC HỒI CHỨC NĂNG
DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG

+Phục hồi chức năng tại tỉnh: 5-10% số

người tàn tật.

+ Phục hồi chức năng tại tuyến trung

ương: rất ít
3. VỊ TRÍ CỦA PHỤC HỒI CHỨC NĂNG DỰA VÀO
CỘNG ĐỒNG(TT)

+ Phục hồi chức năng tại cộng đồng :

-các thành viên trong gia đình và trong
cộng đồng.
-các phương tiện tự tạo tại chỗ.
-tham gia của các tổ chức chính quyền,
đoàn thể,
khắc phục được tình trạng thiếu cán bộ
phục hồi chức năng.
3.2 Tổ chức tuyến phục hồi chức năng

Tuyến Cấp quản lí Nhân lực

Trung ương Bộ Y tế -Bác sĩ chuyên khoa phục hồi
Ban điều hành phục hồi chức chức năng.
năng Trung ương. -Viện và bệnh viện trung ương.

Tỉnh Ủy ban nhân dân tỉnh -Bác sĩ chuyên khoa phục hồi
Ban điều hành phục hồi chức chức năng.
năng tỉnh -Kỹ thuật viên y học phục hồi
chức năng.

Huyện Ủy ban nhân dân huyện -Bác sĩ

Ban điền hành phục hồi chức -Kỹ thuật viên y học phục hồi
năng huyện Trung tâm Y tế. chức năng.

Cộng đồng (đội Ủy ban nhân dân xã -Người được huấn luyện làm
sản xuất, thôn, xã, Ban điều hành phục hồi chức công tác phục hồi chức năng.
gia đình) năng xã -Cán bộ y tế xã.
Trạm y tế xã
4.
ƯU ĐIỂM CỦA PHỤC HỒI CHỨC
NĂNG DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG

-xã hội hóa công tác phcn tốt nhất

-Số người được chăm sóc phục hồi chức
năng cao nhất. ( tổ chức Y tế Thế giới, hình
thức này đảm bảo phục hồi chức năng cho
75-80% số người tàn tật.)
-Đáp ứng được đầy đủ các nội dung của công
tác phục hồi chức năng.
4.1 ƯU ĐIỂM CỦA PHỤC HỒI CHỨC
NĂNG DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG(TT)
-Thay đổi được suy nghĩ và quan niệm của
người tàn tật và cả các thành viên trong
cộng đồng đối với người tàn tật,
-Tạo cơ hội tốt nhất cho người tàn tật hội
nhập xã hội.
4.1 ƯU ĐIỂM CỦA PHỤC HỒI CHỨC
NĂNG DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG(TT)

-Là cách thức thuận lợi nhất để cải tạo

điều kiện sống cho phù hợp với người tàn
tật như cải tạo nhà ở, phương tiện đi lại,
cơ sở công cộng (trường học, công sở)
4. ƯU ĐIỂM CỦA PHỤC HỒI CHỨC NĂNG
DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG(TT)
-Tận dụng được các phương tiện tại chỗ,
khắc phục được tình trạng thiếu phương
tiện và tiết kiệm về mặt kinh tế, phù hợp với
hoàn cảnh của người tàn tật.
-Chi phí cho công tác phục hồi chức năng ít
tốn kém, ( giảm số lượng KTV, tận dụng
được các phương tiện tự chế tại chỗ, phù
hợp với điều kiện kinh tế của các nước
nghèo.)
CHỨC NĂNG DỰA VÀO CỘNG
ĐỒNG(TT)

-Tạo công ăn việc làm phù hợp cho người

tàn tật ở ngay tại địa phương nơi họ sinh
sống.

-Có thể lồng ghép chương trình phục hồi

chức năng dựa vào cộng đồng và công tác
chăm sóc sức khỏe ban đầu tại cộng đồng,
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1) Quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của cơ sở
phục hồi
chức năng. (31/12/2013, Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành Thông tư
46/2013/TT-BYT)
2) Vật lý trị liệu vàPHCN(học viện quân Y , Bộ môn vật lý trị
liệu vàPHCN nhà xb Quân đội nhân dân 2014)
3) Giáo trình PHCN người lao động cho người khuyết tật tại
cộng đồng(trường Đ H Y Hà Nội, bộ môn PHCN,nhà xuất
bảnYhọc 2015)
 https://www.youtube.com/watch?v=Nt81gzIAt18