Diş Hekimliğinde Kullanılan

Çürük ile İlgili İndeksler

Prof.Dr. Emine ŞEN TUNÇ
• Diş çürüğü diş hekimliğinin en önemli
hastalıklarındandır.
• TEDAVİ YERİNE HASTALIKTAN KORUNMA!!!
• Diş çürük sıklığı ile ilgili çalışmalar çok eski
döneme dayanmaktadır.
• Çürüğün ilk görülüşü paleolitik dönemdedir.
• Neolitik dönemde giderek artmıştır.
• 2200 yıl önceye dayanan Cro-Magnon
dönemine ait duvar boyalarında insan
figürlerinde çürüğe rastlanmıştır.
• Prehistorik dönem ve ortaçağ başlangıcına
kadar çürük görülme sıklığı sınırlıdır
(erişkinlerin yaklaşık %5’inde arka grup dişlerle
sınırlıdır)
• Orta çağdan sonra özellikle 19. yy boyunca
ciddi artış göstererek %90 seviyelerine
çıkmıştır.
• Diş çürüğü dağılımı ülkeler arasında ya da bir
ülkenin farklı bölgelerinde ya da farklı
zamanlarda farklı dağılım özellikleri
sergilemektedir.
DİŞ HEKİMLİĞİNDE
KULLANILAN
EPİDEMİYOLOJİK
İNDEKSLER
 İNDEKS
• Bir toplumda alt ve üst değerleri olan
ölçülebilir olguları belli dereceler halinde ölçen
ve diğer toplumlarla karşılaştırmayı olası kılan
ölçümlerdir.
 İNDEKS
• İndeksler;
a. Durum saptamada (olgunun dağılımını,
şiddetini, yaygınlığını belirlemede)
b. Koruyucu yöntemin değerlendirilmesinde
c. Toplumların tedavi gereksinimlerinin
saptanması ve planlanmasında
d. Sebep-sonuç bağlantısının incelendiği
araştırmalarda
e. Gruplar arası farklılıkların karşılaştırılmasında
 İNDEKSLER;
• Durumu açık ve güvenilir olarak ortaya koymalı
• Küçük değişimleri ortaya koyacak kadar duyarlı
• Farklı kişiler tarafından kullanıldığında tutarlı olmalı
• Skorları objektif olmalı
• Kolay uygulanabilir olmalı
• Tekrar edilebilir olmalı
• Az sayıda muayene aracına gereksinim göstermeli
Diş Hekimliğinde kullanılan diş çürükleri ile
ilgili indeksler
• 1. Çürük prevalans hızı
• 2. Çürüğün şiddet derecesini belirleyen indeksler
-DMF-T
-DMF-S
-DİMF
-df
-df-s
-dif
-Kişi başına düşen çürük sayısı
-Riskte olan diş başına düşen çürük sayısı
-Riskte olan yüzey başına düşen çürük sayısı
-Diş mortalite hızı
-Radyografik indeksler
Diş Hekimliğinde kullanılan diş çürükleri ile
ilgili indeksler
• 3. Çürük insidens hızları
-Çürük insidens hızı
-Ortalama çürük hızı
-ECSİ
-DMFU
-DMFSU
 Çürük prevalans hızı
• Bir toplulukta ağzında çürük ve sonuçlarını
taşıyan kişilerin çokluk derecesini (az veya çok
olduğunu) gösteren bir değerdir. Yüzde olarak
ifade edilir.
Çürük Prevalans Hızı: Ağzında çürük veya
sonuçları bulunan kişi sayısı/Muayene edilen
kişi sayısı X 100
Çürüğün şiddet derecesini belirleyen
indeksler
 DMF-T Indeksi (Decayed-Missing-Filled-
Teeth )
• 1938 yılında Klein, Palmer ve Knutson
tarafından tanımlanmış
• Daha sonraları WHO tarafından modifiye
edilmiş
• Toplumun çürük ve sonuçları açısından hangi
düzeyde olduğunu anlamamıza yardımcı olan
bir indekstir.
 DMF-T Indeksi
• D Bileşeni:
-Çürük dişi
-Yeni çürük oluşmuş dolgulu dişi
-Geçici dolgulu dişi
-Kök halinde kalmış dişi tanımlar
 DMF-T Indeksi
• M bileşeni: (çürük nedeniyle çekilmiş diştir)
-Ortodontik, periodontal nedenle çekilmiş dişler
dahil edilmez
-Konjenital eksik dişler dahil edilmez
 DMF-T Indeksi
• F bileşeni (Çürük nedeniyle dolgu yapılmış
diş)
-Travma sonucu restorayon
-Hipoplazi sonrası restorasyon
-Fissür örtücüler dahil edilmez
 DMF-T Indeksi
• Bu indeks sürekli dişler için hesaplanır
• Kişi başına düşen çürük diş, dolgulu diş ve
çürük nedeniyle çekilmiş diş sayısını gösterir
• Üzerinde hem dolgu hem çürük olan dişler
çürük olarak kabul edilir
• Kronla kaplanmış dişler dolgulu diş olarak
kabul edilir.
 DMF-S Indeksi (Decayed-Missing-Filled –
Surface)
• DMF-T indeksinin dişlerin yüzeyleri esas alarak
hesaplanan şeklidir.
• Kişi başına düşen çürük ve sonuçlarından
etkilenmiş yüzey sayısı olarak ifade edilir.
 DMF-S Indeksi (Decayed-Missing-Filled –
Surface)
• Riske olan yüzey sayısı küçük azı ve büyük azı
dişleri için 5 yüzey, kesici ve kaninler için 4
yüzey olarak kabul edilir.
• Erişkin bir kişi için 3. büyük azı dişler hesaba
katılmadığından riskte olan toplam 128 yüzey
vardır.
• DMF-S indeksi bu 128 yüzeyden ne kadarının
etkilendiğini gösterir
 DMFT/DMF-S HESAPLANMASI
• Birey için: D + M + F

• Toplum için ortalama DMF= Toplam

DMF/İncelenen birey sayısı
 DMFT/DMF-S HESAPLANMASI
• Maksimum skor
1. DMFT=32
2. DMFS= 12X4 + 20X5= 128
 DIMF Indeksi
• Bu indekste tedavi edilemeyecek çürük olan
dişler ayrıca belirlenmiş ve “I” simgesiyle
gösterilmiştir
• Tedavi gereksinimimin saptanmasının amaç
edinildiği çalışmalarda kullanılır.
 df İndeksi
• DMF-T indeksinin süt dişleri için hesaplanan
şeklidir. DMF grubu indeksler süt dişleri için
uygulanırken eksik olan dişler hesaplamaya
katılmazlar. Çünkü süt dişlerinin fizyolojik
olarak mı düştüğü ya da çürük ya da başka bir
nedenle çekildiğini saptamak güçtür. Bu
nedenle sadece çürük ve dolgulu dişlerin
kayıdı yapılır.
 df-s İndeksi
• df indeksinin ektilenmiş yüzey sayısına göre
hesaplanan şeklidir. İzlenecek yol “m ” bileşeni
hariç tutulmak üzere aynen DMF-S gibidir.
• Karışık dişlenmede: Her bir
çocuk için süt ve daimi
dişleri için ayrı ayrı
hesaplama yapılır
 Kişi başına düşen çürük sayısı
• Kişi başına düşen ortalama çürük diş sayısını
gösteren değerdir. Özellikle karışık dişlenme
döneminde DMF-t ve df indeksleri bireysel
durumu tam olarak yansıtamaz. Bu nedenle bu
gruplarda kullanılması uygun olan bir indekstir.
 Çürük İnsidans Hızları
• Belli bir zaman içinde yeni oluşan çürük
lezyonlarını incelemek amacıyla hazırlanan
indekslerdir.
 1. Çürük İnsidans Hızı
• Belli bir devre içinde yeni çıkan çürük
lezyonlarının miktarını gösteren ve genellikle
kişi başına düşen ortalama yıllık yeni kavite
sayısı olarak ifade edilen bir indekstir.
 2. Ortalama çürük hızı
• Aralıklarla yapılan muayenelerde dişlerin ilk
durumlarıyla ikinci durumları arasındaki ilişkiyi
gözönünde bulundurarak yeni oluşan çürük
lezyonlarını açıklayan bir indekstir.