Tiết 51: Đọc hiểu văn bản

(Trích tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến)

 Kiểm tra bài cũ

Theo em điểm khác biệt cơ bản nhất giữa chèo và tuồng là gì?
 Kiểm tra bài cũ

Chèo – xuất phát từ Tuồng – xuất phát từ sinh

các tích truyện kể hoạt ca vũ của người Việt
 Nội dung bài học
I. Tìm hiểu chung
1. Nghệ thuật tuồng và kịch bản tuồng
2. Vở tuồng “Nghêu, Sò , Ốc, Hến”
3. Văn bản “Mắc mưu Thị Hến”
II. Đọc hiểu chi tiết
1. Bối cảnh câu chuyện và tình huống của
đoạn trích
2. Phân tích các nhân vật: Nghêu, Đề
Hầu, Huyện Trìa và Thị Hến
3. Đặc sắc nghệ thuật
III. Tổng kết
II. Đọc – hiểu chi tiết
1. Bối cảnh câu chuyện và tình huống của đoạn trích

Không gian: tại nhà

riêng của Thị Hến

Bối
Thời gian: Đêm tối
cảnh
Nhân vật: Thị Hến; Nghêu; Đề
Hầu và Huyện Trìa.
II. Đọc – hiểu chi tiết
1. Bối cảnh câu chuyện và tình huống của đoạn trích

Cả 3 tên Nghêu – Đề Hầu –

Huyện Trìa đều muốn đến
nhà Thị Hến để tán tỉnh, ve
Tình vãn Thị ta.
huống
Thị Hến hẹn cả 3 đến và bày mưu
để cả 3 cùng lộ diện và
bị bẽ mặt.
 Thảo luận nhóm theo kĩ thuật khăn trải bàn
Tìm hiểu về ngôn ngữ, hành động, thái độ và tâm trạng của
các nhân vật trong đoạn trích tuồng
Nhóm Nhiệm vụ: tìm Ngôn ngữ, Thái độ, Nhận xét
hiểu nhân vật hành động tâm trạng tính cách
Nhóm 1 Nghêu ............. ............. .............
Nhóm 2 Đề Hầu ............. ............. .............
Nhóm 3 Huyện Trìa ............. ............. .............
Nhóm 4 Thị Hến ............. ............. .............
2. Phân tích các nhân vật
a) Nghêu – một thầy tu phá giới, sa đọa

-- Khi
Khivào
vừatrong
đến: nhà:
+-+ Khi
Khẳ
Hành nghe
ng định
động:tiếng
đãTrời thầy
lo liệu Đề
chutối
tăm tới:
toàđi
n để
hầulén
lú
+ tCuố
sangngnhà quýtThịvộHến: i vàrờVốn đà trước
ngchẳng
nhờ Thị
bổ ngửa/ Cây bụi rờ ra
liệu/ Lựa phải sau lo.
Hến chỉ cho chỗ trố n vì Ra cửa có
đường.
+ Khuyên nhủ , dụ dỗ thị Hến: Ở như
+ thầy
vậy ủaĐề
Tiếng đứng
tàigọi: Mởđó.
bà góa. cửa mình vào với
=>=> Nghêu vội vã đến nhà Hến trong
+ Chui xuố ng gầ m phả n ngự a.đi tu
Hắ n đã bộ c lộ bả n chấ t củ a kẻ
cảnh
muố ntối
phátăm.
giớ i.
2. Phân tích các nhân vật
b) Đề Hầu

- Khi vừa tới:

- Khi nghe Thị Hến hỏi cách xử lí
- Khi
+ NhắngườiHuyện
c lạ Trìa
i ơnđicứtu giúgõ
uphá cửa
pgiới
Thị Hến, trá ch mó c
Thị+ Sợ hã i Sao
Hến: rụ ng đã
rờ i:cùng
Văn ngôn
ông
Đề Hầ u khẳ ng định cương quyết:
sắc biến!kết
Huyện Sắc
biến!
duyên/Mà hồnvộikinh,
phụ hồn
thầy kinh!
Đề–tình ngãigiới
(hử)?
Trong luật lệ rất to Hễ phá tức
+ Lo
+ Khẳ nglắđịnh
hành ng:
trảmNếu màmuốông
quyết.
ham n vớHuyện tri tình
i Thị Hến: Đó -
Chắc hẳn thầy Đề mang khổ!
không=> thương
Đề Hầđây cũng quyết
u đang ra oailiều.
ở nhà Thị
+ Vộ i và ng đi tìm chỗ trố n
+ NhắHến.
c nhở Thị Hến cầ n giữ lờ i hứ a: Duyên
đã khẳn nường tua giữ dạ.
2. Phân tích các nhân vật
c) Huyện Trìa

- Khi Thị Hến hỏi về việc- Khi

xửvừa đến, đi
lí người Huyện
tu pháTrìa
giớiđã giãi bày
+ Huyện Trìa trả lờ i: về Cóquãng
phá giới đườngđánhđếnđònnhà
phátThị Hến
lạc! => Xử lí
chiếu lệ cho có , khô ng + Bật nnặbịu
phạ ng. cô ng việc (thuế má án từ quá
+ Kết quả : gấp), đi trong đêm tố i tă m, khô ng quả n
++ Nghêu chui ra từ gầđườ ng xáng,
m giườ khóvuiđi.mừ ng rố i rít, khen Huyện
Trìa là “phụ mẫu vi dân”,+ Dỗtố dàcánh
o Đề ThịHầHến phảitrốnợ
u đang phải duyên,
n trong thú ng
mơ, kết tộ i Đề Hầ u phạmchớgiam
làm vớ hờn, làm giận.
i Huyện Trìa.
++ Đề Hầ u lồ m cồ m bò+ Rủra, Thị
đổ lỗHến nghỉ
i cho Thịngơi
Hếnkẻo
mưumệt.mẹo và mỉa
mai cả ba ngườ i đều mắ c mưu Thị Hến
2. Phân tích các nhân vật
c) Thị Hến

- Cả m giá c: Tâm khoái dã! Kế hoan nhiên!

=> Vui sướ ng, hả hê tộ t cù ng.
- Thị Hến vừ a là m cho nhữ ng kẻ nhò m ngó , ve vã n,
gâ y khó dễ vớ i mình bị mộ t phen bẽ mặ t, hết “làm
bậy”, vừ a giữ đượ c tiết hạ nh củ a mình.
Tác giả dân gian ca ngợi Thị Hến khôn khéo,
sắc sảo, thông minh.
 Tác giả dân gian phê phán những kẻ có thói
hám gái, ham của lạ và không giữ gìn khuôn
phép.
Luyện tập
1. Em ấn tượng nhất với chi tiết, hình ảnh nào
trong đoạn trích? Vì sao?
2. Viết đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) trình bày
suy nghĩ về tiếng cười châm biếm của tác giả
dân gian thể hiện qua đoạn trích.
Gợi ý
1. Hình ảnh Nghêu
chui vào gầm phản
ngựa
Gợi ý
2. Chi tiết Đề Hầu
trốn mình vào
trong thúng mơ.
Gợi ý

3. Cả ba người
được phen bẽ
mặt và lủi thủi
ra về.
 Cảm ơn thầy cô
Và các em học sinh