Cơ động xã hội

Thành viên:
Lê Thị Lan Anh
Hồ Trang Linh
Hà Tuyết Trinh
Hoàng Mai Bình
 Nội dung

01 02
Khái niệm Các hình thức cơ
động xã hội

03 04
Các yếu tố ảnh
Liên hệ
hưởng
 01
Khái niệm
Cơ động xã hội là gì?
 Social Mobility
Dùng để chỉ sự chuyển động của những cá nhân,
gia đình, nhóm xã hội trong cơ cấu xã hội và hệ
thống xã hội.
Thực chất CĐXH là sự thay đổi vị trí hệ thống phân tầng xã
hội, liên quan tới việc các cá nhân giành vị trí, địa vị xã hội,
điều kiện ảnh hưởng tới biến đổi cơ cấu xã hội

CĐXH là động thái phương thức tạo ra sự biến

đổi xã hội

Là nhân tố để hiểu xu hướng biến đổi của các cá

nhân và nhóm xã hội trong kết cấu bên trong
của nó
 02
Các hình thức
Có bao nhiêu hình thức cơ
động xã hội?
theo chiều ngang theo chiều dọc Theo cơ cấu

CĐXH cùng thế

CĐXH chuyển đổi hệ CĐXH liên thế hệ
 CĐXH theo chiều ngang

Là sự dịch chuyển vị thế xã

hội của một người hay một
nhóm người trên cùng một
tầng lớp hay cùng một thang
bậc trong cơ cấu xã hội.

Ví dụ: Công nhân sản xuất

sữa cô gái Hà Lan chuyển
sang làm công nhân sản xuất
sữa vinamilk
 CĐXH theo chiều dọc

Là sự dịch chuyển vị trí xã

hội của một người hay một
nhóm người sang một vị trí xã
hội khác không cùng tầng.

Ví dụ: Từ 1 nhân viên kinh

doanh được bổ nhiệm lên
trưởng phòng hoặc từ 1 ông
chủ của một công ty, công ty
phá sản phải đi làm thuê.
CĐXH theo cơ cấu

Là sự thay đổi địa vị của một

số người do những thay đổi
về cơ cấu kinh tế.

Ví dụ: Cuộc di cư vào thế kỷ

19 của các thành viên của
tầng lớp lao động và nông dân
từ châu Âu đến Hoa Kỳ .
CĐXH theo chuyển đổi

Là sự thay đổi địa vị cho nhau

của một số người tại các tầng
xã hội khác nhau.

Ví dụ: Giám đốc công ty may

bị giáng chức xuống làm nhân
viên, trưởng phòng may được
đề cử lên làm giám đốc.
 Phân biệt cđxh theo chiều dọc & cđxh chuyển đổi
Theo chiều dọc
Một cá nhân hay nhóm người thăng
chức hoặc giáng chức chỉ theo 1 chiều.
VD: Nhân viên A được lên chức trưởng
phòng nhưng vị trí trưởng phòng đang
trống và không có ai bị giáng chức vì A
thăng chức cả.
Chuyển đổi
Sự thay đổi địa vị cho nhau của một số
người tại các tầng xã hội khác nhau.
VD: Trưởng phòng A bị giáng chức vì
phạm sai lầm, nhân viên B có thành
tích xuất sắc vì vậy được đề bạt lên vị
trí của A. Như vậy, do A bị giáng chức
nên B được thăng chức. Vị trí của 2
người bị hoán đổi cho nhau ( A từ
trưởng phòng -> nhân viên; B từ nhân
viên -> trưởng phòng )
 CĐXH cùng thế hệ

Là sự thay đổi nghề nghiệp

nơi cư trú, địa vị của một cá
nhân hay một số người trong
suốt cuộc đời của bản thân
họ.

Ví dụ: Đàm Vĩnh Hưng từ thợ

cắt tóc trở thành ca sĩ
 CĐXH Liên thế hệ

Sự thay đổi của các thế hệ, có

thể cao hơn hoặc thấp hơn so
với thế hệ của ba mẹ.

Ví dụ: Anh con trai trong một

gia đình nông dân nghèo khó
cố gắng học hành thành đạt
trở thành giám đốc một công
ty.
 03
Các yếu tố ảnh hưởng
Có bao nhiêu yếu tố ảnh hưởng
đến cơ động xã hội?
 Điều kiện kinh tế xã hội chung

Xã hội đóng kín: đa số thành viên của xã hội này không thể dễ
dàng di chuyển qua 1 tầng lớp khác.
Ví dụ: Trong xã hội chiếm hữu nô lệ, những người nô lệ rất khó
khăn để trở thành chủ nô.
 Điều kiện kinh tế xã hội chung

+ Xã hội mở rộng: con

người có thể vượt ranh
giới từ tầng lớp này sang
tầng lớp khác.

Ví dụ: Đám cưới thế kỷ

vào năm 2018 của Kate
Middleton (xuất thân từ
tầng lớp lao động) và
Hoàng tử William từ đó
biến cô thành người thuộc
Hoàng gia ở tầng lớp quý
tộc.
 Điều kiện kinh tế xã hội chung

• Trong một xã hội đóng như xã hội đẳng

cấp, cá nhân ít có cơ hội thay đổi vị trí
của mình.
• Thiết chế xã hội áp đặt và duy trì một
trật tự đẳng cấp có sẵn, dường như bất
di bất dịch.

• Ví dụ: Công chúa Tây Ban Nha Leonor,

nữ vương tương lai của hoàng gia Tây
Ban Nha
Trình độ học vấn
• Trình độ học vấn của một cá nhân ảnh
hưởng rất lớn đến sự di động xã hội của
cá nhân đó.

• Ví dụ: Những người có trình độ học vấn ở

đại học sẽ có cơ hội việc làm và sự thăng
tiến trong công việc cao hơn những người
có trình độ học vấn cao đẳng hoặc THPT
 Yếu tố gia đình
• Nguồn gốc gia đình: Hoàn cảnh của gia đình như nghề nghiệp của bố
mẹ, tài sản, sự giáo dục, gia đình,… sẽ ảnh hưởng lớn đến di động của cá
nhân (cơ hội nghề nghiệp).

• Ví dụ: Một gia đình, cha mẹ đã có địa vị

cao trong xã hội thì cá nhân (con cái) sẽ
càng có điều kiện, bước đệm sẵn để
thăng tiến và nỗ lực. Và ngược lại, nếu
cá nhân được sinh ra trong một gia đình
nông dân, khó khăn thì thiếu những điều
kiện tốt để phát triển, phải tự dựa vào
thực lực và sự cố gắng của bản thân để
phát triển.
• Quy mô gia đình cũng là một nhân tố quan trọng liên quan đến di
động xã hội.

Ví dụ: Ngày trước, gia đình có đến

10 người con thì sẽ có một số cá
nhân không được đi học để phụ
giúp gia đình về kinh tế cho những
cá nhân còn lại đủ điều kiện đi
học. Với những gia đình có 1-2
người con, họ có thể vừa đáp ứng
đủ và tốt hơn nhu cầu của con cái
 Giới tính

• Giới tính là một nhân tố quan

trọng trong di động xã hội.

• Nam giới có tính di động cao hơn

phụ nữ.

Nữ chủ tịch đầu tiên của Hiệp hội tâm lý

học Hoa Kỳ Mary Whiton Calkins
 • Vì sao nam giới lại có tính di
động cao hơn nữ giới?

VỀ MẶT SINH HỌC:

• THỨ NHẤT, nữ giới thường có khoảng thời gian nghỉ thai sản dẫn đến tình
trạng doanh nghiệp cần bổ sung người vào vị trí trống tạm thời đó nên các
doanh nghiệp thường ưu tiên nam giới hơn.
• THỨ HAI, nam giới thường được nhắm tới cho các công việc mang tính chất
chuyên sâu hơn và đòi hỏi kỹ năng cao hơn hoặc các công việc yêu cầu di
chuyển nhiều bởi có sức khỏe và đa số có năng lực tư duy thiên về logic, tự
nhiên.
VỀ MẶT XÃ HỘI:
• Do định kiến xã hội trọng nam khinh nữ
 Cư trú

Ví dụ: Những người sống ở đô thị có

nhiều điều kiện để thăng tiến hơn so
với những người sống ở khu vực
nông thôn, rừng núi, vùng sâu vùng
xa. Và những người sống ở khu vực
trung tâm kinh tế, xã hội, văn hóa,
các đầu mối dịch vụ giao thông,
thương mại có tính năng động xã hội
cao hơn so với những người sống ở
vùng sâu, vùng xa, nơi biên cương,
hải đảo.
Tín ngưỡng, chủng tộc

Ví dụ: Nạn phân biệt chủng tộc tại

Mỹ là một minh chứng cho thấy
chủng tộc ảnh hưởng không ít đến di
động xã hội. Người da màu tại Mỹ bị
hành hạ, bóc lột, làm nô lệ bởi người
da trắng. Như vậy, người da màu có
vị thế thấp, không được phát triển,
không có quyền cũng như tiếng nói.
Còn người da trắng thì ngược lại, họ
có quyền, địa vị, có nhiều cơ hội và
điều kiện để phát triển.
 Sức khỏe

Ví dụ: Người bị bệnh hiểm nghèo

hay khuyết tật, sức khỏe yếu sẽ có ít
cơ hội để làm việc, hay nói cách
khác giảm hoặc mất khả năng lao
động. Họ có thể làm việc, lao động
nhưng năng suất của họ rất thấp so
với người có sức khỏe tốt.
Ý chí dám mạo hiểm

Ví dụ: Cá nhân có ý chí mạo

hiểm sẽ dám nghĩ dám làm,
yếu tố giúp họ phát triển bản
thân cũng như sự nghiệp của
mình, họ luôn muốn cầu tiến
trong cuộc sống. Còn với
những người luôn sợ hãi, lo
lắng, thiếu tự tin sẽ khó mà
phát triển.
 THÂM NIÊN NGHỀ NGHIỆP

Ví dụ: Những người có thâm

niên lâu năm trong nghề sẽ dễ
dàng giải quyết được những
trở ngại, khó khăn, cơ hội
thăng tiến cao hơn. Còn đối
với những lao động trẻ, chưa
có kinh nghiệm, cơ hội thăng
tiến không cao thì họ lại có thể
học hỏi được những kinh
nghiệm của lớp người đi trước
giúp nâng cao năng lực của
bản thân mình
Những yếu tố ảnh hưởng đến CĐXH kể trên
chỉ mang tính TƯƠNG ĐỐI. Trong xã hội
vẫn có không ít những trường hợp nhờ vào
năng lực, ý chí và sự kiên trì của bản thân để
vươn lên và thành công.

VD: Helen Keller sinh ngày 27/6/1880 tại

Tuscumbia, sau một trận sốt bại não, cô bé đã mất
đi gần như tất cả các khả năng giao tiếp. Helen
Keller không nghe thấy âm thanh và không nhìn
thấy ánh sáng. Bằng tính cách mạnh mẽ và nỗ lực
phi thường của mình bà đã chiến thắng. Helen
Keller đã viết nên 12 cuốn sách về sự vươn lên của
con người. Là nhà văn, nhà chính trị và giảng viên
người Mỹ
04
Liên hệ
 (nước lào)
Nhóm tuổi 41 – 50 có khả
năng thăng tiến cao hơn các
nhóm tuổi còn lại vì có thâm
23,3% niên công tác trong nghề và
41.4% ở độ tuổi đủ sức khỏe để
Nhóm tuổi 41 - 50
41.4% tiếp tục công tác.
Nhóm tuổi 51 - 60 Nhóm tuổi 51 – 60 đủ thâm
niên nhưng không có đủ sức
35% Dưới 41 khỏe nên thấp hơn 41-50.
Nhóm dưới 41 có sức khỏe
nhưng không đủ thâm niên
nên cơ hội thăng tiến thấp
Biểu đồ tuổi, thâm niên công tác và sự cơ động nhất.
theo chiều dọc của cán bộ nhà nước Lào
 (Nước mỹ )

khoảng 34.000 USD (1955) ->70.000 USD (2015)

Thu nhập trung bình hàng năm của gia đình tăng đều đặn
trong suốt thế kỷ 20. Mức sống bây giờ tốt hơn nhiều so với 60
năm trước.

Qua ví dụ trên ta thấy thu nhập gia đình Mĩ gia tăng thuộc vào yếu tố
điều kiện kinh tế xã hội, theo thời gian điều kiện xã hội ngày càng phát
triển, tình hình kinh tế 60 năm trước kém phát triển hơn so với những
năm thế kỷ 20.
 (việt nam)
Có thể thấy sự cơ động xã hội
thể hiện rõ ở đây về mặt điều
kiện xã hội ngày càng phát
triển kéo theo trình độ học
vấn ngày càng tăng

Tỷ lệ lực lượng lao động cơ động theo trình độ học vấn, 2009 - 2019
Thankyou