ÖZEL EĞİTİM VE KAYNAŞTIRMA

ÖZEL EĞİTİME
GEREKSİNİMİ 2. HAFTA
OLAN
ÖĞRENCİLER-1
 • ZİHİN YETERSİZLİĞİ
• İŞİTME YETERSİZLİĞİ
İÇERİK • GÖRME YETERSİZLİĞİ
• OTİZM SPEKTRUM
BOZUKLUĞU
ZİHİN
YETERSİZLİĞİ
Tanım
Özellikler
Nedenler
Sınıflandırma
Öneriler
 Akademik, sosyal, duygusal, dil gelişimi, öz
bakım becerilerinde akranlara göre anlamlı
düzeyde farklılık

Dünya nüfusunun %15’i

Tanım
WHO, 2020 Verileri

Geçmişten günümüze yapılan tanımlamalar

ÖZELLİKLER
WHO 2013-
APA tanı
2020 Eylem
kriterleri
Planı
 BİLİŞSEL
ÖZELLİKLER

• Zihinsel yetenekler
• Uyumsal davranış
• Katılım, etkileşim Bireysel İşlevde
Destekler
• Sağlık Bulunma Düzeyi
• Bağlam
 Dikkat
BİLİŞSEL
ÖZELLİK Hafıza
LER
Akademik başarı
 DİL ÖZELLİKLERİ
• ALICI DİL (DİLİ ANLAMADA GÜÇLÜK)
• İFADE EDİCİ DİL (SÖZCÜK DAĞARCIĞI)
• DİLİN İŞLEVSEL KULLANIMI (KONUŞMA
SIRASI ALMA, SÜRDÜRME)
• ARTİKÜLASYON BOZUKLUKLARI
• KEKEMELİK
• SES BOZUKLUKLARI
 • Sosyal Etkileşim Kurma
• Akran Kabulü
• Kendini İfade Etme
SOSYAL • Davranışı Biçimlendirme
DUYGUSAL • Kuralları Anlama
VE • Uygun Davranışlar Sergileme
DAVRANIŞSA
L • Problem Çözme Becerileri
ÖZELLİKLER • Gruba Uyum Sağlama
 NEDENLER
• Yapısal Nedenler
• Genetik
• Kalıtsal metobolizma bozuklukları
• Kromozomal bozukluklar
• Edinilmiş Nedenler
• Madde bağımlılığı
• Çevresel etmenler
• Toksik etki
 SINIFLANDIRMA

• HAFİF (50/55-70)
• ORTA (35/40-50/55)
• AĞIR (20/25-35/40)
• Eğitsel, tıbbi, destek • İLERİ DERECEDE
gereksinimi, zeka (20/25 VE ALTI)
bölümüne göre
sınıflamalar
 Öneriler
• Zamanı etkili ve verimli
kullanma
• Öğrenci özelliklerini iyi tanıma
• Olumlu ilişkiler kurma
• Fırsat sunma
• Geri bildirim verme
• Tekrarlara yer verme
 Öneriler

• İşlevsel beceriler seçme

• Ebeveyne, özel eğitim
uzmanlarına danışma
• Sistematik öğretim yapma
• Öğretim tekniklerini bilme
• Değerlendirme yapma
 Öneriler
• BEP Hazırlama
• İşbirliği içinde olma
• Ortam ve müfredatta uyarlamalar
yapma
• Öğretimi bölme
• Tutarlı tepkiler verme
• Dikkat dağıtıcı unsurları ortamdan
kaldırma
• Açık, net anlaşılır ifadeler kullanma
• Görsel kullanma
İŞİTME
YETERSİZLİĞİ
•TANIM
•ÖZELLİKLER
•NEDENLER
•SINIFLANDIRMA
•ÖNERİLER
TANIM • Genetik nedenlerden,
doğumdaki
komplikasyonlardan, bulaşıcı
hastalıklar ve kronik kulak
enfeksiyonları, ilaç kullanımı,
aşırı gürültüye maruz kalma
sonucu oluşan yetersizlik…

• WHO 2018
BİLİŞSEL
ÖZELLİK
LER
DİL VE
İLETİŞİM
ÖZELLİKL • Akranlarıyla aynı sırayı takip etme
ancak daha yavaş öğrenme
ERİ
• Sınırlı sözcük dağarcığı
• Edat, bağlaç kullanımında sınırlılık
SOSYAL DUYGUSAL • Kendini ifade etmede sınırlılık
VE DAVRANIŞSAL • Sohbet başlatma, sürdürmede
ÖZELLİKLER
isteksizlik
• Sosyalleşmede zorlanma
NEDENLE •Doğum öncesi
R •Doğum sırası
•Doğum sonrası
SINIFLANDIRM

İşitme kaybının Başlangıç yaşına ve

oluştuğu yere göre döneme göre
A

sınıflama sınıflama
 SINIFLANDIRMA
Orta kulakta meydana gelen iletimsel işitme kaybı, iç
kulakta meydana gelen duyusal-sinirsel işitme kaybı ve
her ikisinde de meydana gelen ise karışık tip işitme kaybı
olarak adlandırılmaktadır.
 • Öğrenci bilgilerine ulaşma
• Aileyle temas halinde olma
• Görsel kullanımı
• Tekrarlara yer verme
• Basitten karmaşığa, somuttan soyuta
ÖNERİLER anlatım yapma
• Eş anlamlı, zıt anlamlı, eş sesli
sözcüklerde görsel ve videolara yerme
• Dış seslerin azaltılması
• Yönergenin anlaşıldığından emin olma
 • Anlaşılması zor seslerde
vurgu yapma
• Mırıldanma, alçak sesle
konuşmalarda fırsat verme
ÖNERİLE • Ön sıraları tercih etme
• İlgili bölümlerle iletişime
R geçme
• Frekans aktarım sistemi
kullanma
• Eşit fırsat sunma
GÖRME YETERSİZLİĞİ
•TANIM
•ÖZELLİKLER
•NEDENLER
•SINIFLANDIRMA
•ÖNERİLER
TANIM
• Görme gücünde tamamen veya farklı
derecelerde kayıp
• WHO 2018
• The International Classification of
diseas
 BİLİŞSEL ÖZELLİKLER
• Soyut düşünme
• Kavram gelişimi
• Okuma yazma becerilerinde
uyarlama gereksinimi
• Yaşantı türü ve çeşitliliği
• Keşfetme ve merak duygusunda
sınırlılık
 DİL VE İLETİŞİM
BECERİLERİ

• Özgüven yetersizliği
• Bebeklik çağında dil
gecikmesi
SOSYAL • İletişim becerilerinde
yetersizlik
DUYGUSA
• Jest mimik ve yüz
L GELİŞİM ifadelerinde sınırlılık
• Anlama ve yanıtlamada
sınırlılık
• Bağımsız hareketten
çekinme
• Toplumsal yaşama
katılımda zorluk
 NEDENLER

• Yapısal yetersizlik
• Kırılma hataları
• Kortikal görme
yetersizliği
 SINIFLANDIRM
A

• Yasal Sınıflandırma
• Eğitsel Sınıflandırma
 ÖNERİLER
Bilgilere ulaşma
Araç-gereç hazırlığı
Akademik olmayan önceliklerin belirlenmesi
Fiziksel düzenlemeler yapılması
İşitsel uyaranlar eklenmesi
Güçlü yanların desteklenmesi
Yönergelerin uyarlanması
Açık ve net ifadeler kullanma
Yardımcı teknoloji kullanımı
 OTİZM SPEKTRUM
BOZUKLUĞU (OSB)

• TANIM
• ÖZELLİKLER
• NEDENLER
• SINIFLANDIRMA
• ÖNERİLER
 TANIM
• Bebekliğin ilk üç yılında
ortaya çıkma
• Dil, iletişim, sosyal
etkileşim
• İlgi ve etkinliklerde sınırlılık
• Sembolik oyun
becerilerinde gerilik
• Nörogelişimsel bir bozukluk
• OSB’nin yaygınlığının son yıllarda hızla arttığı
görülmektedir.
• Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezleri’nin
(Centers for Disease Control and Prevention,
2020) yaptığı en son çalışmada OSB’nin
yaygınlığının %1.85 (54 çocukta 1) olduğu ve
erkek çocuklarda kız çocuklarına oranla dört kat
fazla görüldüğü belirtilmektedir.
• OSB herhangi bir müdahale sağlanmadığında
bireylerin ve ailelerinin yaşamlarını olumsuz
etkileyen ve yaşam kalitelerini azaltan bir
yetersizlik türüdür.
 OSB GÖRÜLME
SIKLIĞININ DEĞİŞİMİ
ÖZELLİKL
ER
 NEDENLER

• Kalıtımsal etkiler
• Beyin yapısı ve işlevinde
anomaliler
• Birden fazla gen varlığı
• Ailede OSB tanısının varlığı
 1. DSM 4 DSM 5
SINIFLANDIRMA 1. OTİSTİK BOZUKLUK 1.OTİZM SPEKTRUM
2. BAŞKA TÜRLÜ ADLANDIRILAMAYAN BOZUKLUĞU
YAYGIN GELİŞİMSEL BOZUKLUK (ATİPİK
OTİZM)
3. RETT SENDROMU
4. ÇOCUKLUK ÇAĞI DİZİNTEGRATİF
BOZUKLUĞU
5. STEREOTİPİK HAREKETLERLE
BAĞLANTILI OVERAKTİF BOZUKLUK
6. ASPERGER SENDROMU
 • Yasal düzenlemelerin takibi
• OSB’ye ilişkin bilgi sahibi olma
• Öğrenciyi iyi tanıma
• Uygulamalı davranış analizi
hakkında bilgi sahibi olma
• Ortam düzenlemesi yapma
• İşitsel ve görsel düzenleme
yapma
• Problem davranışlarla baş etmeye
yönelik stratejileri bilme
• Davranışları analiz edebilme
ÖNERİLER