( Palabuuan)

Pag-aaral

ng mga morpema ng isang wika at ng pagsama-sama ng mga ito upang makabuo ng salita. sa pagbuo ng mga salita sa pamamagitan ng ibat ibang morpema

Pag-aaral

 Pinakamaliit

na yunit ng isang salita na nagtataglay ng kahulugan. isang salitang-ugat o isang

Maaaring

panlapi

[ma] unlapi (marami)

[kahoy] salitang-ugat * Maraming kahoy

Babae Isang

salitang-ugat

morpema lamang

 Ang

morpemang binubuo ng isang ponema

[ -a ]
Halimbawa:

- propesora - doktora - kapitana

* dentista * pilota

 Ang

morpemang binubuo ng panlapi

Ang mga panlapi ay may kahulugang taglay, kayat bawat isa ay isang morpema. Di-malayang mga morpema

Halimbawa:

Um-/-um pagganap sa kilos ng isinasaad ng salitang-ugat tumalon umahon

Umawit Tumakbo

 Ang

morpemang binubuo ng salitang ugat

Salitang

panlapi

payak, mga salitang walang

Halimbawa: Anim Basa

Sayaw
Iyak isip

 Morpemang

may kahulugang

leksikal
Morpemang

may kahulugang pangkayarian

Halimbawa:
Kaawa-awa

ang mga biktima ng flash

flood.

 Ang

isang morpema ay maaaring magbago ng anyo dahil sa impluwensya ng kaligiran.

[pang-]
alomorp:

* [pang-] * [pam-] * [pan-]

 Ginagamit

kung ang inuunlaping salita ay nagsisimula sa /b/ at /p/

Halimbawa:

Pang + Pang + Pang + Pang +

bata = boksing = paaralan = pito =

pambata pamboksing pampaaralan pampito

 Ang

salitang inuunlapian ay nagsisimula sa /d,l,r,s,t/

Halimbawa:
Pang

+ dasal Pang + laro Pang + saya Pang + tulog

= = = =

pandasal panlaro pansaya pantulog

 Ang

salitang inuunlapian ay wala sa alinmang nabanggit ( /a, e, I , o, u at iba pa )

Halimbawa:

Pang + araro Pang + kamay Pang + walis

= = =

pang-araro pangkamay pangwalis

Anumang pagbabago sa karaniwang anyo ng isang morpema dahil sa impluwensya ng kaligiran nito.

Pagbabagong

nagaganap sa /ng/ sa pusisyong pinal dahil sa impluwensya ng ponemang kasunod nito.

 Ang

// ay nagiging /n/ o /m/ o nananatiling // dahil sa kasunod na tunog.

Halimbawa:

Pang + Pang + Pang + Pang + Pang +

pamilya barkada dikit taksi hula

= = = = =

pampamilya pambarkada pandikit pantaksi panghula

 Bukod

sa pagbabagong nagaganap sa ponemang // ayon sa punto ng artikulasyon ng kasunod na tunog, nawawala pa rin ang unang ponema ng nilalapiang salita dahil sa ito ay inaasimila o napapaloob na sa sinusundang ponema.

Halimbawa:

Pang + palo Pang + tali

= =

pampalo = pamalo pantali = panali

 May

mga ponemang nababago o napapalitan sa pagbubuo ng mga salita.

/d/

/r
marapat marunong laparan tawirin

Halimbawa: Ma- + dapat Ma- + dunong Ladad +- an Tawid + -in

/h/
Halimbawa: tawa + /-han/

/n/
tawahan

/o/
Halimbawa:

/u/
dugo + an mabango duguan mabangung-mabango

 Kapag

ang salitang-ugat na nagsisimula sa /l/ o /y/ ay ginitlapian [-in], ang /l/ o /y/ ng salitang-ugat at ang /n/ ng gitlapi ay nagkakapalit ng pusisyon.

Halimbawa:

-in + lipad -in + yaya Atip + -an Tanim + -an

nilipad niyaya atipan taniman

aptan tamnan

Itoy nagaganap kapag ang huling ponema ng salitang-ugat na hinuhulapian ay nawawala. Halimbawa:
bukas dakip + -an + -in = = bukasan dakipin = = buksan dakpin

 May

mga salitang nagbabago ng diin kapag nilalapian. Maaaring malipat ng isa o dalawang pantig ang diin patungong huling pantig o maaaring malipat ng isang pantig patungong unahan ng salita.

Halimbawa:

Basa + -hin Ka+ sama + -han Laro + -an

basahin kasamahan laruan (lugar)

Maraming salamat