Proizvodnja goveeg mesa

- proizvodnja mesa se odvija istovremeno s uzgojem

- za razliku od proizvodnje mlijeka koja se odvija nakon
to je ivotinja postigla odreeni stupanj razvoja
- imbenici o kojima ovisi organizacija proizvodnje goveeg
mesa:
- koliina i kvaliteta krme s obzirom na hranidbeni sastav
- odnos izmeu cijene mesa i cijene krme (posebice
cijene koncentrata)
- odnos izmeu cijene mlijeka i mesa (utjecat e na veu
ili manu upotrebu teladi za proizvodnju mesa)

Proizvodnja goveeg mesa

- zahtjevi trita s obzirom na teine i kategorije zaklanih
goveda
- glavne osobine u proizvodnji mesa:
- porodna teina
- prirast
- zavrna teina
- klaonika svojstva
(teina polovica, randman, postotak i udjeli miinog,
masnog i kotanog tkiva, organoleptike osobine mesa)

Proizvodnja goveeg mesa

- proizvodnja goveeg mesa temelji se na sposobnosti
ivotinja da rastu
- tov se temelji na zakonitostima rasta:
- rast je poveanje tjelesne mase (miia, kosti, tkiva,
organa) u odreenom vremenskom (dobnom) intervalu
- tov je intenziviranje nakupljanja biomase u nekoj fazi
ivota
- obavlja se istovremeno na ivotinji, a zavrava
klanjem ivotinje
- to je vie tovljenika to je vea koliina proizvedenog
mesa
3

Proizvodnja goveeg mesa

- intenzitet prirasta ovisi o:
-

spolu ivotinje
pasmini
dobi
genetskoj osnovici
vanjskim imbenicima

Intenzitet i kapacitet rasta

Intenzitet rasta je
- mjerilo brzine rasta (prirast)
- odreen genetskim faktorima
Kapacitet rasta je
- maksimalno mogui ostvareni rast u tjelesnoj masi ili
tjelesnom okviru
- odreen genetskim faktorima

Intenzitet i kapacitet rasta

Proizvodni kapacitet za meso ovisi o:
- genetskoj osnovici (kapaciteta i intenzitet rasta)
- ekolokim imbenicima tijekom uzgoja i tova
O maksimalnom proizvodnom kapacitetu rasta doznajemo
tek kad je grlo zavrilo rast i razvoj
(u dobi od 5-6. god)
Procjena maksimalnog kapaciteta rasta vri se na temelju:
- porodne teine
- intenziteta rasta (dnevnog prirasta)
- ostvarenog prirasta u pojedinim dobnim razdobljima
6

Proizvodnja goveeg mesa

*Nasljedni udjeli:
- za porodnu teinu je 0,30-0,40
- za zavrnu teinu je oko 0,80
- Selekcija na veu porodnu teinu
- nee dovesti do poeljnih rezultata, jer e se pojaviti
gubici uslijed vee uestalosti tekih telenja
(visoka genetska korelacija izmeu porodne teine i
tekoa pri telenju, rG = 0,6 0,7).

Utjecaj pasmine i spola

Utjecaj pasmine na brzinu rasta:
- Ranozrele pasmine intenzivniji rast, ali manji
kapacitet rasta (krai val rasta)
- Kasnozrele pasmine sporiji rast, ali rast traje due
(vei val rasta)
Utjecaj spola na rast:
- na rast tjelesnih tkiva
- na sastav trupa
- na raspored tkiva u trupu

Utjecaj naina ishrane

Nain ishrane utjee na:
- teinu polovica
- postotak miinog tkiva
- postotak masnog tkiva
- moe se primijeniti:
- visoki tretman hranidbe
- umjereni do visok tretman hranidbe
- umjereni tretman hranidbe

Oblici tova goveda

U proizvodnji goveeg mesa se prema starosti grla

moe primjenjivati:

a) Mesni tov
- tov teladi i junadi
- odvija se tijekom procesa rasta
- potrebno je manje hrane za 1 kg prirasta
b) Masni tov
- tov odraslih goveda
- rast je pri kraju ili je zavren
- prirast se ostvaruje prirastom masnog tkiva
- potrebno je vie hrane za 1 kg prirasta
10

Tipovi mesnog tova goveda

Tov teladi za bijelo meso
Tov teladi koncentratima
Tov mlade junadi (baby beef)

11

Tov teladi za bijelo meso

Meso je posebne kvalitete
Proizvodnja je skupa
Namijenjena je tritu za potroae vieg standarda
Ope karakteristike tova
- starost teladi na kraju tova 2-3- mjeseca
- prosjena teina 150-180 kg
- tov traje u prosjeku 95-100 dana

12

Tov teladi za bijelo meso

Organizacija tova:
- telad ulazi u tov u dobi od 10-14 dana
(prosjene teine 45-50 kg)
- smjetaj teladi u tovilite
(individualni boksovi)
- poeljan je sustav all in all out
(istovremeni ulaz i izlaz tovne skupine)
- obvezan pregled zdravstvenog stanja teladi i terapija
vitaminima A,D,E i K
13

Tov teladi za bijelo meso

Hranidba teladi
- napajanje punomasnim ili regeneriranim mlijekom
- obrono 2-3 puta dnevno
- iz automatskih pojilica po volji

Sistem hranidbe:
- intenzivan kako bi se u to kraem vremenu postigli visoki
dnevni prirasti uz to manji utroak hrane
- tov je krai a kvaliteta mesa bolja
14

Tov teladi za bijelo meso

- regenerirano mlijeko u prahu
- na tritu se pojavljuje pod razliitim nazivima
- sadri:
- 27,6% surov. proteina
- 20,8% sur. masti
- 45,5% NET (ugljikohidrata)
- omjer pri pripravljanju:
- na poetku tova 1:8
- kasnije 1:4-5

15

Tov teladi za bijelo meso

Oekivani prosjeni dnevni prirasti
- 1,2 kg i vie
(muka telad 1,1-1,3 kg; enska 1,0-1,2 kg)
Kvaliteta trupa I-a klase
Randman oko 65%

16

Tov teladi za bijelo meso

Telad se dri na podu bez stelje
Na boju mesa utjee koncentracija eljeza u hrani
(ograniene koliine eljeza kako bi dobili bijelu boju
mesa)

17

Tov teladi koncentratom (debela telad)

Telad ulazi u tov
- teine 125 150 kg
- starosti 3 4 mjeseca
Tov traje do
- teine 220 250 kg (poetna)
- starosti 6 7 mjeseci (poetna)
Intenzivan tov
- visoki prirasti

18

Tov teladi koncentratom (debela telad)

Kvaliteta mesa
- izvrsna
Boja mesa
- neto tamnije od boje mesa teladi tovljenih za bijelo
meso
Cijena mesa
- neto nia od cijene mesa teladi tovljenih za bijelo
meso

19

Tov teladi koncentratom (debela telad)

Telad se smjeta u
- boksove po 10 grla
- svaki boks treba imati ispust s june strane
- povrina 2m2 po grlu
Stelja veinom duboka
- isti se jednom mjeseno
Faze tova:
- uvod u tov
- pravi tov
20

Tov teladi koncentratom (debela telad)

uvod u tov
- telad se poinje toviti pri teini od 120 150 kg
(nakon prestanka hranjenja mlijekom)
- telad jo nema razvijene predeluce
- navikavanje na hranidbu sijenom i silaom
- predeluci se moraju razviti prije intenzivnog tova
- obrok se poveava svaka tri dana
- koliina smjese (koncentrata) poveava se za o,3
kg dok se ne postigne konzumacija smjese od
- 1 kg koncentrata na 100 kg ive vage
- teladi je stalno na raspolaganju svjea voda
- traje 3 4 tjedna (20 30 dana)
21

Tov teladi koncentratom (debela telad)

pravi tov
- telad ima razvijene predeluce
- obrok se mijenja
- za 1 kg prirasta tele u prosjeku utroi
- 4,9 H.J.
- 580 g probavljivih bjelanevina
- dnevni prirast
- oko 1,2 kg
- teladi je stalno na raspolaganju svjea voda
- traje 11 12 tjedana
- telad postie zavrnu teinu od 250 kg

22

Tov mlae junadi (baby beef)

- junad se tovi do
- teine 400 550 kg
- starosti 12 18 mjeseci
- meso je dobre kvalitete
- bez veih naslaga loja, dobro mramorirano
- najvei randman

23

Tov mlae junadi (baby beef)

- za tov junadi potrebno je osigurati povrinu u boksu
- 4 m2 po grlu
- objekt treba biti to jednostavniji (jeftiniji)
- ako je otvorena staja za slobodno dranje
- maksimalno 70 grla u grupi
- podovi mogu biti
- ravni, sa steljom
- reetkasi (osim u dijelu leita)
- na svakih 10 junadi potrebna je
- jedna pojilica
24

Tov mlae junadi (baby beef)

- tipovi tova ovisno o hranidbi
- intenzivni
- iskljuivo smjesa uz minimalni dodatak voluminozne
hrane
- ekstenzivni
- hranidba voluminoznim krmivima uz minimalan
dodatak smjese
- kombinacija voluminozne i koncentrirane hrane
- tov svjeim ili siliranim repinim rezancima

25

Tov mlae junadi (baby beef)

- faze tova
- karantena
- predtov
- uvod u tov
- pravi tov

26

Tov mlae junadi (baby beef)

- karantena
- traje 15 dana
- telad se umjereno hrani mlijenom zamjenicom,
starterom i kvalitetnim sijenom
- prirast 0,5 kg/dan

27

Tov mlae junadi (baby beef)

- predtov
- traje 100 - 150 dana
- starost 7 8 mjeseci
- ulazna teina teladi 100 120 kg
- odlika faze:
- razvijanje predeludaca
- prilagodba intenzivnom nainu tova
- prirast 0,8 kg/dan
- za 1 kg prirasta potrebno
- 4,5 H.J.
- 500 g probavljivih bjelanevina
- na kraju predtova junad su teka oko 200 kg
28

Tov mlae junadi (baby beef)

- pravi tov
- traje oko 7,5 mjeseci
- starost grla oko 15 mjeseci
- obzirom na nain hranidbe sastoji se od 4 dijela:
I. dio
- traje 45 55 dana
- dnevni prirast 1,35 kg/dan
- zavrna teina oko 265 kg
II. dio
- traje 45 55 dana
- dnevni prirast 1,40 kg/dan
- zavrna teina oko 335 kg
III. dio
- traje 45 55 dana
- dnevni prirast 1,45 kg/dan
- zavrna teina oko 405 kg
IV. dio
- traje 45 55 dana
- dnevni prirast 1,40 kg/dan
- zavrna teina oko 450 - 500 kg

29

Tov starijih goveda

- ekstenzivan tov
- slabiji prirasti
- traje due, nije ekonomian
(due su angairana obrtna sredstva)
- ako su voluminozna krmiva ili nusproizvodi preraivake industrije
jeftini
- tov starijih goveda organizira se tako da se maksimalno iskoriste
navedena krmiva
- podruja panjaka
- iskoritavanje jeftine pane hranidbe
- na kraju tova se prelazi na koncentriranije obroke
- stariju junad za tov potrebno je kastrirati
- mirnije ivotinje
- negativni efekti kastracije - smanjenje
- intenzitet prirasta
- iskoritavanja hrane
30

Limousin govedo

Charolaise govedo

Romagnola govedo

Hereford govedo
Belgijsko bijelo-plavo
govedo
31

Simentalska junad

32