KOLEGJIGJILANI

OFERTA DHE PRCAKTIMI I

MIMEVE N KONKURRENC T
PLOT
Ushtrime java e VIII

Ass.Burim BERISHA

Prmbajtja
Tiparet e konkurrencs s plot
Maksimizimi i fitimit n tregjet me
konkurrenc t plot
Sjellja e oferts n periudha
afatshkurtra dhe afatgjata kur tregjet
jan n konkurrenc t plot.
Pareto efienca

Tiparet e tregut
Konkurrenca e plot karakterizohet nga nj sr veorish:
konkurencial
Ekzistenca nj numri t madh firmash n treg;
T gjitha firmat e nj dege shesin produkte me
karakteristika t njjta, produkte homogjene, pr
shembull grur, duhan, etj;
Blersit dhe shitsit jan t mirinformaur, kan njohuri
t plota pr mimet dhe produktet n treg;
Ekzistenca e lehtsis s hyrjes dhe daljes s firmave
nga dega. Firmat i lvizin burimet nga nj deg n tjetrn
pa pengesa ligjore, si patentat, liencat, etj.

Kurba e krkess n
konkurrenc t plot
Tipari m i rndsishm i konkurrencs

s
plot, q buron nga veorit e msiprme,
sht se firmat jan mimpranuese.
a) Krkesa e
blersve
individual

b) Krkesa dhe
oferta e tregut

D
Q

Blersi
A

euro

b) Krkesa q
ndeshin firmat
individuale n treg
P
D

5
euro

Firma A

A hasim konkurrenc t
plot n tregjet reale?
N botn reale sht e vshtir t haset n tregje
q i plotsojn t gjitha tiparet e konkurrencs s
plot.
Megjith konkurrenca e plot sht me rndsi t
studiohet pr kto arsye:
Ekzistojn tregje q afrohen konkurrencs s plot (pr
shembull, tregu i grurit).
Shum parashikime q bhen n baz t ktij modeli
vrtetohen edhe nga tregjet jokonkurrenciale.
5

Modeli i konkurrencs s plot shrben si baz

krahasuese pr modelet tjera t konkurrencs jo t plot.

Vendimet dhe oferta e firms n

nj periudh afatshkurtr
N kushtet kur mimi prcaktohet nga tregu dhe firma
mund t shes do lloj sasie me kt mim, lind pyetja:
cili sht niveli i prodhimit q zgjedh firma?
Pr t kuptuar m mir prgjigjen e ksaj pyetje rikujtojm
se:
Synimi themelor i do firme sht maksimizimi i fitimit.
Fitimi prfaqson diferencn midis
totale (TR) dhe kostos totale (TC).

ardhurave

Pr ekonomistt kostoja totale sht kostoja ekonomike

(oportune), pra prfshin koston e shprehur dhe at t
nnkuptuar.
Firma zgjedh at nivel prodhimi q maksimizon fitimin
e saj.

Kosto
totale
mesatare
ATC=TC/
Q

T
ardhurat
totale
TR=QxP

E ardhura
marxhin.

mimi

Fitimose
humbje

MR

=TR-TC

-4

-1

3.5

10

15

12

20

16

3.2

25

21

3.5

30

27

3.87

35

34

4.25

40

42

4.55

45

10

51

5.1

50

Sasia e
prodhimit

Kosto
totale

Kosto
marxhin.

TC

MC

-1

Maksimizimi i profitit
Firma do t zgjeroj prodhimin pr sa koh
MR>MC.
Maksimizimi i profitit ndodh n MR=MC.
P
ATC

MC

ATC

d=P=MR=AR

A
8
6

Maksimizimi i fitimit pr firmen

e cila merr vetem fitim normal

P
ATC

MC

ATC

d=P=MR=AR

Minimizimi i humbjes pr
firmn me humbje

P
ATC

MC

ATC
AVC

3.5
2
1.5

d=P=MR=AR

F
6

10

Kurba e oferts s firms

do pik e MC mbi pikn e mbylljes, ku
P=AVC, paraqet pik t mundshme t prerjes
me MR dhe, njkohsisht, paraqet edhe
kurbn e oferts.
P
ATC

MC

P3
P2

P1

AVC

P4

d4

b
a
q1

q2

ATC

q3 q4

d3
d2
d1

11

Kurba e oferts s degs

Kurba e oferts s degs paraqet shumn
horizonta t kurbave t firmave individuale.
Sa m shum firma, kurba bhet m e
pjerrt apo m elastike ndaj mimit.
Firma
A
P
P2

Firma
B
SA

P1

SB

P2

P1

P1

Stregut
P2
P1

Q
10 20

Dega

Sc

P2

Q
10 20

Firma C

5 20

Q
25
60

12

Sjellja e firms dhe e degs n

periudha afatgjata
Pr t analizuar dhe kuptuar m mir sjelljen e firms
dhe t degs, sht e nevojshme t dallojm tri periudha
kohore t mundshme t ekuilibrit t tregut:
Ekuilibri momental, ku oferta sht fikse.
Ekuilibri afatshkurtr, ku firmat mund t rrisin prodhimin,
megjithse kapitali mbetet i pandryshuar.
Ekuilibri afatgjat, ku t gjith faktor e prodhimit mund t
ndryshojn.

13

Ekuilibri momental

Ekuilibri afatshkurter

P
S

S
P1

P1

D2

P0

D1

D2

P0

D1

Ekuilibri afatgjat
P

S
P1
P0

D2
D1

14

Periudha afatgjat vs. periudha

afatshkurt
N periudha afatgjata t gjitha kostot jan t
ndryshueshme.
Me q n periudha afatgjata firma mund t
ndryshoj madhsin e impianteve t saj, kurba e
ATC sht m e shesht se sa n periudh
afatshkurt.
N periudha afatgjata, kemi hyrje t firmave t
reja kur firmat ekzistuese realizojn fitim ekonomik
dhe dalje nga tregu kur firmat operojn me
humbje.
Hyrjet/daljet shkaktojn rritje/zvoglim t oferts
dhe ndryshim t mimit deri sa fitimi ekonomik t
jet zero, pra firmat marrin vetm fitim normal.

15

Ekuilibri afatgjat pr nj
firm konkurruese
Konkurrenca e detyron firmn t prodhoj n
nivelin m t ult t mundshm t kostos
mesatare afatgjat.
P

LRMC

SRMC

P1

SRAC

LRAC

d=P=MR=AR

16
q1
Q

Oferta e degs n
periudha afatgjata
Oferta e degs me kosto konstante
Kurba e oferts n periudha afatgjata do t jet
horizontale, pra plotsisht elastike.

Oferta e degs me kosto rritse

Kurba e oferts n periudh afatgjat ka pjerrsi
rritse.

Oferta e degs me kosto zbritse

Kurba e oferts n periudh afatgjat ka pjerrsi
rnse.

17

Oferta e degs me kosto

konstante.
P

P
MC

D2

S(800)
S(1000)

P2

P2

P3
P1

P3
P1
6

10

D1

S(1200)

E2
E1

E3
E4

4800

6400

7200

SL
Q

18

Oferta e degs me kosto

rritse

P
S(200)
S(900)
SRMC2

P2
P1

E1

SRAC1

SL

P2

SRMC1

a)
Q

SRAC2

P1

E2

E1

D2

D1
b)

19

Pareto efienca
Efienca ekonomike, sipas prcaktimit t ekonomistit t
mirnjohur italian Vilfredo Pareto, prfaqson at
situat ku prodhimi i nj malli t dhn nuk mundet t
rritet pa ulur prodhimin e nj malli tjetr (efienca
prodhuese).

20

Rritja e efiiencs ekonomike

realizohet kur plotsohen tre
konditat e Paretos
Nj analiz t shkurtr t tre konditave, do ta bjm duke
marr nj model t thjesht, t bazuar n supozimet e
mposhtme:
Ekziston nj ekonomi e thjesht, pa tregti t
jashtme, ku kmbimi bhet mall me mall.
Ekzistojn vetm dy produkte,veshje dhe ushqim.
Ekzistojn vetm dy faktor prodhimi, kapitali
dhe puna.
Ekzistojn vetm dy individ, q prfaqsojn
gjith shoqerin.
21

Harta e izokuanteve t
ushqimit dhe veshjeve

L
Kapitali

Pun
V4

V3

V2 V1

U4

U1
L

U2

U3
Kapital

22

Kuadrati i prodhimit dhe

kurba kontraktuese
K

L2
Ov

V2

K1
V5

V4

V1

K2

V3

U5
U1
Ou

U2
L1

U3

U4
K
Kapital

23

Efiienca n prodhim
Efienca n prodhim arrihet ather kur MRTS e do
faktori me do faktor tjetr sht e barabart pr
t gjitha mallrat
Si prfundim efienca n prodhim realizohet kur
(MRTSKL) ushqimit=(MRTSKL) veshjeve

24

Efienca alokative.
Duke prgjithsuar pr shum individ dhe mallra,
themi q efienca alokative arrihet kur MRS e
do malli me me do mall tjetr duhet t jet
e barabart pr gjith individt.

(MRSUV)A = (MRSUV)B.

25

Harta e indiferencs pr individt A

dhe B

Ushqim

veshje
I

B
4

IB3

IB2 IB1

IA 4

IA1

IA 3
2

veshj
e

ushqi
m

26

Kuadrati i kmbimit
V2

Ushqim
IB3

U1

IB 4

IB5
IB6
I
OA

B
7

A
IA 1

C
IA 2

IB1

IB2

IA 3
V1

OB

IA 5

U2
IA 7

IA6

Veshj
e

27

Efiienca n shprndarje
Plotsimi i dy kushteve t msiprme do t thot q
ekonomia prodhon n nj nivel q ndodhet n kurbn e
mundsive t prodhimit dhe q kemi alokim efient t
mallrave midis dy individve
Pra, kushti sht: MRSUV = MRTUV

28

Kondita e par.
Siq theksuam m sipr, firma q maksimizon
fitimin zgjedh pikn kur vija e izokostos sht
tangente me nj izokuant o sht pika ku
prodhimi sigurohet me kosto minimale.
MRTSU = PK/PL dhe MRTSV = PK/PL

29

Minimizimi i kostos
L

Pjerrsia =
PK/PL
Kombinacioni i
kostos minimale
izokosto
t
K
30

Kondita e dyt
Si kemi theksuar m par, konsumatori q dshiron t
maksimizoj dobishmrin zgjedh at kombinim t
mallrave, q prcaktohet nga pika ku vija e buxhetit
sht tangente me nj kurb indiferenc q sht kurba
e indiferencs m e lart q mund t arrihet

PV
MRS A
PU
MRS A MRS B

PV
MRS B
Pu
31

Ekuilibri i konsumatorit
Ushqim
Pjerrsia =
PV/PU
Ekuilibri i
konsumatorit
Kurba e
indiferencs
Veshje
32

Kondita e tret.
Si theksuam m lart

MCV
MRT
MCu

PV
MRS A MRS B
Pu
ushqi
m
B
u
v

A Kurba e
mundsis s
prodhimit
33
Veshje