Chương 7:

Đo lường thành quả tài chính bộ phận

(Divisional Financial Performance Measures)
 7-2

MỤC TIÊU (LEARNiNG OBJECTiVES)

After studying this chapter, you should be able to:
● phân biệt giữa cơ cấu tổ chức không phân quyền và cơ cấu tổ chức có phân quyền (distinguish
between non-divisionalized and divisionalized organizational structures);
● giải thích tại sao nên phân biệt giữa thành quả kinh tế và thành quả quản lý (explain why it is
preferable to distinguish between managerial and economic performance);
● giải thích các yếu tố cần được xem xét trong việc thiết kế các thước đo thành quả tài chính cho
đánh giá các nhà quản trị bộ phận (explain the factors that should be considered in designing
financial performance measures for evaluating divisional managers);
● giải thích ý nghĩa của tỷ lệ hoàn vốn đầu tư (ROI), lợi nhuận còn lại (RI) và giá trị kinh tế tăng
thêm (EVA(TM)) (explain the meaning of return on investment (ROI), residual income and
economic value
added (EVA(TM));
● tính toán giá trị kinh tế tăng thêm (EVA (TM)) (compute economic value added (EVA (TM));
● giải thích lý do tại sao các thước đo thành quả có thể mâu thuẫn với mô hình quyết định giá trị
hiện tại thuần (explain why performance measures may conflict with the net present value decision
model);
● xác định và giải thích các phương pháp có thể được sử dụng để giảm thiểu hậu quả khác
thường của các thước đo tài chính ngắn hạn (identify and explain the approaches that can be used
to reduce the dysfunctional consequences of short-term financial measures)
 7-3

Nội dung (Contents)

 CÁC CƠ CẤU TỔ CHỨC PHÂN QUYỀN (Divisional organizational structures)
 ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA PHÂN QUYỀN (Advantages and disadvantages of
divisionalization)
 CÁC ĐIỀU KIỆN TIÊN QUYẾT ĐỂ PHÂN QUYỀN THÀNH CÔNG (Pre-requisites for successful
divisionalization)
 PHÂN BIỆT GIỮA THÀNH QUẢ QUẢN LÝ VÀ THÀNH QUẢ KINH TẾ CỦA BỘ PHẬN
(Distinguishing between the managerial and economic performance of the division)
 CÁC THƯỚC ĐO LỢI NHUẬN BỘ PHẬN (Alternative divisional profit measures)
 KHẢO SÁT THỰC TẾ (Surveys of practice)
 TỶ LỆ HOÀN VỐN ĐẦU TƯ (Return on investment)
 LỢI NHUẬN CÒN LẠI (Residual income)
 GIÁ TRỊ KINH TẾ TĂNG THÊM (EVA(™) (Economic value added (EVA(™))
 MINH HỌA TÍNH TOÁN EVA(™) (An illustration of the calculation of EVA(™) )
 XÁC ĐỊNH TÀI SẢN NÀO NÊN BAO GỒM TRONG CƠ SỞ ĐẦU TƯ (Determining which assets
should be included in the investment base)
 ẢNH HƯỞNG CỦA KHẤU HAO (The impact of depreciation)
 ẢNH HƯỞNG CỦA THƯỚC ĐO THÀNH QUẢ ĐỐI VỚI CÁC QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ VỐN (The
effect of performance measurement on capital investment decisions)
 XÁC ĐỊNH CÁC HẬU QUẢ KHÁC THƯỜNG CỦA CÁC THƯỚC ĐO THÀNH QUẢ TÀI CHÍNH
NGẮN HẠN (Addressing the dysfunctional consequences of short-term financial performance measures)
 7-4

CÁC CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ PHẬN

(Divisional Organizational Structures)
 Cơ cấu tổ chức chức năng (functional organizational
structure) là một cơ cấu tổ chức trong đó tất cả các
hoạt động cùng loại trong một công ty được đặt dưới sự
kiểm soát của người đứng đầu bộ phận thích hợp.
◦ Sơ đồ tổ chức đơn giản cho một cơ cấu tổ chức chức năng
được minh họa trong Hình 19.1 (a).
 7-5

CÁC CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ PHẬN

(Divisional Organizational Structures)
 7-6

CÁC CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ PHẬN

(Divisional Organizational Structures)
 Hình 19.1 (b), cho thấy một cơ cấu tổ chức bộ phận (divisionalized
organizational structure) được đơn giản hóa, được chia thành các bộ
phận phù hợp với các sản phẩm được tạo ra.
 Ngoài ra, nhiều công ty toàn cầu có thể thành lập các bộ phận theo khu
vực địa lý
 Bạn sẽ thấy từ sơ đồ rằng mỗi nhà quản trị bộ phận chịu trách nhiệm về
tất cả các hoạt động liên quan đến sản phẩm cụ thể của mình.
 Để phản ánh quyền tự chủ lớn hơn này, mỗi bộ phận hoặc là một trung
tâm đầu tư hoặc một trung tâm lợi nhuận.
 Lưu ý rằng cũng có nhiều trung tâm chi phí và doanh thu ở các cấp quản
lý thấp hơn trong mỗi bộ phận.
 Trong chương này, chúng ta sẽ tập trung vào các thước đo và kiểm soát
tài chính ở cấp độ trung tâm lợi nhuận hoặc trung tâm đầu tư (tức là bộ
phận).
 7-7

Trung tâm lợi nhuận và trung tâm đầu tư

(Profit centres and investment centres)
 Những nhà quản trị bộ phận trong các tổ chức phân quyền có trách nhiệm về lợi
nhuận, trong khi những nhà quản trị ở các công ty không phân quyền không có
trách nhiệm về lợi nhuận.
 Ccác nhà quản trị trong các tổ chức không phân quyền sẽ có tính độc lập kém hơn
nhiều so với các nhà quản trị bộ phận có phân quyền.
 Việc tạo ra các bộ phận riêng biệt có thể dẫn đến việc phân quyền các cấp độ
quyền hạn khác nhau; ví dụ, trong một số tổ chức, một nhà quản trị cấp bộ phận
cũng có thể có trách nhiệm đưa ra các quyết định đầu tư vốn. Khi tình huống này
xảy ra, bộ phận được biết đến như một trung tâm đầu tư (investment centre).
 Ngoài ra, trong trường hợp nhà quản trị không thể kiểm soát khoản đầu tư và chỉ
chịu trách nhiệm về lợi nhuận thu được từ việc vận hành các tài sản do trụ sở
công ty giao cho người đó, thì bộ phận (segment) được gọi là trung tâm lợi nhuận
(profit centre).
 Ngược lại, thuật ngữ trung tâm chi phí được sử dụng để mô tả một trung tâm
trách nhiệm nơi nhà quản trị chịu trách nhiệm về chi phí chứ không phải lợi
nhuận.
 7-8

ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA PHÂN QUYỀN

(Advantages and Disadvantages of Divisionalization)
 Ưu điểm:
◦ cải thiện quá trình ra quyết định trên quan điểm cả về chất lượng của quyết định và tốc
độ của quyết định.
 Chất lượng của các quyết định cần được cải thiện vì các quyết định có thể được đưa ra bởi
một người hiểu rõ về tình hình và do đó sẽ có thể đưa ra các phán đoán sáng suốt hơn so với
nhà quản trị trung tâm (central management),
 Các quyết định cũng xảy ra nhanh hơn vì thông tin không phải truyền theo chuỗi lệnh đến và
đi từ lãnh đạo cao nhất.
◦ Ngoài ra, việc giao trách nhiệm cho các nhà quản trị bộ phận cung cấp cho họ sự tự do
nhiều hơn, do đó làm cho các hoạt động của họ trở nên thách thức hơn và tạo cơ hội để
đạt được sự hoàn thiện bản thân.
 Nhược điểm:
◦ có nguy cơ các bộ phận có thể cạnh tranh với nhau quá mức và các nhà quản trị bộ
phận có thể được khuyến khích thực hiện hành động sẽ làm tăng lợi nhuận của chính
họ bằng lợi nhuận của các bộ phận khác và của công ty với tư cách là tổng thể.
◦ có thể ảnh hưởng xấu đến sự hợp tác giữa các bộ phận
◦ sự thiếu hài hòa trong việc đạt được các mục tiêu chung của công ty.
 7-9

CÁC ĐIỀU KIỆN TIÊN QUYẾT ĐỂ PHÂN QUYỀN

THÀNH CÔNG
(Prerequisites for Successful Divisionalization)

 Cơ cấu bộ phận phù hợp nhất với các công ty lớn tham
gia vào một số hoạt động khác nhau.
 Để phân quyền thành công, điều quan trọng là các hoạt

động của một bộ phận càng độc lập càng tốt với các
hoạt động khác.
 7-10

PHÂN BIỆT GIỮA THÀNH QUẢ QUẢN LÝ VÀ THÀNH

QUẢ KINH TẾ CỦA BỘ PHẬN
(Distinguishing between the Managerial and Economic
Performance of the Division)

 Trước khi thảo luận về các yếu tố được xem xét để xác định cách đo lường
khả năng sinh lời của bộ phận, chúng ta phải quyết định xem mục đích
chính là đo lường thành quả của bộ phận hay của nhà quản trị bộ phận. Các
thông điệp được truyền tải từ hai thước đo này có thể hoàn toàn khác nhau.
 Nếu mục đích là để đánh giá nhà quản trị bộ phận thì chỉ những khoản mục
nào do nhà quản trị trực tiếp kiểm soát mới được đưa vào thước đo thành
quả tài chính của bộ phận.
 Tuy nhiên, trụ sở chính của công ty cũng sẽ quan tâm đến việc đánh giá
hoạt động kinh tế của một bộ phận cho các mục đích ra quyết định, chẳng
hạn như quyết định mở rộng, thu hẹp và thoái vốn. Trong trường hợp này,
sẽ là thích hợp để đánh giá các bộ phận như thể chúng là các công ty độc
lập.
 7-11
CÁC THƯỚC ĐO LỢI NHUẬN BỘ
PHẬN
(Alternative Divisional Profit Measures)
 Có những lập luận chặt chẽ cho hai thước đo lợi nhuận của bộ phận - một
để đánh giá thành quả của quản lý và một để đánh giá thành quả kinh tế
 Để đo lường thành quả của nhà quản trị, việc áp dụng nguyên tắc có thể
kiểm soát cho thấy rằng lợi nhuận có thể kiểm soát (controllable profit)
là thước đo thích hợp nhất.
 Những chi phí không thể kiểm soát được liên quan đến một bộ phận và
sẽ tránh được nếu bộ phận đóng cửa, được khấu trừ từ lợi nhuận có thể
kiểm soát để tạo ra phần đóng góp vào lợi nhuận của bộ phận (divisional
profit contribution).
 Chi phí trụ sở chính được phân bổ là một ước tính của chi phí mà bộ
phận sẽ phải gánh chịu nếu nó hoạt động như một công ty riêng biệt. Do
đó, các công ty có thể thích sử dụng lợi nhuận ròng của bộ phận
(divisional net profit before taxes) khi so sánh hoạt động kinh tế của bộ
phận với các công ty tương tự.
 7-12
CÁC THƯỚC ĐO LỢI NHUẬN BỘ
PHẬN
(Alternative Divisional Profit Measures)
 7-13

KHẢO SÁT THỰC TẾ

(Surveys of Practice)
 Mặc dù có nhiều lập luận lý thuyết chống lại lợi nhuận
ròng của bộ phận mà chúng tôi đã nêu ở trên, bằng
chứng khảo sát chỉ ra rằng thước đo này được sử dụng
rộng rãi để đánh giá cả hoạt động kinh tế và quản lý
của bộ phận (Drury và El-Shishini, 2005; Viện Kế toán
Quản trị Chartered, 2009).
 Nghiên cứu của CIMA cũng báo cáo lợi nhuận trước

thuế là công cụ đo lường thành quả được sử dụng rộng

rãi nhất, được khoảng 90% tổ chức sử dụng
 7-14

KHẢO SÁT THỰC TẾ

(Surveys of Practice)
Nghiên cứu tại Vương quốc Anh của Drury và El-Shishini
(2005) đã yêu cầu những người được hỏi xếp hạng theo
mức độ quan trọng của các yếu tố ảnh hưởng đến các tổ
chức để phân bổ chi phí của các nguồn lực công ty được
chia sẻ cho các bộ phận. Theo thứ tự xếp hạng, thứ hạng
cao nhất được quy cho các yếu tố sau:
1. để hiển thị cho các nhà quản trị bộ phận tổng chi phí vận
hành các bộ phận của họ;
2. để làm cho các nhà quản trị bộ phận biết rằng các chi phí đó
tồn tại và phải được trang trải bởi lợi nhuận của bộ phận;
3. nhà quản trị bộ phận sẽ phải chịu chi phí như vậy nếu họ là
các đơn vị độc lập.
 7-15

KHẢO SÁT THỰC TẾ

(Surveys of Practice)
 Cũng có một số bằng chứng cho thấy rằng các công ty bắt các
nhà quản trị phải chịu trách nhiệm về lợi nhuận ròng của từng bộ
phận vì điều này tương đương với thước đo mà thị trường tài
chính và các nhà phân tích đầu tư tập trung vào để đánh giá hoạt
động của toàn công ty (Joseph et al., 1996; Ezzamel và cộng sự,
2008).
 Một lý do nữa để biện minh cho việc sử dụng lợi nhuận ròng bộ
phận làm thước đo thành quả của nhà quản trị là nó thể hiện việc
áp dụng nguyên tắc có thể kiểm soát bằng cách sử dụng các
đánh giá thành quả tương.
◦ thành quả tương đối đánh giá hoạt động của một trung tâm trách nhiệm
được đánh giá so với hoạt động của các trung tâm tương tự trong cùng
một công ty hoặc các đơn vị tương tự bên ngoài tổ chức.
 7-16

TỶ LỆ HOÀN VỐN ĐẦU TƯ

(Return on Investment)
 Thay vì hoàn toàn tập trung vào quy mô tuyệt đối của lợi nhuận của
một bộ phận, hầu hết các tổ chức tập trung vào tỷ lệ hoàn vốn đầu tư
(return on investment (ROI)) của một bộ phận.
 ROI thể hiện lợi nhuận bộ phận theo tỷ lệ phần trăm của tài sản được
sử dụng trong bộ phận.
 Tài sản sử dụng có thể là:
◦ tổng tài sản của bộ phận (total divisional assets),
◦ tài sản do nhà quản trị bộ phận kiểm soát (assets controllable by the divisional
manager)
◦ tài sản ròng (net assets).
 Điểm hấp dẫn chính của ROI là nó có thể được sử dụng như một mẫu
số chung để so sánh lợi nhuận của các doanh nghiệp khác nhau, chẳng
hạn như các bộ phận khác trong nhóm hoặc các đối thủ cạnh tranh
bên ngoài.
 7-17

TỶ LỆ HOÀN VỐN ĐẦU TƯ

(Return on Investment)
 Một số vấn đề tồn tại khi thước đo này được sử dụng
để đánh giá thành quả của các nhà quản trị bộ phận.
◦ ROI của bộ phận có thể được tăng lên bằng các hành động làm
cho toàn bộ công ty trở nên tồi tệ hơn và ngược lại,
◦ các hành động làm giảm ROI của bộ phận có thể làm cho toàn
bộ công ty trở nên tốt hơn.
◦ Nói cách khác, việc đánh giá các nhà quản trị bộ phận trên cơ
sở ROI có thể không khuyến khích sự đồng nhất của mục tiêu.
 7-18

TỶ LỆ HOÀN VỐN ĐẦU TƯ

(Return on Investment)
 Nhà quản trị bộ phận X sẽ muốn đầu tư 10 triệu bảng
Anh?
 Nhà quản trị của bộ phận Y sẽ muốn đầu tư 10 triệu

bảng Anh?
 Nhà quản trị Công ty thì sao?
 7-19

LỢI NHUẬN CÒN LẠI

(Residual Income)
 Với mục đích đánh giá thành quả của nhà quản trị bộ phận, Lợi
nhuận còn lại (residual income) được định nghĩa là lợi nhuận
có thể kiểm soát trừ đi chi phí vốn trên khoản đầu tư do nhà
quản trị bộ phận kiểm soát.
 Để đánh giá thành quả kinh tế (economic performance) của bộ
phận, lợi nhuận còn lại có thể được định nghĩa là phần đóng góp
lợi nhuận của bộ phận (xem Phụ lục 19.1) trừ đi chi phí vốn trên
tổng đầu tư vào tài sản mà bộ phận sử dụng.
 Nếu lợi nhuận còn lại được sử dụng để đo lường thành quả quản
lý của các trung tâm đầu tư, thì có nhiều khả năng các nhà quản
trị sẽ được khuyến khích đầu tư, khi hành động vì lợi ích cao
nhất của họ, cũng là hành động vì lợi ích tốt nhất của công ty.
 7-20

LỢI NHUẬN CÒN LẠI

(Residual Income)
 Quay trở lại minh họa trước đây về quyết định đầu tư
cho các bộ phận X và Y, các tính toán lợi nhuận còn lại
như sau:
 7-21

LỢI NHUẬN CÒN LẠI

(Residual Income)
 Lợi nhuận còn lại linh hoạt hơn so với thước đo ROI
vì:
◦ các tỷ lệ phần trăm chi phí vốn khác nhau có thể được áp dụng
cho các khoản đầu tư có mức độ rủi ro khác nhau.
◦ Không chỉ chi phí vốn của các bộ phận có mức độ rủi ro khác
nhau sẽ khác nhau, mà rủi ro của các chi phí vốn của các tài
sản trong cùng một bộ phận cũng có thể khác nhau.
◦ Phép đo lợi nhuận còn lại cho phép kết hợp các chi phí vốn
điều chỉnh theo rủi ro khác nhau trong tính toán,
◦ ROI không thể kết hợp các khác biệt này.
 7-22

LỢI NHUẬN CÒN LẠI

(Residual Income)

 Tại sao ROI được ưa thích hơn so với lợi nhuận còn lại?
Skinner (1990) đã tìm thấy bằng chứng cho thấy rằng các
công ty thích sử dụng ROI hơn bởi vì:
◦ ROI một tỷ lệ, nó có thể được sử dụng để so sánh giữa các bộ phận
và xác nhận lại khi quy mô của các bộ phận hoặc công ty khác nhau.
◦ Lý do thứ hai có thể xảy ra cho sự ưa thích đối với ROI là các nhà
đầu tư và các nhà đầu tư tiềm năng có xu hướng sử dụng ROI làm
thước đo thành quả tổng thể của công ty.
◦ Hơn nữa, các nhà quản trị nhận thấy các thước đo tỷ lệ phần trăm lợi
nhuận như ROI thuận tiện hơn, vì chúng cho phép so sánh lợi nhuận
của một bộ phận với các thước đo tài chính khác (chẳng hạn như tỷ
lệ lạm phát, lãi suất và tỷ lệ ROI của các bộ phận khác và các công
ty có thể so sánh ngoài tập đoàn).
 7-23
GIÁ TRỊ KINH TẾ TĂNG THÊM
(EVA(TM))
(Economic Value Added (EVA(TM)))
 Trong những năm 1990, lợi nhuận còn lại đã được tinh chỉnh, cải thiện và đổi tên thành giá trị
kinh tế tăng thêm (EVA(TM)) bởi tổ chức tư vấn Stern Stewart và nó đã đăng ký EVA (TM) như
nhãn hiệu của nó
 Stern Stewart đã phát triển EVA (TM) với mục đích tạo ra một thước đo tài chính tổng thể
khuyến khích các nhà quản trị cấp cao tập trung vào việc phân phối giá trị của cổ đông
(delivery of shareholder value).
 Nguyên tắc quản lý nhằm tối đa hóa giá trị của cổ đông này còn được gọi là quản trị dựa trên
giá trị (value-based- management (VBM)).
 EVA (TM) có thể được định nghĩa là:

 Chi phí vốn được đưa vào trong tính toán trên vì các thước đo lợi nhuận truyền thống bỏ qua
chi phí vốn cổ phần (tức là chi phí cơ hội của các quỹ do các cổ đông cung cấp).
 Stern Stewart đã tuyên bố rằng họ đã phát triển khoảng 160 điều chỉnh kế toán có thể cần
được thực hiện để chuyển lợi nhuận kế toán thông thường thành một thước đo hợp lý của EVA
(TM) , nhưng họ đã chỉ ra rằng hầu hết các tổ chức sẽ chỉ cần sử dụng khoảng mười điều
chỉnh.
 7-24
XÁC ĐỊNH TÀI SẢN NÀO NÊN BAO GỒM TRONG CƠ
SỞ ĐẦU TƯ
(Determining Which Assets Should Be Included in the
Investment Base)
Chúng tôi phải xác định những tài sản nào cần đưa vào cơ
sở tài sản của một bộ phận để tính toán ROI, lợi nhuận
còn lại và EVA(TM).
◦ Nếu mục đích là để đánh giá thành quả của nhà quản trị bộ
phận thì về mặt lý thuyết, chỉ những tài sản có thể truy
nguyên trực tiếp đến bộ phận và có thể kiểm soát được bởi
nhà quản trị bộ phận mới được đưa vào cơ sở tài sản
◦ Nếu mục đích là để đánh giá thành quả kinh tế của bộ phận,
nhiều công ty được phân bổ tài sản của doanh nghiệp cho các
bộ phận khi so sánh khả năng sinh lời của bộ phận với các
công ty tương đương trong cùng ngành.
 7-25

ẢNH HƯỞNG CỦA KHẤU HAOThe

(Impact of Depreciation)
 Khi đo lường thành quả của bộ phận, người ta thường
tìm tài sản cố định được định giá bằng nguyên giá hoặc
giá trị ghi sổ (written down value (WDV)) cho mục
đích tính toán tỷ lệ hoàn vốn đầu tư và lợi nhuận còn
lại, nhưng cả hai phương pháp định giá này đều yếu.
 Sự mâu thuẫn tương tự cũng sẽ xảy ra nếu các phương

pháp khấu hao thông thường được sử dụng để đo

EVA(TM).
 7-26

ẢNH HƯỞNG CỦA KHẤU HAOThe

(Impact of Depreciation)
 Phụ lục 19.3 minh họa rằng nếu giá trị ghi sổ tài sản thu được từ việc
sử dụng phương pháp khấu hao kế toán tài chính được sử dụng để
xác định cơ sở đầu tư của bộ phận, thì các nhà quản trị có thể cải
thiện ROI hoặc EVA(TM) của họ bằng cách trì hoãn các khoản đầu tư
mới và hoạt động với các tài sản cũ hơn với giá trị ghi ra thấp. Ngược
lại, các nhà quản trị bộ phận đầu tư vào thiết bị mới sẽ có ROI hoặc
EVA(TM) thấp hơn. Do đó, việc điều hành một công ty có chiến lược
duy trì lợi thế dẫn đầu về công nghệ sẽ không hữu ích nếu quá chú
trọng vào ROI dựa trên việc sử dụng giá trị ghi sổ
 Để khắc phục vấn đề này, người ta đã đề xuất rằng ROI hoặc EVA(TM)
tính toán phải dựa trên nguyên giá (tức là tổng giá trị sổ sách) của tài
sản. Khi tài sản được đo lường theo giá trị sổ sách gộp, các nhà quản
trị sẽ có động cơ để thay thế tài sản hiện có bằng tài sản mới
 7-27

ẢNH HƯỞNG CỦA KHẤU HAOThe

(Impact of Depreciation)
 7-28

XÁC ĐỊNH CÁC HẬU QUẢ KHÁC THƯỜNG CỦA CÁC

THƯỚC ĐO THÀNH QUẢ TÀI CHÍNH NGẮN HẠN
(Addressing the Dysfunctional Consequences of Short-Term
Financial Performance Measures)

 Lý tưởng nhất, các thước đo thành quả tài chính của bộ phận nên báo cáo
lợi nhuận kinh tế (economic income ) hơn là lợi nhuận kế toán
(accounting profit).
 Các thước đo thành quả tài chính được mô tả trong chương này được sử
dụng làm đại diện cho thu nhập kinh tế. Điểm yếu chính của chúng là
chúng có cái nhìn lạc hậu và định hướng ngắn hạn
 Có lẽ cách tiếp cận được sử dụng rộng rãi nhất để giảm thiểu những hậu
quả bất thường có thể phát sinh từ việc dựa quá nhiều vào các thước đo
thành quả tài chính ngắn hạn là bổ sung chúng bằng các thước đo phi tài
chính nhằm đo lường những yếu tố quan trọng đối với sự thành công và
lợi nhuận lâu dài của tổ chức.
 Việc kết hợp các thước đo phi tài chính tạo ra nhu cầu liên kết các thước
đo tài chính và phi tài chính về thành quả. Thẻ điểm cân bằng (balanced
scorecard (BSC)) xuất hiện vào những năm 1990 để đáp ứng yêu cầu này
7-29