HÜCRELERİN KİMYASAL HABERCİLERLE

KONTROLÜ
 Reseptör Aktivasyonunun Sonuçları
1.Permeabilite, transport özellikleri veya
elektriksel durum
2.Hücre metabolizması
3.Hücrenin sekresyon aktivitesi
4.Hücrenin proliferasyon ve
diferansiyasyon hızı
5.Hücrenin kontraktil aktivitesi
 Reseptörler
1.İntrasellüler Reseptörler
2.Plazma-Membran Reseptörleri
• Steroid hormonlar
• Tiroid hormonları
• 1,25-dihidroksi-D vit
 Steroid hormon T3

Aktif reseptör
İnaktif reseptör
Bu sistemde sekonder
mesajcı hormon
reseptör kompleksidir
Steroid hormon hücre
içi reseptöre bağlanır
reseptörde
dimerizasyon olur ve
aktiflenir.

Spesifik proteinler
mRNA

HÜCRE BÜYÜMESİ VE
PROLİFERASYONU
Reseptör kompleksinin iyon kanalı olarak işlevi
 Enzim gibi işlev gören reseptörler
•Protein kinazlar (büyük bir kısmı tirozin kinazlar)

•Genelde hücre proliferasyon ve diferansiasyonuna etkili birinci

habercileri bağlar.

• Guanilat siklaz işlevi görebilir

 G proteini ile etkinleşen reseptörler
Alfa alt birim GTP bağlar ve diğer alt birimlerden
ayrılır. Etkinleşen alfa başka iyon kanalı veya
plazma membran proteinine bağlanır.
 Ekstrasellüler alan





Adenilat
siklaz Sitozol
GTP
GDP

cAMP

ATP cAMP
cAMP
cAMP
cAMP
R

c Aktif
İnaktif cAMP
Protein Kinaz
Protein KinazA A cAMP
R

c cAMP

ATP
ADP
HÜCRE
Fosforillenmiş
proteinler
İÇİ
ETKİLER
 Reseptör etkinleşmesinin iyon kanalları
üzerindeki etki düzeneğinin özeti
1.İyon kanalı reseptörün bir parçasıdır.
2.Bir G proteini doğrudan iyon kanalını yönlendirir.
3.Bir G proteini bir ikinci haberci üzerinden dolaylı olarak
iyon kanalını yönlendirir.
İkinci haberci olarak kalsiyum
ECF’deki kimyasal habercilerin hücre işlevinde değişiklik yapmada kullandığı
başlıca mekanizmalar.
Mekanizma
Hücre zarındaki iyon kanallarının açılması
veya kapatılması.
Belli mRNA’ların transkripsiyonunu
artırmak üzere sitoplazmik veya nükleer
almaçlar üzerinden etki gösterilmesi
Fosfolipaz C’nin etkinleşmesiyle hücre içinde
DAG, IP3 ve diğer inositol fosfatların üretimi
Adenilat siklazın etkinleşme veya
inhibisyonu ile hücre içinde döngüsel AMP
üretiminin arttırılması veya azaltılması.
Hücredeki döngüsel GMP’nin artırılması
Transmembran almaçların sitoplazmik
parçalarına ait tirozin kinaz etkinliğinin
artırılması
Örnekler
Nikotinik kolinerjik almaç üzerine
asetilkolin; kalpteki K+ kanalı üzerine
noradrenalin.
Tiroid hormonları, retinoik asit,
steroid hormonlar.
Anjiyotensin II, 1-adrenerjik almaç
yoluyla noradrenalin, V1 almaç yoluyla
vazopressin.
ß1-adrenerjik almaç yoluyla noradrenalin
(cAMP artar), 2-adrenerjik almaç yoluyla
noradrenalin (cAMP azalır)
ANP, NO (EDRF)
İnsülin, EGF, PDGF, M-CSF