HAKSIZ YAPI

Genel Kural
• Üst arza tabidir.
• TMK 718 II
• TM 722- 724
Haksız Yapı Senaryoları
• Başkasının Arazisine Yapılan Yapı
TMK 722 I
Bir kimse başkasının arazisindeki yapıda kendisinin veya bir başkasının
malzemesini kullanırsa, bu malzeme arazinin bütünleyici parçası olur.
BU DURUMDA
1. Arazinin maliki, rızası olmaksızın yapılan yapıda kullanılan
malzemenin AŞIRI ZARARA yol açmayacaksa gideri yapıyı yaptırana ait
olmak üzere sökülüp kaldırılmasını isteyebilir.
• Aşırı zarar ne demek ?
• Arazi malikinin menfaati > sökülen malzemedeki ve arazideki değer
kaybı
• Sökme talebi anında göre değerlendirme yapılır
• Arazi malikinin rızası olmamalı
Açık ve zımni rıza varsa uygulanmaz
Harici satış
Yapının yapıldığını gördüğü halde durdurulması için itiraz etmeyen
kişinin zımni rızası olduğu düşünülür.
Yapı izninden sonra malikin değişmesi, yeni malik inşaatı durdurabilir
ama sökme isteyemez.
• Arazi maliki ek zararları varsa
• Haksız fiil veya vekaletsiz iş görme çerçevesinde tazminat isteyebilir.
• 995 çerçevesinde ecrimisil isteyebilir.
Arazi Maliki Halinden Memnunsa ?
• TMK 723 I
• Malzeme sökülüp alınmazsa arazi maliki, malzeme sahibine uygun bir
tazminat ödemekle yükümlüdür.
• Uygun tazminat ???
• Malzeme sahibi iyiniyetli, iyiniyet arazinin başkasına ait olduğunu
bilmemek, bilmesi gerekmemek veya yapıya arazi malikinin açık veya
zımni rızası mevcut olması veya bu rızanın olduğunu düşünmekte haklı
olmak
• Bu durumda kural
• Emek + malzeme değeri
• Arazi sahibi kasten ses çıkarmamış bütün zararının tazminine karar
verir
• Arazi sahibi iyiniyetli ise tazminat emek ve malzemenin taşınmaza
sağladığı değer fazlalığını aşamaz.
• Yapıyı yaptıran malzeme sahibi iyiniyetli değilse, hâkimin hükmedeceği
miktar bu malzemenin arazi maliki için taşıdığı en az değeri
geçmeyebilir.
• Talep sebepsiz zenginleşme zamanaşımına tabii.
• Ayrıca istenmesi gerekir.
• Yargıtay 4.3.1953 tarihli 10/2 sayılı İBK söküp kaldırma talebi reddilirse
resen tazminata hükmedilir.
• Malzeme maliki arazi malikine sökme talebi yöneltemez.
ARAZİNİN MÜLKİYETİNİN TALEP
EDİLMESİ
• c. Arazinin mülkiyetinin malzeme sahibine verilmesi Madde 724-
Yapının değeri açıkça arazinin değerinden fazlaysa, iyiniyetli taraf
uygun bir bedel karşılığında yapının ve arazinin tamamının veya yeterli
bir kısmının mülkiyetinin malzeme sahibine verilmesini isteyebilir.
ARAZİ MALİKİ KENDİ ARAZİSİNDE
BAŞKASININ MALZEMESİNİ
KULLANIRSA
• TMK 722 I
• Bir kimse kendi arazisindeki yapıda başkasının malzemesini kullanırsa,
bu malzeme arazinin bütünleyici parçası olur.
• BU DURUMDA MALZEME MALİKİ
• Ancak, sahibinin rızası olmaksızın kullanılmış olan malzemenin
sökülmesi AŞIRI ZARARA yol açmayacaksa, malzeme sahibi, gideri
yapıyı yaptırana ait olmak üzere bunların sökülüp kendisine
verilmesini isteyebilir.
• AŞIRI ZARAR
• Sökme nedeni ile malzeme ve arazideki değer kaybı > malzeme
malikinin menfaati
• Değerlendirme anı sökme talep anı
• Arazi malikinin kusuruna göre haksız fiil veya sebepsiz zenginleşme
zamanaşımı uygulanır.
• Talep yapıyı yapan arazi malikine veya külli haleflerine karşı kullanılır.
Araziyi sonradan devralan üçüncü kişilere karşı kullanılmaz.

• Malzeme malikinin açık veya zımni rızası varsa sökme talep edilemez.
SÖKME UYGUN DEĞİLSE VEYA TALEP
EDİLMEZSE
• Arazi maliki iyiniyetli ise
Malzeme başkasına ait bilmiyor, bilmesi gerekmiyor veya haklı olarak açık
veya zımni izin var zannediyor

Uygun Tazminat: kural malzeme değeri, artırabilir, azaltabilir

Sebepsiz zenginleşme zamanaşımı
Yapı malikinin zararı fazla, diğerinin yararı çok ise tazminatın miktarı
malzeme değerinden çok tutulabilir.
Malzeme maliki kasten ses çıkarmamışsa daha az tazminata hükmedilebilir.
• c. Arazinin mülkiyetinin malzeme sahibine verilmesi
• Madde 724- Yapının değeri açıkça arazinin değerinden fazlaysa,
iyiniyetli taraf uygun bir bedel karşılığında yapının ve arazinin
tamamının veya yeterli bir kısmının mülkiyetinin malzeme sahibine
verilmesini isteyebilir.
Başkasının Arazisine Başkasının Malzemesi
ile Yapı Yapılması
• Yapı arazi malikine ait olur. (TMK 722 I)
1. Arazinin maliki- aşırı zarara yol açmıyorsa yapı yaptırandan yapıyı söküp
kaldırmasını isteyebilir. Ek zararının tazminini isteyebilir.
Bina kaldırılmasa da 995’e gidebilir.

2. Rızası olmayan malzeme malikinin hakları

Arazi malikinin izni varsa 722-724
Arazi malikinin rızası yoksa sebepsiz zenginleşme ile tazmin
İyiniyetli ise 724
Yapıyı yapana karşı, haksız fiil veya sebepsiz zenginleşme hükümleri
Başkasının Arazisine Başkasının Malzemesi
ile Yapı Yapılması
• 3. Yapıyı yapan arazi malikine karşı rızası varsa vekalet rızası yoksa
vekaletsiz iş görme hükümlerine dayanabilir.