Thuyt hnh vi trong qun l ca Herbert A.

Simon
Herbert A.Simon (ngi M) nguyn l mt gio s tin s ging dy nhiu
trng i hc M trong nhng nm 50 th k XX, v t 1961 n 1965 l Ch tch Hi
ng khoa hc x hi M. ng chuyn v khoa hc my tnh v tm l hc, tng nghin
cu v khoa hc nh lng trong kinh t, l mt trong nhng ngi tin phong trong hot
ng v tr thng minh nhn to (my tnh c kh nng t duy).
Tip , ng chuyn sang nghin cu v khoa hc qun l vi hng lot cng trnh:
Hnh vi qun l (1947), Qun l cng cng (1950), L lun v quyt sch trong kinh t
hc v khoa hc hnh vi (1959), Khoa hc v nhn cng (1969), Vic gii quyt nhng
vn v con ngi (1972), Cc m hnh khm ph (1977), M hnh t duy (1979), Cc
m hnh v qun l c gii hn (1982), L phi trong cc cng vic ca con ngi
(1983)... Vi cc cng hin , ng c tng gii thng Nobel v kinh t t nm
1978.

T tng qun l ca Simon c th rt ra qua cc ni dung chnh nh sau:

1. Ct li ca qun l l ra quyt nh (quyt sch). Quyt sch qun l gm cc vic:
hoch nh k hoch, la chn phng n hnh ng, thit lp c cu t chc, phn nh
trch nhim v quyn hn, so snh tnh hnh thc t vi k hoch, la chn phng php
kim tra, qun xuyn cc mt k hoch, t chc v iu khin i vi mi cp qun l v
mi mt ca qu trnh qun l. Quyt sch gn nh ng ngha vi qun l.
Cc quyt nh qun l c chia thnh 2 nhm ln: Quyt nh gi tr bao qut l cc

quyt nh v cc mc tiu cui cng; quyt nh thc t l nhng quyt nh lin quan
n vic thc hin cc mc tiu (nh gi thc t). S phi hp 2 loi quyt nh c
coi l trng tm ca cng vic qun l. Mt quyt nh qun l ch c coi l c gi tr
khi cha ng cc yu t thc t, kh thi. l quyt nh "hp l - khch quan" ch
khng phi l quyt nh "hp l - ch quan" (ti u hon ho).
2. Quyt sch c cu thnh qua 4 giai on c lin h vi nhau: thu thp v phn tch
thng tin kinh t - x hi; thit k cc phng n hnh ng la chn; la chn mt
phng n kh thi; thm tra nh gi phng n chn b sung hon thin.
Simon cho rng, mi hot ng trong ni b mt t chc c th chia ra 2 loi ng vi 2
loi quyt sch: hot ng din ra nhiu ln cn c quyt sch theo trnh t, v hot
ng din ra ln u cn c quyt sch khng theo trnh t. Cn c gng nng cao mc
trnh t ha quyt sch tng cng h thng iu khin c hiu qu, ng thi tng
cng h thng iu ha, phi hp ca t chc. Quyt sch phi trnh t mang tnh sng
to, khng c tin l song da vo tri thc v phng php sn c x l, trong c s
vn dng kinh nghim. S phn chia 2 loi quyt sch ch l tng i.
3. Thng qua mt h thng mc tiu - phng tin thng nht hot ng. l s kt
hp gia ngi v my (in t) hoch nh quyt sch; c th khc phc tnh trng
thiu tri thc v thng tin bng mng thng tin nhiu knh theo 2 chiu.
4. La chn phng thc tp quyn hay phn quyn trong vic ra quyt sch vi chc
trch v quyn hn r rng. Nh vic t ng ha quyt sch theo trnh t, vic x l cc
vn c lin quan bng phng thc tp quyn tr nn hp l, gim bt s can thip ca

cp trung gian i vi cng vic ca cp c s. Song, phng thc khng th s dng

trong mi tnh hung; cn phi ngh ti nhn t kch thch, lm cho quyt sch c th huy
ng c mi ngi n lc thc hin. Hnh thc t chc trong tng lai vn phi l h
thng cp bc gm 3 cp: cp sn xut v phn phi sn phm, cp chi phi qu trnh
quyt sch theo trnh t, cp kim sot qu trnh hot ng ca c s. Cn phn quyn ra
quyt nh, to ra "vng chp thun hp l" i vi quyn t ch ca cp di.
Nhn chung, t tng qun l ca Simon chu nh hng su sc t duy phi logic ca
C.I.Barnara v nhiu mt; song c bc pht trin, nh: a ra tin ca quyt sch,
coi quyn uy l mt phng thc nh hng n t chc, phn tch c th vn cn bng
t chc (trong cc loi t chc kinh doanh, chnh ph v phi li nhun). im ni bt
trong t tng qun l ca Simon l nhn mnh "qun l chnh l quyt sch" v t nn
mng l lun cho vic hoch nh quyt sch mt cch khoa hc, coi s tip cn hnh vi
ng x l cha kha gii quyt vn v qun l hin i.
Gii hc thut qun l phng Ty cng c kin cho rng, l lun quyt sch ca Simon
c mt s hn ch trong m thc quyt sch phi trnh t; trong vic cn bng bn ngoi t
chc (thch ng vi mi trng bn ngoi); trong tnh chin lc ca t chc... Nhng
hn ch s c cc thuyt qun l khc trong trng phi hin i b sung v pht
trin.