MODUL 2: SREDNJEROČNO

PLANIRANJE I IZRADA BUDŽETA U

BIH
MODUL 2: SREDNJEROČNO PLANIRANJE I
IZRADA BUDŽETA U BIH
Cilj učenja:
• Shvatiti srednjeročne procese i procedure
planiranja budžeta u BiH
Šta je srednjeročno planiranje budžeta?
Budžetski sistem koji :
• Ima jasno definisan raspored i odgovornosti za budžet;
• Utvrđuje priuštivu fiskalnu strategiju;
• Određuje prioritete za raspodjelu budžeta na najvažnije
ciljeve ekonomske i socijalne politike u BiH;
• Podržava predvidljivost budžetske politike i finansiranja iz
budžeta;
• Podstiče efektivnije i efikasnije korištenje vladinih sredstava;
• Unapređuje transparentnost i odgovornost vladinih politika,
programa i odlučivanja; i
• Osigurava da se finansijski uticaj u narednim godinama
uzme u obzir prilikom donošenja odluka o politikama i da se
te odluke donose za vrijeme ciklusa planiranja budžeta.
Šta je to pristup srednjoročnog planiranja i
izrade budžeta (‘pristup u 10 koraka’)
• Jednostavan integrisani okvir srednjoročnog planiranja
budžeta.
• Utvrđuje jasno definisane rokove, procese i
odgovornosti.
• Sadrži glavne principe budžetiranja.
• Sadrži budžetske procese iz najbolje prakse.
• Nadgrađuje se na postojeću budžetsku praksu u BiH.
• Povezuje prioritete ekonomske i socijalne politike i
fiskalnu strategiju sa odlukama o raspodjeli sredstava.
• Promoviše efikasnije i efektivnije korištenje vladinih
sredstava.
 PROCES SREDNJOROČNOG PLANIRANJA I IZRADE
BUDŽETA U BIH (PRISTUP U 10 KORAKA) Korak
Korak 10:
10:
Parlamenti
Parlamenti
usvajaju
usvajaju
Korak
Korak 8:
8: budžete
Korak
Korak 3:
3: budžete
Usvojeni
Usvojeni nacrti
nacrti
Finaliziran
Finaliziran Globalni
Globalni okvir
okvir budžeta
budžeta od
od strane
strane
fiskalnog
fiskalnog bilansa
bilansa ii politika
politika uu Korak
Korak 5:
5: Vlade/Vijeća
Vlade/Vijeća Ministara
Ministara
BiH
BiH ii usvojen
usvojen od
od strane
strane Dostavljene
Dostavljene instrukcije
instrukcije za
za
Fiskalnog
Fiskalnog vijeća
vijeća budžetske
budžetske korisnike
korisnike br.
br. 22
(budžetska
(budžetska ograničenja)
ograničenja)

Korak
Korak 2:
2: Korak Korak
Korak 9:
9:
Korak
Korak 1:
1: Korak 6:6:
Dostavljene
Dostavljene Dostavljeni Parlamentima
Parlamentima dostavljeni
dostavljeni
Dostavljene
Dostavljene instrukcije
instrukcije za
za Dostavljeni zahtjevi
zahtjevi
popunjene
popunjene tabele
tabele Korak
Korak 4:
4: nacrti
nacrti budžeta
budžeta ii popratna
popratna
budžetske
budžetske korisnike
korisnike br.1
br.1 budžetskih
budžetskih korisnika
korisnika
pregleda
pregleda prioriteta
prioriteta Usvojen
Usvojen Dokument
Dokument dokumentacija
dokumentacija
budžetskih
budžetskih korisnika
korisnika okvirnog
okvirnog budžeta
budžeta od
od
strane
strane Vlade/Vijeća
Vlade/Vijeća Korak
Korak 7:7:
Ministara
Ministara Konsultacije
Konsultacije sa
sa
budžetskim
budžetskim
korisnicima
korisnicima

JAN FEB MAR APR MAY JUN JUL AUG SEPT OCT NOV DEC

Januar: Juli:
Ministarstva finansija dostavlja Instrukcije za Ministarstva finansija dostavljaju Instrukcije
budžetske korisnike br. 1 „Budžetski za budžetske korisnike br. 2 „Početna
kalendar i smjernice za popunjavanje tabela budžetska ograničenja i smjernice za izradu
pregleda prioriteta budžetskih korisnika“ budžetskih zahtjeva” svim budžetskim
svim budžetskim korisnicima. korisnicima.
Izrada budžeta: dvosmjerni proces
(ne samo odgovornost Ministarstva finansija)
Od vrha ka dnu (Ministarstvo finansija i Vlada):
• Određivanje ukupnog nivoa budžeta
• Prioritetne politike zemlje
• Gornje granice rashoda budžetskih korisnika

Od dna ka vrhu (resorna ministarstva i budžetski

korisnici):
• Izrada i revidiranje programa u cilju ostvarivanja
rezultata prioritetnih državnih i sektorskih politika
• Određivanje sredstava potrebnih za sprovođenje
programa
• Određivanje mjera/ciljnog učinka
Korak 1: slanje Budžetskih instrukcija br. 1

• Šalju se budžetskim korisnicima na početku

budžetskog ciklusa (januar).
• Sadrže godišnji budžetski kalendar sa ključnim
zadacima, odgovornostima i rokovima.
• Pomažu akterima da planiraju svoje ulazne
elemente i aktivnosti.
• Sadrže obrazac i upute za izradu tabela pregleda
prioriteta budžetskih korisnika koje predstavljaju
početne zahtjeve za sredstvima.
Korak 2: tabele pregleda prioriteta
budžetskih korisnika
• Pružaju ulazne elemente budžetskih korisnika ‘od dna ka
vrhu’ u svrhu izrade DOB-a u programskom formatu;
• Omogućavaju budžetskim korisnicima da pregledaju i
odrede:
–prioritete i učinak postojećih programa
–prijedloge nove visokoprioritetne potrošnje
–potencijalne opcije uštede na programima
• Predstavljaju inicijalne zahtjeve za sredstvima za narednu
budžetsku godinu i dvije sljedeće budžetske godine;
• Pregled i analizu vrše analitičari za budžet Ministarstva
finansija
Korak 3: Globalni okvir fiskalnog bilansa i
politika
• Pripremaju DEP i OMA, u suradnji ministarstavom finansija
• Usvaja Fiskalno vijeće
• Sadrži srednjeročne makroekonomske pretpostavke,
prognoze i rizike
• Sadrži srednjoročnu fiskalnu strategiju uključujući:
–Projekcije prihoda
–Usaglašenu raspodjelu prihoda
–Usaglašeni primarni fiskalni bilans
• Daje preporuke o prioritetima u cilju jačanja sektora javnih
finansija u BiH
• Usvaja se do 31 maja svake godine
Korak 4: Dokument okvirnog budžeta (DOB)

• Ukratko predstavlja vladinu ekonomsku politiku i

fiskalnu strategiju
• Predstavlja srednjeročni okvir rashoda;
–Određuje prioritete za potrošnju
–Početna budžetska ograničenja i procjene
unaprijed
• Pruža osnovu za izradu godišnjeg budžeta:
–DOB je u stvari preliminarni nacrt budžeta
• Sadrži konsolidovane fiskalne tabele (za svaki
nivo)
Korak 5: Budžetske instrukcije br. 2

• Obavještavaju budžetske korisnike o gornjim

granicama rashoda (budžetskim plafonima) i
odobrenim novim prijedlozima visokoprioritetne
potrošnje;
• Daju upute za ispunjavanje zahtjeva budžetskih
korisnika
• Šalje ih ministar finansija odmah nakon usvajanja
DOB-a
• Sadrže Bilans tabelu budžetskog korisnika, koju je
potrebno ispuniti
• Daje smjernice za prezentaciju informacija u
programskom formatu
Korak 6: zahtjevi budžetskih korisnika

• Sadrže zahtjeve za sredstvima budžetskih korisnika

izložene po ekonomskoj klasifikaciji i u
programskom formatu
• Ne smiju premašivati budžetsko ograničenje
sadržano u Budžetskim instrukcijama br. 2
• Pregled i analizu vrše budžetski analitičari pri
Ministarstvu finansija, i to sa aspekta:
–poštovanja ograničenja
–usklađenosti sa prioritetnim politikama Vlade
–tačnosti procjene troškova
–Učinak programa
Korak 7: rasprave sa budžetskim
korisnicima
• Zvanične rasprave između ministara/rukovodilaca
budžetskih korisnika i pomoćnika ministra za sektor za
budžet (ili ministra finansija)
• Mogućnost za budžetske korisnike da daju dodatna
obrazloženja i objašnjenja svojih zahtjeva za sredstvima
• Mogućnost za Vladu da razmotri sve posebne slučajeve
hitnih i nepredviđenih zahtjeva za sredstvima
• DEP/OMA ažuriraju makro-fiskalne prognoze u ovom
periodu i Fiskalno vijeće usvaja sve amandmane na
Globalni okvir fiskalnog bilansa i politika.
Korak 8: Vlada usvaja nacrt budžeta

• Vlada zvanično usvaja nacrt budžeta

• Na državnom nivou, budžet se podnosi
Predsjedništvu
• Nakon usvajanja, konačne gornje granice rashoda
(budžetska ograničenja) se šalju budžetskim
korisnicima
Korak 9: Parlamentu podnesen prijedlog budžeta

• Parlamentu bi se trebala dostaviti sveobuhvatna

budžetska dokumentacija u cilju jačanja
odgovornosti i transparentnosti
• Ove informacije bi trebale sadržavati:
- dokumentaciju programskog budžeta u
kojoj su priložene sveobuhvatne informacije o
ciljevima, troškovima i planiranim rezultatima
budžetskih sredstava na programskoj osnovi; i
- Bilans tabelu budžetskog korisnika koja bi
trebala davati objašnjenje za varijacije odobrenih
budžetskih sredstava iz godine u godinu.
Korak 10: Parlament usvaja budžet

• Razmatranje od strane komisije/odbora za budžet i

finansije
• Javne rasprave o budžetu sa
komisijama/odborima bi trebale da uzmu u obzir
da:
–Postave pitanja ministrima o politici Vlade
–Postave pitanja rukovodiocima programa o
operativnoj efikasnosti i efektivnosti programa