Ka t a n g i a n n g

Pa g s a s a l i n g
WikPaangkat
Ik a t l o n g
 Table of contents
01 Introduksyon
04 Katangian Ng Tagapagsalin

02 Panalangin
05 Salungatan Sa Pagsasaling Wika

03 Ice Breaker
06 Panghihiram Ng Salita
Ice Breaker
 ACROSS
1. Language
3. Style
5. Borrowing
7. Political
9. Dialectal
10. Writer

DOWN
2. Cultural
4. Translator
6. Melody
8. Idea
 ACROSS
1. Language
3. Style
5. Borrowing
7. Political
9. Dialectal
10. Writer

DOWN
2. Cultural
4. Translator
6. Melody
8. Idea
introduksyon
Sa bawat akdang pampanitikan, hindi
natin alam kung paano ito nabuo sa isip
ng manunulat. Bawat manunulat ng
akda ay may kakaibang katangian, at
hindi ito nabubuo ng biglaan. Tulad ng
pagsasaling-wika, ang pagsasalin ng
akda ay isang proseso na
nangangailangan ng pagsusuri at
tamang katangian mula sa tagapagsalin
para maging matagumpay at kapani-
paniwala ang salin.
Katangian ng
Tagapagsalin
• Sapat na Kaalaman sa Dalawang
Wikang Sangkot sa Pagsasalin
• Sapat na Kaalaman sa Gramatika
ng dalawang Wikang Kasangkot
• Sapat na kaalaman sa paksang
isasalin
• Sapat na Kaalaman sa Kultura ng
Dalawang Bansang Kaugnay sa
Pagsasalin
 Sapat na Kaalaman sa
Dalawang Wikang Sangkot
sa Pagsasalin
• Ayon Kay Nida ito ang “First and most
obvious requirement of any Transalator”
Sapagkat ang sinumang magsasalin na hindi
nakauunawa ng ibang wika ay hindi kailanman
makapagsasagawa ng anumang pagsasalin

• Ang kakapusan ng kaalaman sa dalawang

wikang kasangkot sa pagsasalin ay
makapagdudulot ng panganib. Sapagkat hindi
lahat ng nakauunawa o nakababatid ng ilan
pang mga wika ay maari ng makapagsalin.
Kinakailangan pa ng masusing pag-aaral
kaugnay sa dalawang wikang sangkot sa
isasagawang pagsasalin, sabihin pa na ang
tatangkaing isalin ay akdang pampanitikan
 Sapat na Kaalaman sa Para maunawaan ang
Gramatika ng dalawang ikalawang katangian
Wikang Kasangkot
Ang tagapagsalin ay dapat magkaroon ng sapat na "Hindi Lahat ng Bilingguwal ay
kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa Makakapagsalin:"
pagsasalin. Hindi lahat ng bihasang nagsasalita ng
dalawang wika ay kaya ring magaling na tagapagsalin "Pagkakaiba sa mga Wika:"
dahil mahalaga ang wastong paggamit ng gramatika para
"Pag-unawa sa Lakas at Kahinaan:"
sa tamang pagsasalin ng mensahe. Kailangang isaalang-
alang ang natural na estruktura, wastong gamit ng salita, at "Pagsunod sa Natural na Estruktu ng
tamang pagkakasunud-sunod ng mga salita sa pagsasalin.
Wika"
Ang pagkaunawa sa mga kaibahan sa gramatika ng wikang
Ingles at Filipino ay lalo pang mahalaga, at ito'y
naglalaman ng wastong pagbalangkas ng pangungusap,
pagsasa-ayos ng mga salita, at iba pang bahagi ng wika
para mabuo ng wasto ang pangungusap o teksto sa
pagsasalin.
 Sapat na kaalaman sa
paksang isasalin
• Ang isang tagapagsalin na may sapat na kaalaaman sa
Paksa ay higit na nakalalamang sa iba pang
tagapagsalin. Nararapat lamang na may kaalaman ang
isang tagapagsalin sapagkat higit niyang maisasalin
ang isang akda kung ang paksa ay tiyak niyang
nababatid at nauunawaan.
• Kung ang tagapagsalin na walang interes sa paksa o
akdang isasalin ay hindi na dapat pang sumubok
magsalin, makatutulong ng malaki sa isang
tagapagsalin kung higit ang interes nito sa paksang
isasalin. Makatutulong din kung ang tagpagsalin ay
may kabatiran sa orihinal na sumulat ng akdang
isasalin, sapagkat mauunawaan niya ang paraan at uri
ng pagsusulat ng orihinal na manunula
 Sapat na Kaalaman sa
Kultura ng Dalawang
Bansang Kaugnay sa
Pagsasalin
• Ang bawat wika ay may kaugnay na kultura. Ang lahat
ng wika ay may sariling bisa at kakanyahan. Ang
tagapagsalin ay nararapat na may malinaw na
kaalaman sa kultura ng isasaling akda, upang
maisagawa niya ang pagsasalin.
• Halimbawa na lamang kung ang manunulat ay
tatangkaing isalin ang akdang “Mulan”. Kinakailangan
na alam niya ang kultura ng mga hapon upang
maisalin niya ang akda nang hindi lumalayo sa
totoong diwa ng akda na inilahad ng orihinal na
manunulat.
• Ang pagkaka-alam sa kulturang ng pinagmulan ng
akdang isasalin ay higit na matibay na sandigan upang
mabuo ang isang salin.
 SALUNGATAN SA
PAGSASALING WIKA
 Halimbawa:
1. Salita laban sa Diwa
• May ilang mga tagapagsalin na nagsasabing hindi angkop na Idiom:
gamitin sa pagsasalin ang paglalapat lamang sa eksaktong
salin ng salitang isinasalin. Mas nagiging mainam sa ilang Don’t judge the books by its cover.
tagapagsalin na ang ilalapat ay ang Diwa o ang nais na
ipaunawa ng manunulat sa kanyang akda. Ang salungatang
Salin: salita sa salita
ito ay karaniwan kinahaharap ng ilan sa mga tagapagsalin Huwag husgahan ang aklat sa
• Ang salungatan Salita laban sa Diwa ang isa sa suliranin na
kinahaharap ng isang tagapagsalin, sapagkat tungkulin ng kanyang pabalat.
tagapagsalin ang maging matapat sa kanyang isinasalin.
Batid ng mga tagapagsalin na sila ay tulay lamang na nag?
Salin: Salita sa Diwa
uugnay sa orihinal na manunulat at sa mambabasa. Huwag manghusga sa di kakilala.
• kung ang isasalin ng tagapagsalin ay “idioms” paano kaya
niya ito isasalin kung ang gagamitin niya ay literal o salita sa
salita, hindi ba’t mas mainam kung salita sa diwa.
Ang teksto ay nagsasaad ng kahalagahan ng paggamit ng tamang diwa
o kahulugan sa pagsasalin ng wika kaysa sa paglalapat ng eksaktong
salin ng salita. Ipinapakita nito ang suliranin na kinakaharap ng mga
tagapagsalin, lalo na kapag isinasalin ang mga idioms. Ang pagpili ng
tamang kahulugan ay mahalaga upang masusi na mailahad ang
intensyon ng orihinal na manunulat sa kanyang akda.
 Halimbawa ng Himig salin:
2. “Himig-Orihinal” laban sa
“Himig-salin”
• Ang teksto ay naglalarawan ng pagkakaiba sa pagitan
ng "himig-salin" at "himig-orihinal" sa pagsasalin ng
wika. Ang himig-salin ay literal at salita-sa-salita ang A piece of cake
pagkakasalin, tulad ng pagtutumbas ng salitang Ingles
Salin: Piraso ng matamis na tinapay
sa Filipino sa mga idyomatikong pahayag. Sa kabilang
banda, ang himig-orihinal ay nagbibigay-diwa at Miss the Boat
kahulugan batay sa intensyon ng orihinal na pahayag,
Salin: Nalimutang Bangka
kaya't mas nauunawaan ito ng mga mambabasa sa
wikang Filipino. Maraming tagapagsalin ang Once in a blue Moon
naniniwala na ang pagsasalin ay dapat maging himig-
orihinal at natural upang mas maintindihan ng mga
Salin: Minsan sa asul buwan
mambabasa, lalo na ng mga hindi gaanong bihasa sa
wikang Ingles.
 Halimbawa ng himig
orihinal:
A piece of cake
Salin: madali lang/madaling gawin.
Miss the Boat
Salin: Lumagpas na pagkakataon
Once in a blue Moon
Salin: Bihirang mangyari
Marami sa mga tagapagsalin ay naniniwalang ang isang
salin ay dapat maging himig orihinal at natural.
Naniniwala sila na ang akdang isinalin sa Ingles ay
hindi dapat na maging tunog Ingles o iyong Ingles na
isina-Filipino lamang magkaiba ang ganitong pananaw
kapag pagsasalin ang pinag-uusapan. Ang isang salin ay
dapat na mabasa ng maayos ng mambabasa. Karamihan
sa mga mambabasa na bumabasa ng isang salin ay
yaong hindi gaanong maalam sa wikang Ingles. Sa
madaling sabi, ang mambabasa ay mas nanaisin na ang
salin ay nasa himig orihinal at hindi himig salin
sapagkat higit nilang mauunawaan ang salin sa wikang
Filipino.

3.“Estilo ng Manunulat”
laban sa “Estilo ng
Tagapagsalin”
Dapat bang manatili ang istilo ng
manunulat?
Naglalarawan ng kahalagahan ng istilo ng
manunulat sa paglikha ng akda. Ipinapakita nito
na ang bawat manunulat ay may kaniya-
kaniyang istilo sa pagsasama ng mga salita at
imahinasyon, at kanilang iniuugma ang kanilang
sariling karanasan at kwentong buhay sa bawat
akda. May mga manunulat na gumagamit ng
mahabang pangungusap o eksaktong salita
upang maipaliwanag ang kanilang ideya, at may
iba namang pumipili ng mga salitang
makakatipid ng puwang at hindi masyadong
mahaba. Sa pagsasalin ng wika, may diskusyon
kung dapat bang gamitin ng tagapagsalin ang
kanyang istilo o panatilihin ang istilo ng orihinal
na manunulat. Sa kabuuan, ipinapahayag ng
teksto na nararapat manatili ang istilo ng
manunulat sa pagsasalin ng wika.
 3.“Estilo ng Manunulat”
laban sa “Estilo ng
Tagapagsalin”
Dapat bang gamitin ng tagapagsalin
ang kanyang sariling istilo ng
Ang pagsasalin ng wika ay isang uri ng pagsulat
na may kaugnayan sa istilo ng manunulat. Ang
tagapagsalin, tulad ng mga manunulat, ay may
sariling istilo sa pagsulat. Ayon sa mga eksperto,
hindi karapatan ng tagapagsalin na baguhin ang
istilo ng orihinal na akda. Gayunpaman, sa
karamihang kaso ng pagsasalin, maaaring hindi
napapansin ng tagapagsalin na nagagamit na
niya ang kanyang istilo sa pagsulat, lalo na
kapag ang isinasalin ay may mga komplikadong
pahayag.

4. “Panahon ng Awtor” laban
sa “Panahon ng
Tagapagsalin”
Ang teksto ay nag-uusap hinggil sa mga hamon na
hinaharap ng mga tagasalin sa pagsasalin ng akdang
pampanitikan mula sa lumang Ingles tungo sa
modernong Ingles o Filipino. Binibigyang-diin ng
teksto ang kahalagahan ng pag-alam sa panahon kung
kailan isinulat ang akda. Isinusulong ang tanong kung
dapat bang panatilihin ng mga tagasalin ang estilo ng
lumang Ingles o baguhin ito para mas madaling
maunawaan ng mga mambabasa ngayon.
Inirerekomenda rin ng teksto na mas epektibong
maipapahayag ang orihinal na damdamin at kahulugan
ng akda sa mga mambabasa sa pamamagitan ng
pagsasalin sa modernong Ingles, sapagkat mas
madaling intidihin ng mga kasalukuyang mambabasa.
Sa orihinal na teksto ni Chaucer sa "Canterbury Tales,"
makikita ang paggamit ng mga salita at istruktura ng
pangungusap na kaiba sa modernong Ingles na
ginagamit ngayon. Narito ang isang halimbawa ng
pagkakaiba:
Orihinal na Matandang Ingles (mula sa "Canterbury
Tales" ni Chaucer):
"Heer bigynneth the Book of the Tales of Caunterbury."
Modernong Ingles:
"Here begins the Book of the Tales of Canterbury."
Sa modernong bersyon, makikita ang pagkakaayos ng
mga salita at estruktura ng pangungusap upang
masunod ang kasalukuyang pamantayan ng Ingles. Ito
ay isang halimbawa ng pagpapabuti ng pagkaunawa ng
akda para sa kasalukuyang mga mambabasa.
 5. “Maaring Baguhin” laban
sa “Hindi Maaring Baguhin”
Ang isang akda ba ay maaring baguhin, bawasan
o dagdagan ang isang piyesang isinasalin
lamang?
Sa kanyang aklat, binanggit ni Savory ang pananaw ni
Lord Woodhouselee na nagpapahayag na ang
tagapagsalin ay may responsibilidad na alisin ang
hadlang sa pagitan ng dalawang wika upang
maunawaan ng mambabasa. Ipinapakita ni
Woodhouselee na ang pagbabago, pagbawas, o
pagdagdag ng ideya sa isinasalin na akda ay maaaring
maging kawalan ng respeto sa orihinal na manunulat.
Subalit, pinapayuhan na humingi ng pahintulot mula sa
awtor bago gawin ang anumang pagbabago.
 5. “Maaring Baguhin” laban
sa “Hindi Maaring Baguhin”

Orihinal na Teksto:
"Ang bagyong dumating sa aming bayan ay nagdulot ng
malalim na pinsala at lungkot sa aming mga puso. Sa halimbawang ito, makikita ang pagkakaiba sa mga
Subalit sa kabila ng lahat, hindi tayo sumuko sa pag- salita at estruktura ng pangungusap sa isinulat na
asa. bersyon, ngunit hindi nito inalis ang orihinal na
" damdamin at mensahe ng teksto. Ipinapakita nito ang
Isinasalin na Teksto (dahil sa pahintulot ng awtor, na pagsang-ayon ng awtor sa mga pagbabago na ginawa
sumang-ayon sa mga pagbabago): "Ang malupit na ng tagapagsalin.
unos na hinagupit ang aming bayan ay nagdulot ng
matinding sakuna at lungkot sa puso namin. Ngunit sa
harap ng lahat ng ito, hindi kami nagpatalo sa pag-asa."
MGA HAKBANG SA
PANGHIHIRAM NG
SALITA
 MGA HAKBANG SA
PANGHIHIRAM NG
SALITA

• Ang panghihiram ay hindi lamang nagaganap sa

Sinasabing isang katangian ng Wikang Filipino ay ang pagitan ng wikang Ingles, nanghihiram din tayo sa
pagiging daynamiko nito, dahil sa mabillis nitong iba’t ibang wikang katutubo sa kapuluan. Ang
pagbabago at pag-unlad at isa ang panghihiram sa ganitong panghihiram ay hindi nagdududulot ng
malaking naitutulong sa pagpapaunlad ng wikang suliranin katulad ng sa wikang Ingles.
Filipino bilang wikang pambansa. Kalimitan na sa • Ang panghihiram ay isa sa mga simulaing
wikang Ingles tayo nanghihiram. Malaki man ang kasangkot sa usapin ng pagsasaling wika.
pagkakaiba ng ortagrapiya ng wikang Filipino sa
wikang Ingles, malimit pa rin tayong nanghihiram dito
dahil na rin sa karaniwang nasa wikang ito ang mga
akdang nasusumpungang isalin ng ilan sa mga
tagapagsalin
Mga Uri ng Panghihiram

• Panghihiram na Dayalektal
• Panghihiram na kultural
• Panghihiram na Politikal
Panghihiram na Dayalektal

• Bawat uri ng Tagalog ay may kakanyahan. Maari

• Ang dayalektal na panghihiram ay nagaganap
lamang sa pagitan ng iba’t ibang barayti ng
dayalekto tulad na lamang ng Tagalog. Meron itong
Tagalog Bulacan, Tagalog Rizal, Tagalog Quezon,
Tagalog Laguna, Tagalog Cavite, Tagalog
Batangas, Tagalog Nueva Ecija at ang
pinakagamitin ng lahat ay ang Tagalog Maynila.
kailangan niyang hiramin ang dayalekto ng tagalog
itong makita sa paglalapi, sa balangkas ng
pangungusap at maging sa kahulugan. Sinasabing
ang Tagalog Maynila ang itinuturing na Norms o
pinakaistandard dahil sa ito ang ginagamit sa
pinakasentro ng sibilisasyon. Sa pagsasalin, kung
ang piyesang isasalin ay isinulat ng manunulat
gamit ang Tagalog Maynila at isasalin ng isang
tagapagsalin na ang target na mambabasa ay mga
taga-bulacan at upang maisalin ang piyesa
bulacan upang mas higit na makatotohanan
 Halimbawa:

Orihinal: Pinagtatalunan ng mag- Salin: Pinagtatalunan ng mag-asawa

asawa kung sino ang maghuhugas kung sino ang mag-uurong ng
ng pinagkainan. pinagkainan
 Panghihiram na kultural

Panghihiram ng Filipino sa mga salita ng daigdig na

Ang panghihiram na kultural ay laganap sa iba’t ibang
naglalarawan ng kanilang kultura tulad na lamang ng
wika ng isang bansa o sa mga wikain ng mga bansang
“siopao” “karate” “ “aquarium” “notbuk”
nagkakaroon ng ugnayan.

Halimbawa: Ang panghihiram ng Filipino ng mga sa

lita sa iba’t ibang wikain sa bansa na nagpapakilala ng
kultura tulad ng mga salitang Ilocano na naglalawaran
ng kanilang kultura. Halimbawa nito ay ang mga
salitang, “pinakbet” “diningding” at “saluyot”
 Panghihiram na Politikal
Isang Halimbawa ng Panghihiram na Politikal:
Ang panghihiram politikal ay nagaganap kung ang
dalawang wika ay umiiral sa iisang bansa. Ang ganitong Orihinal na Salita (sa Ingles):
pangyayari ay nagaganap lamang kung ang isang bansa "Computer"
ay sumailalim sa pananakop. Ang panghihiram na Isinalin sa Wika ng Kolonyal (sa Tagalog):
politikal ay iisa lamang ang direksyon mula sa wika ng "Kompyuter"
sumakop patungo sa wika ng sinakop.
Sa halimbawang ito, makikita natin ang halimbawa ng
Ang pagsakop sa atin ng Kastila at Amerikano ay panghihiram politikal sa Pilipinas mula sa Ingles
nagresulta sa Panghihiram na Politikal. Hindi patungo sa Tagalog. Ang salitang "computer" ay
maitatangging ilan sa mga salitang gamitin natin ay hiniram mula sa Ingles at isinalin nang may
hiniram natin sa dalawang pangunahing bansa na pagkakatulad sa Tagalog bilang "kompyuter." Ito ay
sumakop sa Pilipinas sa loob ng daang taon. isang halimbawa ng kung paanong ang wika ng
kolonyalismo ay nakakaapekto sa pag-usbong at pag-
unlad ng wika ng isang bansa.
 Panghihiram na Politikal
Isang Halimbawa ng Panghihiram na Politikal:
Ang panghihiram politikal ay nagaganap kung ang
dalawang wika ay umiiral sa iisang bansa. Ang ganitong Orihinal na Salita (sa Ingles):
pangyayari ay nagaganap lamang kung ang isang bansa "Computer"
ay sumailalim sa pananakop. Ang panghihiram na Isinalin sa Wika ng Kolonyal (sa Tagalog):
politikal ay iisa lamang ang direksyon mula sa wika ng "Kompyuter"
sumakop patungo sa wika ng sinakop.
Sa halimbawang ito, makikita natin ang halimbawa ng
Ang pagsakop sa atin ng Kastila at Amerikano ay panghihiram politikal sa Pilipinas mula sa Ingles
nagresulta sa Panghihiram na Politikal. Hindi patungo sa Tagalog. Ang salitang "computer" ay
maitatangging ilan sa mga salitang gamitin natin ay hiniram mula sa Ingles at isinalin nang may
hiniram natin sa dalawang pangunahing bansa na pagkakatulad sa Tagalog bilang "kompyuter." Ito ay
sumakop sa Pilipinas sa loob ng daang taon. isang halimbawa ng kung paanong ang wika ng
kolonyalismo ay nakakaapekto sa pag-usbong at pag-
unlad ng wika ng isang bansa.
 Dalawang Paraan ng
Panghihiram

• Tuwirang Hiram- hinihiram ng buo ang salita mula sa • Ganap na Hiram – Hinihiram ng buo ang salitang
mga banyaga at inaangkop ang bigkas at ang baybay ng banyaga nang walang pagbabago sa anyo.
salitang hiniram sa ortagrapiyang Filipino.
Halimbawa: Halimbawa:
Cheque- tseke Computer
Jeep- Dyip Xerox
Antenna- Antena Cake