BUHA WIKA

Y
 Ang wika gaya ng
Ang buhay gaya buhay, maraming
ng wika, pinagdadaanang
nagbabago. sitwasyon.
 “Ang sitwasyong pangwika ay
anumang panlipunang penomenal sa
paggamit at paghulma ng wika.” –
Jomar I. Empaynado

“Ang sitwasyong pangwika ay

tumutukoy sa kung anong wika ang
ginagamit sa iba’t ibang sektor ng
lipunan at ang istatus ng
pagkakagamit nito.” –Ryan Atezora
 “Ito ay mga pangyayaring nagaganap sa
lipunan na may kinalaman sa polisiya o
patakaran sa wika at kultura. Isinaalang-
alang din dito ang pag-aaral sa mga
lingguwistiko at kultural na pagkakaiba-iba
sa lipunang Pilipino at mga sitwasyon sa
paggamit ng wika rito. Layunin nito na
maipakita ang gamit ng mga wikang
Filipino sa loob ng kulktura at lipunang
Pilipino na pumapaimbalot ayon sa
pangangailangan ng sambayanang Pilipino
gamit ang iba’t ibang mga limbag at di
limbag na materyales.”
“Araw-araw ginagamit ang wika para sa komunikasyon, at sa paggamit
na iyan sa wika ay nakabubuo ang indibidwal ng sanaysay nang hindi
niya namamalayan. Nagpaliwanag ang maybahay sa katulong kung bakit
dapat pakaingatan ang paggamit ng chlorox sa paglalaba. Nakipagtalo
ang estudyante sa kaklase tungkol sa mga katangiang dapat isaalang-
alang sa pagpili ng kandidatong iluluklok sa Student Council. Nagkita
ang magkaibigang matagal nang magkahiwalay, at ang isa sa kanila ay
nalulong sa paggunita sa mga araw nang palagi pa silang magkasama.
Ang tatlong okasyon ay nagbunga ng sanaysay bagamat hindi sinadya ng
tatlong taong gumamit ng wika. Kung ang mga salitang binigkas sa
tatlong okasyon ay nailimbag, madaling maunawaan ng tatlong tao na
ang bawat isa sa kanila ay nakaakda ng sanaysay. Marahil kakailanganin
pang kinisin ang kaayusan ng mga talata o kaya ay patingkarin ang
bigkas ng pagkakasabi sa pamamagitan ng maingat na pamimili ng
lalong epektibong mga salita, nang sa gayon ay lalong maging
karapatdapat sa tawag na “sanaysay” ang tatlong paggamit ng wika…
Halaw sa Ang Sanaysay: Introduksiyon taong 2000
 Wikang Filipino,
Sitwasyong anong pagkakaiba
sa Wikang Pilipino
Pangwika #1 at Tagalog?
ANG WIKANG
TAGALOG:
 Ito ang wikang ginagamit sa Bulacan, Batangas,
Rizal, Laguna, Quezon, Cavite, Mindoro,
Marinduque, at ilang parte ng Nueva Ecija,
Puerto Princesa, at Metro Manila. –Dr. Pamela
Constantino
 Tinaguriang “wikang natural” dahil sa ito ay
may sariling mga katutubong tagapagsalita,
gayundin ito ay partikular na wikang ginagamit
sa etnolingguwistikong pangkat.
 Ito ay may malaking gampanin sa edukasyon at
pagkakaroon ng Wikang Pambansa noong
Disyembre 30, 1937, alinsunod sa Executive
Order #134 bilang batayan ng wikang pambansa.
ANG WIKANG PILIPINO:
 Ito ang tawag sa pambansang wika noong
1943 na nakabatay sa Tagalog.
 Ito rin ay tinawag na wikang opisyal, at
wikang pampagtuturo at asignatura sa
Wikang Pambansa ng Kagawaran ng
Edukasyon batay sa ipinasang Department
Order #7.
 Ito ay nahinto nang pagtibayin ang Filipino
bilang wikang pambansa ayon sa
Konstitusyon 1987.
 Ito ay may pagkakatulad sa Tagalog
pagdating sa nilalaman at estruktura.
ANG WIKANG FILIPINO:
 Ito ang naging wikang pambansa
alinsunod sa isinasaad ng Konstitusyon
1987.
 Ito ay batay sa maraming wika sa
Pilipinas, kasama ang Ingles at
Espanyol.
 Ito y pinag-ibayo sa pagpasok ng
bagong kurikulum sa pamamagitn ng
pagbuo ng panibagong asignatura na
lilinang at kinatawan sa unang dila ng
iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas.
 Suliraning
Kinakaharap ng
Wikang Filipino
Wikang
Filipino
Tagalog
bilang
Imperialism
Lingua
Franca
 Ang Filipino Bilang
Sitwasyong Intelektuwalisado
at Estandarsidadong
Pangwika #2 Wika
ANG
INTELEKTUWALISASYON
NG WIKANG FILIPINO:
 Ang intelektuwalisasyon ay proseso
upang ang isang wikang di p
intelektuwalisado ay maitaas at
mailagay sa antas na intelektuwalisado
nang sa gayo’y mabisang magamit sa
mga sopistikadong lawak ng
karunungan.
ANG
INTELEKTUWALISASYON
NG WIKANG FILIPINO:
 Sa kalahatan, mabisa ang wikang
intelektuwalisado hindi lamang bilang
wika ng tahanan, wika ng lansangan,
wika ng malikhain panitikan, kundi bilang
wika rin ng agham, ng teknolohiya, at ng
iba pang teknikal at mataas na antas ng
karunungan.
 –Magdalena Jocson
 Suliraning
Intelektuwalisadong Filipino

Wika mismo ang

suliranin sapagkat
Pagkani-kaniya at
may malaking
pagkakawatak- Kakulangan ng mga
kahulugan sa mga
watak ng kaisipan at salita o katawagang
katawagang Suliranin sa
paniniwala ng kailangan sa mga
teknikal at iba pang ortograpiya.
masusugid na intelektuwalisadong
salitang kailangan
tagapagtaguyod ng paksa.
sa mg paksang
wika.
intelktuwal sa iba’t
ibang larang.
PARAAN NG PAG-IINTELEKTUWALISASYON NG FILIPINO

Dapat nang isagawa sa pamamagitan ng batas ang

sapilitang pagpapagamit ng Filipino sa lahat ng
lawak ng antas ng karunungan.

Dapat ay magsimula sa mga taong may mataas na

tungkulin sa pamahalaan ang angkop na paggamit
ng wika, pababa sa masa (o pabaliktad).

Simulan ito sa mga lawak na ang gamit na wika ay

masasabing intelektuwalisado na.
PARAAN NG PAG-IINTELEKTUWALISASYON NG FILIPINO

Magsimula sa itaas-pababa (Joshua Fishman) at ito ay sa antas tersarya

pababa sekundarya hanggang elementarya (Bonifacio Sibayan) subalit
kabaliktaran ang mula sa Kagawaran ng Edukasyon o di kaya ay simulan sa
lahat ng antas.

Kailangangan linangin nang husto ang iba’t ibang paraan at estratehiya ng

intelektuwalisasyon sa antas ng leksikon sapagkat narito ang
pinakamalubhang problema tulad ng paglikha ng mga salita sa maugnaying
paraan.

Pagbubuo ng mga paraan ng panghihiram lalo na sa mga katawagang

siyentipko at teknikal (Alfonso Santiago).

Pagpapalutang ng mga katutubong salitang sinasapol sa mga konseptong pinag-

aaralan.
A
N
O
N
G

P
R
O
B
L
E
M
A
 Anong Estandardi-
kailangan sa sasyon ng
magulong wika? Wika
 Sagot sa dami ng mga
katawagan o salitang
ESTANDARDISASYON ginagamit sa pag-aaral
at pagtalakay sa isang
tiyak na disiplina.
 T
DINAMIKO A
WIKA BUHAY N
D
ESTANDAR-
DISASYON
A
A
N

N
A
T
I
N
“Mahalagang mapag-aralan ang
mga sitwasyon ng wika sa isang
bansa dahil ito ang
magpapatunay na buhay at
nagbabago ito kasabay ng mga
pagbabagong nagaganap sa
ating panahon.”