MODUL 3: KORIŠTENJE

‘PRENOSNIH’ TROGODIŠNJIH I
PROCJENA BUDŽETA
MODUL 3: KORIŠTENJE ‘PRENOSNIH’
TROGODIŠNJIH I PROCJENA BUDŽETA

Ciljevi učenja
• Objasniti metodologiju i prednosti korištenja
‘prenosnih’ trogodišnjih procjena budžeta kao
osnove za srednjeročno planiranje i izradu
budžeta.
Istorijat višegodišnjeg budžetiranja

• Sistem se počeo razvijati u zemljama OECD

tokom 1970-ih i početkom 1980-ih godina.
• Do 2000. godine, postao je gotovo univerzalan u
zemljama OECD.
• Ipak, izrada višegodišnjeg budžet se nije odvijao
bez teškoća.
Višegodišnje budžetiranje – prva iskustva

• Tendencija precjenjivanja potencijalnog

privrednog rasta i raspoloživih sredstava

• Tendencija budžetskih korisnika da smatraju

srednjeročne procjene potrošnje kao svoje
pravo – i tako ’povećavaju budžet’
Višegodišnje budžetiranje – ostali problemi
• Nedovoljan fokus vlade na fiskalnu disciplinu

• Pristup zasnovan na ‘potrebama’ koji je vodio do

budžeta koji nisu u skladu sa fiskalnim
ograničenjima

• Predviđanje ‘procjena za naredne godine’ je

smatrano manje obaveznim

• Tehnička problematika – predstavljanje informacija,

kvaliteta informacija, analitički kapaciteti.
“Prenosne” procjene budžeta u naredne godine

• Sistem “prenosnih” procjena budžeta za naredne

godine je nastao u Australiji krajem 1970-ih godina.
• Obuhvata projeciranje procjena budžeta za
narednu budžetsku godinu i dvije sljedeće (ili tri)
fiskalne godine.
• Pripreman na osnovu postojeće strukture troškova
(tj. ne uzimajući u obzir buduće inicijative
potrošnje).
“Prenosne” procjene budžeta u naredne godine

• Prva naredna godina zatim postaje početna tačka

za naredni budžet, tj. za koji se vrše
prilagođavanja potrošnje;
• Kada se procjene “prenose unaprijed”, iste se
revidiraju svake godine
• Nisu obavezne za buduće budžete
• Danas se koriste u mnogim zemljama
Prednosti “prenosnih” procjene budžeta u
naredne godine

• Unapređuju predvidljivost buduće potrošnje za

budžetske korisnike i vladu
• Jačaju fiskalnu disciplinu
• Podstiču budžetske korisnike da finansiraju nove
prijedloge visokoprioritetne potrošnje uštedama na
tekućim programima
Prednosti “prenosnih” procjene budžeta u
naredne godine
• Onemogućavaju budžetskim korisnicima da
“povećavaju budžet” kroz jednostavno dodavanje
novih prioriteta i stalno povećavanje troškova
• Ukidaju nepotrebne budžetske rasprave (stalna
“pogađanja” od početka) i
• Ističu strateške prioritete i politike
Izrada trogodišnjih prenesenih procjena
budžeta

Bu džet Pren ese ne Prene sen e

procje ne 1 procjen e 2
20 10 .g 20 11. g. 201 2. g

Pre nese na pro cje na iz 20 10. g p ost aje

po čet na to čka za izrad u bud žeta za
20 11 .g

Bu džet Prene sen e Pren ese ne

procjen e 1 procje ne 2

20 11. g. 201 2. g 20 13. g

Pren ese na procje na iz 201 1. g p ost aje

po čet na točk a za izrad u b ud že ta za
20 12 .g

Bud žet Pren ese ne Pren ese ne

procje ne 1 procje ne 2
201 2. g 20 13. g 20 14 .g
Dodatna objašnjenja ‘prenosnih’ procjena
budžeta

• Procjena za prvu godinu nakon tekuće budžetske godine

predstavlja početnu tačku za planiranje budžeta za naredne
godine
• Promjene u politikama potrošnje (tj. prijedlozi nove
visokoprioritetne potrošnje ili moguće opcije uštede) ili druga
usvojena prilagođavanja (npr. povećanje plata ili inflacija) se
dodaju ili oduzimaju od početnog iznosa da bi se dobila
revidirana procjena budžeta
• Uticaj svake promjene u politici potrošnje ili ekonomskih
prilagođavanja (npr. inflacija) se uzima u obzir kod izrade
revidiranih procjena za naredne godine
Dodatna objašnjenja ‘prenosnih’ procjena
budžeta

• Procjena budžeta = procjena za prvu narednu

godinu iz prethodnog budžeta + prilagođavanja
parametara + inicijative za novu potrošnju - uštede

• Procjena za prvu narednu godinu iz prethodnog

budžeta je POČETNA TAČKA
 Dodatna objašnjenja ‘prenosnih’ procjena
budžeta

• Budžet se i dalje usvaja na godišnjoj osnovi.

• Ipak, on obuhvata početne budžetske rashode i
prihode za naredne dvije godine, koji će se revidirati
naredne godine
Primjer trogodišnjih ‘prenosnih’ procjena budžeta

ROLLING (PRENESENE) PROCJENE

Kategorija 2007 2008 2009 2010 2011 2012

rashoda
Budžet i prenesene procjene za 2008.- 2010.god.
Redovna 100 100 100 100
osnovica
Prilagodbe(1) 10 10 10
Budžet za 2008. 110 110 110

Budžet i prenesene procjene za 2009.- 2011.god.

Redovna 110 110 110 110
osnovica
Prilagodbe(1) 10 10 10
Budžet za 2009. 120 120 120

Budžet i prenesene procjene za 2010.- 2012.god.

Redovna 120 120 120 120
osnovica
Prilagodbe(1) 10 10 10
Budžet za 2010. 130 130 130

(1) Prilagodbe mogu uključiti Nove politike, Opcije uštede i odobrene od Vlade makroekonomske
prilagodbe.