Komuni 11

Mga Tuntunin sa
Pagbaybay
PASALITANG
PAGBAYBAY
 PASALITANG
PAGBAYBAY
Paletra ang pasalitang pagbaybay sa Filipino na ang
ibig sabihin ay isa-isang pagbigkas ng maayos na
pagkakasunod-sunod ng mga letrang bumubuo sa
isang salita, daglat, akronim, inisyal, simbolong pang-
agham at iba pa.
PASALITANG
PAGBAYBAY
 PASALITANG PAGBAYBAY

A.Salita C.Daglat

● Pagsulat: boto ● Pagsulat: Bb. (binibini)

● Pagbigkas: /bi-ow-ti-ow/ ● Pagbigkas: /kapital bi-bi/

B. Akronim D.Initial ng Tao

● Pagsulat:MERALCO (Manila ● Pagsulat: LKS (Lope K.

Electric Company) Santos)
● Pagbigkas:/em-i-ar-ey-el-si-ow/
● Pagbigkas: /el-key-es/
 PASALITANG PAGBAYBAY
E. Inisyal ng samahan /institusyon
F. Simbolong Pang-agham
● Pagsulat: KWF (Komisyon sa
Wikang Filipino) ● Pagsulat: Fe (iron)
● Pagbigkas: /key-dobolyu-ef/ ● Pagbigkas: /ef-i/
PASULAT NA
PAGBAYBAY
 Pasulat na Pagbaybay
A.Panatilihin ang orihinal na anyo ng mga salitang mula sa ibang
katutubong wika sa Pilipinas

Halimbawa:

● Vakul (Ivatan)
 Pasulat na Pagbaybay
B.Sa pagbaybay ng mga hiram na salita mula sa mga banyagang wika,
panatilihin ang orihinal nitong anyo.

Halimbawa:

● bouquet
 Pasulat na Pagbaybay
C.Sa pagbaybay ng mga salitang mula sa Español, baybayin ito ayon sa
ABAKADA

Halimbawa:

● familia - pamilya
● cheque - tseke
 Pasulat na Pagbaybay
D.“e” ≠ “i”
● Sa pag-uulit ng mga salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na “e” hindi ito
pinapalitan ng letrang “i”.
● Kinakabitan ng pang-ugnay na /–ng/ at ginagamitan ng gitling sa pagitan ng
salitang-ugat

Halimbawa:

● kape: kapeng-kape
 Pasulat na Pagbaybay
E.“o” ≠ “u”
● Sa pag-uulit ng mga salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na “o” hindi ito
pinapalitan ng letrang “u”.
● Ginagamitan ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat

Halimbawa:

● sino: sino-sino
 ANG PANGHIHIRAM
AT PARAAN NG PAGTUTUMBAS
 Pasulat na Pagbaybay
A.Tumbasan ng kasalukuyang leksikon sa Filipino ang mga salitang
hiram o banyaga

Halimbawa:

● Rule: Tuntunin
 Pasulat na Pagbaybay
B.Baybayin ang salitang hiram sa Español ayon sa ABAKADA

Halimbawa:

● Vocabulario: bokabularyo
 Pasulat na Pagbaybay
C.Panghihiram sa Wikang Ingles: Kung wikang Ingles at iba pang wikang
dayuhan ang pinanghiraman, panatilihin ang orihinal na ispeling kung
makakalito ang pagsasa-Filipino ng baybay.

Halimbawa:

● Habeas corpus
 Pasulat na Pagbaybay
D.Panatilihin ang orihinal na baybay ng mga salitang pantangi,
panteknikal, pang-agham at mga simbolong pang-agham at matematika.

Halimbawa:

● Manuel L. Quezon
● Fe (iron)
KARAGDAGANG
TUNTUNIN
 A.Pagbaybay ng bilang mula ISA hanggang SIYAM

● Binabaybay nang buo ang bilang mula isa hanggang siyam.

● Ginagamit ang numeral kapag 10 pataas.

Halimbawa:

● May dalawang estudyante na nagdala ng 14 na bandila mula sa apat

na kontinente.
 B.Pagbaybay ng bilang sa unahan ng pangungusap

● Binabaybay nang buo ang bilang kapag nasa unahan ng pangungusap.

Halimbawa:

● Dalawampu’t walong titik ang bumubuo sa alpabetong Filipino ayon

sa 1987 Alpabeto.
 C.Pagbaybay ng Pangngalang pantangi at salitang hiram

● Ginigitlingan ang pangngalang pantangi at salitang hiram kapag

inuunlapian

Halimbawa:

● maka-Diyos
 D.Sa paglalapi at pag-uulit ng mga salitang hiram,
idinurugtong ang tunog na unang KP sa unlapi

Halimbawa:

● magju-juice
 E.Sa pag-uulit ng mga salitang may klaster

● Inuulit ang unang KP ng salitang-ugat

Halimbawa:

● prito: magpiprito
 E.Sa pag-uulit ng mga salitang may klaster

● Inuulit ang tunog ng unang KP

Halimbawa:

● drawing: magdo-drawing
 F. Pangmaramihang anyo ng mga salita sa pasulat

● Hindi ginagamitan ng “mga” ang salitang hiram na nasa anyong

maramihan.
Halimbawa:

● paintings - hindi “mga paintings”

 F. Pangmaramihang anyo ng mga salita sa pasulat

● Hindi ginagamitan ng “pamilang” at “mga” ang mga salitang nasa

anyong maramihan.
Halimbawa:

● kalalakihan - hindi “mga kalalakihan”