TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ

Khoa Kinh tế và quản lý công

Chương 5
Thị trường cạnh tranh
hoàn hảo
Giảng viên: Th.s. Đoàn Thị Thủy
ĐT: 098 558 0168
Email: thuy.dt@ou.edu.vn
 Nội dung chính
• Thế nào là thị trường cạnh tranh hoàn hảo?
• Doanh thu biên là gì? Mối liên hệ giữa doanh thu
biên với tổng doanh thu và doanh thu trung bình?
• Doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo sẽ sản xuất tại
mức sản lượng nào để tối đa hóa được lợi nhuận?
• Khi nào thì doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo sẽ
đóng cửa trong ngắn hạn? Khi nào thì rời khỏi
ngành trong dài hạn?
• Đường cung thị trường có dạng như thế nào trong
ngắn hạn và dài hạn?

2
 Đặc điểm TT cạnh tranh hoàn hảo
• Có rất nhiều người bán và người mua→ Mỗi
doanh nghiệp chỉ chiếm thị phần rất nhỏ
trong thị trường
• Sản phẩm đồng nhất
• Thông tin hoàn hảo → mua bán đúng giá
• Các doanh nghiệp có thể tự do gia nhập
hoặc rời bỏ thị trường trong dài hạn

3
 Ví dụ
• Giả sử thị trường có 2 nhà sản xuất có hàm
số cung như sau:
• qA= 1/10p – 4
• qB = 1/5p – 5
Viết hàm số cung của thị trường

4
 Ví dụ
• Giả sử thị trường có 50 nhà sản xuất có
cùng hàm số cung như sau:
• qs= 1/100p – 2
• Giả sử thị trường có 100 người tiêu dùng có
cùng hàm số cầu như sau:
• qd = -1/50 p + 8
• Viết hàm số cung, cầu của thị trường
• Xác định điểm cân bằng của thị trường
5
 Doanh nghiệp trong thị trường cạnh
tranh hoàn hảo
Thị trường Một doanh nghiệp
P P
5
S
5

4 4
(d)
3 3

2 2

1 1
D
50 70 90 110 130 Q q
6
 Các chỉ tiêu về doanh thu
• Tổng doanh thu • Doanh thu biên
(Total Revenue): (Marginal Revenue):
là sự tăng thêm trong
TR  P  Q tổng doanh thu khi
doanh nghiệp bán thêm
• Doanh thu trung bình một đơn vị sản lượng
(Average Revenue)
TR dTR
MR  
TR P  Q Q dQ
AR   P
Q Q
7
 Ñöôøng toång doanh thu
TR
TR = P. Q
maø Q, P : const TR
• TR laø moät ñöôøng thaúng
đñi qua goác toïa ñoä
• Ñoä doác ñöôøng TR
khoâng ñoåi vaø chính laø P
P = MR
• Doanh nghieäp caïnh tranh
hoaøn haûo: MR = P Q
MR laø ñoä doác cuûa
ñöôøng TR
8
 Các chỉ tiêu về doanh thu
P Q TR AR MR
3 0 0 - - TR
3
3 1 3 3
3
3 2 6 3
3
3 3 9 3
3
3 4 12 3
3 D= P = AR = MR
3 5 15 3
3
3 6 18 3
3
3 7 21 3
3 8 24 3 3
Ñöôøng MR, d vaø AR truøng Q
nhau 9
 Phân tích trong ngắn hạn
• Đối với doanh nghiệp:
  TR  TC
  P * Q  AC * Q
  ( P  AC )Q
• Có 3 trường hợp
• P > AC → doanh nghiệp có lời
• P < AC → doanh nghiệp lỗ
• P = AC → doanh nghiệp hòa vốn
10
 Lựa chọn sản lượng để tối đa hóa lợi nhuận

TR
TC, TR TC Tại Q0: chênh
Lỗ lệch giữa TR và
Điểm TC là lớn nhất.
hòa Chênh lệch này
vốn chính là tổng lợi
n nhuận. Tại điểm
uậ đạt lợi nhuận tối
h
in đa, độ dốc của
Lợ đường TR bằng
độ dốc của
đường TC, nghĩa
Lỗ là:
MR = MC

Q0 Q
11
 Nguyên tắc đối đa hóa lợi nhuận

  TR  TC
 Để tối đa hóa lợi nhuận, thì: d   0
dTR   dTC   0
MR  MC  0
MR  MC
 Vậy để đạt lợi nhuận tối đa doanh nghiệp
phải sản xuất ở mức sản lượng thỏa
MR = MC
12
 Lựa chọn sản lượng để tối thiểu hóa lỗ

TC, TR TC Tại Q0: chênh

Điểm lệch giữa TC và
tối TR là nhỏ nhất.
thiểu Chênh lệch này
hóa lỗ chính là tổng lỗ.
Tại điểm đạt lỗ
MC
tối thiểu, độ dốc
của đường TR
TR bằng độ dốc của
MR
đường TC, nghĩa
là:
MR = MC
Q0 Q
Vậy để tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa lỗ thì doanh
nghiệp nên sản xuất ở mức sản lượng sao cho MR = MC
13
 Lựa chọn sản lượng để tối đa hóa lợi
nhuận
Thị trường Doanh nghiệp
P P
S Lợi nhuận
tối đa
MC
A AC
P0 P0 MR0
AVC
AC0

Tại A (MC = MR0 = P0)

D thì TR > TC: DN lợi
nhuận tối đa

Q0 Q q0 q
14
 Ví dụ:
• Thị trường cạnh tranh hoàn hảo có giá thị
trường là P = 200
• Một doanh nghiệp trong thị trường này có:
• TC = q2 + 20q + 800
• Doanh nghiệp nên sản xuất ở mức sản
lượng bằng bao nhiêu để lợi nhuận tối đa.
Tính lợi nhuận tối đa đó.

15
 Quyết định sản xuất trong ngắn hạn
Tại B (MC = MR1 = P1) thì
P P TR = TC: DN hòa vốn
S
Điểm
S1 hòa vốn MC
AC
B AVC
P1 P1 MR1

Q1 Q q1 q
Doanh nghiệp quyết định tiếp tục sản xuất 16
 Quyết định sản xuất trong ngắn hạn
Tại C (MC = MR2 = P2) thì
P P TVC<TR<TC: DN bị lỗ nhưng
vẫn bù đắp được 1 phần
TFC.
S1
S2 MC AC
A
AVC
AC2
TFC C
P2 P2 MR2
AVC2 Lỗ 1
B
D TVC phần
TR TFC

Q2 Q q2 q
Doanh nghiệp quyết định tiếp tục sản xuất 17
 Quyết định sản xuất trong ngắn hạn
Tại D (MC = MR3 = P3) thì TR =
P P TVC: DN bị lỗ tòan bộ TFC.

MC AC
S2
AVC
S3
D
P3 P3 MR3
D Điểm
đóng
cửa
Q3 Q q3 q
DN sẽ quyết định ngưng sản xuất 18
 Đường cung ngắn hạn của DN trong thị
trường cạnh tranh hoàn hảo

P Đường cung cho

biết lượng sản
S = MC phẩm mà DN cung
ứng cho thị trường
AC ở mỗi mức giá.
P0 MR0 DN tiến hành sản
AVC xuất ở Q: MC = P
Nếu P < AVC min →
P1 MR1 DN ngưng sản xuất.
P2 MR2 Trong ngắn hạn,
P3 MR3 đường cung của
DN chính là đường
MC nằm phía trên
đường AVC

q3q2q1q0 q
19
 Ví dụ
Thị trường cạnh tranh hoàn hảo có hàm số cung và hàm số cầu
thị trường như sau:
P = 0,5 QS + 20;
P = -1,5 QD + 220
Một doanh nghiệp trong thị trường này có hàm tổng chi phí
TC = 900 + 20Q + Q2;
1. Xác định giá và lượng tại điểm cân bằng thị trường?
2. Xác định mức sản lượng tối ưu? Tính lợi nhuận trong trường
hợp này? Doanh nghiệp nên quyết định như thế nào?
3. Xác định mức giá doanh nghiệp đóng cửa
4. Xác định mức giá doanh nghiệp hoà vốn
20
 Ví dụ:
• Một doanh nghiệp trong thị trường CTHH có hàm
chi phí: TC = Q2 + 20Q + 2025
• Giá thị trường P = 180
1. Xác định các hàm chi phí
2. Xác định mức sản lượng DN sản xuất để tối đa hóa
lợi nhuận, tính lợi nhuận tối đa
3. DN sẽ đóng cửa khi nào?
4. DN sẽ hòa vốn khi nào?
5. Nếu giá thị trường P = 50, P = 130, P = 18 thì
doanh nghiệp quyết định như thế nào?
21
 Thặng dư của người sản xuất
P, Chi phí
S (MC) PS = Σ(Po – MCi)
= SA
PS = TR – VC
PS = π + FC
P0
x
A x x
x x x x
x x x x VC
x x x
x x x x x x x x x
q Q
22
 Thặng dư của người sản xuất
 Doanh nghieäp coù theå thu ñöôïc thaëng dö ñoái vôùi
taát caû caùc saûn phaåm ngoaïi tröø saûn phaåm ñöôïc
saûn xuaát cuoái cuøng.
 Thaëng dö nhaø saûn xuaát laø toång cheânh leäch giöõa
giaù baùn treân thò tröôøng vôùi chi phí bieân ñoái vôùi
taát caû caùc haøng hoùa ñöôïc saûn xuaát.
• Thaëng dö nhaø saûn xuaát trong ngaén haïn khaùc vôùi
toång lôïi nhuaän
PS  TR - TVC
TR – TVC -TFC PS  
23
 Đường cung ngắn hạn của ngành CTHH

P MC1 P
MC2
MCt

P3

P2
P1
q2 q1 Q Qt =q1 +q2 Q
Đường cung ngắn hạn của ngành là tổng theo chiều
ngang các đường cung của các doanh nghiệp 24
 Thaëng dö cuûa caùc nhaø saûn xuaát trong
ngaønh

Giaù
($/saûn phaåm) S

P*

Thaëng dö
nhaø saûn xuaát D

Q* Saûn löôïng
25
 Tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp
trong dài hạn
 Trong dài hạn doanh nghiệp cần giải quyết 2 vấn đề:
- Sản xuất bao nhiêu sản lượng?
- Thiết lập quy mô sản xuất thích hợp
- Để lợi nhuận max doanh nghiệp sản xuất q sao cho:
LMC = LMR = P1
- Doanh nghiệp lựa chọn quy mô sản xuất SAC: sao cho
SAC = LAC
- Tại q: SMC = LMC
- Vậy Tại q: SMC = LMC = MR = P

26
 Tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp trong
dài hạn
P, Chi phí
LMC SAC1
SMC1

P0 D=LMR=P1
∏max LAC

P1 D=LMR=P2
M

Q
q1 q0 27
 Cân bằng dài hạn của ngành trong thị
trường cạnh tranh hoàn hảo
Thị trường Doanh nghiệp
P P
S0
S1 MC
AC
P0 P0 MR0
P1 AVC
AC
P10 MR1

Q0Q1 Q q1q0 q
Doanh nghiệp quyết định tiếp tục sản xuất 28
 Cân bằng dài hạn của ngành trong thị
trường cạnh tranh hoàn hảo
Thị trường Doanh nghiệp
P P

S1 MC
S AC
AVC
P1 AC
P12 MR1
P2 P2 MR2

Q1 Q2 Q q2 q1 q
29
 Cân bằng dài hạn của ngành trong thị trường
cạnh tranh hoàn hảo
P1 = LACmin = SACmin = LMC = SMC = LMR
P P LMC
Thị trường Doanh nghiệp

SMC*
S1 SAC*
LAC

P1 P1

Q1 Q q*= q1 Q
30
 Cân bằng dài hạn của ngành trong thị trường
cạnh tranh hoàn hảo

 Cân bằng dài hạn của ngành là trạng thái ngành có đủ số

lượng DN để:
 P = LACmin, lợi nhuận = 0
 Các doanh nghiệp thiết lập được quy mô sản xuất tối ưu
 Sản xuất ở q tối ưu
 Tại q* : P = LACmin = SACmin = LMC = SMC = LMR
• Tại q*: SMC = SACmin → doanh nghiệp sản xuất ở mức
sản lượng tối ưu (với quy mô sản xuất đã chọn).
• Tại q*: LMC = LACmin → doanh nghiệp sản xuất ở quy mô
sản xuất tối ưu với CPTB thấp nhất có thể
• Tại q*: P = SACmin = LACmin → giá NTD trả để có sp đúng
bằng CPTB thấp nhất để sản xuất ra sản phẩm. 31
 Ñöôøng cung daøi haïn cuûa ngaønh coù chi phí
khoâng ñoåi

P P
($/saûn ($/saûn
phaåm) phaåm)

MC AC S1 S2

P2 P2 C
A B
P1 P1 SL

D1 D2

q1 q2 Saûn löôïng Q1 Q2 Q3 Saûn löôïng

32
 Cung daøi haïn cuûa ngaønh coù chi phí taêng
daàn
Do giaù caùc yeáu toá ñaàu
P vaøo taêng, caân baèng daøi
P ($/saûn haïn xaûy ra ôû ñieåm coù
($/ phaåm) möùc giaù cao hôn.
saûn LAC2 S1 S2
SMC2 SL
phaå SMC1
m)P LAC1 P2
2

P3 P3 B

P1 P1 A

D1 D2

q1 q2 Saûn löôïng Q1 Q2 Q3 Saûn33löôïng