BAB 7

CABARAN HUBUNGAN
ETNIK DI MALAYSIA
CTU553 HUBUNGAN ETNIK emkay@salam.uitm.edu.my
©MahyuddinKhalid&AshrofZaki,
©MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM
UiTM emkay@salam.uitm.edu.my
PENGENALAN
2

Hasil Pembelajaran 7.1

HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
MALAYSIA
• Mengenalpasti asas hubungan
antara etnik-etnik di Malaysia
• Mengenalpasti cabaran- 7.2 FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
cabaran hubungan etnik di KANDUNGAN BAB 7
Malaysia CABARAN
CABARAN
7.3
• Menghuraikan isu-isu penting HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
dalam konteks cabaran
hubungan etnik di Malaysia
7.4 FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
• Menjelaskan faktor-faktor
pembinaan dan acuan jati diri
rakyat Malaysia

©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
3

 Kesepakatan 3 etnik terbesar negara ketika Persekutuan HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada tahun 1957 MALAYSIA
MALAYSIA
membolehkan rakyat menikmati kuasa politik yang sama
rata dengan dasar perkongsian kuasa. FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
 Begitu juga dasar pengagihan kekayaan, pembangunan
masyarakat yang adil di sisi undang-undang, amalan CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
demokrasi serta kontrak sosial di antara kepelbagaian kaum
menghasilkan keharmonian masyarakat Malaysia.
FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
 Konsep perkongsian kuasa, pengagihan pendapatan negara
secara adil, peluang pendidikan yang sama di antara kaum,
kebebasan beragama yang dijamin oleh perlembagaan
negara, perlindungan terhadap kaum minoriti serta dasar-
dasar yang lain, telah dapat menjamin keharmonian rakyat
berbilang kaum dan etnik di negara kita.
©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
4

HUBUNGAN ETNIK DI SEMENANJUNG MALAYSIA HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
HUBUNGAN ETNIK DI
ETNIK D
D
MALAYSIA
MALAYSIA
MALAYSIA
Zaman Penjajahan
• Penjajahan meninggalkan kesan mendalam terhadap hubungan etnik dan FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
pembangunan politik Malaysia
• Melalui penjajahan Inggeris, wujud masyarakat perlbagai etnik melalui
kemasukan orang Cina dan India sebagai buruh CABARAN
CABARAN
• Mereka diasingkan dengan penduduk tempatan dari segi pekerjaan, tempat HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
tinggal dan sistem persekolahan, dan menyukarkan untuk berinteraksi sesama
kaum.
• Penjajahan Jepun pula mengamalkan dasar pembahagian yang jelas antara FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
kaum menyebabkan meningkatnya perasaan permusuhan dan akhirnya
mencetuskan pergaduhan antara kaum.

Selepas Perang
• Hubungan etnik dirumitkan lagi dengan penubuhan Malayan Union yang
ditolak oleh Melayu dan diterima oleh kaum Cina dan India terutama
berkaitan dengan isu kewarganegaraan.
©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
5

Zaman Darurat hingga Pembentukan Malaysia HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
HUBUNGAN ETNIK DI
ETNIK D
D
• Menjadi semakin rumit selepas darurat diisytiharkan terutama antara kaum MALAYSIA
MALAYSIA
MALAYSIA
Melayu dan Cina
• Semakin teruk selepas British memperkenalkan rancangan penempatan semula
yang membataskan pergaulan kaum Melayu yang ditempatkan di kampung FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
Melayu dan Cina di kampung Baru
• Isu utama politik ketika ini seperti penguasaan ekonomi oleh golongan pendatang,
CABARAN
CABARAN
penglibatan Cina dalam politik Tanah Melayu serta perjuangan etnik
mempertahankan budaya, bahasa dan pendidikan. HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
• Penyatuan etnik dipupuk melalui dasar-dasar kerajaan berkaitan pendidikan dan
ekonomi serta kerjasama politik melalui Perikatan
FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
Hubungan Etnik Masa Kini
• Pelaksanaan dasar-dasar awam kerajaan berkaitan sosial, pendidikan dan ekonomi
bagi mengukuhkan hubungan etnik di Malaysia.
• Antaranya melalui Majlis Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional, Dasar
Pendidikan Kebangsaan, Gagasan 1Malaysia, Rancangan-Rancangan Ekonomi dan
sebagainya.

©eMKAy
HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
6

Sabah HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
HUBUNGAN ETNIK DI
ETNIK D
D
MALAYSIA
MALAYSIA
MALAYSIA
• Hubungan etnik dicorakkan oleh penempatan penduduk bumiputera dan bukan
bumiputera serta Bumiputera bukan Islam dan Bumiputera Islam.
• Sistem penempatan dibentuk melalui sistem kepercayaan di kalangan penduduk; FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
Bumiputera Islam(Bajau,Idahan,Iranun,Sulu,Bisaya,Melayu-Brunei dan Orang Sungai)
dan Bumiputera bukan Islam(Dusun,Murut,Rungus)
• Mengamalkan hubungan etnik yang harmoni kerana penduduk meletakkan keutamaan
CABARAN
CABARAN
kebudayaan dalam urusan kehidupan bermasyarakat berbanding pembezaan
keagamaan serta ikatan kekeluargaan yang lebih kuat berbanding agama. HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK

Sarawak
FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
• Brooke mengamalkan dasar mengasingkan kumpulan etnik mengikut kepentingan
kepada pentadbiran British di Sarawak
• Perhubungan antara etnik-etnik berasaskan ekonomi.
• Mengasingkan setiap kumpulan etnik di Sarawak mengikut petempatan dan pekerjaan
yang berlainan bagi mengelakkan pertelingkahan dan pertumpahan darah yang
membawa kepada pengenalan etnik berdasarkan tempat tinggal.
• Perhubungan etnik semakin baik melalui perkahwinan campur, toleransi agama,
kesedaran melalui pendidikan dan sebagainya

©eMKAy
KEPERLUAN MEWUJUDKAN HUBUNGAN ETNIK
7

HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
Fitrah MALAYSIA
MALAYSIA
kemanusiaan

FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK

CABARAN
CABARAN
Keperluan HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
Elak dari
bergantung Tuntutan
dengan Hubungan keagamaan
kuasa luar
Etnik FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

Memenuhi
keperluan
hidup

©eMKAy
FAKTOR KONFLIK
MASYARAKAT
MALAYSIA

HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
• Perbezaan dalam unsur-unsur kebudayaan seperti bahasa, MALAYSIA
MALAYSIA
agama dan adat resam.
• Timbulnya jarak sosial antara anggota masyarakat kerana FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
kurang interaksi.
• Perbezaan pekerjaan dan tempat tinggal.
CABARAN
CABARAN
• Prasangka dan prejudis yang menebal. HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
• Keengganan anggota masyarakat untuk membuka dunia sosial
kepada masyarakat lain dan kecenderungan untuk
FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
mengekalkan identiti masing-masing.
• Dominasi sesuatu kaum dalam bidang-bidang tertentu seperti
politik atau perniagaan.
• Bilangan anggota masyarakat majoriti dan minoriti lebih
kurang sama.

©eMKAy
 CABARAN
HUBUNGAN
ETNIK

HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
MALAYSIA
POLITIK

FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK

EKONOMI CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
SOSIAL

AGAMA DAN
BUDAYA
©eMKAy
 POLITIK
10

 Politik Perkauman: HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
 Setiap kaum di Malaysia diwakili oleh parti politik MALAYSIA
MALAYSIA

masing-masing.
 Menyuara, menjaga serta memperjuangkan kepentingan FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK

dan kelangsungan kaum masing-masing.

 Sukar menerima pemimpin dari kaum lain. CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
 Mengukuhkan semangat perkauman yang menebal.

FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

©eMKAy
 EKONOMI
11

 Dominasi Sektor Ekonomi: HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
 Jurang yang luas dari segi penguasaan ekonomi dan MALAYSIA
MALAYSIA

ketidakseimbangan pendapatan.
 Tiap-tiap etnik berusaha untuk mendapatkan hak dan FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK

keuntungan yang lebih besar daripada pertumbuhan

ekonomi dan peluang ekonomi yang wujud. CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
 Perbezaan Pekerjaan:
 Menghalang interaksi yang lebih kerap. FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
 Interaksi berlaku di kalangan etnik yang sama.
 Semangat perkauman terus menebal.

©eMKAy
 SOSIAL
12

 Pemisahan Fizikal
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
 Akibat dasar pecah perintah British. MALAYSIA
MALAYSIA
 Merenggangkan hubungan dan menyukarkan interaksi.
 Memperkuatkan perasaan kekitaan dan etnosentrisme. FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
 Sistem Pendidikan yang Berasingan
 Setiap golongan etnik mempunyai sistem pendidikan yang tersendiri CABARAN
CABARAN
 Sistem persekolahan yang memisahkan pelajar mengikut bahasa HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
ibunda menyebabkan interaksi berkisar dikalangan etnik sendiri sahaja
 Polarisasi dalam Kalangan Pelajar FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
 Keterasingan di peringkat sekolah rendah, kerenggangan di sekolah
menengah serta di Institusi Pengajian Tinggi menyukarkan proses
hubungan etnik di Malaysia
 Kontrak Sosial
 Kontrak Sosial yang menjadi asas dalam pembinaan masyarakat
Malaysia seringkali di pertikaikan
©eMKAy
 AGAMA, ADAT ISTIADAT & BUDAYA
13

 Setiap etnik mempunyai agama, adat istiadat HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
bahasa dan kebudayaan yang berlainan: MALAYSIA

 Mudah terjadinya konflik. FAKTOR

FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
 Setiap kaum terus menebal dengan bahasa dan
kebudayaan mereka sendiri. CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
 Mengutamakan anggota dari etnik yang sama
dalam mendapatkan pekerjaan, memilih sahabat FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
dan mencari teman hidup.

©eMKAy
FAKTOR KEJAYAAN
PEMBINAAN
MASYARAKAT
MALAYSIA

14

FAKTOR KEJAYAAN PEMBINAAN MASYARAKAT MALAYSIA

HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
MALAYSIA

FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK

CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK

FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

©eMKAy
POLITICAL
POLITICAL WILL
WILL

15

 Pemimpin ada niat untuk menginstitusikan HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
hubungan etnik. MALAYSIA
MALAYSIA

 Niat ini dicetuskan oleh kesedaran tentang

FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
pentingnya hubungan etnik.
 Dari sini akan tercetus kemahuan serta aktiviti CABARAN
CABARAN
dalam bentuk pelan tindakan yang berkesan. HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK

FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

©eMKAy
CRITICAL
CRITICAL MASS
MASS

16

 Adanya badan induk yang menjadi faktor HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
pemangkin kepada semua program hubungan MALAYSIA

etnik dan integrasi yang melibatkan critical mass FAKTOR

FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
seperti Jabatan Perpaduan Negara & Integrasi
Nasional (JPNIN) dan Institut Kajian & Latihan CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
Integrasi Nasional (IKLIN).
FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

©eMKAy
KEKUKUHAN
KEKUKUHAN EKONOMI
EKONOMI

17

 Faktor ekonomi memainkan peranan penting HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
dalam menentukan kejayaan hubungan etnik di MALAYSIA

Malaysia. Pengajarannya ialah peristiwa 13 Mei FAKTOR

FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
1969.
 Hubungan etnik dan integrasi hanya boleh CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
terhasil jika keperluan asas untuk survival
manusia dipenuhi. FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

©eMKAy
PERANAN
PERANAN ISLAM
ISLAM

18

 Islam telah memberi pengaruh yang mendalam HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
dalam pertumbuhan dan perkembangan MALAYSIA

Tamadun Malaysia. FAKTOR

FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
 Dengan majoriti penduduk beragama Islam,
maka sewajar Islam menjadi asas hubungan CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
etnik dan integrasi nasional kerana ia serasi
dengan majoriti penduduk dan minoritinya. FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

 Sebagai agama rasmi, Islam mestilah dihormati

kerasmiannya namun ia tidak menghalang
kebebasan beragama.

©eMKAy
SHARED
SHARED VISION
VISION

19

 Mestilah mempunyai visi yang sama tentang HUBUNGAN

HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
hala tuju dan hasil integrasi yang diingini. MALAYSIA

 Gagasan 1Malaysia dan Wawasan 2020 harus FAKTOR

FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
dijadikan salah satu paksi terpenting pada
keseluruhan gagasan hubungan etnik dan CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
integrasi nasional negara ini.
FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

©eMKAy
PENGGUNAAN
PENGGUNAAN SAINS
SAINS DAN
DAN TEKNOLOGI
TEKNOLOGI

20

HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
MALAYSIA
MALAYSIA
 Penggunaan Mykad untuk mengatasi masalah
imigresen, interaksi virtual dengan penggunaan FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
teknologi tanpa wayar 3G, penerbangan yang
lebih murah daripada Air Asia dan rangkaian CABARAN
CABARAN
HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
sosial seperti Facebook dapat menangani
masalah hubungan etnik dan integrasi nasional. FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN

©eMKAy
PENGUKUHAN
21

 Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik di Malaysia

HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK DI
D
 Huraikan TIGA (3) ciri asas untuk mengurangkan masalah polarisasi MALAYSIA
MALAYSIA
kaum yang terdapat dalam Dasar Kebudayaan Kebangsaan
 Bincangkan TIGA (3) kesan pengabaian hubungan antara etnik dalam FAKTOR
FAKTOR KONFLIK
KONFLIK
menjalinkan perpaduan dan keharmonian masyarakat Malaysia.
 TIGA (3) pengajaran akibat daripada peristiwa 13 Mei 1969. CABARAN
CABARAN
 TIGA (3) cabaran pembentukan masyarakat berintegrasi di Malaysia. HUBUNGAN
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
 Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik.
FAKTOR
FAKTOR KEJAYAAN
KEJAYAAN
 Huraikan TIGA (3) Dasar Negara dalam menyelesai cabaran hubungan
etnik.
 Jelaskan TIGA (3) pelan tindakan dalam menangani masalah
perpaduan di kalangan masyarakat.

©eMKAy