UNIVERZITET ZA POSLOVNE STUDIJE

BANJA LUKA

Budžetiranje javnog sektora

Predmet: Budžet i trezor

Mr.sc. Marina Šapina Prof.dr. Slavko Vukša

Ciljevi učenja:
• Obezbijediti sveobuhvatan, računarski instrument
za učenje za novo-zaposlene u sektoru za budžet
ministarstva finansija.
• Podstaći dužu održivost nedavnih reformi procesa
srednjeročnog planiranja budžeta u BiH.
MODULI OBUKE
1. Uvod u budžetiranje javnog sektora
2. Pregled srednjeročnog planiranja budžeta u BiH
3. Korištenje ‘prenosnih’ trogodišnjih procjena i narednih procjena
budžeta
4. Uvod u programsko budžetiranje u BiH
5. Mjerenje učinka programa potrošnje
6. Upravljanje budžetskim procesom
7. Ključni instrumenti u budžetskom procesu
8. Uloga ministarstva finansija u pregledu i analizi budžeta
9. Analiziranje tabela pregleda prioriteta budžetskih korisnika i
zahtjeva budžetskih korisnika
10. Jačanje transparentnosti i odgovornosti za budžet
11. Zaključak: budžetska reforma u BiH i naredni koraci
 MODUL 1: UVOD U PROCES IZRADE
BUDŽETA (BUDŽETIRANJA) U JAVNOM
SEKTORU
MODUL 1: UVOD U PROCES IZRADE BUDŽETA
(BUDŽETIRANJA) U JAVNOM SEKTORU
Ciljevi učenja :
• Shvatiti ulogu budžeta u sprovođenju vladine
ekonomske i socijalne politike.
• Shvatiti principe efektivnih procesa srednjeročnog
planiranja budžeta.
Šta je budžet? – tradicionalno viđenje

• Prikaz prihoda i rashoda :

–određuje sve izvore sredstava;
–određuje sve rashode
Šta je budžet? – savremeno viđenje

• Najvažniji instrument politika vlade

• Sredstvo pomoću kojeg se politike vlade pretvaraju
u programe i usluge u korist njenih građana
• Mehanizam za donošenje odluka o najvažnijim
prioritetnim politikama i raspodjeli sredstava u
skladu s istim
Zašto nam je potreban budžet?

• Sredstva su uvijek oskudna

–Zahtjevi za sredstvima premašuju raspoloživa sredstva
–Zato je potrebno planirati i odrediti prioritete za
potrošnju
• Za transparentnost i odgovornost
–Kako se troše sredstva poreskih obveznika
–Koji se rezultati postižu
–Osnova za vladine odluke o raspodjeli sredstava
• Kao instrument ekonomskog upravljanja
–Doprinos tražnji i javnim ulaganjima
Budžetski problem – tražnja premašuje
sredstva
• Tražnja za novim i boljim vladinim programima i
uslugama premašuje raspoloživa sredstva;
• Uobičajen problem u svim zemljama;
• Dodatno ga pogoršavaju pritisci da se smanje
porezi i unaprijedi konkurentnost privrede;
Principi efektivnog budžetiranja

• Utvrditi priuštiv budžet

–Fiskalano i ekonomski odgovoran
• Raspodijeliti oskudna sredstva na najvažnije
prioritete ekonomske i socijalne politike
–Odrediti prioritete za raspodjelu sredstava
• Fokusirati se na rezultate raspodjele budžeta
–Efikasnost i efektivnost
–Vrijednost za uloženi novac
 Principi efektivnog budžetiranja

Ukupna fiskalna disciplina

Raspodjela sredstava
prema strateškim prioritetima

Efikasnost i efektivnost
programa i usluga

Izvor: Public Expenditure Management Handbook, World Bank, 1998

Karakteristike budžetskih sistema koje je
potrebno reformisati
• Fokus u izradi budžeta je na ulaznim elementima
(ekonomska klasifikacija)
• Ne učinkovito određivanje prioriteta za potrošnju
• Nedostatak mjera učinka
• Tekuće i kapitalno budžetiranje/određivanje prioriteta
nisu potpuno integrisani
• Politizacija budžetskog procesa
• Slaba komunikacija između ministarstva finansija i
budžetskih korisnika
• Neuzimanje u obzir potrošnje u narednim godinama
Jačanje procesa planiranja budžeta u BiH

• Sprovođenje pristupa srednjoročnog planiranja i

izrade budžeta (‘pristup u 10 koraka’)
• Podsticanje da se odluke o raspodjeli budžeta
zasnivaju na prioritetima ekonomske i socijalne
politike
• Veći fokus na ciljeve i rezultate raspodjele budžeta
(uvođenje programskog budžetiranja)
• Unapređenje učinka programa
• Unapređenje komunikacije između budžetskih
korisnika i Ministarstva finansija
Glavni izlazni rezultati budžetskog procesa u BiH

• Trogodišnji Dokument okvirnog budžeta (DOB)

–Makroekonomske prognoze i pretpostavke
–Fiskalna strategija i prioriteti za potrošnju
–Gornje granice rashoda budžetskih korisnika
(plus dvije naredne godine)
–Predstavlja preliminarni nacrt budžeta
–Usvaja ga Vlada do 30. juna
• Zakon o godišnjem budžetu
–Prikazuje raspodjelu budžeta
–Usvaja ga Parlament (do 31. decembra)