ay ang pag-alam o pagtuklas at pagsubok sa isang teorya.
Ginagawa ito upang malutas ang mga problema at suliranin na kailangan gawan ng solusyon. Bukod rito, ito rin ay isa ng sistematikong paghahanap ng mga importanteng impormasyon tungkol sa isang tiyak na paksa o problema Ang mga hakbang sa paggawa ng pananaliksik
1. Pagbabasa at Pananaliksik- Mabisa itong ginagamit sa
pagpapalawak ng isang paksang isusulat at pangangalap ng mga kaugnay na karagdagang kaalaman.Magagawa ito sa pamamagitan ng pagkonsulta sa mga libro at iba pang materyales na karaniwang matatagpuan sa mga aklatan o internet. 2. Obserbasyon- Ito ay isang paraan ng pangangalap ng impormasyon sa pamamagitan ng pagmamasid sa mga bagay- bagay , tao o pangkat, at pangyayari. Inaalam dito ang mga gawi at katangian at iba pang datos kaugnay ng inoobserbahang paksa.
3. Pakikipanayam o Interbyu -makapagtitipon din ng mga
kaalaman at impormasyon sa pamamagitan ng pakikipanayam o interbyu sa mga taong malaki ang karanasan at awtoridad sa paksang inihahanap ng mga impormasyon 4. Pagtatanong o Questioning-
Sinasagot sa pamamagitan ng paglalatag ng mga tanong ang
isang tiyak na paksang gustong isulat. Kadalasang ginagamit sa prosesong ito ang pagtatanong na kinapapalooban ng 5W’s at 1H (What,When,Where,Who,Why, at How). Makatutulong ito upang maidetalye ang paksang gustong palawakin sa pagsulat. 5. Pagsulat sa Journal- Ang journal ay isang talaan ng mga pansariling gawain, mga repleksyon, mga naiisip o nadarama, at kung ano-ano pa. Para sa mga manunulat, napakahalaga ng pagsusulat ng journal. Madalas, sa journal nila kanilang akda ay kadalasang isinusulat sa journal.Ang mga ideya o inspirasyon ay agad din nilang itinatala rito upang hindi makalimutan at muling binabalikan sa sandaling may panahon na silang magsulat.Ang iba naman ay naglalarawan sa journal ng mga taong kanilang nakilala,nakita o likhang-isip lamang na kalauna’y maaaring magamit upang mging tauhan ng kanilang kuwento ,dula ,o nobela.May nagtatala rin sa journal ng mga bagong salita, idyoma,tayutay, at mga pahayag na nagpapalawak sa bokabularyo ng manunulat. 6. Brainstorming - Mabisa itong magagamit sa pangangalap ng opinyon at katwiran ng ibang tao.Naisasagawa ito sa pamamagitan ng malayang pakikipagtalakayan sa isang maliit na pangkat hinggil sa isang paksa. 7. Pagsasarbey- Ito ay isang paraan ng pangangalap ng impormasyon hinggil sa isang tiyak na paksa sa pamamagitan mga respondente. 8. Sounding-out Friends – Ito ay isinasagawa sa pamamagitan ng isa-isang paglapit sa mga kasambahay , kaibigan, kapitbahay o kasama sa trabaho upang maisagawa ng pakikipagtalakayan sa kanila hinggil sa isang paksa. Kalimitang ang usapan ay maikli lamang at impormal 9. Imersyon – Ito ay isang sadyang paglalagay ng isang sarili sa isang karanasan o gawain upang makasulat hinggil sa karanasan o gawaing kinapalooban. Sa halip na simpleng pagmamasid,ang manunulat aynakikisalamuha sa isang grupo ng mga tao sa pamamagitan ng pakikisangkot sa kanilang mga gawain bilang paghahanda sa pagsulat ng isang akda o ulat hinggil sa kanila.
10.Pag-eeksperimento – Sa paraang ito, sinusubukan ang isang bagay bago
sumulat ng akda tungkol dito sa pamamagitan ng isang eksperimento.Madalas itong ginagamit sa pagsulat ng mga sulating siyentipiko