Gjendrra e hipofizes

• Gjendrra e hipofizes paraqet gjenderr te rendesishme qe funksioni I

saj rregullohet nga hipotalamusi dhe kjo gjenderr perbehet nga dy
pjese:
• Hipofiza e perparme dhe
• Hipofiza e pasme
• Kjo gjenderr sekreton hormone te cilat veprojne direkt ne organet
periferike dhe hormone te cilat e rregullojne punen e gjendrrave
hormonale te tjera
• Hipofiza e perparme – hormone e hipofizes se perparme jane:
• Hormoni tiroid stimulus TSH – stimulon prodhimin e hormoneve te
tiroides
• Hormoni adrenokortikotrofik ACTH stimulon prodhimin e kortizolit
• Hormoni luteinizues LH dhe hormoni folikulostimulues FSH
stimulojne prodhimin e hormoneve seksuale
• GH hormoni I rritjes vepron ne inde duke rregulluar metabolizmin
• Prolaktina kontrollon prodhimin e qumeshtit
• Hormonet e hipofizes se pasme sekretojne hormonin e:
• Vazopresines dhe
• Oksitocines
• Hormoni I vazopresines ben rregullimin e balancit te ujit ne
organizmin e njeriut duke vepruar ne veshke per perthithjen e tij dhe
prodhimi I tij stimulohet nga:
• Osmolariteti I plazmes – osmoreceptoret osmotike
• Zvoglimi ose zmadhimi I vellimit se gjakut – baroreceptoret
• Stresi dhe ndjenja per te vjelle
• Oksitocina lirohet ne pergjigje ndaj thithjes se gjirit dhe
kontraksioneve te mitres gjate lindjes
• Crregullimet e funksionit te hipofizes – faktoret te cilet ndikojne ne funksionin
e hipofizes duke shkaktuar crregullim ne prodhimin e hormoneve nga kjo
gjenderr jane: tumori, infarkti, trauma, infeksioni crregullimi I hipotalamusit
etj.

Crregullimet e rritjes dhe acromegalia

Rritja e fémijës mund të ndahet në trifaza. Rritia e shpeitë ndodh-gjatë 2
viteve të para të jetës; kjo fazë ndikohet nga kushtet në mitër, dhe po
ashtu nga ushqyerja e përshtatshme në periudhën pas lindjes. Faza e
dytë është rritja relativisht e qëndrueshme për rreth 9 vjet dhe
kontrollohet kryesisht nga homoni I rritjes (GH). Nëse hipofiza nuk
prodhon mjaft hormon të rritjes, shkalla vjetore e rritjes gjatë kësaj
periudhe mund të përgjyšmohet, dhe femija do të jetë me shtat të
shkurtër. Vrulli i rritjes në pubertet shkaktohet nga efekti i hormoneve
seksuále, përveç sekretimit të vazhdueshëm të GHse.
• Shkaqet me te shpeshta te gjatesise se shkurter te trupit jane:
• Shtatshkurtësia e të dy prindërve
• Semundjet e trashëguara, si achondroplasia, janë shkaku më i
shpeshtë i shtatshkurtësisë
• Kequshqyerja
• Semundjet sistemike kronike, siç janë ato renale, gastrointestinale
ose respiratore
• Faktorët psikologjikë, si mungesa e reagimeve emocionale
cregullimet hormonale.
• Testet e pamjaftueshmerise se hormoni te rritjes - Për të vlerësuar
mungesën e GH se, janë përdorur teste të llojllojshme stimuluese.
Përqendrimet e GH-së në serum rriten si përgjigje ndaj ushtrimit dhe
kjo mund të përdoret si testim paraprak. Përqendrimet rriten po
ashtu në gjum, dhe nivelet e larta të një mostre të natës mund të
përjashtojnë mungesën e GH së. Mungesa e reagimit të GHsë ndaj
stresit nga ushtrimi ose klonidina, një stimulator i fuqishëm i
sekretimit të GH-se, eshtë diagnostikuese. Poashtu edhe matjet e GH
ne urine po perdoren shume.
 Rritja e tepert
Shkaktare I rritjes se tepert te organizmit eshte edhe prodhimi I tepert
I hormonit GH qe shkaktohet zakonisht nga prezenca e ndonje tumori
ne hipofize
Shkaktaret e tjere jane:
Hipertiroidizmi
Sindromi klifenter kariotipi 47 XXY
Hiperplazia e lindur adrenale
 Akromegalia
Sekrecioni I hormonit GH pas pjekjes se individit gjegjesisht bashkimit te
epifizave kockore shkakton akromegaline.
Shkaktari me I shpesht eshte adenoma e hipofizes.
Shenjat klinike jane:
• fytyra me tipare të ashpra, trashja e indeve të buta, p.sh. e buzëve
• duart tipike si “lopata"
• Nofulla e dalë përpara (prognatizmi)
• djersitja
• toleranca e thyer (dobësuar) ndaj glukozës ose diabetes mellitus
• Per diagnose nevojitet testi me glukoze dhe behet me dhenjen e
glukozes dhe nese pas dhenjes se saj nuk suprimohet sasia e GH
atehere egziston semundja e akromegalise