PRZEMIANY

GOSPODARCZE,
SPOŁECZNE I
CYWILIZACYJNE NA
ZIEMIACH POLSKICH
Sytuacja
gospodarcza w
zaborze rosyjskim
■ W 1851 r. zniesiono barierę celną między Rosją
a Królestwem Polskim – otworzył się rynek
zbytu na polskie towary
■ W KP rozwijał się przemysł:
a) W okręgu warszawskim – maszynowy i
metalurgiczny
b) W okręgu łódzkim – włókienniczy (Łódź
zresztą szybko się rozrastała i najbardziej
rozwijała w zaborze rosyjskim)
c) W okręgu częstochowsko-sosnowieckim –
hutniczy i wydobycie węgla kamiennego
■ Na ziemiach zabranych raczej dominowało
rolnictwo, ale w okręgu białostockim przemysł
włókienniczy
■ Po nadaniu ziemi chłopom gospodarstwa
zaczęły się dzielić, mniejsze gospodarstwa nie
były w stanie się utrzymać i wielu chłopów
przenosiło się do miast, żeby pracować jako
robotnicy
 JAKIE KORZYŚCI DLA
POLAKÓW WYNIKNĘŁY
ZE ZNIESIENIA BARIERY
CELNEJ MIĘDZY
KRÓLESTWEM POLSKIM A
ROSJĄ?
Sytuacja
gospodarcza w
zaborze pruskim
■ Władze pruskie wspierały modernizację
gospodarczą na terytorium całego państwa
■ Na Pomorzu Gdańskim i Wielkopolsce
rozwijał się przemysł rolniczy, spożywczy
oraz produkcja maszyn rolniczych
■ Hipolit Cegielski był właścicielem
zakładu produkującego maszyny rolnicze
w Poznaniu. Wspierał rozwój ziem
polskich, a finansowo polską działalność
naukową i gospodarczą
■ Na Górnym Śląsku rozwijał się przemysł
ciężki (hutnictwo, wydobycie węgla), ten
rejon najszybciej rozwijał się gospodarczo
■ Po uwłaszczeniu gospodarstwa chłopskie
były istotne dla rolnictwa. Chłopi tworzyli
spółdzielnie i banki, ziemianie
stowarzyszenia rolnicze
JAKIE REJON W ZABORZE
PRUSKIM ROZWIJAŁ SIĘ
NAJSZYBCIEJ I JAKI
PRZEMYSŁ TAM
DOMINOWAŁ?
 Sytuacja
gospodarcza w
zaborze austriackim
■ Galicja gospodarczo bardzo słabo się rozwijała, ten zabór
był najbardziej zacofanym
■ Niewiele ośrodków przemysłowych, była np. kopalnie soli
w Bochni i Wieliczce
■ W połowie wieku Ignacy Łukasiewicz wynalazł lampę
naftową i otworzył pierwszą na świecie kopalnię ropy
naftowej
■ Na przełomie XIX i XX wieku zaczęły powstawać
spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe, rozwijały się
finanse
■ Po uwłaszczeniu gospodarstwa chłopskie coraz bardziej się
rozdrabniały, nie mogły się utrzymać i wieś była
przeludniona. Właściciele ziemscy nie byli zainteresowani
rozwojem sposobu gospodarowania
■ Zlikwidowano serwituty – prawo chłopów do korzystania
ze szlacheckich lasów i pastwisk. To jeszcze bardziej
pogorszyło sytuację
■ Z tych powodów mówimy o istnieniu „biedy galicyjskiej”
■ Nie rozwijały się w Galicji miasta przemysłowe, więc
chłopi nie mogli się do nich przeprowadzać za pracą.
Dlatego nastąpiła emigracja zarobkowa – sezonowo do
Niemiec i na stałe do USA i Kanady
 JAKI BYŁY
PRZYCZYNY „BIEDY
GALICYJSKIEJ”?
Przemiany społeczne na ziemiach polskich
w 2 połowie XIX wieku
■ Dawne stany społeczne przekształcają się, lub powstają nowe
■ Ziemiaństwo – powstało z dawnej szlachty, osłabionej teraz
upadkiem powstań narodowych, represjami, konfiskatami majątków
i uwłaszczeniem chłopów. Stracili większość praw i dochodów
szlacheckich, stali się właścicielami majątków ziemskich
■ Chłopi stali się wolnymi właścicielami ziemi
■ Robotnicy – ubożsi mieszkańcy miast czy chłopi bez ziemi i
najuboższa szlachta, którzy przenieśli się do miast aby pracować.
Pracowali wiele godzin dziennie w fabrykach, dopiero od końca
XIX wieku zaczęli zyskiwać jakieś prawa
■ Burżuazja – dawne bogate mieszczaństwo. Byli właścicielami
fabryk, bankierami czy bogatymi kupcami
■ Inteligencja – wywodzili się z mieszczan i szlachty. Osoby dobrze
wykształcone, np. pisarze, artyści, prawnicy, lekarze, dziennikarze
itp..
 CZYM BYŁO
ZIEMIAŃSTWO?
 Asymilacja Żydów
■ Szczególnie w Królestwie Polskim
dochodziło do asymilacji Żydów – kiedy to
Żydzi porzucali swoją odrębność i
dostosowywali się do środowiska, w którym
żyli. Przyjmowali polską kulturę i język
■ Ruch oświecenia żydowskiego (haskala) –
głosiła hasło asymilacji Żydów ze
środowiskiem, w którym żyją
■ Syjonizm – wg. tego ruchu Żydzi powinni
dbać o zachowanie własnej kultury i
odrębności. Sprzeciwiali się asymilacji.
Głosili konieczność utworzenia państwa
żydowskiego w Palestynie
JAKIE BYŁY RÓŻNICE
POMIĘDZY ŻYDAMI
W KWESTII
ASYMILACJI?
Przemiany
cywilizacyjne na
ziemiach polskich
■ Powstały linie kolei żelaznej,
zdecydowanie najwięcej w zaborze
pruskim, zdecydowanie najmniej w
rosyjskim (choć stosunkowo dobrze
skomunikowana międzynarodowo
była Warszawa, np. w 1848 r.
utworzono linię Warszawa-Wiedeń)
■ W miastach od połowy wieku
świeciły w domach lampy naftowe,
na ulicach lampy gazowe
■ Pod koniec XIX w. w miastach
pojawiły się tramwaje
■ Na początku XX wieku pojawiły
się samoloty, pierwszy lot
samolotem na ziemiach polskich
odbył się w 1910 r. w Krakowie
W KTÓRYM ZABORZE
BYŁA NAJLEPSZA
SIEĆ KOLEJOWA, A W
KTÓRYM
NAJGORSZA?
POWTÓRZENIE
 PRZEDSTAW
PRZYCZYNY
SZYBKIEGO ROZWOJU
KRÓLESTWA
POLSKIEGO W DRUGIEJ
POŁOWIE XIX WIEKU
 JAKI PRZEMYSŁ
DOMINOWAŁ W
ŁÓDZKIM OKRĘGU
PRZEMYSŁOWYM?
KIM BYŁ HIPOLIT
CEGIELSKI?
CZEGO DOKONAŁ
IGNACY
ŁUKASIEWICZ?
 OPISZ SKUTKI
UWŁASZCZENIA
CHŁOPÓW W
POSZCZEGÓLNYCH
ZABORACH
PORÓWNAJ GOSPODARKĘ
TRZECH ZABORÓW.
PRZEDSTAW, GDZIE
NAJLEPIEJ ROZWIJAŁ SIĘ
PRZEMYSŁ, A GDZIE
ROLNICTWO
 SCHARAKTERYZUJ
PRZEMIANY
SPOŁECZNE NA
ZIEMIACH POLSKICH,
DO JAKICH DOSZŁO W 2
POŁOWIE XIX WIEKU
■ Można ewentualnie infografikę o Łodzi