Udhezues Gjuha 7 PDF

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7
Ma. Aida Fekollari

Hyr Rexha
Kreuza Bardhi
Libr msuesi pr tekstin

Gjuha shqipe 7
Botime shkollore Albas
Ky libr u hartua nn drejtimin e autorve t tekstit Gjuha amtare 7.
Botues:
Latif AJRULLAI
Rita PETRO
Redaktore:
Natasha PEPIVANI
Grafika:
Emanuela LUMANI
Eva KUKALESHI
Shtypur n shtypshkronjn:
Albas, Tiran 2006

Ribotim, 2010
Shtpia Botuese Albas
N Tiran: Rr. Budi, Pall. Classic Construction, zyra nr. 2
Tel/Fax: ++ 355 4 2379184
e-mail: albas_tr@yahoo.com
N Tetov: Rr.Ilindenit, nr.105
Tel: 044 344047
e-mail: albas_te@yahoo.com
N Prishtin: Rr.Eqrem abej, nr.47
Tel: 038 5457139
e-mail: albas_pr@yahoo.com
KRITERE T PRGJITHSHME T HARTIMIT T TEKSTIT

Teksti Gjuha shqipe 7 (me autor Rita Petro, Idriz Metani, Adelina erpja, Shpresa
Vreto) sht hartuar duke pasur si synim realizimin e standardeve t katr shtyllave
kryesore t programit t lnds s Gjuhs shqipe pr klasn e shat t ciklit 9-vjear:
T DGJUARIT, T LEXUARIT, T FOLURIT, T SHKRUARIT.
N vazhdimsi me tekstin e klass s gjasht edhe struktura e ktij teksti sht
konceptuar n dy pjes:
Pjesa I NJOHURI LETRARE
(T lexuarit , T shkruarit, T folurit)
Pjesa II NJOHURI GJUHSORE
Pjesa I e tekstit prfshin pes rubrika kryesore t ndara nga ana tematike:
1.
BOTA IME
2.
BOTA E NATYRS DHE E VENDLINDJES
3.
BOTA E HEROIKES
4.
BOTA E FANTASTIKES
5.
BOTA E MEDIAS DHE EKRANIT

Pjesa II e tekstit prfshin njohuri nga:
MORFOLOGJIA,
SINTAKSA,
LEKSIKOLOGJIA,
KULTURA E GJUHS,
DREJTSHKRIMI.
RUBRIKAT DIDAKTIKE
Studim teksti
T folurit
T shkruarit
Ushtrime gjuhsore
Programi i ksaj lnde parashikon q t zhvillohen 5 or n jav, nga t cilat

3 or do t jen Njohuri letrare (Ku futet Leximi , T shkruarit dhe T folurit) dhe 2
or Njohuri gjuhsore.
Njohurit gjuhsore jan zbrthyer sipas programit. do tem gjuhsore sht parashikuar
t zhvillohet n 1 ose 2 or msimi ku trajtohen njohurit teorike dhe ushtrimet. Ushtrimet e
tekstit shrbejn pr prforcimin e njohurive t pjess teorike, veanrisht dy tri ushtrimet e
para. N Fletoren e puns ushtrimet jan parashikuar t tilla q nxnsi t punoj individualisht
si n klas ashtu edhe n shtpi. Kto ushtrime jan konceptuar sipas shkalls s vshtirsis
duke kaluar nga m e lehta te m e vshtira, nprmjet krkesave: dallo, nnvizo, plotso,
argumento, krahaso, krijo.

Przgjedhja e ushtrimeve do t bhet nga vet msuesi duke vlersuar nivelin e klass
apo t nxnsve n veanti.
Si shihet dhe nga pasqyra prmbledhse pjest e Leximit do t zhvillohen
prgjithsisht n 1 ose n 2 or msimore.
Ora e par
N orn e par t Leximit synohet te:
1. Leximi dhe kuptimi i prgjithshm i pjess nga ana e nxnsit.
Fillimisht prezantohet shkrimtari me disa njohuri t shkurtra rreth jets s tij dhe veprs
nga sht shkputur pjesa. Kjo bhet n bashkbisedim t msuesit me nxnsin duke
i br ata t rikujtojn njohurit e fituara m par. Pr ta nxitur nxnsin q t lexoj
pjesn msuesi zgjedh nj fragment t shkurtr, por kulmor, i cili t bart emocionet e
gjith pjess. Kujdes i duhet kushtuar t lexuarit ekspresiv. Mnyrat e ndryshme t t
shprehurit ekspresiv varen nga mnyrat e ndryshme t shkrimit. P.sh. Nse sht Prrall
do t lexohet ndryshe nga nj tregim i zakonshm apo nga nj shkrim shkencor i
letrarizuar. Poezia me rim do t lexohet ndryshe nga nj poezi me varg t lir apo nga
nj poem epike etj. Nxnsi lexon n heshtje pjesn, pr t fituar kuptimin e
prgjithshm t saj.
Pjesa nse sht e gjat ndahet n pika plani ose n dy tre pjes me nga nj titull
secila. Kto shkruhen n drras t zez, q t jen t dallueshme.
2. Puna me fjalorin. N libr jan nxjerr fjalt dhe shprehjet e vshtira n t kuptuar.
Ato bhen t dallueshme n drras t zez nga msuesi, ndrsa nxnsi i nnvizon
n libr. Kto fjal q t mos kthehen n qllim n vetvete vendosen n kontekstin e
tekstit si dhe sillen kuptime t reja e krijohen fjali t ndryshme me to.
3. Realizohet Rubrika 1 e aparatit pedagogjik: Kuptojm tekstin. Me an t ksaj rubrike
nxnsi merr kuptimin e prgjithshm t pjess:
U prgjigjet pyetjeve pr prmbajtjen
Gjen pikat kryesore t planit
Ndan fragmentin n disa pjes dhe gjen pr seciln nj titull
Ritregon prmbajtjen me fjalt e tij
Shkruan shkurt prmbajtjen n detyrat e shtpis
(poezin mund ta kthej n proz, ose
prozn e shkurtr poetike mund ta kthej n poezi etj.)
Pasi nxnsi e prvetson kuptimin kryesor t pjess msuesi e paraprgatit at pr
orn e dyt, ku punohet me shtresat e tjera kuptimore e gjuhsore t pjess.
Ora e dyt
Pasi nxnsi prvetson kuptimin e prgjithshm t tekstit q ka lexuar, n orn e
dyt ai duhet t futet n shtresat e tjera kuptimore t pjess si dhe n ato gjuhsore.
Kto realizohen nprmjet rubrikave t tjera t aparatit pedagogjik.
1. Vlersojm dhe interpretojm tekstin. Nprmjet ksaj rubrike nxnsi arrin t
futet thell n kuptimet e tjera t tekstit nprmjet:
ggjykimit t vet t pavarur
gzgjedhjes s alternativave
garsyetimit t ktyre zgjedhjeve
gdiskutimit t sinqert pr prvojn e tij
gkundrshtimit t mendimit t tjetrit
garsyetimit t ktij kundrshtimi
ganalizs s shkaqeve dhe pasojave t konflikteve
gmnyrs s marrjes s mesazhit etj.

2. Studiojm gjuhn e tekstit. Kjo rubrik lidhet me kuptimet e figurshme q merr
fjala duke u vendosur n tekste t llojeve t ndryshme. Nprmjet ksaj rubrike msuesi ka
mundsi q t realizoj integrimin e njohurive q merr nxnsi n lndn e gjuhs shqipe
me lndn e leximit letrar.
N drejtimin letrar analizohen njohurit e ndryshme stilistike, t cilat msuesi i pasuron
me shembuj t tjer jasht librit. Kto realizohen nprmjet:
gprvetsimit teorik t elementeve letrare
ggjetjes s figurave letrare n tekst
gprdorimit t tyre n shembujt e krijuar nga nxnsit
Prvetsimi i ktyre elementeve letrare e ndihmon nxnsin t prcaktoj tipare t
stilit t veprave apo t autorve t ndryshm. Psh.: Ndryshe shkruhet nj prrall nga
nj tregim i thjesht narrativ apo nj proz poetike. Dhe figurat letrare t prdorura n
nj poezi ndryshojn prej prozs. Ndryshe fillon dhe mbaron prralla nga nj tregim. Po
kshtu mund t themi pr konfliktin e tregimit q ndryshon nga ai drams etj. T gjitha
kto msuesi ia bn t qart nxnsit nprmjet pjesve t zgjedhura pr ilustrim apo
dhe shembujve t tjer.
N drejtim t gjuhs nxnsi pasuron fjalorin me :
kuptimet e ndryshme t nj fjale
kuptimet e shprehjeve frazeologjike
kuptimet e antonimeve, sinonimeve, homonineve
N drejtim t llojeve t ndryshme t stileve t gjuhs nxnsi arrin t dalloj stilin
shkencor nga ai letrar apo nga ai historik, stilin e kronikave t gazetave nga ai reportazheve
etj. Kjo realizohet nprmjet:
gevidentimit t fjalve kye q prbjn stilin
gkrahasimit t fjals s figurshme me at shkencore
sasis dhe llojeve t njohurive q merr nxnsi n shkrime t ndryshme etj
N Detyrat me shkrim nxnsi aftsohet pr ti shprehur qart mendimet, gjykimet,
arsyetimet e tij si dhe i nxitet fantazia dhe imagjinata pr nj shkrim t figurshm e letrar,
i cili shpesh mund t shoqrohet dhe me ilustrime. Dhe n kt rubrik nxnsi realizon
njohurit q merr pr mnyrat e ndryshme t llojeve t shkrimit.
Temat e T folurit jan parashikuar t zhvillohen n 1 or msimore. Ndrsa temat e
T shkruarit, ka raste kur mund t zhvillohen dhe n 2 or, kur msuesit i nevojitet 1 or
edhe pr korrigjim.
***
Temat e pjess s par rekomandohet t zhvillohen n mnyr lineare sipas prmbajtjes
s lnds. (3 or do jav) Kto or do t kombinohen me 2 ort e gramatiks, t cilat
gjithashtu do t ndiqen n mnyr lineare sipas prmbajtjes s lnds. Sugjerojm q
pjest 2 or t leximit t mos ndahen nga njra-tjetra me tema t gramatiks, pasi leximi
i pjess dhe studimi i kuptimit t saj duhen br n vazhdimsi, q nxnsi t mos
krijoj shkputje.
Brenda 75 or t leximit msuesi do t planifikoj edhe ort pr lexime jashtklase.
N kt libr do t gjeni nj model, se si msuesi n vend t ors s leximit (Meriylli)
e zhvillon at si lexim jasht klase.
Kjo skem sht sugjeruese pr msuesin. Ai mund ta ndryshoj at n rastet kur e sheh
t nevojshme.
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25

Rubrika: BOTA IME
Tema: Te shtpia e babazotit (ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli II
Koha:
45 minuta
Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft:
tregojn disa nga mbresat q u kan mbetur nga pushimet verore.
gT lexojn me qllim q:
a) t njihen me kuptimin e pjess,
b) t shpjegojn fjalt e panjohura,
c) tu prgjigjen pyetjeve rreth prmbajtjes s saj.
gT listojn arsyet q e bjn djalin t shkoj me knaqsi n shtpin e babazotit.
gT
Materiale dhe mjete msimore

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nAlbume me fotografi nga pushimeve verore.
nTeksti
26
Metoda dhe teknika msimore

nBised.
nLexim
n heshtje.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Zhvillohet nj bised e shkurtr me nxnsit rreth pushimeve verore.
- Ku i keni kaluar pushimet verore?
- mund t thoni pr vendin ku i keni kaluar ato?
(Prshkruajeni at shkurtimisht)
- Cilat ishin momentet m t bukura?
- N vend tjetr do t dshironit ti kalonit pushimet?
- Cili do t ishte personi q do t donit ta kishit pran?
Msuesi/ja tregon interes pr t dgjuar rrfimet e nxnsve, por pa u zgjatur shum n koh.
Hapi II. Duke qen se sht ora e par pr kt vit shkollor, njihen nxnsit shkurtimisht
me tekstin Gjuha shqipe 7 dhe strukturn e ndrtimit t tij.
Pas ksaj kalohet tek tema e par e msimit.
Shkruhet n tabel titulli i pjess (T shtpia e babazotit), autori (I. Kadare) dhe libri
nga sht shkputur pjesa (Kronik n gur)
Hapi III. Udhzohen nxnsit t lexojn me kujdes fragmentin e dhn n faqet 12-13
me qllim q tu prgjigjen pyetjeve t mposhtme, t cilat msuesi/ja i shkruan n tabel.
- N koh dhe n vend ndodhin ngjarjet e romanit nga sht shkputur fragmenti?
- N vet rrfehet ngjarja?
- Cili sht babazoti?
- Si sht lagjja dhe shtpia ku jetonte djali?
- Po vendi ku jetonte babazoti?
- A ju ngjan i uditshm prshkrimi q u bn djali dy lagjeve? Pse?
- N ciln pjes duket kjo?
- Cilat ishin astet m t bukura n lagjen e babazotit dhe pse?
- Kush e priste me gzim djalin? Pse?
- Cilat jan disa nga arsyet q e bjn djalin t shkoj me gzim n shtpin e
babazotit? Listojini.
Pr rreth 15 minuta nxnsit lexojn me kujdes tekstin, njihen me shpjegimin (kuptimin)
e fjalve t nnvizuara dhe u prgjigjen pyetjeve t shtruara me shkrim.
Gjat diskutimit t tyre msuesi/ja prpiqet t prfshij sa m shum nxns.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Te shtpia e babazotit (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

prshkruajn lidhjen shpirtrore t djalit me lagjen, shtpin dhe fqinjt e gjyshit.
gT shpjegojn krahasimin midis dy lagjeve.
gT prshkruajn dy mjedise q japin ndjesi t kundrta.
gT gjejn fjalt kye q prshkruajn lagjen e djalit dhe t babazotit dhe ti ndajn
ato sipas klass s cils i prkasin.
gT japin kuptimin e par pr shprehjet e figurshme t veuara.
gT
Materiale dhe mjete msimore:

Gjuha shqipe 7.
nFjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe.
nFletore.
nFlet formati A4.
nTeksti
Metoda dhe teknika msimore:

nPun e pavarur.,
nRrjeti i diskutimit.
nDiskutimi.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn T vlersojm dhe interpretojm tekstin.
Ushtrimi 6. Pr t prshkruar lidhjet shpirtrore t djalit me: a) ndrtimin e lagjes, b)
shtpin e gjyshit, c) fqinjt e gjyshit, msuesi/ja i udhzon nxnsit t plotsojn
tabeln e mposhtme. N njrn an t saj ata do t shkruajn fragmente nga teksti
ku prshkruhet lagjja, shtpia dhe fqinjt e gjyshit dhe, n ann tjetr, prshkruajn
lidhjen shpirtrore q ekziston midis djalit dhe ktyre mjediseve.
Lagjja e gjyshit
Lidhja e djalit me to
Shtpia e gjyshit
Fqinjt e gjyshit
Ushtrimi 7. Nxnsit, pr t argumentuar se si e kuptojn krahasimin q bn djali
ndrmjet dy lagjeve, shohin prshkrimet e realizuara nga autori n tekst e pastaj japin
mendimin e tyre, i cili duhet t mbshtetet n faktin se dy lagjet ndryshojn nga njratjetra. Njra sht gjithmon n lvizje, ndrsa tjetra e ngulitur nj her e prgjithmon,
si e derdhur n gur.
Pas ksaj diskutohen dy shtjet e tjera se n ciln lagje djali ndihet m i lir e n
ciln i uritur, duke shpjeguar edhe prdorimin e fjals i uritur. Msuesi/ja krkon prej
tyre t argumentojn mendimin.
Ushtrimi 8 mund t zhvillohet n formn e rrjetit t diskutimit. Shtrohet pyetja binare:
Po
A ndikon mjedisi n gjendjen tuaj shpirtrore? Jo
27

e cila mund t ket nj shtrirje t gjer prgjigjesh nga nj Po e fuqishme, te nj Jo e
fuqishme. Secili nxns mendon pr pyetjen dhe shkruan prgjigjen e tij, mbshtetur n dy
qndrimet e skajshme t tyre. Msuesi/ja i ndan nxnsit n dy grupe, sipas qndrimeve t
tyre (Po/Jo). U krkon atyre q t diskutojn me antart e tjer t grupit rreth e qark tyre pr
tu siguruar se sht mes njerzve q kan mendime t ngjashme. M pas u krkohet
nxnsve nga t dy grupet t paraqitin mendimet e tyre.
N prfundim t rrjetit t diskutimit u krkohet nxnsve q n flet formati t prshkruajn
nj mjedis ku nuk ndihen mir dhe nj mjedis t ngroht q u sjell atyre knaqsi.
Flet e formatit me prshkrimet e nxnsve dyfishohen n muret e klass dhe lexohen
nga t gjith shokt e klass.
Hapi II. Kalohet te rubrika: T studiojm gjuh e tekstit.
Pr ushtrimin 9 (po ndjekim t njjtin numr t dhn n tekst pr t shmangur keqkuptimet),
nxnsit rikthehen n tekst dhe dallojn fjalt kye q prshkruajn lagjen e djalit dhe lagjen e
babazotit. M pas ndajn fletn e fletores n pjes dhe i grupojn fjalt sipas klasave. P.sh.:
Mbiemra
boj hirie
e but
e rrshqitshme
Folje
ishte
dobsohej
zbukurohej
shndoshej
Ndajfolje
njher e prgjithmon
qet-qet
Pr ushtrimin 10 nxnsit rikthehen n tekst pr t veuar paragrafin ku kujtimet e

djalit grshetohen e ngatrrohen me njra-tjetrn.
Bhet fjal pr paragrafin n fund t faqes 12. T gjitha kto....... deri te ..... e hapave t mi.
Ndrsa pr pikn e dyt t ktij ushtrimi, nxnsit shkruajn prbri shprehjeve t
figurshme kuptimin e tyre t par.
copra kujtimesh
copra letrash
gjysma frazash
gjysm kile moll
bishta ngjarjesh
bishti i dhelprs
kujtimet shtyheshin
vagont shtyheshin
Detyr shtpie: Ushtrimi 11, faqe 14.
28
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Klasat e fjalve
Niveli II
45 minuta

kujtojn klasat e fjalve.
gT klasifikojn klasat e fjalve n fjal t ndryshueshme dhe t pandryshueshme.
gT dallojn fjal t klasave t ndryshme dhe t prcaktojn veorit e tyre.
gT krijojn nj tekst t shkurtr mbshtetur n figurn e dhn, ku t prdorin fjal t
klasave t ndryshueshme dhe t pandryshueshme.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nLaps.
nVizore.
nTeksti

nStuhi mendimesh.
nPema e mendimit.
nPun n grupe.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja pyet nxnsit:
- Cilat jan klasat e fjalve n gjuhn shqipe?
- Si i grupojm ato, mbshtetur n formn me t ciln ato dalin n fjali?
- Sa klasa fjalsh jan t ndryshueshme dhe sa t pandryshueshme?
Msuesi/ja i dgjon me kujdes prgjigjet e nxnsve, t cilat i shkruan n tabel.
Hapi II. Duke vazhduar m tej udhzohen nxnsit t plotsojn skemn e dhn n
tekst n faqen 176, duke e ndar fillimisht me nj vij horizontale n dy pjes. N pjesn
e siprme do t shkruhen klasat e fjalve t ndryshueshme dhe n pjesn e poshtme
klasat e fjalve t pandryshueshme.
Nj pamje e skems si e plotsuar do t ishte kjo:
Numrori
Mbiemri
Premri
Emri
Folja
Klasa e
fjalve
Ndajfolja
Pasthirrma
Parafjala
Pjesza
Lidhza
Hapi III. Ndrkoh q msuesi/ja shkruan n tabel fjalin e mposhtme, nxnsit

mbyllin librat dhe i vendosin n cep t banks.
- Ua! Mos jeni dhe ju ata dy valltart e vegjl q krcyen aq kndshm dhe bukur n
festivalin e fundit.
Ndahet klasa n 5 grupe. I jepet detyra secilit grup.
Grupi 1 Dalloni emrat dhe ndajfoljet n fjalin e dhn dhe prcaktoni veorit e tyre.
Grupi 2 Dalloni mbiemrat dhe parafjalt n fjalin e dhn dhe prcaktoni veorit e tyre.
Grupi 3 Dalloni numrort dhe lidhzat n fjalin e dhn dhe prcaktoni veorit e tyre.
Grupi 4 Dalloni premrat dhe pjeszat n fjalin e dhn dhe prcaktoni veorit e tyre.
Grupi 5 Dalloni foljet dhe pasthirrmat n fjalin e dhn dhe prcaktoni veorit e tyre.
Nxnsit punojn pr rreth 5-7 minuta pr t realizuar detyrn. Brenda grupit nxnsit
punojn individualisht.
Hapi IV. Pas prfundimit t detyrs hapen librat dhe nxnsit krahasojn prgjigjet e tyre me ato t
dhna n tabeln e tekstit fund t faqes 176. Msuesi/ja i nxit nxnsit t vlersojn punn e tyre.
29
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Gjinia e emrit
Niveli III
45 minuta

T kujtojn se n gjini dalin emrat n gjuhn shqipe.
T bjn dallimin midis gjinis gramatikore dhe asaj natyrore.
T njohin mjetet q shrbejn pr t dalluar gjinin e emrave.
T dallojn dhe t prdorin drejt emrat e gjinive t ndryshme.
Teksti Gjuha shqipe 7.
Fletore.
30
Metoda dhe teknika mismore

Stuhi mendimesh.
Insert.
Diskutimi.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi, pr t kujtuar informacionin q nxnsit e kan marr nj vit m par
rreth gjinis s emrit u drejton atyre pyetjet e mposhtme:
N gjini dalin emrat n gjuhn shqipe? Thuaj nga dy emra pr secilin rast.
- Cili sht dallimi midis gjinis natyrore dhe asaj gramatikore?
- Cilat jan mbaresat q dallojn emrat t gjinis mashkullore, femrrore dhe
asnjanse?
Hapi II Hapet teksti Gjuha amtare 7 n faqen 179. Udhzohen nxnsit t lexojn
pjesn Gjinia e emrit duke mbajtur shnime me an t tekniks s INSERT-it. Do t
vendosim shenjat:
te ato pjes q jan t njohura nga nxnsit.
+ te fjalit q japin informacion t ri.
- te fjalit q japin nj informacion ndryshe nga informacioni q dinin m par.
? te fjalit q nuk jan t qarta pr nxnsit ose nga t cilat lindin pyetje pr diskutim.
Hapi III. Punohen ushtrimet 1-5 n tekst, faqe 177-178. Pr t lehtsuar, sintetizuar dhe
unifikuar punn e nxnsve pr ushtrimet 1, 2, 3 mund t prdoren tabelat e mposhtme:
Pr ushtrimin 1.
Fjal t ndryshueshme
gjasht
Fjal t pandryshueshme
von etj.
Pr ushtrimin 2.
Fjal t ndryshueshme
re
e rrumbullakt
Klasa
emr
mbiemr etj.
Pr ushtrimin 3.
Fjal t ndryshueshme
dhe
Klasa
lidhz etj.

Ushtrimin 4 nxnsit e punojn n libr duke lidhur me shigjet fjalt e dhna me
klasn ku bjn pjes.
Ushtrimi 5 punohet nn drejtimin e msuesit/es. Nxnsit lexojn fjalit dhe tregojn
klasn s cils i prket secila prej tyre.
Msuesi/ja dgjon mendimet e nxnsve dhe bn korrigjimet e plotsimet e nevojshme.
S fundi nuk harron t bj nj vlersim pr pjesmarrjen e tyre n momente t ndryshme
t ors s msimit, si dhe pr saktsin n dhnien e prgjigjeve.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Biblioteka e Stardit
T lexojm
Niveli II
45 minuta

flasin rreth raporteve q ata kan me librat.
gT njihen me jetn e Edmond de Amiis.
gT lexojm bukur tregimin me tem nga jeta e fmijve.
gT pasurojn fjalorin me fjal e shprehje t reja duke i prdorur ato n fjali.
gTu prgjigjen pyetjeve t shtruara pr t zbrthyer kuptimin e prmbajtjes.
gT vlersojn cilsit e karakterit t njeriut.
gT nxjerrin cilsit e Stardit duke u mbshtetur n shprehjet e veuara.
gT
Materiale e mjete msimore:

Gjuha shqipe 7.
nSkeda 15 cm x 15 cm.
nTeksti
Metoda e teknika msimore:

e drejtuar.
nDiskutim.
nAnaliz konceptesh.
nPem mendimi.
nBised
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me nj bised msues/e nxns rreth ktyre shtjeve:
- A ju plqen t lexoni libra jashtshkollor?
- Cilt libra ju plqejn m shum?
- Librat i blini vet apo jua dhurojn t tjert?
- A keni bibliotek n shtpi?
- Si i keni renditur librat n t?
- A kujdeseni pr mirmbajtjen e tyre? Si?
- A i jepni librat e biblioteks suaj kur nj shoqe/shok jua krkon?
- Si veproni nse shoqja/shoku nuk e ka mirmbajtur librin tuaj?
- Cili sht libri i fundit q keni lexuar?
Msuesi/ja dgjon prgjigjet e nxnsve pa br komente rreth tyre e duke pranuar

edhe disa prgjigje pr t njjtn pyetje.
31

Hapi II. Bhet e njohur nga msuesi/ja tema e pjess q do t trajtohet, libri prej t cilit
sht shkputur, si dhe autori i tij. Njihen nxnsit me jetn e krijimtarin e autorit, duke
lexuar informacionin e dhn te Shkrimtart n fokus, faqe 168.
Hapi III. Bhet leximi zinxhir i pjess Biblioteka e Stardit, faqe 15. Gjat leximit nxnsit
nnvizojn fjalt, t cilave nuk u din kuptimin (n fund t leximit). Pasi kan prfunduar
s lexuari pjesn krkohet nga nxnsit t shpjegohen fjalt e panjohura, msuesi/ja
bn saktsimet e nevojshme.
Hapi IV. Kalohet n rubrikn: T kuptojm prmbajtjen.
Ushtrimi 1. Msuesi/ja krkon nga nxnsit t tregojn si kujdesej Stardi pr
bibliotekn. Pr kt ata duhet t listojn t gjitha veprimet q bn ai. P. sh.:
- I rendit librat bukur (kombinon ngjyrat).
- Ka br nj katalog.
- I shpluhuron her pas here.
- I sheh me kujdes si jan lidhur.
- I ruan si dritn e syrit etj.
Pr ushtrimin 5-6 nxnsit, pasi gjejn fjalit e krkuara n tekst, bjn komentet e tyre.
Hapi V. N rubrikn T vlersojm e interpretojm tekstin krkohet:
Ushtrimi 7. Nxnsit t tregojn se si e kuptojn shprehjen e veuar. Shpjegimi t
bhet duke treguar far fshihet, nnkupton fjala dika.
Ushtrimi 8. Pasi nxnsit zgjedhin cilsit q duhet t ket njeriu n karakter, msuesi/
ja krkon prej tyre ti rendisin kto cilsi n nj sked, sipas rndsis q kan ato pr
ta. Lexohen disa skeda, me qllim q t hartohet nj sked prfundimtare n t ciln
renditja e cilsive sipas rndsis sht miratuar nga pjesa m e madhe e nxnsve.
Hapi VI. Punohet me rubrikn T studiojm gjuhn.
Ushtrimi 9. Nxnsit prcaktojn vetn n t ciln sht shkruar pjesa. Kujtojn veorit e ditarit
t msuar n klasn VI, e m pas japin disa arsye pse pjesa sht shkruar n vetn e par.
Ushtrimi 10. Nxnsit, mbshtetur n shprehjet e dhna, shkruajn disa nga cilsit e Stardit.
N mnyr q prshkrimi i tyre t jet sa m i plot, mund t plotsojn pemn e mendimit:
32
Me karakter
Fytyr vrenjtur
Kmbnguls
Jo i pasur
STARDI
I palodhur
I kujdesshm
I dhn pas librit

I heshtur
Bhet vlersimi i ors.

Detyr shtpie: Vizatoni ose prshkruajeni Stardin sipas prfytyrimit
q ju ngjall pjesa.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Biblioteka ime
T shkruajm
Niveli II
45 minuta

gT shkruajn pr tu treguar t tjerve raportet q ata kan me librin.
gT njohin disa nga rregullat pr plotsimin e skeds s nj libri.
gT plotsojn skeda pr libra t ndryshm.
gT vlersojn rndsin e librit n formimin e njeriut.
Materiale e mjete msimore:
Gjuha shqipe 7.
nSkeda 10 cm x 8 cm.
n4 libra artistik.
n5 tabak me ngjyra ose t bardh.
nTeksti
Pun paraprgatitore: Porositen nxnsit nj or m par t sjellin:

-4 libra artistik nga biblioteka personale,
-4 skeda me prmasa 10 cm x 8 cm (karton, tabak i bardh ose me ngjyr),
-5 tabak me ngjyra ose t bardh.
Zhvillimi i msimit:
Ora msimore zhvillohet mbshtetur n dy situatat e dhna n tekst n faqen 18.
Hapi I. Pr situatn A nxnsit u japin prgjigje me shkrim pes pyetjeve t shtruara.
Nxnsit ndjekin me vmendje prgjigjet e njri-tjetrit, duke respektuar e vlersuar
ato edhe kur jan t ndryshme me prgjigjen e tyre. Pr pyetjen pes msuesi/ja vjel sa
m shum mendime pr t shkuar n mesazhet se:
- Libri sht arma e t menurit. (Aristoteli)
- Shtpia q nuk ka libra i ngjan nj trupi q nuk ka shpirt. (Ciceron)
- Qytetrimi ka filluar kur doli n treg libri. (Karl Pop)
- Libri t ndihmon t jetosh gjat. (Umberto Eko)
- Ai q lexon vlen sa pr dy njerz. (Umberto Eko)
Kto vlersime pr librin mund t shkruhen bukur nga 5 nxns n tabak t bardh
ose me ngjyra e t vendosen n muret e klass.
Hapi II. Nxnsit vendosin mbi tavolina librat e skedat e sjella n klas.
Nisur nga modeli i skeds s plotsuar t dhn n faqen 18, nxnsit, pr secilin
libr plotsojn skedn prkatse. Pas plotsimit t tyre nxnsit i kmbejn n dyshe
duke vlersuar punn e njri-tjetrit. Si gjat kohs q nxnsit plotsojn skedat, dhe
kur ata vlersojn ato, msuesi kalon nga njri nxns tek tjetri duke par e vlersuar
punn e tyre.
N fund, msuesi/ja i fton nxnsit t dhurojn nga nj libr bashk me skedn e
plotsuar e nnshkrimin e tyre pr bibliotekn e shkolls. Nse shkolla nuk ka bibliotek
nxnsit le t krijojn nj t till pr klasn.
Msuesi/ja falnderon nxnsit pr veprimtarin e zhvilluar.
33
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Kthimi n shtpi (ora e par)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

ndrtojn nj ngjarje mbshtetur n fjalt kye.
gT lexojn tregimin me ndalesa pr tiu prgjigjur pyetjeve t shtruara.
gT pasurojn fjalorin me fjal e shprehje t reja.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

nParashikimi me terma paraprak,
nVeprimtari e leximit t drejtuar (VLD).
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja u thot nxnsve se tregimi q do t lexojn, flet pr nj fmij dhe
dshirn e tij pr t dal partizan. U jepen nxnsve fjalt e mposhtme:
Cikoja, n et, u kthye, n shtpi, e pritn, rrfente.
dhe u krkohet q t mendojn rreth ktyre fjalve pr t ndrtuar nj ngjarje q i
prmban t gjasht, fjalt. Nxnsit mendojn pr 2 minuta pr skenn, personazhet
dhe ngjarjet e nj tregimi q i prmban kto gjasht fjal.
Pas dy-tri minutash msuesi/ja krkon nga nxnsit t krijojn dyshe dhe t bashkojn
idet e tyre n nj tregim. Nj antar i dyshes duhet t bhet gati ta rrfej tregimin.
Pas rreh 5 minutash, njri prej dyshes bhet rrfimtari i historis s krijuar prej tyre.
Nxnsit e tjer dgjojn me kujdes dhe n fund vlersojn jo vetm rrfimin e shokut,
por edhe mnyrn e t rrfyerit.
Hapi II. Msimi vazhdon m tej me veprimtarin e leximit t drejtuar. Msuesi/ja drejton
leximin n heshtje t nxnsve me pyetje t nivelit kuptimor. Ata do t lexojn me ndalesa,
duke e ndrprer leximin pas disa paragrafsh pr t diskutuar.
Pr t qen sa m t qart n realizimin e ksaj metode po japim nj model:
34
Msuesi/ja: - Do t lexoni n heshtje me ndalesa. Un do t bj nj pyetje

prpara secils pjes t tregimit, kurse ju do t lexoni n heshtje pr t gjetur
prgjigjen e sakt, e ndrkoh un do tju them se ku do t ndaloni.
- Ju lutem, lexoni tri paragraft e par t tregimit nga Cikoja e Beni ..... deri te .....
skishte asnj kuptim pr t gjetur: far mendonte Cikoja, kur po kthehej n shtpi?
Pasi lexojn pjesn, msuesi prsrit pyetjen dhe u jep mundsi nxnsve
t prgjigjen:
Nxnsi 1: - Gjyshja do ta urdhronte pr pun.
Nxnsi 2: - Babai do ti fliste q iku pa leje.
Nxnsi 3: - Mamaja do t qante n heshtje.
Nxnsi 4: - Donte t dinte kishin br n shtpi at dit q ai kishte ikur.

N t njjtn mnyr veprohet edhe me pyetjet e mposhtme. Po japim vetm pyetjet
dhe fragmentet prkatse pr seciln pyetje q duhet t lexojn nxnsit n heshtje me
qllim q tu prgjigjen pyetjeve.
Pyetja II:
- ndjeu Cikoja kur pa fshatin e tij?
Paragrafi IV: Ja, ku u dukn.... deri te .... moll pr do gj.
Pyetja III:
- Si e pritn njerzit e shtpis Cikon?
Paragrafi : N shtpi Cikon e pritn ..... deri te .... e t mallngjyer.
Pyetja IV:
- kishin ndier njerzit e shtpis gjat kohs q Cikoja ishte larguar?
Paragrafi:
Po u bre ..... deri te .... t vemi t shkulim qept.
Pyetja V:
- far u tregoi Cikoja shokve?
Paragrafi:
Mir, - u prgjigj Cikoja .... deri n fund.
Hapi III. Pasi prfundon s lexuari t gjith tregimin, msuesi/ja u drejton nxnsve
pyetjen: - far ju bn prshtypje n rrfimin e Cikos?
Msuesi/ja dgjon me kujdes prgjigjet tyre, pa dhn asnj koment rreth tyre.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Kthimi n shtpi (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

mbajn qndrim ndaj veprimit t personazheve.
gT sjellim prvojat e tyre t ngjashme me ato t personazheve t tregimit.
gT gjejn fjalt kye q shprehin mallin e personazhit pr mjedisin e familjes.
gT zbulojn cilsit e personazhit kryesor prmes t folurit t tij.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFlet pune.
nTeksti

nPema e mendimit.
nBised.
nHarta e personazheve.
Pun paraprgatitore: Prgatiten dy flet pune pr secilin nxns. N

pamundsi t prgatitjes s tyre msuesi mund ti vizatoj skemat n tabel, ndrkoh
q nxnsit punojn secili n fletoren e tij.
Flet pune 1.
Un mendoj se:
35

Flet pune 2.
Interesat e kohs
Interesat
e kohs
Cilsi t karakterit
Cilsi
t karakterit
Koha kur jeton

Koha
kur jeton
Cikoja
CIKOJA
Mosha
Mosha
- NukNukpranohet
pranohet partizan.
partizani.
Shqetsimi i familjes.
- Shqetsimi
i familjes.
Gjuha prkdhelse.
- Gjuha
prkdhelse.
Dshira
pr tu mburrur.
- Dshira pr tu mburrur.
36
Krahina ku jeton
Krahina
ku jeton
Zhvillimi i msimit:
Ushtrimi 5 mund t zhvillohet me an t rrjetit t diskutimit. Msuesi/ja e shtron pyetjen
n nj mnyr t till q ti bj nxnsit t ken mendime t kundrta.
- Si ju duket veprimi i Cikos dhe i Benit q ikn pa leje nga shtpia; i drejt apo i
gabuar?
Nxnsit mendojn pr disa minuta rreth pyetjes dhe pastaj ndahen n dy grupe sipas
tezs q mbrojn (i drejt/ i gabuar). Secili grup prpiqet t jap argumente dhe
kundrargumente pr t mbrojtur tezn e tij. Msuesi mbikqyr me kujdes veprimtarin
q nxnsit t ruajn etikn n diskutim.
Pr ushtrimin 6 msuesi/ja prdor Fletn e puns 1. I jepet fleta e puns secilit nxns
dhe u krkohet q brenda figurave n form reje t japin arsyet (si e mendojn ata) se
pse njerzit e familjes nuk e qortuan Cikon, kur u kthye n shtpi. Nxnsit punojn pr
5 minuta n mnyr t pavarur pr t listuar arsyet, duke i shoqruar edhe me shpjegime
(t cilat i japin me goj). Pasi plotsohet fleta e puns, msuesi/ja aktivizon sa m
shum nxns pr ti lexuar. Disa prej prgjigjeve i shkruan n tabel.
N ushtrimin 7 nxnsit sjellin prvojat e tyre vetjake rreth shtjeve t shtruara n
formn e pyetjeve. Msuesi/ja fton sa m shum nxns pr t treguar (rrfyer), por pa
u zgjatur shum.
Ushtrimi 8. Nxnsit rikthehen n tekst pr t dalluar e m pas pr t lexuar fjalit, ku
ngjarjet q Cikoja u tregon shokve gjat rrfimit t tij, zbukurohen. Kemi kshtu:
- Sa qejf kur qllova me pushk kau-kau! (faqe 20)
- Edhe luft bm, po e do se gjermant nuk erdhn, ngaq sua mbajti. (faqe 20)
- Do t vete, m ka thn vet komandanti. (faqe 20)
Pas ksaj nxnsit tregojn nse kto fjali i bjn pr t qeshur, u plqejn apo u
kan ndodhur edhe atyre vet.
Hapi II. Kalohet te rubrika T studiojm gjuhn e tekstit.
N ushtrimin 9 nxnsit gjejn fjalt kye q shprehin mallin e Cikos pr mjedisin e familjes.
jazi, plepat e lart, shtpia e tij ..... etj.
Nxnsit mund ta vazhdojn listn me sa m shum fjal kye q realizojn iden.

Ushtrimi 10. Pr pjesn e par t ushtrimit 10, nxnsit punojn n libr pr t dhn prbri
shprehjeve t dhna, shprehje t tjera q i prdorin gjyshet. Nse nxnsit hasin vshtirsi, le ta
plotsojn n shtpi duke u krkuar ndihm gjyshrve ose prindrve t tyre.
Pr pjesn e dyt t ushtrimit 10, zbulimin e veorive t personazheve mbshtetur n
t folurin e tyre, pasi nxnsit lexojn informacionin e dhn brenda kuadratit, msuesi/
ja prdor fletn e puns 2, hartn e personazhit. U shprndahen flett e puns nxnsve.
Udhzohen se si duhet t punojn. Ata do t shkruajn brenda kuadrateve cilsit e
Cikos q lidhen me elementet e shkruara brenda rrethorve (mosha, krahina ku jeton,
koha, interesat e kohs), mbshtetur n t folurin e personazheve. Nxnsit punojn
individualisht. Pr do paqartsi krkojn ndihmn e msuesit.
Pasi i plotsojn, lexohen nga disa nxns. T tjert i dgjojn me kujdes, vlersojn
dhe plotsojn prgjigjet e shokve sa her q e shohin t nevojshme.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Numri i emrit
Niveli III
45 minuta

ndrtojn pyetje mbshtetur n informacionin q kan rreth numrit t emrit.
gT formojn shumsin e emrave t dhn.
gT kthejn grupet emrore (emr+mbiemr) n numrin shums duke veuar
mbaresn e shumsit.
gT prdorin n fjali emra n numrin shums duke i shoqruar me premra ose mbiemra.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nFlet formati n form fishash.
nBojra uji.
nNgjitse.
nTeksti

nPun n grup.
nDiskutimi.
37
Pun paraprgatitore: Me flet formatit msuesi/ja prgatit 5 fisha, n t cilat
shkruan me bojra uji raste t formimit t shumsit t emrave.
M posht po japim modelet:
Fisha 1: Emrat dalin me tem t njjt si n njjs dhe n shums
Fisha 2: Emrat e formojn shumsin nga tema e njjsit me mbaresat: -a; -e; -.
Fisha 3: Emrat e formojn shumsin nga tema e njjsit me mbaresat: -nj; -enj;
-inj; -ra; -r.
Fisha 4: Emrat e formojn shumsin me ndrrime tingujsh dhe me mbares: kq; g-gj dhe mbaresa e.
Fisha 5: Emrat e formojn shumsin me ndrrime tingujsh: ll-j; r-j; a-e; e-a.

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i orienton nxnsit t mendohen pr rreth 5 minuta dhe t ndrtojn
jo m pak se tri pyetje rreth kategoris gramatikore t numrit t emrit. Nxnsit mendojn
pr hartimin e pyetjeve dhe pastaj msuesi/ja u krkon q posht secils pyetje t
shkruajn shkurt prgjigjet e tyre.
M tej kto pyetje nxnsit ua drejtojn shokve t klass, dgjojn me kujdes prgjigjet
e tyre dhe japin vlersimin pr saktsin ose jo t tyre. Kur krkon pyetjet ose prgjigjet
e nxnsve, msuesi aktivizon sa m shum nxns, madje fton edhe nxnsit m t
heshtur t lexojn pyetjet q kan hartuar ose tu prgjigjen pyetjeve q kan drejtuar
shokt e tyre. Nse n pyetjet e hartuara nga nxnsit nuk prfshihet i gjith informacioni
q kan marr n klasn e 6 pr numrin e emrit, msuesi/ja drejton pyetje ndihmse.
Hapi II. Pr kt hap nxnsit ndahen n 5 grupe. Pr t gjitha grupet krkesa sht e njjt:
- Shkruani formn e shumsit pr emrat e dhn.
Msuesi/ja shkruan pr secilin grup emrat n tabel, ndrsa nxnsit punojn n
tabak t bardh, duke prdorur bojra uji pr t shkruar.
Grupi 1.
(nj) nxns
(nj) msues
(nj) shits
(nj) shoqe
(nj) lule
(nj) blers
(nj) shtpi
38
Grupi 2.
(nj) bank
(nj) album
(nj) aeroplan
(nj) fakultet
(nj) trndafil
(nj) kampion
(nj) qllim
Grupi 3.
(nj) flori
(nj) fshat
(nj) hero
(nj) prind
(nj) mi
(nj) shkop
Grupi 4.
(nj) bllok
(nj) hark
(nj) lng
(nj) treg
(nj) breg
(nj) shteg
(nj) varg
Grupi 5
(nj) avull
(nj) grumbull
(nj) lepur
(nj) dash
(nj) rreth
(nj) not
Hapi III. Nxnsit punojn n grup pr t formuar shumsin e emrave t dhn.

Ndrkoh q nxnsit punojn, msuesi/ja vendos n tabel fishat e prgatitura me t
gjitha mnyrat e formimit t shumsit.
Pasi nxnsit kan formuar shumsin e emrave t dhn, u krkohet t tregojn
mnyr e formimit. Nxnsit diskutojn brenda grupit me njri-tjetrin, prcaktojn mnyrn
e formimit t shumsit dhe pastaj nj prfaqsues i grupit merr nga tabela fishn, n t
ciln sht shkruar rregulli i formimit t shumsit pr emrat prkats t grupit t tij dhe
e ngjit n krye t tabakut t bardh ku kan punuar. P.sh.:
Grupi 1 trheq fishn: Emrat dalin me tem t njjt si n njjs dhe n shums.
N t njjtn mnyr veprojn t gjitha grupet. Secili grup afishon n muret e klass
materialin e prgatitur dhe prfaqsuesi i grupit e prezanton at.
Hapi IV. S fundi msuesi/ja bn nj prmbledhje t t gjitha mnyrave t formimit t
shumsit. Tabakt qndrojn t afishuar n muret e klass gjat gjith ors. Kjo do ti
ndihmoj nxnsit n zhvillimin e ushtrimeve n pjesn tjetr t ors s msimit.
Hapi V. Punohen ushtrimet 1-4, faqe 182. Diskutohen ato.
Tema:
Trajta dhe lakimi i emrit
Vshtirsia:
Koha:
Niveli II
45 minuta

gT kujtojn njohurit e marra rreth trajts dhe lakimit t emrit.
gT njohin rastet e prdorimit t emrit n trajtn e shquar.
gT dallojn emrat n trajtn e pashquar e n trajtn e shquar.
gT prdorin sakt n fjali emrat n formn e duhur.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

mendimesh.
nPun e drejtuar.
nDiskutim.
nStuhi
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja drejton nj bllok pyetjesh rreth njohurive q nxnsit kan marr
rreth trajts dhe lakimit t emrit:
- Sa trajta ka emri n gjuhn shqipe?
- Si dallohen ato nga njra-tjetra?
- sht lakimi i emrit?
- Cilat jan rasat e emrit n gjuhn shqipe?
- Me pyetje gjenden?
- N sa lakime ndahen emrat n gjuhn shqipe?
- Si veprojm pr t prcaktuar lakimin e emrit?
Msuesi/ja kmbngul q t prmenden nga nxnsit t gjitha hapat q ndihmojn t
prcaktojn lakimin e emrit. Nxnsit ndjekin m vmendje prgjigjet e njri-tjetrit. Ata
plotsojn a saktsojn, pasi shoku ka prfunduar prgjigjen.
Hapi II. Hapet libri e nxnsit lexojn me kujdes fragmentin e dhn n faqen 183.
Klasa punon e ndar n tri skuadra. Secila skuadr do t gjej emrat duke prcaktuar
trajtn, rasn dhe lakimin.
Skuadra 1. Do t dalloj e analizoj emrat n fjalin:
Ra zilja ...... deri te tha Mira.
Skuadra 2. Djali nuk iu prgjigj babait .... deri te - i foli babai.
Skuadra 3. Nna hodhi supn npr pjata .... deri n fund.
Nxnsit punojn n mnyr individuale pr 5-7 minuta. Bhet diskutimi rreth
emrave t veuar. Msuesi/ja t krkoj nga nxnsit pyetjen q ata kan prdorur pr
prcaktimin e rass s emrit.
39

Hapi III. Nxnsit rikthehen n tekst pr tu njohur me informacionin rreth prdorimit t
emrit n trajtn e shquar. E lexojn me kujdes at, veojn rastet e prdorimit t emrit
n trajt t shquar dhe shpjegojn kto prdorime mbshtetur n shembujt e dhn.
Pr rastin e tret t prdorimit t emrave n trajt t shquar sqarohet se situata e
sendi pr t cilin bhet fjal, ndodhet para syve t atyre q bisedojn. Ata mund ta
shohin a ta prekin, prandaj flasin pr t si pr nj send t caktuar. Kshtu fjala lumi n
shembullin e dhn n tekst sht prdorur n trajt t shquar, sepse tregon nj send
q ndodhet para syve t bashkbiseduesve.
Hapi IV. Kalohet n punimin e ushtrimeve 1-2.
Ushtrimi 1. Nxnsit nnvizojn leht me laps emrat e prdorur n fragmentin e dhn
e m pas plotsojn tabeln: P.sh.:
EMRI
Trajta e pashquar
vend
Trajta e shquar
armt
Ushtrimi 2. Nxnsit do t vendosin emrat e dhn n formn e duhur n vend t

pikave.T shpjegojn ndryshimet q pson emri (forms).
Bhet vlersimi mbshtetur n:
- prgjigjet e sakta e t plota,
- nga dshira pr t punuar n grup,
- aftsin pr t korrigjuar e vlersuar prgjigjet e shokve.
Detyra t realizohet prmes tabels s mposhtme:
40
Kur emri sht

prmendur
m par.
EMRAT
Kur sendi pr t cilin Emri i shoqruar
Emri nuk sht
bhet fjal, ndodhet me fjal
prmendur, por ka
para syve t
lidhje me nj nga emrat
prcaktuese.
bashkbiseduesve.
e prdorur m par.
Shnim: Emrat e prvem n gjuhn shqipe zakonisht prdoren n trajt t shquar

(p.sh. Marku) si dhe emrat q jan t vetm n llojin e tyre (p.sh. ylberi).

Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Vendosa t shkoj n mrgim

(ora e par)
T lexojm
Niveli III
45 minuta

T lexojn tregimin me qllim q:
a) t bjn prmbledhjen e tij,
b) t shpjegojn kuptimin e fjalve t panjohura,
c) t hartojn pyetje rreth prmbajtjes s tij,
d) t prcaktojn fjalt kye t tij,
e) t shpjegojn lidhjen midis tems s tregimit dhe realitetit t tyre.

Gjuha shqipe 7.
nFlet formati A4.
nBojra uji.
nSkeda.
nTeksti

nGrupe eksperte me role.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Ndahet klasa n grupe me nga 6 pjestar secili. U thuhet nxnsve se secili
nga antart e grupit do t ket nga nj rol (nxnsve mund tu jepet mundsia t zgjedhin
vet se far rolesh t luajn).
M posht po japim rolet:
Lexuesi: - Bn leximin e tekstit. prcakton pjest se ku duhet t ndaloj gjat
leximit. sht mir q t ndalohet n disa pika t caktuara t tekstit pr ta
prpunuar at.
Prmbledhsi: - Bn nj prmbledhje t shkurtr t pjess q lexohet dhe
krkon nga t tjert q t shtojn ide dhe mendime t tjera.
Shpjeguesi: - Bn shpjegimin e fjalve t panjohura. Ndihmohet nga fjalori
shpjegues i dhn n tekst ose nga Fjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe.
Pyetsori: - Harton pyetje rreth tekstit t lexuar ose krkon q t hartohen
pyetje nga pjestart e tjer t grupit. Nxnsit brenda grupit diskutojn pr
rndsin e secils pyetje si dhe pr prgjigjet e dhna.
Lidhsi: - Pyet nxnsit se n mnyr lidhet ky tekst me jetn e tyre, me botn
n prgjithsi apo me temat q ata kan diskutuar koht e fundit n klas.
Eksperti i fjalve: - Prcakton fjalt kye t secils pjes (ose tekstit n
prgjithsi) duke krkuar ndihm edhe nga pjestart e tjer t grupit.
Hapi II. Njihen nxnsit me titullin e tregimit. U thuhet t lexojn tekstin (msuesi/ja n
bashkpunim me lexuesin e kan ndar tregimin n dy pjes: Pjesa I: - Po, po. Kshtu
...... deri te ..... buz liqenit dhe pjesa e II: - Edhe fjala e nuseve .... deri n fund.
Nxnsi n rolin e lexuesit sht i lir t bj edhe ndarje t tjera) dhe t diskutojn
41

mbshtetur n rolet e prcaktuara brenda grupit. Pavarsisht nga kjo u bhet e qart
nxnsve se nuk sht e thn q t kufizohen brenda roleve q u jan dhn, p.sh.,
prmbledhsi mund t bj pyetje, shpjeguesi mund t prcaktoj fjalt kye etj.
Hapi III. Gjat kohs q nxnsit punojn brenda grupit, msuesi/ja i ndjek me kujdes
duke kaluar grup m grup, dgjon me kujdes pyetjet e hartuara, prgjigjet e dhna,
lidhjen e shtjeve t trajtuara n tregim me aktualitetin etj. Nuk harron t jap vlersime
pr punn e br e t inkurajoj pr t vazhduar m tej.
Hapi IV. Nxnsit (nse kan dshir) mund t krijojn nj produkt prfundimtar duke
mbajtur shnime (mund t caktohet nj nxns si mbajtsi i shnimeve), t cilat i
kmbejn m pas n grupet e tjera.
Hapi V. S fundi msuesi/ja bn nj prmbledhje me nj grup ekspertsh t krijuar me
nga nj prfaqsues (pr secilin rol) t przgjedhur nga do grup. Bhet vlersimi i puns
s nxnsve, duke veuar sidomos dshirn pr t bashkvepruar brenda grupit.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Vendosa t shkoj n mrgim

(ora e dyt)
T lexojm
Niveli III
45 minuta

ilustrojn me shembuj nga teksti ngjashmrit midis lojrave t fmijve dhe
veprimeve t t rriturve.
gT listojn arsyet q i detyrojn njerzit t emigrojn.
gT sjellin prvoja vetjake rreth njerzve t tyre n mrgim duke treguar edhe se
ndiejn pr ta.
gT dallojn emrtimet e sendeve, orendive t ndryshme t jets s prditshme q
lidhen me gjuhn e folur t krahins nga sht autori.
gT rrfejn ngjarjen duke u vendosur n rolin e personazhit kryesor.
gT bjn portretin e personazhit duke shfrytzuar mjetet stilistike q prdor autori.
gT
42

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

n dyshe.
nDiskutim.
nEmpatia.
nPun
Zhvillimi i msimit:
N ushtrimin 4 nxnsit ilustrojn me shembuj nga teksti ngjashmrin midis lojrave
t fmijve dhe veprimeve t t rriturve pr:
- organizimin e familjes Edhe fjala e nuseve ... deri te ... qilar ... (f. 22-23)
- mnyrn e jetess Atje brenda ... deri te ... shtpi kjo i do t gjitha (f. 23-24)
- marrdhniet me t tjert - Po aty, n shtpi ... deri n fund (f. 24).

Ushtrimi 5. Nxnsit, pasi gjejn fjalit ku shprehen dshirat dhe hallet e t rriturve, i
lexojn me z duke br komentin e tyre. Pr kt nxnsit punojn n dyshe, diskutojn
midis tyre pr t qen t gatshm ti prballin mendimet e tyre me ato t dysheve t tjera.
N ushtrimin 6 nxnsit jo vetm zgjedhin nga alternativat e dhna, por edhe
argumentojn zgjedhjen e tyre. sht mir t prjashtohen komentet pozitive apo negative
ndaj zgjedhjeve q ata bjn.
N ushtrimin 7 nxnsit rrfejn mbshtetur n prvojat e tyre vetjake. N fillim
msuesi/ja i udhzon q t tregojn bukur e pa u zgjatur shum rreth t afrmve t tyre
n mrgim. Nxnsit mund t tregojn pr ta edhe fotografi t ndryshme, vendet ku ata
jetojn, punn q bjn etj.
Hapi III. Kalohet te rubrika T vlersojm gjuhn e tekstit.
Fillimisht njihen nxnsit me rrfimin duke lexuar materialin e dhn n tekst dhe m
pas gjejn shprehje t tjera n tekst q prdoren n gjuhn e folur. P.sh.:
Se m pat dal nga mendja tju them q n krye. (f. 22)
Mund ti thoshin edhe ndryshe, po kjo ssht puna juaj. (f. 23) etj.
N t dyja rastet e msiprme autori rrfen n nj mnyr t till sikur e ka prpara
bashkbiseduesin. Nxnsit punojn pr t gjetur edhe shembuj t tjer n tekst.
N ushtrimin 9 nxnsit przgjedhin nga fjalori mjaft i pasuri i tregimit ato fjal q
lidhen me gjuhn e folur t krahins nga sht autori si dhe me emrtimin e sendeve e
t orendive t ndryshme t jets s prditshme, duke plotsuar tabeln e mposhtme.
Po japim nj model:
Ndrtesa e shtpis
N nj shtpi me shum t
ndara, prbri rrems s
mullirit, ndrtuar me gur
lumi t radhitura si hallkat e
zinxhirit t mushks, kishte
ahur, qilar, vatr kaci,
dollap, musndr etj.
Gatimet n shtpi
Kule t grunjt
petanik
qumshtor
dredhanik
lakror etj.
Urimet e vizitave
Mir, ndajnat
Mir se ju gjejm ...
Misardhe, misardhe...
Ju ardhim t mirat...
T fala past! Gzuar q paski
marr fjaln e mir! Gzofshin
shtpin e miqsinT lumt goja!
Tu bft e argjendt! Gaz pa!
Pas plotsimit lexohet nga disa nxns.

Pr ushtrimin 10 msuesi/ja mund t prdor metodn e empatis (vnien e vetes
n vendin e tjetrit). Lihen nxnsit 10 minuta pr t lexuar dhe pr ta vendosur veten n
rolin e personazhit kryesor, ilit, i cili rrfen. Udhzohen nxnsit q gjat rrfimit t
mbshteten n momentet q prcjellin m shum situata humori.
Msuesi/ja mund t aktivizoj tri rrfimtar dhe s fundi n formn e nj minikonkursi
t shpall fitues at q rrfen m bukur.
Ushtrimi 11. Prbri shprehjeve t dhna, jepet shpjegimi i tyre me fjal t tjera duke u
mbshtetur n kontekstin nga jan shkputur kto shprehje. P.sh.:
Pr faqe t zez
= keq e m keq / shum keq
Nuk bie posht
= jan njlloj / jan aty-aty
Mu mbush mendja
= vendosa / u binda
Nxnsit mund t japin variante nga m t ndryshmet.
Detyr shtpie: Bni portretin e personazheve duke shfrytzuar
mjetet stilistike q prdor autori.
43

Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Rndsia e lojrave
T flasim
Niveli III
45 minuta

flasin rreth lojrave dhe rregullave t tyre.
gT tregojn disa nga lojrat q kan luajtur n etapa t ndryshme t fmijris.
gT vlersojn rndsin e lojrave n jetn e tyre fmijrore.
gT

nTeksti Gjuha shqipe 7.
n4 karrige.
44

nLoj.
nBised.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit:
Etapa I:Hapi I. Zhvillohet n form loje, si loja me karrige ose msuesi/ja mund t
zgjedh ndonj loj tjetr, q njihet dhe plqehet nga nxnsit.
Vendosen 4 karrige para klass. Dalin 5 nxns vullnetar t cilt luajn lojn. Pasi
shpallet fituesi i lojs, msuesi/ja krkon nga nxnsit e tjer (ose edhe nga ata q
morn pjes n loj):
- Emrin e lojs.
- Rregullat e zhvillimit t saj.
- Nse gjat lojs pati ndonj mosmarrveshje, t krkohen arsyet e saj.
- Cili sht qllimi i lojs.
- ndjen nxnsit q humbn? Po ai q fitoi?
Pr 5-7 minuta nxnsit iu prgjigjen pyetjeve duke u ndalur m shum n rregullat e lojs,
qllimin e saj, veprimet q ndrmorn n raste mosmarrveshjesh. Msuesi/ja prpiqet t
aktivizoj sa m shum nxns, sidomos ata q jan m t heshtur e m t ndrojtur.
Etapa II: Hapi II. Zhvillohet nj bised mes msuesit dhe nxnsve rreth pyetjeve t
dhna n faqen 26. Nxnsit u prgjigjen ktyre pyetjeve duke pasur parasysh 3 etapat
e fmijris s tyre:
kohn kur ishin 3-5 vje;
kohn kur ishin 6-10 vje;
kohn nga 10 vje deri tani.
Pr pikn 6 nxnsit japin disa nga rregullat e prgjithshme q ata vendosin para se t
futen n nj loj (jo rregullat e nj loje t veant). P.sh.:
Prcaktimi i vendit t lojs.
Koha kur do t luhet.
Numri i lojtarve q do t marrin pjes etj.
Lista ndrtohet nga vet nxnsit.
Pr pyetjet 8-9 msuesi/ja duke u nisur nga lojrat e veanta q luajn djemt/vajzat
trajton edhe problemin e barazis gjinore, duke sjell shembuj t ndryshm.
Kshtu, futbolli sot sht nj loj q luhet jo vetm nga djemt, por edhe nga vajzat.
Detyr shtpie: Shkruani n fletore 4-5 fjali, ku t jepni mendimin
tuaj, se pr arsye lojrat jan t rndsishme.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Ushtrime pr emrin
Niveli III
45 minuta

kujtojn veorit e emrit.
gT prshtatin prcaktuesit me emrin q lidhen.
gT kthejn grupet emrore nga njjsi n shums duke shpjeguar mnyrn e formimit t tij.
gT dallojn emrat n fjalit e dhna dhe t prcaktojn gjinin, numrin, trajtn dhe
rasn e tyre.
gT ndrtojn fjali duke prdorur emrat n trajtn e pashquar dhe t shquar.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nShkumsa me ngjyra.

e mendimit.
nDiskutimi.
nPun e pavarur.
nTeksti
nPema
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi vizaton n tabel pemn e mendimit dhe u krkon nxnsve ta
plotsojn at me veorit e emrit. Pr t realizuar kt detyr nxnsit punojn n
fletore n mnyr individuale. N prfundim t saj msuesi fton disa nxns pr t
lexuar plotsimin e pems s mendimit. Ndrkoh q nxnsit lexojn, msuesi/ja
plotson pemn e vizatuar n tabel, pamja e s cils do t ishte.
mashkullore
Emrore
Gjinia
Rasa
Gjinore
femrore
asnjanse
Dhanore
Veorit
e emrit
Kallzore
Numri
Lakimi
njjs
shums
Rrjedhore
I
i
II
u
III
a/ja
IV
-t/t
Trajta
45
e pashquar
e shquar
Hapi II. T kthejn n shprehi njohurit e fituara.

Punohen ushtrimet 1-5, faqe 185.
Pr ushtrimin 4, prve kthimit t grupeve emrore nga numri njjs n shums,
msuesi/ja u krkon nxnsve edhe mnyrn e formimit t shumsit t emrave. P.sh.:
fshat i madh
fshatra t mdha
fshatra - shumsi formohet me mbares (kjo mbares quhet edhe prapashtes
trajtformuese).
Ndrsa n ushtrimin 5 nxnsit, pasi kan gjetur emrat n fjalit e dhna, prcaktojn
gjinin, numrin, trajtn dhe rasn (e cila nuk sht dhn n libr, por le t krkohet nga
msuesi/ja) mund t prdor tabeln e mposhtme:

Emri
dshir
Gjinia
femrore
Numri
njjs
Trajta
e pashquar
Rasa
kallzore etj.
N prfundim t ushtrimeve t librit, nse ka ende koh, msuesi/ja przgjedh nga

fletorja e puns ato ushtrime q realizojn objektivat e vn n fillim t ors.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Formimi i emrit
Niveli III
45 minuta

ndrtojn emra t prejardhur e t prbr.
gT shpjegojn mnyrn e formimit t emrave t prejardhur e t prbr.
gT realizojn nj ese me tem: Sa i pavarur jam?, ku t ken prdorur emra t
prejardhur e t prbr.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nFlet pune.
nBojra uji (me ngjyra).

e pavarur individuale.
nDiskutimi.
nTeksti
nPun
Pun paraprgatitore: Prgatiten flet pune pr secilin nxns. (Modeli i

mposhtm sht i plotsuar)
Flet pune:
46
mos-, ndr-, sipr-,

pa-, jo-, pr-,
kundr-, zh-, mbi-,
nn-.
mbarvajtje, vendosje,
kombtar, burrri, pesh, hap,
kryetar, emr, vendos, pjellor
mosmbarvajtje
siprvendosje
ndrkombtar
paburrri
kundrpesh
prhap
nnkryetar
mbiemr
zhvendos
jopjellor
Si jan formuar kto fjal? Plotso skemn.
Fjal t prejardhura = parashtes + tem

dit, njerz, bujar,
mso, art, njoh,
arsye, (i) mir, rregull,
radh ().
ditar
njerzor
bujari
msom
artist
njohje
arsyeshm
mirsi
rregullore
radhazi
-ar, -or, -i, -im,

-ist, -si, -ore,
-azi, -shm, -je.

fjal t prejardhura = tema e fjals + prapashtes
n-, z-, pr-, m-,

sh-, para-, pr-.
gur, bukur, bind, kmb,

-os, -o, -sh, -os,
+
fryt, fytyr, jav().
-zo, -si, -shm.
zbukuro
nguros
prbindsh
mkmbsi
prjavshm
shfrytzo
parafytyro

Fjal t prejardhura = parashtes + tem + prapashtes
bot, vet, bashk,

letr, mish, lule,
keq, buk
pronar, kuptim, kontroll,

kmbim, brs, bor,
pjeks, ngrns.
botkuptim
vetkontroll
bashkpronar
letrkmbim
mishngrns
bukpjeks
lulebor
keqbrs
emr+emr
P + E
ND + E
E + E
E + MB
E + MB
E + E
ND + MB

Kompozita = tem + tem
(fjal t prbra)
47

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. I jepet secilit nxns fleta e puns, ku punojn n mnyr t pavarur pr t
formuar fjal t prejardhura (duke bashkuar temn e fjals me parashtesn, prapashtesn
ose parashtesn e prapashtesn njkohsisht) e t prbra (duke bashkuar tema fjalsh).
Nxnsit punojn rreth 10 minuta pr t plotsuar fletn e puns. Gjat kohs q nxnsit
punojn, msuesi/ja kalon bank m bank, ndjek punn e nxnsve dhe ndihmon aty
ku e sheh t nevojshme.
Hapi II. Pas prfundimit t detyrs, u krkohet nxnsve t lexojn e diskutojn
plotsimin e flets s puns. Pasi i dgjon t gjith nxnsit, msuesi/ja bn nj
prmbledhje t shkurtr rreth formimit t emrit.
Hapi III. T kthejn n shprehi njohurit e fituara.
Punohen ushtrimet 1-5 n tekst, faqe 187.
N ushtrimin 1 nxnsit gjejn pjest prbrse t emrave t prejardhur. P.sh.:
dgjues
= dgjue + s
mbifush
= mbi + fush
Tek ushtrimi 5 nxnsit do t ndrtojn fjal t prbra duke bashkuar temat e dhna
dhe do t tregojn klasn s cils i prkasin. P.sh.:
gjasht
+
vargsh = gjashtvargsh
(numror)
+
(emr) = nj mnyr e formimit t fjalve t prbra
buk
+
pjeks = bukpjeks
(emr)
+
(emr) =
etj.
S fundi, msuesi/ja bn vlersimin e puns s nxnsve mbshtetur n:
a. realizimin e flets s puns n mnyr t pavarur,
b. prgjigjet e sakta dhe t plota,
c. pjesmarrjen e tyre gjat ors s msimit.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
48
Letr babait (ora e par)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

lexojn pr t renditur si duhet pjest e letrs s shkruar nga Lyllabaj.
gT prshkruajn peizazhin e detit dhe vajzn, mbshtetur n letrn e vajzs dhe
prfytyrimin e tyre.
gT prmbledhin n 4 fjali at ka vajza i shkruan babait n letr.
gT ritregojn letrn e vajzs duke u mbshtetur n 4 fjalit prmbledhse.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nLetra q kan shkruar pr t afrmit
e tyre ose q kan marr prej tyre.
nTeksti

nBised.
nLexim n heshtje.
nPun n ift.

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me nj bised msues nxns:
- A shkruani letra? Kujt ua shkruani?
- Pse e shkruani nj letr? (Nxnsit le t prmendin sa m shum arsye.)
- keni ndier kur i keni shkruar letr dikujt q ndodhet larg?
Nxnsit flasin lirisht duke treguar raste t jets s tyre.
Hapi II. Msuesi/ja u tregon nxnsve shkurt e bukur historin e vajzs, t quajtur
Lyllabaj. Vajza ndodhet buz detit, n nj gji fare t vogl, n nj mol t rrnuar... Msuesi/
ja vazhdon m tej rrfimin deri n momentin kur vajza nis t shkruaj letrn.
Pr tu njohur me mnyrn se si sht shkruar letra dhe far shkruan vajza n letr,
msuesi/ja i udhzon nxnsit t hapin librat n faqen 27 dhe t lexojn n heshtje,
duke e nisur leximin aty ku msuesi/ja ndrpreu rrfimin.
Hapi III. Pasi e kan lexuar t gjith tekstin (letrn), nxnsit renditin pjest sipas rendit
t zakonshm t nj letre duke shnuar n krah t do paragrafi numrat nga 1-4. P.sh.:
1
Mirdita i dashur ba .....
Ti e di sa shum gjra dua ......
2
Ndoshta bj ndonj marrzi .....
3
Babi, t puth .....
4
Hapi IV. Msuesi/ja zgjedh 4 nxns pr t lexuar seciln pjes sipas rendit normal t
letrs duke prcjell te nxnsit letrn e plot t shkruar nga vajza.
Hapi V. Kalohet te rubrika T kuptojm prmbajtjen e tekstit.
Ushtrimi 1. Mbshtetur n paragrafin e par t letrs s shkruar prej Lyllabaj, nxnsit
prshkruajn peizazhin e detit dhe vajzn n qendr t tij. Nxnsit nxiten t prdorin
edhe prfytyrimet e tyre pr ta realizuar sa m bukur e m t plot kt peizazh.
Ushtrimi 2. Nxnsit punojn n ift. Mbshtetur n 4 pjest e letrs, ata duhet t
ndrtojn 4 fjali prmbledhse n formn e pikave t planit pr do pjes.
Nj variant i ngjashm me prgjigjet e nxnsve do t ishte:
a) Letrn, Lyllabaj po e shkruan nga nj plazh i vogl.
b) Vajza dshiron shum gjra, sepse ndien mungesn e tyre.
c) Jeta n lice ngjan me nj burg t vrtet.
d) Dshira e saj pr ta par sa m shpejt t atin.
Lexohen disa variante prgjigjesh dhe msuesi zgjedh dhe shkruan n tabel 4 fjalit
m t prshtatshme mbi t cilat do t realizohet ushtrimi 3.
Gjat ritregimit nxnsit prpiqen t nxjerrin n pah gjendjen shpirtrore t vajzs.
Detyr shtpie: Shkruani letrn n nj flet formati duke mbushur
hapsirat e lira anash saj me fjalit dhe fjalt q prdori edhe Lyllabaj
pr ta mbushur at.
49
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Letr babait (ora e dyt)

T lexojm
Niveli II
45 minuta

gT japin gjykimin e tyre rreth arsyeve pse vajzs nuk i plqen t shkoj n
shkoll, duke ilustruar me pjes nga teksti.
gT flasin rreth mjediseve e njerzve q i bjn t ndihen mir, kur jan t vetmuar.
gT diskutojn rreth dshirs q kan t rriturit pr t kontrolluar sjelljen, veprimet
e mendimet e tyre.
gT prcaktojn veorit e letrs duke u nisur nga ana e jashtme e prmbajtja e saj.
gT gjejn fjalt kye q prcaktojn gjendjen shpirtrore t vajzs brenda
mureve t shkolls e jasht saj.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti
50

nBised.
nRrjeti
i diskutimit.
nKrahasimi i elementeve t forms
e t prmbajtjes.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn T vlersojm e kuptojm tekstin.
Punohen ushtrimet 4-7.
Ushtrimi 4. Nxnsit przgjedhin alternativat duke i ilustruar me shembuj nga teksti. P.sh.:
ndihet e vetmuar:
- M duket sikur jam n burg (f. 27).
Jam fare vetm, por nuk mrzitem (f. 28).
Lexohen:
Paragrafi i tret i tekstit: - Uji i akullt ... nga fundi i faqes.
Paragrafi i par i letrs: - Po t shkruaj ... ka marr fund.
Ushtrimi 6. Zhvillohet bised e lir ku nxnsit rrfejn momente kur jan ndier
t vetmuar. Theksi gjat rrfimit vihet n prshkrimin e mjediseve e njerzve q ata
duan e ndihen mir pran tyre n ato momente.
Ushtrimi 7.
a. Pr pjesn e par le t organizojn nj rrjet diskutimi duke shtruar para nxnsve
pyetjen binare:
Po
Jo
A sht e drejt q t rriturit t kontrollojn
veprimet, mendimet e ndjenjat tuaja?
sht e drejt
sepse: ________________________
______________________________
______________________________
______________________________
Nuk sht e drejt

sepse: ___________________
_________________________
_________________________
_________________________.

PRFUNDIMI:
(Mendimi i prbashkt i arritur, pasi jan dgjuar argumentet e dy grupeve)
b. Pr pjesn e dyt t ktij ushtrimi nxnsit zgjedhin alternativat q i mendojn t
drejta dhe i mbrojn ato me argumente.
sht mir q asnj zgjedhje t mos paragjykohet. Nxnsit mund t shtojn edhe
ndonj alternativ tjetr nse dshirojn.
Hapi II. Kalohet n rubrikn: T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 8-9. Nxnsit listojn veorit e poezis e t prozs. Mbshtetur n kto
veori prcaktojn se me ciln u ngjet letra e vajzs.
8/b. c. Nxnsit bjn krahasimin midis letrs s dhn n tekst e asaj t rishkruar
prej tyre sipas formatit normal (shfrytzohet detyra e shtpis) e m pas shprehen prmes
skemave.
Si duhet
SI DUHET
LETRA
Letra
Hyrja
HYRJA
Nga vajza
Nga
vajza
MBYLLJA
Mbyllja
ZHVILLIMI
Zhvillimi
HYRJA
Hyrja
Zhvillimi
ZHVILLIMI
FJAL
Fjal
FJAL
Fjal
MBYLLJA
Mbyllja
Bhet vlersimi i ors s msimit.

Detyr shtpie: Gjeni fjalt kye q pasqyrojn botn shpirtrore t
vajzs brenda mureve t shkolls e jasht saj, faqe 29.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Letra personale dhe zyrtare

T shkruajm
Niveli III
45 minuta

gT krahasojn elementet e forms s nj letre personale me nj letr zyrtare.
gT dallojn strukturat gjuhsore q duhen prdorur n letrat personale e ato zyrtare.
gT shkruajn nj letr personale e nj letr zyrtare mbshtetur n situata t dhna.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

nDiagrami i Venit.
nDiskutim.
nLoj msimore.
nShkrim i lir.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Hapet libri. Nxnsit pr rreth 5 minuta lexojn me kujdes dy llojet e letrave t
dhna n tekst n faqen 30. Bjn nj vzhgim krahasues midis dy letrave e m pas
plotsojn tabeln:
51
- Data.
- Kujt i drejtohet letra?
- Hyrja.
- T dhna referuese.
- Zhvillimi.
- Prfundimi.
- Kush e shkruan letrn?
- Prdoren shprehje intime?
- Prdoren shprehje zyrtare?
- Prdoret veta e dyt njjs?
- Prdoret veta e dyt shums?
- Adresa.
Letra personale
+
Letra zyrtare
+
Shnim: Ndr veorit e letrs msuesi/ja shnon edhe adresn si nj element i

rndsishm i strukturs s letrs. Nse e sheh t arsyeshme, ai/ajo u tregon edhe pr
vendin e saj n letrn personale mbi zarf (kur shkruajn me dor) dhe n letrat e biznesit
n krahun e majt n krye t letrs.
Gjat diskutimit t tabels s plotsuar u jepet prgjigje pyetjeve 1-5, faqe 31.
Hapi II. Ushtrimet 6-8 zhvillohen n form loje. U krkohet nxnsve t dgjojn me
vmendje tekstet e lexuara nga msuesi/ja pr t dalluar fjalt e futura gabimisht n
secilin tekst. Nxnsit q prgjigjen m shpejt, m sakt, prcaktojn e shpjegojn t
gjitha fjalt dhe argumentojn pse jan prdor gabim, shpallen fitues t lojs.
Hapi III. Veprimtari praktike: Udhzohen nxnsit t lexojn tri situatat e dhna.
T zgjedhin njrn prej tyre pr t shkruar nj letr.
T prcaktojn n fillim elementet prbrse t letrs.
T shkruajn letrn duke prcaktuar llojin: personale-zyrtare.
Nxnsit punojn n mnyr individuale pr rreth 15 minuta. Kmbejn punimet n
dyshe duke br vlersimin e tyre. Lexohen ato letra q przgjidhen nga nxnsit vlersues.
Bhet vlersim prgjithsues nga msuesi/ja pr orn e msimit.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
52
Mbiemri
Niveli III
45 minuta

kujtojn njohurit e marra rreth mbiemrit.
gT ndrtojn grupe emrore duke prshtatur sakt mbiemrin n gjini e numr me emrin.
gT njihen me mnyrat e formimit t gjinis femrore e t numrit shums t mbiemrave.
gT lakojn mbiemra t nyjshm e t panyjshm.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nShkumsa me ngjyra.
nTeksti

mendimesh.
nDiskutim.
nPun n ift.
nStuhi

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Kujtojm s bashku njohurit e marra.
Msuesi/ja u drejton nxnsve pyetjet:
- sht mbiemri?
- tregon ai?
- Cilat jan kategorit gramatikore t mbiemrit?
- Cilat jan mnyrat e formimit t mbiemrit?
- Me cilat kategori gramatikore t emrit prshtatet mbiemri?
Pr 5-7 minuta, nxnsit diskutojn me njri-tjetrin dhe shkmbejn njohurit e tyre.
Hapi II. Hapen librat dhe nxnsit lexojn fragmentin e dhn n krye t faqes 188.
Veojn mbiemrat me shkronja t pjerrta, t cilat msuesi/ja i shkruan n tabel t
vendosura n grup emror (veten t vetmuar, dyqane t vogla, ...) dhe u krkon nxnsve
t prcaktojn gjinin, numrin dhe rasn e mbiemrave duke i argumentuar ato. P.sh.:
nj pyetje e trash gjinia femrore, numri njjs, rasa emrore.
Sugjerim: Pr mbiemrin t vetmuar dhe t vogla msuesi/ja duhet t ket parasysh:
a. veten t vetmuar pr mbiemrin t vetmuar nxnsit t prcaktojn numrin,
rasn dhe jo gjinin, sepse premri vetvetor veten del n formn e nj emri t
gjinis femrore n trajtn e shquar, por nuk ka forma t veanta pr t dalluar gjinin.
b. dyqane t vogla mbiemri t vogla sht n gjinin femrore, sepse prshtatet
me emrin dyqane, i cili bn pjes n ata emra t gjinis mashkullore q e
formojn shumsin me mbaresn e; -ra dhe q n numrin shums kthehen
n emra t gjinis femrore. N kt gjini vihen edhe fjalt q i prcaktojn.
Hapi III. Nxnsit ndahen n ifte dhe lexojn msimin rreth:
a. formimit t gjinis femrore t mbiemrave,
b. formimit t numrit shums t mbiemrave,
c. lakimit t mbiemrave t nyjshm e t panyjshm.
Pr secili moment atyre u lihet nj koh e mjaftueshme n dispozicion.
Hapi IV. Kur msuesi v re se nxnsit kan prfunduar s lexuari t gjith
informacionin, i udhzon q brenda dysheve t ndrtojn pyetje e t japin prgjigje rreth
atyre q lexuan. N kt mnyr nj nxnsi nga dyshja i takon t ndrtoj pyetjet dhe
tjetrit t jap prgjigjet (duke u konsultuar edhe me librin). P.sh.:
Nxnsi 1 A e formon mbiemri gjinin femrore me mbaresn e?
Nxnsi 2 Po.
Nxnsi 1 Si sht formuar gjinia femrore e mbiemrit e sjellshme?
Nxnsi 2 Me ndryshimin e nyjs i n e dhe me mbares njkohsisht.
Hapi V. T kthejn n shprehi njohurit e marra. Punohen ushtrimet 1-3 n tekst, faqe 190.
Diskutohen ato.
53
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Shkallt e mbiemrit
Niveli III
45 minuta

njohin shkallt pohore, krahasore e siprore t mbiemrit.
gT shpjegojn se si jepet cilsia n seciln prej tyre.
gT njohin mjetet me t cilat ndrtohen shkallt krahasore e siprore e mbiemrit.
gT prdorin drejt n fjal mbiemra n shkalln pohore, krahasore e siprore.
gT

nFletore.
nShkumsa me ngjyra.
54

nShpjegimi.
nDiskutimi
nTabela e konceptit.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja shkruan n tabel fjalit e mposhtme:
Natyra e mbl t fal prehje e ngrohtsi.
Teuta sht aq e gjat sa Mira.
Liria sht m e gjat se Teuta.
Zana sht m pak e gjat se Teuta.
Teuta sht vajz shum e kndshme.
Ky pallat sht jashtzakonisht i lart.
dhe u krkon nxnsve t dallojn mbiemrat e prdorura n kto fjali. Pr seciln fjali msuesi/
ja u krkon nxnsve t tregojn se si sht dhn cilsia e emrtuar nga mbiemri. P.sh.:
N fjalin e par nxnsit kan dalluar mbiemrin e mbl dhe shpjegojn se ky mbiemr
tregon thjesht nj cilsi (pas br asnj lloj krahasimi).
Pas ksaj prgjigjeje ndrhyn msuesi/ja duke sqaruar se t gjith mbiemrat q japin
thjesht cilsi, pa br asnj lloj krahasimi jan n shkalln pohore. Krkohet nga nxnsit
t formojn fjali duke prdorur mbiemra t ndryshm n shkalln pohore.
N t njjtn mnyr veprohet edhe me dy shkallt e tjera. Trheqim vmendjen n
mnyr q msuesi t tregoj kujdes n shkalln krahasore pr t dhn sa m qart:
a. dy ant e krahasimit:
kur cilsit q shprehin mbiemrat n t dyja ant jan t njjta.
kur njra cilsi sht m e lart se cilsia n ann tjetr.
kur njra cilsi sht m e ult se ajo n ann tjetr.
b. mjetet q shrbejn pr t ndrtuar shkalln krahasore dhe siprore. Kshtu pr
shkalln krahasore kemi (aq ... sa; m ... se; m pak ... se), ndrsa pr shkalln siprore:
shum, jashtzakonisht, mjaft, tepr etj.
Hapi II. S fundi msuesi/ja s bashku me nxnsit plotson tabeln e konceptit pr
shkallt e mbiemrit.

MBIEMRI
Si jepet cilsia n
Mjetet me t cilat
Shembuj
Shkallt
seciln shkall.
ndrtohen shkallt.
Jepet thjesht nj cilsi pa
Vendi yn ka nj
Pohore
br asnj lloj krahasimi
natyr t bukur.
Cilsia krahasohet me
Beni sht aq i
aq ... sa
vetveten ose me nj cilsi t
aft sa Petriti.
m ... se
dikujt tjetr. Kshtu kemi: a)
Beni sht m i
Krahasore Cilsia n t dy ant e
m pak se
aft se Petriti.
krahasimit sht e njjt.
b) n njrn an cilsia sht
Beni sht m
m e lart se n tjetrn. c) n
pak i aft se
njrn an cilsia sht m e
Petriti.
ult se n tjetrn.
shum, jashtzaSiprore Jepet cilsia n nj shkall
shum t lart po e krahasuar. konisht, tepr,mjaft etj.
Hapi III. Punohen ushtrimet 1-3 n tekst, faqe 192. Pr ushtrimin 2, 3 msuesi/ja
mund t prdor tabelat e mposhtme: Pr ushtrimin 1.
Shkalla pohore
qendror
Shkalla krahasore
m i lart
Shkalla siprore
shum t dshpruara
Pr ushtrimin 3.
Mbiemri n shkalln
krahasore
m t afrt
aq t sinqerta
m pak t shkathta
Cilsia q shprehin
sht e njjt
M e lart
M e ult
x
x
x
N prfundim t do ushtrimi diskutohen prgjigjet e dhna nga nxnsit t cilat

plotsohen, nse sht e nevojshme, e vlersohen nga msuesi.
55
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Tomi shpton Bekin

(ora e par)
T lexojm
Niveli II
45 minuta

flasin rreth personazhit t tyre t paraplqyer Tom Sojeri.
gT parashikojn vazhdimin e ngjarjes mbshtetur n nj fragment t lexuar.
gT kuptojn prmbajtjen nprmjet pyetjeve t shtruara.
gT njohin kuptimin e fjalve t panjohura.
gT japin vlersimin e tyre rreth tregimit.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti
56

nBised.
nDRTA.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me nj bised rreth pyetjeve:
- ju kujton emri Tom Sojer?
- N bot ju fut ky personazh?
- Cilat aventura t tij ju kan mbetur n mendje?
- Si titullohet libri prej nga jan shkputur ato aventura? Nga kush jan shkruar?
(Biseda zgjat rreth 5 minuta. Nxnsit t kujtojn momentet kryesore t aventurave t Tomit).
Hapi II. Msuesi/ja shkruan n tabel titullin e msimit Tomi shpton Bekin. U thot
nxnsve se do t njihen me nj tjetr aventur t Tomit. U krkohet atyre, nisur nga
titulli, t japin mendimin e tyre se pr far bhet fjal n kt pjes (nxnsit q mund
ta ken lexuar vetm dgjojn). M tej msuesi/ja lexon tekstin me ndalesa. Bhen
katr ndalesa dhe pr seciln u krkohet nxnsve:
- para leximit t parashikojn rrjedhn e ngjarjes,
- pas leximit t plotsojn, krahasojn at me parashikimin e tyre.
Hapi III. Ndalesa I. Lexohet pjesa nga E shkreta vajz ... deri te ...rasti nuk vinte m.
- Cili ishte zoti Dobins?
- Pse nxnsit ishin kureshtar t dinin se far lexonte msuesi i tyre nn katedr?
- far pa Beki kur po kalonte bri katedrs?
- mendoni se do t bj Beki?
Ndalesa II. Lexohet teksti nga Vshtroi njher ... deri te ... pr t marr hakun.
Pyeten nxnsit rreth prmbajtjes s fragmentit:
- Cili ishte titulli i librit q lexonte msuesi?
- far po bnte Beki n momentin q hyri Tomi?
- A u prputh me parashikimin tuaj ky veprim?
- Pse u grindn Beki dhe Tomi?
- mendim kishte Tomi pr vajzat?
- Si mendoni se do ta merrte hakun Tomi?
- Pse mendoni kshtu?
Ndalesa III. Vazhdon leximi nga Ai doli ... deri te ...ti e ke grisur kt libr?
Pyetjet q drejton msuesi/ja:
- Sa iu afruat ngjarjes me parashikimin tuaj?
- far ndodhi kur msuesi vuri re librin e grisur?
- Si ju duk sjellja e tij?
- Si mendoni se do t vazhdoj ngjarja pas ksaj pyetjeje t br nga msuesi?
(rreth librit t grisur)
- do t bnte Beki? Po Tomi?
- Pse mendoni kshtu?
Ndalesa IV. Lexohet nga Befas Tomit ... deri n fund.
- A e prisnit nj veprim t till prej Tomit?
- Si ju duket veprimi i tij?
- far pa Tomi n syt e Bekit?
- Pse nuk i bri prshtypje dnimi a i dha msuesi?
Detyr shtpie:
- N far u kthyen planet hakmarrse t Tomit?
Dramatizojeni
Me fjalorin nxnsit t punojn gjat leximit t tekstit.
pjesn dhe luajeni
Msimi prfundon me vlersimin q japin nxnsit rreth
at n role.
tregimit, duke veuar momentin m t plqyer prej tyre.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Tomi shpton Bekin

(ora e dyt)
T lexojm
Niveli III
45 minuta

interpretojn pjesn me role.
gT dallojn tiparet e prbashkta e t veanta t zotit Dobins e msuesit te tregimi
Nuk sht e leht t harrosh.
gT vlersojn cilsit e mira q shfaq Tomi n kt tregim.
gT tregojn se si do t vepronin ata po t ishin n vendin e Tomit (djemt) e t Bekit (vajzat).
gT japin gjykimin e tyre rreth veprimit t Tomit n mbrojtje t Bekit.
gT shkruajn kuptimin e drejtprdrejt t shprehjeve t veuara nga teksti.
gT gjejn antonimet pr fjalt e prbra ku fjala baz t jet fjala zemr.
gT ndrtojn fjal t prbra me fjal baz emrtim nga bota e kafshve.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

nInterpretim me role.
nDiagrami i Venit.
nArgumentim idesh.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Nxnsit sipas roleve t ndara nj or m par interpretojn pjesn.
Personazhet: Tomi, Beki, msuesi (zoti Dobins), 5 nxns t tjer.
Ndiqet me vmendje interpretimi. Pjesa mund t luhet edhe nga dy grupe nxnsish.
Vet nxnsit vlersojn interpretimet e realizuara.
Hapi II. Rubrika T vlersojm e interpretojm tekstin.
Ushtrimi 7. Pr realizimin e ktij ushtrimi nxnsit t kujtojn kto momente nga t
dyja tregimet.
a. Tomi shpton Bekin
Gjetja e librit t grisur. (Si reagon msuesi?)
Ndshkimi i Tomit nga msuesi (veprimi q kryen msuesi).
b. Nuk sht e leht t harrosh
Ora e par e msimit prgjigjet e nxnsve. (Si reagon msuesi?)
Zgjedhja e poezis Atdheu im nga msuesi. (Veprimet e msuesit gjat momentit
kur nxnsi reciton e pas daljes nga skena).
cilsi t msuesit dalin n secili moment?
Nxnsit plotsojn Diagramin e Venit.
57

Ushtrimi 8. Nxnsit mbyllin syt e imagjinojn skenn kur msuesi/ja pyet se kush e
ka grisur librin. Ndjenja q ata prjetojn sht (ose jan) alternativa e duhur.
Argumentohet prej tyre.
Ushtrimi 9. Tashm nxnsit njohin shum cilsi t Tomit. Ata listojn vetm cilsit e
mira q shfaq ai n kt tregim, duke ilustruar me momente nga teksti.
M pas nxnsit vihen n rolin e:
Tomit (djemt) tregojn se a do t guxonin t vepronin si ai (t marrin fajin prsipr
e t pranojn ndshkimin).
Bekit (vajzat) tregojn se far do t mendonin pr shokun q i mbron n nj situat
t vshtir.
Ushtrimi 10. Zhvillohet bised. Nxnsit sjellin argumente pr t justifikuar veprimin e Tomit.
Ushtrimi 11. Nxnsit t sjellin argumente pr do alternativ t zgjedhur dhe, nse
ka raste, ta ilustrojn me shembuj nga jeta e tyre shkollore.
Hapi III. Kalohet te rubrika T studiojm gjuhn e tekstit. Punohen ushtrimet 12-15.
Ushtrimi 12. Nxnsit rikthehen n tekst. Nnvizojn shprehjet e fjalit q i bjn pr
t qeshur. I lexojn bukur ato.
Ushtrimi 13. Pr t dhn kuptimin e drejtprdrejt t shprehjeve t veuara, t shohin
prdorimin e tyre n tekst. P.sh.:
po i afrohej furtuna do t ndodhte dika e keqe, e papritur, e frikshme.
Ushtrimi 14. Para se nxnsit t japin antonimin e fjals s prbr t shpjegojn
kuptimin e saj. p.sh.:
zemrpul i but, frikacak, i ndjeshm
zemrpul zemrluan
zemrluan i fort, trim, i pathyeshm.
Ushtrimi 15. Nxnsit plotsojn listn e fjalve t prbra me fjal ku njra t jet
emrtim kafshe. Shpjegojn kuptimin dhe lidhjen me cilsin e veant t ktyre
kafshve. P.sh.:
kokmushk njeri kokfort, ngul kmb, nuk ndryshon mendim; mushka ngul kmb.
Msuesi/ja gjat diskutimit n do etap t ors bn vlersimin e nxnsve.
58
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Ushtrime pr mbiemrin
Niveli III
45 minuta

gT kujtojn veorit e mbiemrit.
gT dallojn mbiemrat n fjalit e dhna duke prcaktuar shkalln n t ciln jan
prdorur.
gT prcaktojn sakt gjinin, numrin dhe rasn e mbiemrave.
gT prshkruajn nj dit ekskursioni duke prdorur mbiemra n shkall t ndryshme.

Gjuha shqipe 7.
nFletore.

nPema e mendimit.
nPun e pavarur.
nTeksti
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja u krkon nxnsve t plotsojn pemn e mendimit, ku n qendr
sht fjala MBIEMRI. Pr plotsimin e tij nxnsit punojn individualisht n fletoret e
tyre duke shfrytzuar informacionin e marr gjat dy temave t fundit msimore.
Gjinia
Gjinia
emrton?
emrton?
Numri
Numri
Mbiemri
MBIEMRI
Rasa
Shkalla
Shkalla
Rasa
Pas prfundimit t puns, nxnsit lexojn plotsimin e pems s mendimit.

Hapi II. Punohen ushtrimet 1-4 n tekst, faqe 193.
N ushtrimin 1 nxnsit, pasi dallojn mbiemrat n fjalit e dhna, plotsojn tabeln
e mposhtme pr t prcaktuar shkallt e tyre.
Pohore
Krahasore
Siprore
Pr ushtrimin 2, pasi ti ken vendosur mbiemrat n kllapa n formn e duhur, msuesi/

ja krkon nga nxnsit t prcaktojn me goj: gjinin, numrin, rasn dhe shkalln.
N t njjtn mnyr veprohet edhe me ushtrimin 3.
N ushtrimin 4 nxnsit dallojn mbiemrat dhe pastaj plotsojn tabeln pr t
prcaktuar gjinin, numrin dhe rasn e tyre.
Mbiemri
t kulluara
Gjinia
femrore
Numri
shums
Rasa
kallzore
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
59
Premri vetor
Niveli III
45 minuta

kujtojn njohurit e marra pr premrin vetor.
gT tregojn t prbashktat dhe dallimet e premrave vetor t vetave t ndryshme.
gT prcaktojn kategorit gramatikore t premrit vetor.
gT prdorin drejt n fjali premrat vetor.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.

nStuhi mendimesh.
nINSERT.
nPun individuale.
nTeksti
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Pr t kujtuar informacionin q nxnsit kan marr nj vit m par rreth
premrit vetor msuesi u drejton pyetjet:
- Cilat jan llojet e premrit?
- sht premri vetor?
- tregon premri vetor i secils vet?
Nxnsit mendohen pr 2-3 minuta dhe prgjigjen n lidhje me pyetjet e shtruara m
lart duke i konkretizuar, kur sht e nevojshme, edhe me shembuj.
Hapi II. Hapet teksti n faqen 194 dhe udhzohen nxnsit t lexojn msimin duke
vendosur 4 shenjat tashm t njohura pr ta: , +, -, ?. Nxnsit fillojn leximin.
Pastaj informacionin n mnyr t prmbledhur e hedhin n tabeln e mposhtme:
Msuesi i pyet nxnsit:

- Cili sht informacioni i njohur prej tyre?
- far gjrash t reja msuan?
- far informacioni ndryshe nga ai q dinin ndeshn n material?
- Cilat jan disa nga pyetjet q u lindin kur lexojn tekstin?
Pr rreth 10 minuta nxnsit do t diskutojn rreth plotsimit t tabels s INSERT-it,
disa nga prgjigjet e tyre msuesi/ja i shkruan n tabel.
Hapi III. Kalohet n punimin e ushtrimeve 1-5.
Pr ushtrimin 5 nxnsit gjejn premrat vetor dhe pastaj plotsojn tabeln (e cila
rekomandohet nga msuesi/ja) pr t prcaktuar vetn, numrin, gjinin, rasn e tyre.
Premri
Un
Veta
I
Numri
Njjs
Gjinia
-
Rasa
Emrore
Detyr shtpie: T punohen ushtrimet n Fletoren e puns.
60
Tema:
Pr zbatimin e planit tre plus katr

(ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
flasin rreth librave fantastiko-shkencor.
gT nxiten nxnsit drejt nj leximi t kuptueshm e t vetdijshm pr tiu prgjigjur
pyetjeve rreth prmbajtjes.
gT shkruajn 4 fjali prmbledhse pr tregimin.
gT ritregojn prmbajtjen mbi bazn e fjalive prmbledhse.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

nMinikonkurs.
nLexim n heshtje.
nPun e drejtuar.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja zhvillon nj minikonkurs me nxnsit se cili do t thot m shum
tituj librash fantastiko-shkencor. N fillim lihen nxnsit disa minuta ti shkruajn e
pastaj i lexojn. N tabel shkruhen disa prej titujve t ndar n dy kolona: autor shqiptar
dhe t huaj.
Nga titujt e librave fantastiko-shkencor t autorve shqiptar msuesi/ja veon
Fantazma dhe plani tre plus katr t autorit Petro Marko. Nse ky titull nuk ka dal nga
nxnsit, jepet nga msuesi.
Hapi II. Pas ksaj msuesi zbulon pjesn e tekstit me titull Pr zbatimin e planit tre
plus katr, t shkputur nga romani Fantazma dhe plani tre plus katr. Bhet leximi
zinxhir i pjess nga nxns t ndryshm. Gjat leximit nxnsit nnvizojn fjalt e
panjohura, t cilat shpjegohen m pas nga msuesi/ja.
Hapi III. Nxnsit rikthehen n tekst pr t lexuar edhe nj her pjesn, tashm n
heshtje me qllim q tu prgjigjen pyetjeve t prgatitura m par nga msuesi. Pyetjet
e hartuara msuesi/ja i shkruan n tabel, ndrsa nxnsit n fletoret e tyre (shkruhen
pyetjet, pastaj vazhdon hapi tjetr).
Theksojm se prgjigjet e pyetjeve jepen nga nxnsit, ndrkoh q ata lexojn n
heshtje pjesn e shkputur nga romani.
Qllimi i pyetjeve sht ti nxis nxnsit q t jen m t vmendshm gjat leximit t
pjess.
Hapi IV. Diskutohen prgjigjet nga nxnsit. Roli i msuesit/es n kt moment sht
ai i drejtuesit.
Hapi V. N vazhdim t ors msimore u krkohet nxnsve ta ndajn fragmentin n 4
pjes, t nxjerrin 4 fjali prmbledhse dhe mbi bazn e tyre t ritregojn prmbajtjen e tij.
Vlersohen nxnsit q ritreguan m bukur.
Pyetjet:
1. plan kishin br fmijt? Pse ai duhej t realizohej patjetr?
2. porosi i dha gjyshi nipit?
3. A vepruan mir fmijt sipas planit q kishin br?
4. Cila ishte detyra q do t kryente secili prej fmijve?
5. Pse shokt e qortonin Gencin q t mos fliste?
6. Kush e pa fantazmn?
7. Pse operacioni i fmijve dshtoi?
8. Si u ndje Genci?
9. A hoqn dor fmijt nga plani i tyre? Pse?
61

Tema:
Pr zbatimin e planit tre plus katr

(ora e dyt)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
T plotsojn me fjal rregullat e operacionit tre plus katr.
gT gjejn n tekst zbatimin dhe moszbatimin e secilit rregull.
g T plotsojn n libr skemn e planit t operacionit.
gT hartojn nj plan pr nj veprimtari ose nj loj duke bashkvepruar n grup.
g

nFletore.

nPun n grup.
nDiskutimi.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn T vlersojm dhe interpretojm tekstin. Nxnsit
kan msuar nga nj or m par se do loj ka rregullat e veta. Edhe n fragmentin e
dhn n tekst personazhet kishin hartuar nj plan dhe disa rregulla pr realizimin e atij
plani. Nga nxnsit krkohet q n ushtrimin 8 t plotsojn rregullat pr zbatimin e
planit Tre plus katr dhe pr secilin prej tyre t gjejn n tekst zbatimin dhe moszbatimin
e tij. P.sh.: 1. T jemi t vendosur pr t zbuluar fantazmn.
Zbatimi - Ne do ta zbulojm at fantazm dhe do ti bindim fshatart se....
Moszbatimi - Pr Gencin ishte loj.
2. T jemi serioz n zbatimin e planit Tre plus katr.
Zbatimi - Ky ishte plani m serioz q kishim hartuar etj.
Dgjohen me kujdes prgjigjet e nxnsve. Vlersohen ata q japin mendime t sakta
e t shprehura bukur.
Hapi II. Kalohet n rubrikn T studiojm gjuhn e tekstit.
Secili prej nxnsve bn n fletore skemn e planit t operacionit Tre plus katr dhe e plotson
at. Nxnsit punojn individualisht pr 5 minuta dhe pastaj lexojn skemn e plotsuar.
Skema e plotsuar do t ishte:
62
SKEMA E PLANIT
Emri i planit:
Qllimi i planit:
Ndarja e forcave:
Vendi ku do t veprojn:
Veprimet q do t kryejn:
Nxjerrja e prfundimeve:
Masa disiplinore:
Tre plus katr

Kapja e fantazms
3 vajzat do t vijn rrotull ballit t kulls.
4 djemt do t qndrojn pas vajzave duke
ndjekur lvizjet e tyre.
Pllaja para grmadhave
Vajzat do t bjn sikur mbledhin sherbel.
Djemt nse fantazma duket do t rrshqasin
barkas e barkas, do t arrijn te zgavra dhe
do t futen menjher brenda.
Plani dshtoi pr shkak t pakujdesis s Gencit.
Genci duhet t largohet.

Hapi III. Ndahet klasa n tri grupe (skuadra). I krkohet secilit grup t hartoj planin e
nj veprimtarie ose t nj loje. Nxnsit punojn n grup pr hartimin e planit pa harruar
edhe rregullat pr realizimin e tij. N fund nj prfaqsues nga secili grup prezanton
skemn e planit t tij. Nxnsit e tjer dgjojn me kujdes, drejtojn pyetje nse kan
ndonj gj t paqart dhe vlersojn punn e njri-tjetrit.
Tema:
Trajtat e shkurtra dhe trajtat
e shkurtra t bashkuara t premrit vetor.
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

gT lakojn premrat vetor.
gT prcaktojn veorit e premrit vetor.
gT dallojn trajtat e shkurtra t thjeshta nga trajtat e shkurtra t bashkuara.
gT dallojn prdorimin e fjals t si trajt t shkurtr dhe si pjesz e lidhores.
gT prdorin drejt trajtn e shkurtr u pr vetn III, shums dhe ju pr vetn II shums.
gT prcaktojn vendin q z trajta e shkurtr n fjali.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.

nStuhi mendimesh.
nMinikonkurs.
nPun n grupe.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Kujtojm s bashku njohurit e marra.
Msuesi/ja drejton pyetjen e mposhtme:
- N cilat rasa premri vetor del me trajt t shkurtr?
Pasi merr prgjigjen e pyetjes, i udhzon nxnsit t lexojn me kujdes fjalit e dhna te
rubrika: Kujtojm s bashku, t veojn fjalt e shkruara me ngjyr t kuqe, t tregojn
se jan dhe pastaj t prcaktojn vetn, numrin, rasn dhe gjinin (kur ka) e tyre.
Kjo veprimtari mund t zhvillohet n formn e nj minikonkursi. Pr kt ndahet klasa
n tri skuadra. Secils skuadr i jepen nga 2 raste.
Skuadra I
Un
Ne
Skuadra II
Ti
Ju
Skuadra III
Ai/Ajo
Ata/Ato
(Nga kto msuesi zgjedh nj premr t numrit njjs dhe nj t numrit shums.
P.sh.: Ai/Ata) dhe u krkon nxnsve:
a. T lakojn premrat vetor;
b. T veojn trajtat e shkurtra duke prdorur lapsa me ngjyra;
c. T prcaktojn veorit e premrave q lakuan;
d. T ndrtojn trajta t shkurtra t bashkuara duke prdorur premrin q lakuan;
e. T tregojn vendin se ku qndron trajta e shkurtr (e premrit vetor q lakuan)
duke e prdorur at n fjali.
63

Brenda secils skuadr nxnsit punojn individualisht, por msuesi/ja nuk i pengon t
shkmbejn mendime me njri-tjetrin pr ndonj gj t paqart. Gjat kohs q nxnsit punojn
individualisht ose diskutojn n grup, msuesi/ja sht i pranishm dhe ndihmon pr sqarimin e
shtjeve t ndryshme. M posht po japim nj model t prgjigjeve t skuadrs s par:
a.
Emrore
Un
Ne
Gjinore
Dhanore
mua m
neve na
Kallzore
mua m
ne na
Rrjedhore
(prej) meje
(prej) nesh
b.
Dhanore
mua m
neve na
Kallzore
mua m
ne na
c.
-Tregon folsin (Un) dhe grupin n t cilin bn pjes edhe folsi (Ne).
- Nuk kan gjini.
- Nuk lakohen n rasn gjinore.
d.
m + e = ma
m + i = mi
na + e = na e
na + i = na i
e.
- para foljes: - M solln nj dhurat.
- n trup t foljes (n mes ose n fund t saj): - Sillmni nj libr. Sillm nj kompjuter.
Hapi II. Nxnsit punojn pr rreth 15 minuta. Kur prfundojn, msuesi/ja dgjon me
kujdes prgjigjet e secils skuadr. Msuesi/ja mund t vendos edhe nj rregull t till:
N qoft se nxnsit e skuadrs s par nuk i jan prgjigjur sakt pyetjeve, antart
e skuadrave t tjera kan t drejt ti plotsojn ose tu prgjigjen plotsisht pyetjeve.
N fund msuesi/ja shpall skuadrn, fituese mbshtetur n saktsin dhe shpejtsin e
realizimit t detyrs.
64
Hapi III. Duke vazhduar m tej msuesi/ja tregon kujdes pr t trhequr vmendjen e
nxnsve q t bjn dallimin e fjals t si trajt e shkurtr dhe si pjesz e lidhores si dhe
t shmangin prdorimin e gabuar t trajtave t shkurtra u, ju n vend t njra-tjetrs.
Shkruhen shembujt n tabel:
1. Guximin ke humbur,
gjithka ke humbur
t jesh i bindur
do t ishte m mir t mos kishe lindur. t = pjesz.
2. T ftuan n ditlindje, por ti nuk erdhe. t = trajt e shkurtr.
3. T vjen keq, t t jap nj kshill.
trajt e shkurtr pjesz e lidhores trajt e shkurtr
4. Juve ju thash.
Atyre u thash.
Juve u thash.
X Atyre ju thash.X
Pr secilin rast msuesi/ja jep sqarime.
Hapi IV. T kthejn n shprehi njohurit e marra.
Punohen ushtrimet 1- 4 n tekst, faqe 197.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Ushtrime pr premrin vetor

Niveli II
45 minuta
Objektivat: N fund t msimit nxnsit t jen t aft:

rikujtojn njohurit e marra rreth premrit vetor.
gT zvendsojn n fjali emrin me premrin vetor prkats.
gT prdorin sakt n fjali prmerin vetor n rasn e duhur.
gT prdorin sakt n fjali trajtn e shkurtr dhe trajtn e shkurtr t bashkuar.
gT dallojn premrin vetor, trajtn e shkurtr dhe trajtn e shkurtr t bashkuar duke
prcaktuar vetn, numrin e rasn e tyre.
gT

nTabela, shkumsa me ngjyra.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.

e mendimit.
nOrganizues grafik: Veorit e premrit.
nDiskutim.
nPema
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Kujtojm s bashku njohurit.Msuesi/ja vizaton n tabel pemn e mendimit.
Krkon nga nxnsit ta vizatojn at n fletore e ta plotsojn me informacionin q krkon:
- jan premrat vetor?
- tregojn ata?
- Cilat jan veorit e tyre?
Nxnsve u lihet nj koh e caktuar n dispozicion rreth 5-7 minuta pr t prfunduar detyrn
e dhn. (Msuesi/ja udhzon nxnsit t prdorin lapsa me ngjyra pr secilin premr).
Msuesi/ja dgjon me vmendje punn e nxnsve dhe ndrkoh plotson n tabel
pemn e mendimit me shkumsa me ngjyra:
- Tregon folsin,
- Lakohet,
- Ska form n rasn gjinore,
- Nuk zvendson emr, GE.
- N rasn dhanore e kallzore
del me trajt t shkurtr,
Hapi II. T kthejm n shprehi njohurit e fituara. Nxnsit punojn ushtrimet 1-5.
Ushtrimi 1. Nxnsit duhet t zvendsojn emrat n kllapa me premrin vetor
prkats duke prcaktuar vetn, numrin, rasn, gjinin. (Pjesa e dyt e ushtrimit sht
shtojc, realizimi i s cils varet nga vet msuesi/ja).
65

Ushtrimi 2. Nxnsit zvendsojn premrin vetor me emra t ndryshm. U krkohet
nxnsve t prcaktojn rasn e emrit. (Pjesa e dyt sht shtojc, realizimi i s cils
varet nga vet msuesi/ja).
Ushtrimi 5. Ky ushtrim t punohet n formn e nj organizuesi grafik:
Veorit e premrit vetor.
Premri vetor
Un
(Me) ty
Gjinia
-
Numri
Njjs
Njjs
Rasa
Emrore
Kallzore
Vlersimi i ors s msimit.

Tema:
Mir pr t gjith (ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

parashikojn ngjarjet e tregimit nisur nga titulli dhe fragmenti i lexuar.
gT sjellin provat q t ojn n parashikimin e ngjarjeve.
gT krahasojn parashikimin e ngjarjeve t bra prej tyre me at q ndodh n t vrtet.
gT tregojn rastet e mosmarrveshjeve ndrmjet fmijve dhe si vepruan ata pr ti zgjidhur ato.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFlet pune.
nTabak i bardh.
nBojra uji.
nTeksti
66

nVeprimtari: lexim-mendim i drejtuar me
tabel.
Pun paraprgatitore: Prgatiten flet-pune pr do nxns.

far mendoni se
do t ndodh?
Pas leximit
t titullit.
Pas leximit t
pjess s par.
Pas leximit t
pjess s dyt.
Pas leximit t
plot t tekstit.
Pse e mendoni
kt?
far ndodhi
n t vrtet?

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Njihen nxnsit me titullin dhe autorin e tregimit, t cilat shkruhen n tabel.
I jepet secilit nxns fleta e puns e prgatitur. N pamundsi t prgatitjes s saj
msuesi e vizaton n drrasn e zez tabeln (modeli i s cils sht dhn te prgatitja).
U shpjegohet nxnsve se si do t veprojn m tej.
Do t lexojn tregimin t ndar n dy pjes pjes - pjes, sipas ndarjes q ka br msuesi.
Pjesa e par: - Shtpia e tyre .... deri te .... Askujt nuk i vinte mir q rrinin ashtu kot.
Pjesa e dyt: - Papritur Majklli .... deri te .... sa t gjithve filluan tu merreshin mendt.
U kujtohet nxnsve q sht shum e rndsishme t mos lexojn prtej pikave t
ndalimit. Ata do t bjn parashikime dhe pastaj do t lexojn, pr t vrtetuar parashikimet
q kan br.
Hapi II. U thuhet nxnsve t lexojn titullin e tregimit dhe, mbshtetur n t, t
parashikojn se far do t ndodh n tregim. I shkruajn parashikimet e tyre n kolonn
far mendoni se do t ndodh? dhe arsyet se pse mendojn ashtu i shkruajn n
kolonn Pse e mendoni kshtu?
Hapi III. U krkohet nxnsve t lexojn deri te ndalesa e par dhe, kur t ken arritur
deri aty, t kthehen e t shikojn parashikimin q kishin br n fillim dhe t thon se far
ndodhi n t vrtet. Mendimet e tyre i shkruajn n kolonn far ndodhi?
Hapi IV. Msuesi/ja i rishikon parashikimet dhe pyet se cilat jan vrtetuar deri tani. Ai/
ajo u krkon nxnsve t lexojn me z pjes nga teksti q vrtetojn ose nuk vrtetojn
parashikimet e tyre.
Hapi V. Nxnsit parashikojn se far do t ndodh n pjesn tjetr t tekstit; sjellin provat
q i ojn n kto parashikime dhe i vendosin parashikimet e tyre n vendin prkats. Pastaj
vazhdojn t lexojn, krahasojn parashikimet e tyre me at q ndodhi n t vrtet, lexojn
me z n tekst provat q mbshtetin ato parashikime dhe lexojn m tej pjesn e fundit.
Hapi VI. N prfundim ata duhet t krahasojn parashikimet e fundit q kan br me at q
ndodhi n t vrtet n tregim. Rezultatet e krahasimit shnohen n vendin e duhur n tabel.
Hapi VII. Kalohet te rubrika T kuptojm prmbajtjen.
N ushtrimin 2 nxnsit tregojn dy rastet kur fmijt nuk u morn vesh me njri-tjetrin.
Rasti I:
- Xhudi propozon t shkojn lart te bregu, te druri i madh.
- Davidi propozon t shkojn posht te liqeni.
Rasti II:
- Bardha propozon t shkojn n pyll.
- Majklli propozon t shkojn tek ujvara.
Pr ushtrimin 3 nxnsit mbshteten tek ushtrimi 2, duke veuar vetm vendet q u
propozuan pr t shkuar.
N ushtrimin 4 nxnsit, pasi tregojn rolin ndihms t babait pr t arritur marrveshjen midis
tyre, ilustrojn me pjes nga teksti si vepruan fmijt pr t zgjidhur mosmarrveshjet n t dy rastet.
N ushtrimin 5 msuesi/ja u krkon nxnsve q, duke iu prgjigjur pyetjes, t arrijn
n prfundimin se mirkuptimi dhe toleranca pr t arritur dika i bn t gjith antart
e grupit t ndihen mir. Nxnsit mund t dalin me nj mesazh, t cilin e shkruajn n
nj tabak t bardh me bojra uji dhe e afishojn n muret e klass.
67
Tema:
Mir pr t gjith (ora e dyt)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

gT prcaktojn cilsit e nevojshme q duhen pr t arritur marrveshje brenda grupit.
gT tregojn se si jan ndier kur nuk kan zhvilluar nj veprimtari pr munges
marrveshjeje.
gT plotsojn skemn e komunikimit me elementet e dhna.
gT listojn veorit e dialogut midis fmijve duke argumentuar e ilustruar me pjes nga teksti.
gT zbulojn mesazhin e pjess.
gT shkruajn prmbajtjen e pjess.

nFletore.

nDiskutim.
nPun e pavarur.
nBised.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn T vlersojm e interpretojm tekstin. Punohen ushtrimet 6-8.
Ushtrimi 6. Nxnsit prcaktojn n bashksin e dhn cilsit q i mendojn si t
nevojshme pr t arritur marrveshje n grup. Zgjedhjet jan individuale, ato t mos
gjykohen. Nxnsit t argumentojn do cilsi t zgjedhur.
Ushtrimi 7. Nxnsit t shpjegojn kuptimin e fjalve t babait n dy fjalit e veuara.
Pas shpjegimeve t dhna nga nxnsit le t arrihet tek mesazhi i ktyre fjalve, p.sh.:
Pa marrveshje nuk mund t shkosh prpara.
Ushtrimi 8. Nxnsit sjellin shembuj nga jeta e tyre n shkoll, lagje apo familje (me
vllezr e motra), kur nuk kan realizuar nj veprimtari pr munges t gjetjes s gjuhs
s prbashkt. T tregojn si jan ndier pas ktij momenti.
68
Hapi II. Rubrika T studiojm gjuhn e tekstit.

Msuesi/ja krkon nga nxnsit t tregojn se sht mesazhi, dgjohen mendimet e
nxnsve e m pas ata lexojn informacionin e dhn pr mesazhin ( iden) n faqen 42.
Ushtrimi 4. Nxnsit gjejn n mnyr individuale iden e pjess. E shkruajn n fletore e m
pas e lexojn. Pasi dgjohen disa ide, m e sakta prej tyre shkruhet n tabel nga msuesi/ja.
Ushtrimi 10. Nxnsit kujtojn skemn e komunikimit. E vizatojn at e m pas e plotsojn.
Referenti
Tema
Dhnsi
Shkrimtari
Mesazhi
Marrsi
Ideja
Lexuesi
Kodi
Gjuha artistike

Ushtrimi 11. Vzhgohen me kujdes alternativat e dhna dhe veohen karakteristikat
e dialogut ndrmjet fmijve. Dialogu sht:
- me pak fjal,
- i patensionuar,
- i gjuhs s prditshme.
- me ndrhyrje pr zgjidhje,
Secila veori e listuar argumentohet duke u ilustruar me pjes nga teksti. P.sh.:
- me pak fjal: - Nga t nisemi? pyeti babai.
Pas punimit t do ushtrimi vlersohen prgjigjet e nxnsve.
Detyr shtpie: Shkruani prmbledhjen e pjess.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Marrveshja n grup
T flasim
Niveli IV
45 minuta

rrisin frymn e bashkpunimit n grup.
gT kuptojn rndsin e marrveshjes pr t arritur dika.
gT sjellin argumente bindse q t ojn n arritjen e nj marrveshjeje.
gT edukohet ndjenja e mirkuptimit dhe e tolerancs.
gT

nFlet formati.
nSkeda (n formn e flets s votimit) pr
t shnuar emrin e kandidatit pr t cilin
do t votoj secili nxns.
nKuti pr t votuar.

nPun n grup.
nDiskutimi.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja u krkon nxnsve t kujtojn prfundimin e arritur nj or m par
pr rndsin e mirkuptimit dhe tolerancs ndrmjet antarve t grupit pr vendimet
q duhet t marrin pr t arritur dika. Zhvillimi i veprimtaris s mposhtme ka pr
qllim t testoj aftsit e nxnsve pr tu marr vesh me njri-tjetrin dhe njkohsisht
t edukoj tek ata ndjenjn e mirkuptimit dhe t tolerancs.
Hapi II. Situata I. Antar e nj klubi sportiv duhet t zgjedhin kapitenin e skuadrs. Si
duhet t veprojn?
Pr kt msuesi/ja i udhzon q t ndjekin hapat e mposhtm:
I. T vendosin disa kritere pr zgjedhjen e kapitenit. Kriteret mund t jen:
a. Cilsit fizike duhet t zotroj kapiteni.
b. Cilsit e karakterit.
c. Veprimtaria e tij n skuadr.
69

. Rezultatet e tij n kt veprimtari etj.
II. T vendosin pr mnyrn e marrjes s vendimit pr t zgjedhur kapitenin, me
votim t hapur apo me votim t fsheht.
III. Fillimisht t zgjidhen dhe t miratohen kandidaturat q propozohen pr kapiten skuadre.
IV. Propozohet dhe zgjidhet komisioni q do t shpall fituesin dhe do t ndjek
zhvillimin e votimit (3 nxns).
V. Realizohet votimi (do t prdoren skedat ku nxnsit shkruajn emrin e
kandidatit pr t cilin votojn dhe e hedhin n kutin e votimit).
VI. Shpallet fituesi pas numrimit t votave.
N fund msuesi/ja mund t krkoj nga nxnsit t japin disa nga arsyet se pse fitoi ai kandidat.
Hapi III. Situata II. Zgjedhja e vendit pr ekskursion.
Ndahen nxnsit n tri grupe. Secili nga grupet zgjedh:
- nj vend bregdetar,
- nj vend malor,
- nj vend turistik.
Pas zgjedhjes msuesi/ja krkon nga do grup t paraqit argumente prse ka br
at zgjedhje. Nxnsit punojn n grup pr t listuar argumentet e tyre. N fund msuesi/
ja krkon prej tyre t gjejn gjuhn e prbashkt pr t zgjedhur vetm njrin nga vendet
e ofruara se ku do t shkojn.
N fund t ors msimore msuesi/ja vlerson punn e br nga nxnsit, pr t
arritur n nj mirkuptim t prbashkt dhe forcn argumentuese q prdorin nxnsit
pr t vlersuar zgjedhjen e br.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Premri pyets
Niveli III
45 minuta

rikujtojn njohurit e marra rreth premrit pyets.
gT diskutojn duke argumentuar prdorimet e premrit pyets.
gT prcaktojn veorit gramatikore t premrit pyets.
gT prdorin sakt n fjali premrin pyets.
gT dallojn gjinin, numrin e rasn e premrit pyets.
gT
70

Gjuha shqipe 7.
nTabela.
nShkumsa me ngjyra.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nTeksti

nStuhi mendimesh.
nTabela e pyetjeve.
nOrganizuesi grafik: Veorit
gramatikore t premrit pyets.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Stuhi mendimesh. Kujtojm s bashku njohurit:
Kjo veprimtari mund t kryhet brenda 5-7 minuta. Msuesi/ja paraqet temn: Premri pyets.
Krkon prej tyre t kujtojn njohurit e marra rreth premrit pyets. Nxnsit lihen
5-7 minuta pr t realizuar detyrn e dhn.

Sugjerim.
- Nuk duhet lejuar q nxnsit t kritikojn idet e t tjerve.

- Nuk duhet prqendruar tek asnj prej ideve t dhna nga nxnsit.
- Idet duhet t shkruhen si i thon nxnsit.
Pr kt hap msuesi/ja mund ti shkruajn pyetjet q dalin nga diskutimet n klas
n nj pjes t tabels ose n nj tabak letre.
Hapi II. Hapet libri. Msuesi/ja orienton nxnsit t lexojn qetsisht rreth 5-7 minuta
informacionin e dhn me synim q t plotsojn organizuesin grafik, t vizatuar nga
msuesi/ja n tabel, ndrsa nxnsit punojn n fletore. Pamja e plotsuar sht:
Premri pyets
Kush?
Cili?
Pyetet pr
frymor
frymor
sende
Gjini Numri Rasa
prcaktori
frymor, sende
far?
Shoqrohet me emra
Kshtu vazhdohet dhe me premrat e tjer.

Hapi III. Nxnsit diskutojn rreth veorive t premrave pyets, pr pyetjet e shkruara japin
prgjigje vet nxnsit, nse sarrihet prgjigjja e duhur, sqarimet bhen nga vet msuesi/ja.
Hapi IV. Rreth shnimit kujdes, msuesi/ja ngre nj rrjet diskutimi t shkurtr pr
grupin emror: kush fletore?
Nxnsit sjellin argumente nse sht prdorur sakt apo gabim premri pyets kush?
PO
A sht prdorur sakt premri pyets:

Kush? te grupi emror: Kush fletore?
JO
Msuesi/ja dgjon me kujdes argumentet e dhna nga nxnsit dhe i prgzon ata.
Hapi V. T kthejm n shprehi njohurit e marra.
Ushtrimi 1. Nxnsit, pasi t zvendsojn premrin pyets q duhet, shpjegojn
prdorimin e premrave pyets: Kush? Cili? etj. n secilin rast.
Ushtrimi 2. Nxnsit dallojn premrat pyets n fjalit e dhna.
Kujdes! N fjalin e par nuk ka premr pyets, far sht n funksion t premrit
lidhor: far = at q.
Ushtrimi 3 t realizohet me an t tabels s dhn:
Premri pyets
(me) cilin
Gjini
mashkullore
Numr
njjs
Rasa
kallzore
Hapi VI. Vlersimi i ors s msimit:

Detyr shtpie: Punohen ushtrimet e fletores s puns pr premrin pyets.
71
Tema:
Ushtrime pr premrin pyets
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

ndrtojn pyetje rreth informacionit t marr pr premrin vetor e pyets duke
prdorur kta t fundit.
gT dallojn premrat pyets n fjalit e dhna duke prcaktuar kategorit gramatikore t tyre.
gT prdorin sakt n fjali premrin pyets: Kush?, Cili?, I sati? n t gjitha format q ata dalin.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nTabela, Shkumsa me ngjyra.
nTeksti

nHulumtim.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Kujtojm s bashku njohurit.
Kjo veprimtari zhvillohet n formn e nj loje. Msuesi/ja udhzon nxnsit t ndrtojn
pyetje pr t gjith informacionin e marr rreth premrave (premri vetor, premri pyets).
Pr ndrtimin e fjalive pyetse, nxnsi t prdor t gjitha llojet e premrave pyets, p.sh.:
- Cilt jan premrat vetor?
- tregon premri vetor i secils vet?
- I sati sht n radh premri vetor Ti?
- N cilat rasa premri vetor del me trajt t plot e trajt jo t shkurtr?
- Sa pjes ka trajta e shkurtr e bashkuar?
- Cils ras i prket secila pjes?
- Me far prdoret gjithnj i shoqruar premri pyets se?
- kategori gramatikore kan premrat pyets: ?, far?
- Kush mendoni se u prgjigj m bukur dhe sakt?
72
Msuesi/ja dgjon me vmendje pyetjet e ndrtuara nga nxnsit si dhe prgjigjet e

dhna pr to.
Hapi II. T kthejm n shprehi njohurit e fituara.
Punohen ushtrimet 1-6. Msuesi/ja dgjon me vmendje prgjigjet e nxnsve. I nxit
ata t diskutojn, t korrigjojn e t vlersojn punn e njri-tjetrit.
Hapi III. Si do t vlersohet msimi:
- Nga ndrtimi i pyetjeve t sakta q sjellin informacion t rndsishm.
- Nga aftsia pr ti korrigjuar e vlersuar punn e shokut.
- Nga pjesmarrja e tyre n momente t ndryshme t ors s msimit.

Tema:
I ati i Simonit (ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli II
Koha:
45 minuta
krijojn nj tekst t shkurtr mbshtetur n fjalt kye.
gT lexojn pr t kuptuar prmbajtjen e tregimit; pr tu dhn prgjigje pyetjeve t
shtruara; pr t pasuruar fjalorin me fjal t panjohura prej tyre.
gT vlersojn aftsit krijuese t njri-tjetrit.
gT zbulojn mesazhin e pjess.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTekst

me terma paraprak.
nLexim zinxhir.
nDiskutim.
nParashikim
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja shkruan n tabel fjalt kye: n shkoll, Simoni, shokt, ngacmonin,
rrinte i vetmuar, rrezet e diellit, e ma.
U krkohet nxnsve q me 7-8 fjali t krijojn nj tekst t shkurtr dhe ti vendosin nj titull.
Nxnsit punojn n mnyr t pavarur pr rreth 5-7 minuta.
Hapi II. Lexohen disa nga krijimet. Nxnsit vlersojn punimet e njri-tjetrit mbshtetur n:
- shtjellimin interesant t ngjarjes;
- n mnyrn e t shprehurit;
- n prfshirjen e t gjitha fjalve kye.
Hapi III. Njihen nxnsit me temn, t ciln msuesi/ja e shkruan n tabel. Lexohet pjesa nga disa
nxns (zinxhir). N fillim udhzohen nxnsit t ndjekin me vmendje leximin pr t mbajtur mend:
- emrat e personazheve;
- dialogt midis Simonit e shokve;
- Simonit e Filipit;
- gjendjen shpirtrore t Simonit.
Gjat leximit nxnsit nnvizojn fjalt e panjohura. Pr ato t pashpjeguara n tekst
nxnsit ndihmohen nga msuesi/ja ose Fjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe.
Leximi i nxnsve ndrpritet n fjalin: Filipi u prkul e i tha Simonit, faqe 46.
Hapi IV. U krkohet nxnsve t parashikojn se si mbyllet tregimi. Dgjohen disa nxns e m
pas lexohet mbyllja e dhn nga autori. Bhet krahasimi me alternativat e ofruara prej nxnsve.
Hapi V. Kalohet te rubrika: T kuptojm prmbajtjen. Punohen ushtrimet 1-5.
Ushtrimi 1. Nxnsit japin shkaqet q i bnin fmijt t ishin kureshtar pr jetn e
Simonit, duke sjell edhe prvoja personale kur ata shtyhen prej saj (kureshtjes).
Ushtrimi 2. Gjat ritregimit t biseds s Simonit me Filipin nxnsit le t japin edhe
gjykimin e tyre rreth gjendjes shpirtrore n t ciln ishte Simoni. N ushtrimin 3.
Krkohet mendimi i nxnsve se a duhet t flasin t rriturit pr tema si ajo e trajtuar n
tregim n prani t fmijve? Sa ndikon fjala e tyre tek ata? N ushtrimin 5. Cili ishte vendimi
i Filipit? A i solli qetsi Simonit? Nxnsit ilustrojn me pjes nga teksti.
Hapi VI. Vlersimi i nxnsve.
Detyr shtpie: Shkruani disa mendime rreth tems: Un kam nevoj pr mbrojtjen e prindit.
73
Tema: I ati i Simonit (ora e dyt)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
gT tregojn ndjenjn q prjetuan nga sjellja e fmijve ndaj Simonit dhe t
shpjegojn arsyet e ksaj ndjenje.
gT japin mendime rreth mnyrs se si gjykohet rreth karakterit t nj njeriu.
gT listojn cilsit fizike e ato morale t Filipit.
gT japin gjykimin e tyre pr mbylljen e tregimit.
gT shpjegojn kuptimin e figurshm t shprehjeve t dhna mbshtetur n kuptimin
e par t tyre.
gT dallojn figurat letrare, (epitet, krahasim), t prdorura nga autori n prshkrimin e liqenit.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nShkumsa me ngjyra.
nTeksti

nPun e drejtuar.
nDiskutim.
nPun n dyshe.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me punimin e detyrs s shtpis. Dgjohen me vmendje
mendimet e nxnsve se pse ata kan nevoj pr kujdesin e prindrve. Listohen n
tabel arsyet, duke i renditur sipas rndsis q mendojn nxnsit se ato kan.
Hapi II. Kalohet te rubrika: Vlersojm dhe interpretojm tekstin.
Ushtrimi 6. Nxnsit pr 5 minuta punojn n mnyr individuale. Prcaktojn ndjenjat q
prjetojn nga sjellja fyese e shokve ndaj Simonit, duke shpjeguar arsyet e ksaj ndjenje.
Plotsohet tabela, sipas modelit. P.sh.:
74
Ndjenja
zemrim
Arsyeja
sjellje e papranueshme ndaj nj moshatari
Pas plotsimit t tabels nxnsit diskutojn n dyshe, duke dhn edhe vlersimin
pr punn e njri-tjetrit. Msuesi/ja ndjek punn n dyshe.
Ushtrimi 7. Ky ushtrim ngre dy pyetje binare. Nxnsit diskutojn rreth pyetjeve,
duke sjell argumente pr t mbrojtur alternativn e tyre. N fund t diskutimit sht
mir t arrihet pr do pyetje n prfundime t pranuara nga shumica e nxnsve.
Njeriu duhet t gjykohet:
a.
Po
Jo
Nga sjelljet e tij
argumente
argumente
apo fjalt e t tjerve?
Prfundimi:

b.
Po
argumenti
Nga veprimet e
prgjithshme,apo nj rast
i keq q i ka ndodhur?
Jo
argumenti
Prfundimi:
Ushtrimi 8. Nxnsit rikthehen n tekst n faqen 45 pr t rikujtuar cilsit fizike t
Filipit, ndrsa n faqen 46 cilsit e tij shpirtrore.
FILIPI
Cilsit fizike
i pashm i gjat
mjekr
t zez
Cilsit shpirtrore
i dashur
puntor
Ushtrimi 9. Plotsohet tabela e diskutohet.

Hapi III. T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 10. Duke u mbshtetur n kuptimin e par, nxnsit t shpjegojn shprehjet
e figurshme. P.sh.: i helmuar nga hidhrimi i mrzitur shum
Ushtrimi 11. Nxnsit rikthehen n tekst n faqen 45, paragrafi 1. Lexohet dhe veohen
figurat letrare (epitete, krahasime). Nxnsit japin gjykimin e tyre se si natyra ndikon n
gjendjen shpirtrore t njeriut.
Ushtrimi 12. Shkruhen antonimet e fjalve t dhna. P.sh.:
keqdashs (zemrkeq) mirdashs (zemrmir)
Tema: Forma veprore e joveprore e foljes

Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
njohin mjetet q shrbejn pr t ndrtuar formn joveprore t foljes.
gT klasifikojn koht e mnyrat q e formojn formn joveprore me mbares, me
pjeszn u dhe me foljen ndihmse jam.
gT shndrrojn foljet nga forma veprore n joveprore dhe anasjelltas.
gT dallojn foljet duke i ndar ato sipas forms veprore e joveprore.
gT

nFletore.

dhe kodim teksti.
nDiskutim.
nPun e drejtuar.
nLexim
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Prpara fillimit t ksaj veprimtarie msuesi/ja u krkon nxnsve t lexojn
me kujdes pyetjet q jan shkruar n tabel dhe t krkojn n libr informacionin q
jep prgjigjen e tyre, duke shnuar prkrah tij numrin q mban pyetja.
75

1. N t dyja fjalit e dhna si shembuj n tekst prdoret folja ngroh. N ciln
koh, vet, numr e mnyr jan?
2. Nga dallohet folja ngroh e fjalis s par me at t fjalis s dyt?
3. Sa dhe cilat jan mjetet pr t ndrtuar formn joveprore t foljes?
4. Cilat koh e mnyra e formojn formn joveprore me mbares?
5. Po me pjeszn u?
6. Po me foljen ndihmse jam?
Hapi II. Vihen nxnsit t lexojn msimin dhe t vn numrin e pyetjes pr do t
dhn a lloj informacioni q i prgjigjet asaj.
Hapi III. (Sipas dshirs). Nse msuesi/ja dshiron, u krkon nxnsve q t gjith
informacionin e przgjedhur ta hedhin n nj tabel t till:
( )
( )
( )
( )
( )
( )
U thuhet nxnsve q numrat e prdorur gjat leximit, ti vendosin brenda kllapave

dhe n seciln kolon t shkruhet informacioni q i prshtatet secilit numr.
M posht po japim nj shembull pr pyetjen e par dhe t dyt.
(1)
Veta e tret
numri njjs,
koha e tashme,
mnyra dftore.
(2)
Fjalia e par:
Ngroh veprore
Fjalia e dyt:
Ngrohet - joveprore
(3)
(4)
(5)
(6)
Hapi IV. Pas prfundimit t detyrs, nxnsit raportojn pr prgjigjet q kan gjetur
pr pyetjet e shtruara duke diskutuar t gjith s bashku. Disa prej ktyre prgjigjeve,
ato m t rndsishmet, msuesi/ja i shkruan n tabel.
76
Hapi V. T kthejm n shprehi njohurit e fituara.

Ushtrimi 1. Udhzohen nxnsit q t ndjekin kta hapa gjat punimit t ushtrimit.
a. T lidhin foljet e forms veprore me prkatsen n formn joveprore.
b. T prcaktojn mnyrn dhe kohn e iftit foljor.
c. T tregojn mjetin me t cilin u ndrtua forma joveprore.P.sh.:
msova u msova, folje n trajtn veprore dhe joveprore, forma
mnyra dftore, koha e kryer e thjesht, forma veprore del me mbaresn va,
joveprorja ka para pjeszn -u.
Ushtrimi 2. Ky ushtrim kalon prmes ktyre hapave:
a. Nxnsit vendosin para do foljeje premrin vetor prkats.
b. Prcaktojn mnyrn e foljes.
c. Bjn shndrrimin nga forma veprore n formn joveprore. P.sh.:
t kishit dgjuar Ju t kishit dgjuar.
mnyra lidhore, koha m se e kryer
Ju t ishit dgjuar forma joveprore jam.

Ushtrimi 4. Nxnsit veojn foljet duke i grupuar ato n dy bashksi. P.sh.:
Folja n formn veprore
hedh
Folja n formn joveprore

t kthehesh
Ushtrimi 5. Foljet e forms joveprore t ushtrimit 4 vendosen n tabel sipas mnyrs s formimit.
Mbaresa
t kthehesh
Pjesza -u
u ul
Foljen ndihmse -jam

ishte dgjuar
- Bhet vlersimi i nxnsve pas punimit t do ushtrimi.

Tema: Forma joveprore n mnyrn dftore

Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

kujtojn njohurit e marra rreth mnyrs dftore.
gT njohin mjetet q shrbejn pr t formuar formn joveprore t kohve t mnyrs dftore.
gT zgjedhojn folje n t gjitha koht e mnyrs dftore n formn joveprore.
gT shndrrojn foljet e mnyrs dftore t forms veprore n formn joveprore.
gT dallojn foljet e mnyrs dftore e t prcaktojn kohn, vetn e numrin e tyre.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune 7.
nTeksti

mendimi.
nDiskutim.
nPun e udhhequr.
nStuhi
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Kujtohen njohurit rreth mnyrs dftore q kan nxnsit. Msuesi/ja drejton pyetjet:
- Si e shpreh mendimin folja n mnyrn dftore?
- Sa koh ka mnyra dftore?
- Cilat jan koht e thjeshta n formn veprore? Po koht e prbra?
- Po formn joveprore si e ndrtojn koht e mnyrs dftore?
Msuesi/ja shkruan n tabel prgjigjet e nxnsve rreth mnyrs s ndrtimit t forms
joveprore. (Nxnsit kan informacion t mjaftueshm t marr nga zhvillimi i tems:
Forma joveprore e foljes.)
Hapi II. Udhzohen nxnsit t lexojn n faqen 206 t librit tabeln e zgjedhimit, pr
rreth 3 minuta. Mandej u krkohet t mbyllin librin dhe t zgjedhojn njri pas tjetrit foljet
dgjoj, mat n t gjitha koht e mnyrs dftore.
77

Hapi III. T kthejn n shprehi njohurit e fituara.
Ushtrimi 1-2. Punohen n tekst. Nxnsit zgjedhojn foljet e dhna, me laps leht, n t
dyja tabelat. Pasi i zgjedhojn, ata tregojn mnyrn e formimit t forms joveprore pr seciln koh.
Ushtrimi 4. Nxnsit n fillim t prcaktojn vetn duke vendosur para do folje
premrin vetor prkats e m pas t bjn shndrrimin nga forma veprore n joveprore.
Ushtrimi 5. Realizohet prmes tabels s mposhtme. P.sh.:
Foljet n formn
joveprore
ishte bllokuar
Koha
Veta Numri
m se e kryer
III
njjs
Pas punimit t do ushtrimi bhet vlersimi i nxnsve.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Vdekja e lisnajs (ora e par)

T lexojm
Niveli II
45 minuta
Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft.

flasin rreth pyjeve, dobis q ato kan n jetn njerzore.
gT lexojn pjes q trajtojn temn e ruajtjes s mjedisit.
gT dallojn fjalt kye pr t ndrtuar pyetje mbshtetur n to.
gT ritregojn prmbajtjen mbshtetur n pyetjet e dhna.
gT zbulojn mesazhin e pjess prmes lojs.
gT
78
Mjete e materiale msimore

nSkeda.
nFletore.

nBised.
nPyet srish.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Msimi nis me nj bised hyrse rreth:
a. rndsis q ka mjedisi i pastr, i gjelbruar pr jetn e shndetin e njerzve;
b. ndikimit t mjedisit n gjendjen shpirtrore t njeriut;
c. gjendjes s pyjeve sot.
Krkohet mendimi i nxnsve pr:
. ruajtjen e shtimin e pyjeve;
d. rrugt me t cilat mund t realizohen;
e. ndihmesn q mund t japin nxnsit n kt proces.

Hapi II. Msuesi/ja shkruan titullin e tregimit n tabel. Krkohet prej nxnsve t
shpjegohet kuptimi i fjals lisnaj. Nisur nga titulli msuesi/ja ngacmon fantazin e
nxnsve pr t dhn mendimet e tyre rreth ngjarjes.
Hapi III. Nxnsit do t punojn n dyshe pr t lexuar tregimin. Bhet ndarja e tij n paragraf.
Njri nxns (nxnsi I) lexon paragrafin e par (me z t ult pr t mos shqetsuar
dyshet e tjera).
Paragrafi I-II: Ather ishte mbarimi i dimrit deri nj fshes e padukshme.
T dy nxnsit bashkrisht gjejn fjalt kye t paragrafve, t cilat i shkruajn n
tekst, n an t paragrafit. Mbshtetur n kto fjal kye nxnsi i dyt ndrton pyetje
rreth prmbajtjes s paragrafve.
Pyetjet shkruhen n sked (ose fletore). Nxnsi i par u prgjigjet pyetjeve. Nse t
dy nxnsit pajtohen me prgjigjet, ato shkruhen n sked duke plotsuar skedn pr
paragrafin e par. P.sh.: Pyetjet:
- koh ishte?
- far nuk kishte n fund t dimrit?
- Kush kishte mbetur n shtpi?
- Sa vje ishte Marku?
- far i dha Markut gruaja e kushririt?
- far do t bnte me spat n lisnaj Marku?
Prgjigjet pr do pyetje: fundi i dimrit, Marku, gruaja e kushririt, tet a nnt vje,
spat, lisnaj. (fjalt kye).
Hapi IV. Lexohen paragrafi i tret dhe i katrt nga Marku kishte sosur n pyll deri te si
streh nga shiu.
Tashm nxnsit kmbejn rolet. Nxnsi i dyt lexon fragmentin. T dy s bashku
prcaktojn fjalt kye, i shkruajn. Nxnsi i par ndrton pyetjet, i dyti jep prgjigjen.
Nse bien dakort pr prgjigjet ato shkruhen n sked pas pyetjeve. Krijohet skeda pr
paragrafin e tret dhe t katrt.
Kshtu vazhdohet edhe me fragmentet e tjera. Ndarja e tekstit n fragmente mund t bhet
sipas dshirs nga nxnsit ose t ruajn ndarjen e mposhtme.
Fragmenti i tret : Marku mund t priste deri te e kishte rrokullisur n humner.
Fragmenti i katrt: Duke par gjethet e rralla deri te dhe kishte vajtur te gjyshja.
Fragmenti i pest: Prfshin paragrafin n fillim dhe n fund t tregimit pr tu dhn prgjigje
pyetjeve, t cilat mund t drejtohen nga msuesi:
- Ku kishte shkuar shkrimtari?
- Me cilin vend lidheshin kujtimet e tij?
- far ndien ai, tashm me flokt e bardha, kur kalon prmes lisnajs?
Kujdes, pas leximit t do paragrafi nxnsit njihen me kuptimin e fjalve t panjohura.
Pr fjalt q nuk jan n fjalorin e tekstit nxnsit ndihmohen nga msuesi ose Fjalori i
Gjuhs s Sotme Shqipe.
79

Hapi V. pr t zbuluar mesazhin e pjess dhe pr ti shlodhur nxnsit organizohet nj
loj msimore.
Nxnsit duke plotsuar fjalt horizontalisht sakt, n kuadratet vertikale do t dal
mesazhi: T mbrojm pyjet.
80
1- 5 6-10 11-15 16-21 22-27 28-30 21-37 38-47 48-53 54-59 60-64 65 -70 7172-77-
Quhet ai i Tomorit - shumsi i tij.

(Malet)
E shohim n gjum.
ndrr)
Personazhi i tregimit Vdekja e lisnajs:
(Marku)
Quhet vendi ku qndrojn bagtit gjat vers. (Bjeshk)
Ai q pret dru.
(Druvari)
Pjesz mohuese
(Mos)
Pyll i mbushur me lisa .
(Lisnaj)
Ai q e ka zemrn e vrar.
(Zemrvrar)
Djal ose vajz n mosh t vogl.
(Fmij)
Prrua i vogl q thahet n ver.
(Prrosk)
Emr i formuar nga folja hyj.
(Hyrje)
Filizat i sapo dal nga sythet.
(Mugujt)
Lidhz bashkrenditse shtuese
(e)
Prodret pr t prer dru.
(Spat)
Mesazhi i zbuluar nga nxnsit shkruhet nga msuesi n tabel.

Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Vdekja e lisnajs (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

shpjegojn lidhjet e bots bimore me natyrn e gjall.
gT ilustrojn me pjes nga teksti, ndryshimet kur e shohin lisnajn si natyr e gjall
e si qenie njerzore.
gT prshkruajn ndjenjat q u lindin kur lexojn dy peizazhet e lisnajs.
gT prcaktojn kohn dhe vendin ku zhvillohet ngjarja duke treguar se cila ndryshon.
gT gjejn figurat stilistike me t cilat prshkruhet lisnaja n kohn e fmijris e n t tashmen.
gT gjejn fjalt kye me t cilat prshkruhet pylli, besimet e pleqve, ndjesit e djalit.
gT

nFletore.

nBised.
nDiskutim.
nPun e drejtuar.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn T vlersojm e interpretojm tekstin.
Ushtrimi 5. Nxnsit pr t shpjeguar pse bota bimore bn pjes n natyrn e gjall
mbshteten n njohurit e marra n ort e biologjis. Ky integrim ndrlndor do t ishte
m i realizuar nse pr kto dy ushtrime do t ishte i pranishm msuesi/ja i biologjis.
Pr pjesn e dyt t ushtrimit, nxnsit shpjegojn ndryshimin kur e shohin lisnajn si
natyr e gjall e si qenie njerzore.
Ushtrimi 6. Dy nxns prshkruajn (me goj) dy peizazhet e lisnajs. U krkohet
nxnsve t dgjojn prshkrimet e m pas t tregojn at q ndiejn n secilin rast.
(Msuesi przgjedh nxns q mund t prshkruajn bukur, n mnyr q t prcillet
sa m i gjall secili peizazh).
Hapi II. Rubrika T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 7. Ky ushtrim zhvillohet prmes ktyre hapave:
- Nxnsit rikthehen n tekst pr:
a. Ndarjen e tregimit n pjes dhe vendosjen e titullit pr do pjes. (Titujt na
sjellin dy peizazhe t lisnajs, pjesa e par Lisnaja n kujtimet e fmijris ose
Lisnaja gjallon; dhe pjesa e dyt Vdekja e lisnajs fragmenti n faqen 50.)
b. Prcaktimin e kohs dhe t vendit, pr t cilat bn fjal tregimi. (Sillen dy
koh, pr t cilat nxnsit bjn paralelizm me vet autorin.)
c. Pr t gjetur fjalt kye q tregojn moshn e Markut n dy pjest e tregimit,
(mbshtetur n prshkrimin e tij flokt t thinjur, t bardha (i moshuar) dhe
Marku 8-9 vje, unaku (fmij).
81

Ushtrimi 8. Nxnsit nnvizojn n seciln pjes (sipas ndarjes s br n ushtrimin 7/a)
figurat letrare, epitete, krahasime e shprehje t figurshme e m pas t plotsojn tabeln e mposhtme:
Epitete
Krahasime
Shprehje t figurshme
1. Lisnaja e kohs
s fmijris
(lisa) mjekrosh
si pleqt e fshatit
lisi do t klithte
2. Lisnaja e kohs
s tashme
(lisa) t moshuar
si kurorat e
prmotshme
lisnaja kishte
vdekur
Ushtrimi 9. Ndahen nxnsit n tri skuadra. Secila prej tyre do t gjej fjalt kye me
t cilat prshkruhet:
Skuadra 1. Pylli
Skuadra 2. Besimet e pleqve
Skuadra 3. Ndjesit e djalit.
Ushtrimi 10. Msuesi/ja u krkon nxnsve t dallojn ndryshimin kuptimor ndrmjet
fjalve dru-ja dhe dru-ri e shumsit t tyre. Nse nuk e arrijn vet, krkohet nga ata t prdorin
Fjalorin e Gjuhs s Sotme Shqipe, botimi i vitit 1980, faqe 379 ose jepet nga msuesi/ja.
Dru ~ ja f.sh ~ t. Trung ose deg druri; pjes e prer nga trungu, nga degt ose
nga rrnjt e drurve a t pemve q prdoren pr tu djegur a pr ndrtim, p.sh.:
dru e that; dru ahu; fusha e druve.
Dru ~ ri m.sh ~ r ~ rit. Bim shumvjeare me trung t trash t fort e me deg
shum q dalin n nj far lartsie nga toka; pem p.sh. dru i lart....
Hapi III. Msuesi veon n vlersim:
- nxnsit q prshkruan dy peizazhet e lisnajs;
- nxnsit q ishin aktiv gjat ors;
- ata q japin mendime t argumentuara;
- ata q shprehen bukur me gjuh t zgjedhur;
- inkurajon edhe nxnsit q prpiqen pr t qen pjesmarrs n msim.
Detyr shtpie: Sillni informacione, pamje, foto q lidhen me ruajtjen e
mjedisit (mjedise t ndotura; veprimtari pr pastrim, t dhna nga burime t ndryshme).
82
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Posteri pr mbajtjen e pyjeve

T shkruajm
Niveli III
45 minuta

gT flasin rreth ruajtjes e mirmbajtjes s mjedisit.
gT njihen me elementet prbrse t posterit.
gT njohin qllimin dhe rndsin e prdorimit t tij.
gT prgatisim nj poster pr mbrojtjen e pyetjeve.

nTabak t bardh.
nBojra uji.
nGrshr.
nNgjitse
nAplikacione t ndryshme.

nBised.
nDiskutim.
nPun n grup.
nVeprimtari praktike.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me nj bised t shkurtr msues-nxns rreth ruajtjes e
mirmbajtjes s mjedisit. Nxnsit shfrytzojn informacionet, t dhnat, fotot e sjella
nga vet ata (detyra e shtpis). Kjo bised t zgjat deri n 7 minuta.
Hapi II. Nxnsit vzhgojn me kujdes posterin e dhn n faqen 52 t librit. Njohin
elementet prbrse t tij dhe vendin q ato kan n poster, si:
- lloj komunikimi sht?
- Cili sht qllimi i prdorimit t tij?
- Sa i rndsishm sht ai?
do prgjigje ilustrohet me elementet e posterit t dhn.
Hapi III. Pjesa e dyt e ors zhvillohet si veprimtari praktike.
Ndahen nxnsit n grupe (ndarja t jet e lir). Nse n klas ka nxns t talentuar
pr piktur, msuesi/ja i cakton nga nj pr secilin grup.
do grup shfrytzon materialet e sjella, pr t cilat jan porositur nj or m par
(tabak, bojra uji etj.). Nxnsit mund t bashkpunojn edhe jasht grupit pr mjetet.
N fillim nxnsit prcaktojn mesazhin q duan t prcjellin. Shprehin idet njri pas
tjetrit pr mnyrn e prcjelljes s mesazhit (ndrtimit t posterit).
Punohet n tabak letre nga nxnsi piktor, ku secili antar i grupit jep ndihmesn e vet.
Kjo veprimtari zgjat pr rreth 15-20 minuta.
Hapi IV. Pas prfundimit t punimit do grup zgjedh nj nxns pr t prezantuar
punn n emr t grupit t tij.
T gjith posterat vendosen n tabel. Nxnsit zgjedhin posterin m t mir duke e
shpallur at fitues.
Kto punime mund t afishohen edhe n mjediset e shkolls pasi t jen par nga
msuesi/ja e vizatimit.
Hapi V. Msuesi/ja prgzon t gjith nxnsit duke veuar grupin fitues.
83
Tema:
Vllai i Ans (ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
gT lexojn tregime q trajtojn temn e mbshtetjes s njerzve me aftsi t
kufizuara.
gT kuptojn prmbajtjen e tekstit nprmjet vnies s vetes n rolin e nj personazhi
t tregimit.
kuptojn kndvshtrimet e ndryshme t problemeve q trajtohen n tregim dhe
ti aktrojn ato.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

nLexim n heshtje.
nKarrigia e nxeht.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi fillon duke i njohur nxnsit me titullin dhe autorin e tregimit.
Pasi i njeh me prmbajtjen e tregimit, duke mos zbuluar fundin e saj, msuesi/ja i udhzon nxnsit
t lexojn tregimin n heshtje e me kujdes pr tu njohur me personazhet dhe zhvillimin e ngjarjeve.
Hapi II. N prfundim t leximit msuesi/ja sqaron mnyrn e zhvillimit t mtejshm
t veprimtaris msimore.
Caktohet nj nxns (edhe n mnyr vullnetare), i cili do t luaj rolin e personazhit
kryesor t tregimit, at t Ans. sht mir q nxnsi t jet vajz, por kjo nuk sht e
domosdoshme. Nxnsi/ja i cili do ta vr veten n vendin e nj personi tjetr, duhet t
kuptoj kndvshtrimet e tij t ndryshme dhe ti aktroj ato. Ai/ajo duhet t bj deduksione
pr arsyet q e kan shtyr at personazh t bj veprime t caktuara. Pr kt u referohen
provave q prmban teksti.
Vihet nj karrige para klass (karrigia e nxeht) n t ciln ulet nxnsi/ja q do t jet
n rolin e Ans dhe thot Un jam Ana, far doni t dini prej meje?
Nxnsit e tjer duhet t bjn pyetje pr qllimin, shtysat, ndjenjat, shqetsimet, veprimet
etj., q kan t bjn me kt personazh t tregimit. P.sh.: Pyetjet mund t jen t tilla:
- A keni vlla ose motr?
- sht m i madh apo m i vogl se ju?
- E doni shum vllan tuaj?
- Jeni ndier ndonjher e zhgnjyer prej tij? etj.
Sigurisht q nxnsi/ja q sht n rolin e Ans duhet ta ket lexuar me vmendje
disa her tregimin q t mund tu prgjigjet pyetjeve. Kt fakt msuesi/ja e thekson q
n fillim t leximit t tregimit.
Hapi III. N prfundim t ksaj veprimtarie msuesi/ja vlerson nxnsin/en q sht
n rolin e Ans pr prgjigjet q jep, si dhe nxnsit e tjer pr mnyrn e ndrtimit t
pyetjeve n dobi t zbrthimit t prmbajtjes s tregimit.
Detyr shtpie: Ndrtoni nj fjalorth t vogl me fjal ose shprehje q
shrbejn pr nj komunikim t mir dhe tolerant ndrmjet njri-tjetrit.
84
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Vllai i Ans (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

ilustrojn me fragmente nga teksti arsyet q justifikojn mrzitjen e Ans.
gT shpjegojn kuptimin e shprehjeve t veuara nga dialogu midis Leos dhe Ans.
gT shprehin me nj gjuh t sakt e t pranueshme at far kan ndier pasi kan
dgjuar rrfimin e nj brenge t njeriut t tyre t afrm.
gT

gT
interpretojn 5 astet e dialogut ndrmjet Ans dhe Leos.

analizojn dialogun e shoqeve dhe t paraqesin n mnyr grafike ndryshimin e tij.
gT prcaktojn elementet e komunikimit n dialogun midis shoqeve.
gT ndrtojn nj fjalorth me fjal ose shprehje q shrbejn pr nj komunikim t
mir pr probleme t njerzve me aftsi t kufizuara.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

nBised.
nDitari dypjessh.
nLoj me role.
Zhvillimi i msimit:
N ushtrimin 6 nxnsit zgjedhin nga alternativat e dhna ato q i japin t drejt Ans
n mrzitjen e saj duke i ilustruar edhe me shembuj nga teksti. P.sh.:
Vllai ishte me aftsi shum t kufizuara. - Ajo vazhdoi t tregonte se si
kishte ndenjur me or t tra para tij, duke u prpjekur ti msonte fjalt, se sa
shum koh i ishte dashur pr t kuptuar m n fund, se ai nuk do t ecte kurr,
se nuk do ta ngrinte kurr kokn vet, se nuk do ta mbyllte kurr gojn, se nuk do
t hante kurr vet, se nuk do t pinte kurr vet... (faqe 54)
Ana kishte jetuar me shpresn se ai t shrohej. - Ato vazhduan t ecin me
ngadal prbri njra-tjetrs dhe Ana mundi, m n fund, t shprehet dhe t thot se si
fillimisht, ajo kishte shpresuar gjithmon se nj dit Jakobi do t zgjohej dhe do t
thoshte: Mirdita, Ana!
Disa njerz e mshironin pa t drejt Jakobin. - Nj dit kisha qndruar para
nj dyqani bashk me Jakobin, nna kishte hyr brenda pr t bler kopsa pr
nj xhaket, kur kalon aty pari nj grua, pastaj kthehet, m lshoi mua ca para
n dor, kurse Jakobit i prkdheli kokn.
Si nj qen e prkdheli!
N ushtrimin 7 nxnsit lexojn pr disa minuta fjalit e veuara, diskutojn n ift
me njri-tjetrin dhe pastaj i diskutojn t gjith s bashku. Msuesi/ja u trheq vmendjen
t prqendrohen fillimisht te fjala mur n fjalin e par dhe shtiresh n t dytn.
Ushtrimi 8 zhvillohet n formn e biseds. Nxnsit tregojn fillimisht raste kur ata
jan ndier t brengosur, por, kur kan folur me dik dhe shqetsimi i tyre sikur sht
larguar, jan ndier m t lehtsuar. Pas ksaj msuesi/ja u krkon nxnsve t gjejn
n tekst fragmentin kur Ana ia zbraz brengn e saj Leos. ndodh me t pas ktij rrfimi.
Nxnsit lexojn dhe komentojn. Mund t prdoret ditari dy pjessh.
Fragmenti (faqe 54)
Ato vazhduan t ecin ...
deri te ... nuk do t pinte kurr vet.
Komenti
Pasi nxnsit plotsojn tabeln n mnyr individuale, diskutohen bashkrisht, me

t gjith klasn, prgjigjet e dhna.
Hapi II. Kalohet te rubrika T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimin 9 msuesi/ja mund ta organizoj n kt mnyr:
Aktivizon 5 ifte nxnsish vullnetar pr t interpretuar 5 astet e zhvillimit t dialogut
mes shoqeve, Ans dhe Leos.
85

a. asti i par i takimit.
Ana Nga mbive ti ktu?
Leo Sot dolm m hert dhe mendova se ... se kisha dshir t t takoja,
budallak e dreqit! Po ti sillesh si egrsir.
Ana Jo, ne.
Leo T kam marr kaq her n telefon. Edhe pse ti the....
b. asti kur Leoja futet drejt e n tem.
Leo Ti bn sikur vetm ti e do Jakobin. E nga ta dim ne si sht puna, kur ti nuk
na lejon t flasim pr t? Prse, fjala vjen, t mos dal un bashk me ty dhe
Jakobin n shtitje?
Ana Sepse askujt nuk i plqen kjo.
Leo E di mir ti kt?
Ana Doemos.
Leo E, pra nuk sht aspak e vrtet.
Ana Ne nuk kemi nevoj pr bamirsi. As pr keqardhje jo.
c. asti kur shoqet fillojn debatin me njra-tjetrn.
Leo Ti je vrtet budallak... deri te ... Si sht n t vrtet puna e tij?
d. asti kur Ana e zbulon hapur brengn e saj.
Ana Fillimisht kisha shum shpres se Jakobi do t zgjohej nj dit ... deri
te... Dhe kjo sht normale.
e. asti i fundit kur shoqet bjn sikur ska ndodhur asgj mes tyre.
Leo A vjen pas dreke tek un? ... deri te ...
Ana. - Mirupafshim.
Pas interpretimit nxnsit analizojn dialogun ndrmjet shoqeve: kur ai sht i ashpr
dhe kur bhet miqsor dhe paraqesin n mnyr grafike ndryshimin e tij.
86
N ushtrimin 10 nxnsit prcaktojn elementet e komunikimit n dialogun ndrmjet
shoqeve. Mund t shfrytzohet skema e komunikimit e br disa or m par tek tema
Mir pr t gjith.
N ushtrimin 11 nxnsit gjejn fjalt kye q tregojn gjendjen e rnduar t Ans n
lidhje me vllan e saj me aftsi t kufizuara. Pasi plotsohen fjalt kye, lexohen e
diskutohen me t gjith klasn.
N ushtrimin 12, 13 nxnsit shpjegojn nse fjalt budallak, egrsir, debil jan
prdorur n kuptim t drejtprdrejt apo prkdhels.
Po ktu msuesi/ja, mbshtetur n detyrn e shtpis, dhn nj or m par, u krkon
nxnsve q t shfrytzojn skedat individuale pr t krijuar nj fjalorth t quajtur Fjalorthi
i mirsjelljes q do t shrbej pr nj komunikim t mir dhe tolerant ndrmjet tyre.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Ata jan si ne
T flasim
Niveli IV
45 minuta

T grumbullojn informacione rreth njerzve t mdhenj n bot q japin mesazhe
humane ndaj njerzve q kan nevoj.
gT njihen me momente t jets s nj njeriu me aftsi t kufizuara.
gT zhvillojn veprimtari praktike n mbshtetje t personave me aftsi t kufizuara.
g

nInformacione rreth veprave humane
t njerzve t mdhenj n bot.
nTabak t bardh.
nBojra uji.
nFlet formati.

nPun n grupe.
nBised.
Pun para prgatitore:

1. U krkohet nxnsve disa or m par t mbledhin informacione rreth njerzve t
mdhenj n bot, t cilt, ndonse me aftsi t kufizuara, kan shklqyer n fusha t
caktuara, si dhe pr njerz t mdhenj q me veprn e tyre japin mesazhe humane ndaj
njerzve q kan nevoj pr mbshtetje dhe pr ndihm.
2. T ftohet nga nxnsit dhe msuesit nj person me aftsi t kufizuara.
3. T zhvillohet nj fushat n ndihm t fmijve me aftsi t kufizuara.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Ora msimore mund t ndrtohet n kt mnyr:
Pjesa I. Nxnsit vendosin mbi bank t gjitha informacionet e sjella (fotografi, t
dhna, fakte, pamje filmike etj.) dhe diskutojn pr mbshtetjen dhe ndihmn q kta
njerz t mdhenj u japin personave me aftsi t kufizuara.
Pjesa II. N pjesn e dyt t ors s msimit nxnsit dgjojn rrfimin nga jeta e nj
njeriu me aftsi t kufizuara.
Nxnsit mund t ndrtojn pyetje rreth jets, marrdhnieve t tij me njerzit e tjer,
ndihma ose jo q i jep shteti apo organizatat e ndryshme joqeveritare.
S fundi, nxnsit krkojn q vet personi me aftsi t kufizuara t dal me nj
mesazh, thirrje q ai ia drejton shoqris.
Pjesa III. N pjesn e tret t ors s msimit, klasa punon n grupe:
Grupi I T hartoj nj plan pune n ndihm t fmijve me aftsi t kufizuara me
tem: Nj pasdite argtuese me ata q jan si ne.
Grupi II T hartoj nj fushat pr t mbledhur ndihma nga t gjith nxnsit e
shkolls pr t ndihmuar fmijt me aftsi t kufizuara.
87

Grupi III T hartoj nj letr proteste ndaj nj organizate joqeveritare (q merret me
problemet e personave me aftsi t kufizuara) pr ta ndrgjegjsuar at pr ndihmn
q duhet tu jap personave me aftsi t kufizuara.
Grupi IV T krijoj postera n mbshtetje t fushats pr mbledhjen e ndihmave
dhe pr t mos paragjykuar kt kategori t shoqris njerzore.
N prfundim t detyrs secili grup zgjedh nj prfaqsues q prezanton punn e tij.
S fundi msuesi/ja jep nj vlersim pr punn e nxnsve duke i falnderuar pr
angazhimin serioz n realizimin e t gjitha shtjeve msimore.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Plaku me violin
T lexojm
Niveli III
45 minuta

T parashikojn zhvillimin e ngjarjeve nisur nga titulli.
gT listojn ndjenjat q prjeton violinisti plak mbshtetur n melodin e tingujve t violins.
gT diskutojn rreth ndikimit t muziks n gjendjen shpirtrore t njeriut.
gT gjejn epitetet, krahasimet dhe shprehjet e figurshme t prdorura nga autori
duke shpjeguar prdorimin e tyre.
g

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nMagnetofon.
nDisqe me muzik (violine).
nTeksti
88
Mjete dhe teknika msimore

nBised.
nParashikim.
nLexim zinxhir.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me vendosjen e muziks n sfond (do t ishte mir t kishte tinguj
violine). Lihen nxnsit pr disa aste t dgjojn tingujt e muziks dhe m pas t
bashkbisedojn rreth ktyre shtjeve:
- A ju plqen t dgjoni muzik?
- lloj muzike ju plqen m tepr?
- N cilat momente e ndieni nevojn t dgjoni muzik?
- ndjenja ju ngjall? Prpiquni ti prshkruani ato.
Nxnsit nxiten t flasin lirisht, por pa u zgjatur shum n koh. E gjith veprimtaria t
mos zgjas m shum se 10 minuta.
Hapi II. Shkruhet titulli i tregimit n tabel. Msuesi/ja u krkon nxnsve t mendohen pr
2-3 minuta se pr far mund t bj fjal ky tregim. Dgjohen mendimet e disa nxnsve.
Hapi III. Hapet libri dhe bhet leximi zinxhir i pjess. Pas leximit shpjegohen fjalt e
panjohura t prdorura n kt tregim.
Hapi IV. Kalohet te rubrika: T kuptojm prmbajtjen.
Pr t prcaktuar mjedisin ku zhvillohen ngjarjet msuesi/ja i rikthen nxnsit n tekst
n paragrafin e par.

Mjedisi Parku i blert i qytezs.
N ushtrimin 2 nxnsit listojn ndjenjat q prjeton plaku mbshtetur n melodin e
tingujve t violins. P.sh.: Gzim, optimizm, dhimbje, trishtim, dashuri etj.
N ushtrimin 3 nxnsit veojn ato momente q pasqyrojn gjendjen emocionale
q shkakton muzika te fmijt. P.sh.:
I rrmbente .............
I bnte pr vete .................
I mbushte me fantazi ....................
I bnte me krah ........................
N ushtrimin 4 nxnsit japin arsyet e trishtimit t plakut dhe pse fmijt ishin lehtsim
pr t. Msuesi/ja u krkon nxnsve t prqendrohen te paragrafi i fundit ku autori bn
nj krahasim midis fmijs s humbur dhe fmijve q sot jan pran plakut dhe ndiejn
melodit e violins s tij.
Hapi V. Kalohet te rubrika: T vlersojm dhe interpretojm tekstin.
N ushtrimin 5 nxnsit lexojn me kujdes thnien e plakut, diskutojn me shokun e
banks, krijojn nj ide m t qart dhe pastaj e shtrijn diskutimin n t gjith klasn.
Ushtrimi 6 realizohet duke prdorur rrjetin e diskutimit. Shtrohet pyetja binare e cila
krkon prgjigjet Po/Jo. Ndahen nxnsit n dy grupe dhe secili grup prpiqet t
argumentoj mendimet e tij.
Po
Jo
A mendoni ju se muzika apo ndonj art tjetr
shrben pr ngushllim apo pastrim t shpirtit?
Hapi VI. Kalohet te rubrika: T vlersojm gjuhn e tekstit.
N ushtrimin 8 nxnsit plotsojn tabeln duke prshkruar pamjen e jashtme t
plakut dhe veprimet q kryen ai. Nxnsit rikthehen n dy paragraft e par, n faqen 61.
Ushtrimi 9 mund t punohet n ifte ose individualisht. Nxnsit gjejn n tekst fjalt
kye dhe shprehjet e figurshme q pasqyrojn: imazhet, shkallzimin e muziks.
N ushtrimin 10 nxnsit gjejn: epitetet, krahasimet dhe shprehje t tjera t figurshme.
Pr lehtsi, msuesi/ja i udhzon t prdorin tabeln e mposhtme. Pas plotsimit t
tabels ata shpjegojn prdorimin e tyre.
Pamja e jashtme
Veprimet q kryente
- pamje trheqse
- vinte n parkun e bukur
- ball t gjer
- merrte me vete violinn
- fytyr rrumbullake
- bnte disa ecje posht e lart
- flok t argjendt t kthyera n nj an- ulej n bankn e drunjt
- hund t drejt
- nxirrte violinn me nj buzqeshje
- syze katrore, t pastra
- ia niste melodis s bukur.
Epitete
flok t argjendt
Krahasime
sy t pastr si qielli
ne bheshim sy e vesh
Pas leximit dhe shpjegimit t prdorimit t figurave letrare msuesi/ja vlerson nxnsit
pr punn e br.
89
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Paqja dhe lufta

T shkruajm
Niveli III
45 minuta

diskutojn rreth shkrimeve t dy bashkmoshatarve t tyre me tem nga lufta.
gT listojn t drejtat q u mohon lufta fmijve.
gT bashkpunojn n grup pr prgatitjen e stendave Lufta dhe Paqja.
gT gjejn fjal kye q prdoren n trajtimin e temave Lufta dhe Paqja.
gT vlersojn punimet e njri-tjetrit.
gT

me ngjyra.
nFlet formati.
nShkumsa me ngjyra.
nTabak

nBised.
nPun
n grup.
i lir.
nTuri i galeris.
nShkrim
Pun prgatitore:
Nxnsit, t ndar n dy grupe, duhet t hulumtojn e sjellin informacione, fakte, dshmi,
foto, pamje filmike:
Grupi I q sjellin imazhin e lufts;
Grupi II q i bjn jehon paqes.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Hapet libri n faqen 63.
Lexohen pr 3-4 minuta letrat e shkruara nga dy vajza, njra shqiptare e tjetra boshnjake.
Diskutohet rreth tyre. Duke marr shkas nga mosha e vajzave, tema q trajtojn n
shkrimet e tyre, nxnsit listojn t drejtat q u mohon lufta fmijve. P.sh.:
gzimin e jets shkollore - e drejta pr t msuar;
jetn pa lodra - e drejta pr tu argtuar etj.
90
Hapi II. Nxnsit do t punojn n dy grupe (sipas ndarjes s br n prgatitje) duke

shfrytzuar materialet e sjella.
Grupi I Do t prgatit nj stend pr luftn.
Grupi II Do t prgatit nj stend pr paqen.
Para se nxnsit t fillojn nga puna udhzohen q:
- T ndajn detyrat midis tyre.
- T gjejn mirkuptim pr at q do t bjn.
- T sistemojn e przgjedhin informacionet q do t shfrytzojn pr stendn.
- T zgjedhin nxnsin q do t prezantoj punn e grupit.
Msuesi/ja duhet t kontrolloj punn q bjn nxnsit duke i ndihmuar ata pr ta
realizuar sa m mir. Nxnsve u krkohet q stenda t prgatitet n mnyr estetike,
sepse do t vlersohet edhe n kt drejtim. Pas prfundimit stendat ngjiten n tabel.
Nxnsi i zgjedhur bn prezantimin e puns.

Hapi III. Nxnsit e secilit grup hartojn nj fjalor me fjalt kye q do t prdorin n
shkrimin e tyre pr Luftn Paqen. Msuesi/ja shkruan n tabel n krah t secils
stend pas przgjedhjes kto fjal:
JO LUFT
na
n
ua rat to
h
S ndr
tj.
e
PAQJA
Hapi IV. Shkrim i lir. Nxnsit shkruajn n flet formati rreth njrs tem. Ata zgjedhin
temn pr t ciln patn m shum ngacmime nga stenda e fjalt kye.
Nxnsit punojn pr rreth 20 minuta. Punimet e prfunduara vendosen n Turin e galeris.
Nxnsit lexojn punimet e njri-tjetrit. Punimet m t mira, t veuara prej tyre, vlersohen.
Hapi V. Msuesi/ja falnderon nxnsit pr:
- punn e tyre hulumtuese;
- bashkpunimin n grup;
- shkrimet me ndjenj.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Pazari i kpucarit
T lexojm
Niveli II
45 minuta

njohin fakte nga jeta dhe krijimtaria e Visar Zhitit.
gT lexojn me kujdes poezin pr t ndrtuar pyetje rreth prmbajtjes dhe pr tu
dhn prgjigje atyre.
gT dallojn kuptimin e par e t figurshm t vargjeve t veuara.
gT shpjegojn kuptimin e krahasimit kpuca e ar si e qeshur e paedukat...
duke nxjerr n pah cilsit e djalit.
gT gjejn nj titull tjetr pr poezin q prmban temn e saj.
gTa kthejn poezin n proz, duke treguar kujdes n prdorimin e shenjave t piksimit n dialog.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune.
nTeksti

nLexim dhe pyetje.
nDiskutimi.
nRrjeti semantik krahasimi.
nPun n ift.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja shkruan n tabel skedn e mposhtme, me qen se autori i poezis
njihet pak nga nxnsit.
91

Titulli i poezis:
Autori:
Pazari i kpucarit.
Visar Zhiti.
Jeta:
Lindi m 1952 n Durrs.

U dnua me burgim 10 vjet si antirevolucionar.
Krijimtaria:
Rapsodi e jets s trandafilave 1972

Kujtesa e ajrit
Dyert e gjalla
Rrugt e ferrit
Si shkohet n Kosov etj.
Tipar i krijimtaris:
Humanizmi
Hapi II. Hapet libri n faqen 65. Lexohet poezia nga msuesi/ja pr t prcjell sa m
mir te nxnsit emocionet dhe idet q mbart ajo si dhe pr t respektuar intonacionin
e duhur n vargjet e thyera.
Hapi III. Pr realizmin e rubriks: T kuptojm prmbajtjen, nxnsit punojn n ift.
Secili ift lexon katr strofat e poezis e m pas diskutojn seciln strof.
Nxnsi I lexon me kujdes me z t lart strofn e par, ndrsa tjetri bn pyetje rreth saj.
Sugjerim: Orientohen nxnsit rreth shtjeve pr t cilat do t pyesin:
- Tema q trajtohet.
- Objekti q v n marrdhnie djalin e kpucarin.
- Gjendja e objektit.
- Parashikimi se far ndodh n strofn tjetr (vlersohet vmendja gjat leximit
nga msuesi/ja dhe shoku).
Nxnsi II prgjigjet. T dy nxnsit duhet t prpiqen q do pyetje t marr prgjigjen
m t prshtatshme. Bashkrisht t nxjerrin fjalin prmbledhse pr strofn e par e ta
shkruajn at n tekst tek ushtrimi 1, n faqen 66. Kshtu vazhdohet edhe pr strofn e
dyt, por duke shkmbyer rolet n ift. Si pr strofn e par edhe pr t dytn shkruhet
fjalia prmbledhse. N t njjtn mnyr veprohet edhe pr strofat 3-4.
92
Hapi IV. Vlersojm e interpretojm tekstin.

Ushtrimi 2. Para punimit t ushtrimit nxnsit kujtojn se cili sht kuptimi i par e i
figurshm i fjals. M pas nxnsit dallojn shprehjet me kuptim t par (K. I.) nga ato
me kuptim t figurshm (K.F.) P.sh.:
kpuca kpucn ma dha pr ta ndrequr K. I.
kpuca e lodhur nga t bredhurit K.F.
Ushtrimi 3. Nxnsit shpjegojn zgjedhjen e br duke dhn edhe vlersimin e tyre
pr t. Ilustrohet me vargje nga poezia.
Hapi V. Kalohet n rubrikn: T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 4. Nxnsit lidhin me shigjet fjalt q kan lidhje me epitetin moskokars
duke argumentuar zgjedhjet e tyre. Zgjedhjet jan individuale ndaj t mos kundrshtohen
nga msuesi/ja apo nxnsit e tjer.

Ushtrimi 5 realizohet prmes rrjetit semantik t krahasimit.
Krahason kpucn e
ar me t qeshurn.
Vargu: Kpuca e ar
si nj e qeshur...
Krahasim:
Qllimi i ktij krahasimi:

cilsi t djalit paraqet?
- moskokars
- apkn etj.
Ushtrimi 6. Nxnsit ndihmohen nga Fjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe pr shpjegimi e fjalve
prapsi, bredhje, llomotitje, si dhe i prdorin kto fjal n fjali duke sjell prvojat vetjake.
Ushtrimi 8. Nxnsit punojn n ift pr gjetjen e nj titulli tjetr pr poezin. Lexohen
titujt, ndrsa disa prej tyre shkruhen n tabel nga msuesi, vet nxnsit zgjedhin
titullin alternativ t poezis.
Vlersimi t jet motivues pr nxnsit duke par ndihmesn e secilit n do hap t ors.
Tema:
Bashktinglloret e zshme n
fillim, n fund e n trup t fjals
Vshtirsia:
Niveli II
Koha:
45 minuta

njohin bashktinglloret e zshme e t shurdhta.
gT prdorin drejt bashktinglloret e zshme n fillim, n trup e n fund t fjals.
gT mbajn mend e t shkruajn sakt ndajfoljet q bjn prjashtim nga rregulli t
tipit barkas / barkazi.
gT

nTeksti gjuha shqipe 7.
nFletore.
nDrejtshkrimi i Gjuhs Shqipe.
nLaps me ngjyr.

nPun n dyshe.
nDiskutimi.
nPun e pavarur.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i shkruan pyetjet e mposhtme n tabeln e zez:
- Cila sht shtja kryesore e msimit?
- Cili sht rregulli q lidhet me kt shtje?
- Mbi cilin fakt mbshtetet ky rregull?
- shembuj jepen?
- Cilat raste t prdorimit t tyre ngatrrohen?
- Cili sht prjashtimi nga rregulli?
93

dhe u sqaron kuptimin e tyre nxnsve.
Hapi II. Udhzohen nxnsit q t lexojn n dyshe dhe t shnojn kto shenja n
an t flets s librit:
Rr
F
Sh
R
P
Cila sht shtja kryesore e msimit?

Cili sht rregulli q lidhet me kt shtje?
Mbi cilin fakt mbshtetet ky rregull?
shembuj jepen?
Cilat raste t prdorimit t tyre ngatrrohen?
Cili sht prjashtimi nga rregulli?
Hapi III. Pasi kan lexuar msimin, msuesi/ja u krkon nxnsve t thon
informacionin q kan shnuar.
Drejtshkrimi i bashktinglloreve t zshme n fillim, n fund e n trup t fjals.

Rr
Bashktinglloret e zshme nuk ndryshojn si kur ndodhen n fillim, ashtu edhe
n mes ose n fund t fjals.
F
Bashktinglloret n gjuhn shqipe ndahen n:
T zshme: b, d, dh, g, gj, v, x, xh, z, zh.
T shurdhta: p, t, th, k, q, f, c, , s, sh.
Sh N fillim: gjemb, gardh, zbraz, gaz.
N trup: fundi, digje, shkunda, shtegu.
N fund: tunxh, ndez, oriz, garazh.
R
Shpesh, n fund t fjals prdoren gabimisht bashktinglloret e shurdhta n
vend t bashktinglloreve t zshme.
P
Shkruhen me -s ndajfoljet e formuara me prapashtesn -as:
baras, barkas, fshehtas, haptas, djathtas, rishtas, (por: barazi, barkazi,
fshehtazi, haptazi, rishtazi etj.).
Hapi IV. T kthejn n shprehi njohurit e fituara. Punohen ushtrimet 1-5 n tekst,
faqe 213. Diskutohen ato.
94
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Bota fmijrore
T lexojm
Niveli II
45 minuta

listojn dshirat q kan.
gT lexohet bukur poezia duke respektuar elementet e tekniks s recitimit.
gT shpjegojn pse bota fmijrore sht e uditshme duke sjell prvoja vetjake.
gT zbulojn mesazhin e poezis.
gT dallojn zhvendosjen artistike duke ilustruar me vargjet e poezis.
gT

Gjuha shqipe 7.
nSkeda me ngjyra (10 cm x 8 cm).
nFletore pune.
nTeksti

nPun e pavarur.
nDitari dypjessh.
nPema e mendimit.
nDiskutim.
Zhvillimi i mendimit:
Hapi I. Msimi nis me veprimtarin e mposhtme:
Msuesi/ja shprndan skedn pr do nxns (mund t sillet e prgatitur nga nxnsit)
dhe u krkon atyre t listojn dshirat q kan. sht mir q renditja t bhet sipas
rndsis q nxnsi mendon se kan ato. Lihen nxnsit t punojn pr rreth 5 minuta
dhe m pas skedat lexohen dhe ngjiten n tabel ose n muret e klass.
Hapi II. Prej ktej msuesi/ja bn lidhjen me poezin e re q do t punohet n kt
or. Lexohen vargjet nga dy nxns t przgjedhur nga msuesi/ja. Nxnsit nnvizojn
fjalt e panjohura dhe njihen me kuptimin e tyre.
Hapi III. Kalohet te rubrika: T kuptojm prmbajtjen.
Ushtrimi 1. Pr tiu dhn prgjigje pyetjeve t ktij ushtrimi nxnsit shfrytzojn
ditarin dypjessh.
Vargjet
1-4
Shpjegimi im
Ushtrimi 2. Nxnsit pr kt ushtrim shfrytzojn edhe mbresat, ndjesit, njohutit

e tyre e m pas listojn befasit e bots fminore.
Hapi IV. T vlersojm e interpretojm tekstin:
Ushtrimi 4. Nxnsit plotsojn pemn e mendimit se si e kuptojn ata elsin e t
rriturve pr tu futur n botn e fmijve. N fund mund t plotsohet nj pem mendimi
e prbashkt, e cila shkruhet n tabel nga msuesi.
Ushtrimi 5. Nxnsit zbulojn mesazhin q prcjell poezia. M pas tregojn lidhjet
midis tij (mesazhit) e elsit.
fmijria ruhet, nuk harrohet, mbetet e pashlyer
elsi mbyll, ruan, hap....
Hapi V. N rubrikn: T studiojm gjuhn e tekstit nxnsit punojn ushtrimet 6-8.
Ushtrimi 6 dhe 8. Pr kto ushtrime mendimet e nxnsve mund t jen t ndryshme.
Duhet t pranohet do arsyetim i mbshtetur n argument.
Ushtrimi 7. Nxnsit kthehen n vargjet e poezis, ku dallojn zhvendosjet artistike
duke treguar pse autori e bn nj gj t till, si dhe duke dhn rendin e zakonshm.
Vlersohet ora e msimit.
95
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Lejleku
T lexojm
Niveli IV
45 minuta

plotsojn pemn e mendimit me fjaln lejleku.
gT lexojn me kujdes poezin pr t prcaktuar vendin, kohn, ndjesin, temn
dhe mesazhin e saj.
gT listojn elementet q i kan mbetur n mendje poetit nga fmijria.
gT intervistojn prindrit rreth fmijris s tyre.
gT njohin figurn letrare t paralelizmit figurativ e t dallojn prdorimin e saj n poezi.
gT prcaktojn llojin e strofs dhe rims n poezi.
gT

Gjuha shqipe 7.
nMateriale t grumbulluara rreth cilsive t lejlekut.
nPamja me figurn e lejlekutj.
nTeksti

e mendimit.
nLexim n heshtje.
nIntervista.
nPema
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja vizaton nj elips horizontal n mes t nj tabaku letre dhe shkruan fjaln lejlek
n qendr. Pastaj u thot nxnsve t diskutojn me njri-tjetrin se far din pr lejlekun. Pr rreth
tri minuta, msuesi/ja mbledh, organizon dhe shnon idet e nxnsve n pemn e mendimit.
Nxnsit shfrytzojn materialet e grumbulluara rreth ktij shpendi, pr pamjen, cilsit, vendet
ku jeton ushqimin q ha etj.
96
Hapi II. Meqense poezia sht e thjesht, autori i njohur pr nxnsit, msuesi/ja i
udhzon ata ta lexojn poezin Lejleku n heshtje pr t prcaktuar vendin, kohn,
ndjesin, temn e mesazhin, duke plotsuar kshtu edhe pyetjen e par t rubriks T
kuptojm prmbajtjen.
Nxnsit mund ti prcaktojn elementet e msiprme nprmjet vargjeve ose duke
prdorur fjal t tjera. P.sh.:
vendi - Nn mol mbi lumin me lajthi.
koha - Askush folen se mban mend.
Q kur n plep kish zn vend.
Pr ushtrimin 2 nxnsit lidhin me shigjeta vargjet me fjalt anash duke shpjeguar zgjedhjen e br.
Ku kishte erdhen nj lejlek
malli
Po se harruan at prag
nostalgji
Si ne do lindin shum e shum
optimizmi

Hapi III. Kalohet te rubrika: T vlersojm dhe interpretojm tekstin.
N ushtrimin 3 nxnsit plotsojn rratht bosh me elementet q i kan mbetur n
kujtes poetit nga fmijria.
Pas plotsimit, skema lexohet nga disa nxns. T tjert dgjojn me kujdes dhe
vlersojn punn e br nga shokt e tyre. Nse kan dshir t shtojn apo nuk jan
dakord me dika nga ato jan thn m par, lihen t lir t shprehin mendimin e tyre.
Ushtrimi 4 sht mir q tu jepet nxnsve nj or m par me qllim q ata t ken
koh t mjaftueshme pr t prgatitur intervistat me prindrit e tyre. Gjat punimit t
rubriks T vlersojm dhe interpretojm tekstin, msuesi/ja fton disa nga nxnsit
(q kan dshir), ti lexojn.
Hapi IV. Kalohet te rubrika: T studiojm tekstin.
Fillimisht njihen nxnsit me paralelizmin figurativ si figur letrare q prdoret dendur n poezi.
Punohen ushtrimi 5 dhe 6 ku nxnsit dallojn paralelizmin figurativ t prdorur nga
poeti n vargjet e ksaj poezie. Tregohet kujdes te plotsimi i tabels s ushtrimit 6, ku
nxnsit duhet t gjejn fjalt kye q tregojn veprim, objekte, ndjenjn e mallit,
trashgimin pr t br paralelizmin midis poetit dhe lejlekut.
Poeti
Lejleku
Ikja nga foleja
Ikja nga shtpia
Veprime
Shtpia
erdhja
Malli
pr shtpin, fshatin,
Objekte
Kthimi n t njjtn fole
lumin, malin etj
Ndjenja e mallit
Trashgimia
Pleqria
Nipat e strnipat q do t
vijn m pas.
Pleqria
Nipat e strnipat q do t
vijn m pas.
Sigurisht ky sht nj model i plotsuar i tabels, nxnsit mund t shprehen n mnyra

t tjetra, por e rndsishme sht q t jepet ideja e sakt.
N ushtrimin 7 nxnsit prcaktojn llojin e strofs (dyvargshe) dhe t rims q
prdoret (rim e puthur).
Detyr shtpie:
a. Duke krahasuar poezin Lejleku me poezin Fmijria t E.
Hatibit, q keni komentuar vitin e kaluar, gjeni t prbashktat dhe t
veantat ndrmjet tyre. Ndaluni te:
- tema dhe ideja,
- fjalt kye,
- lloji i vargut.
b. Msoni prmendsh poezin.
97

Rubrika: BOTA E NATYRS DHE E VENDLINDJES
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Ans liqenit
T lexojm
Niveli III
45 minuta

hulumtojn pr t sjell informacione mbi liqenet e vendit ton.
gT lexojn pr t shijuar bukurin e prozs poetike.
gT listojn veorit e liqeneve, duke i krahasuar me liqenin e prshkruar nga autori.
gT prcaktojn vendin dhe kohn q zgjedh autori pr t br prshkrimin e tij.
gT tregojn veprimet q ndodhin n natyr, duke prcaktuar kohn e tyre.
gT gjejn fjal kye q sjellin imazhe ngjyrash dhe aste qetsie e tinguj.
gT

t bardh.
nPamje kartolina, fotografi t liqeneve t vendit ton.
nTeksti Gjuh shqipe 7.
nTabela, shkumsa me ngjyra .
nCD ose kaset me muzik t leht.
nTabak

hulumtim.
nOrganizues grafik: Veorit e liqeneve.
nPun me grupe.
nDiagrami i Venit.
nKrkim
Pun prgatitore: Msuesi/ja udhzon nxnsit t hulumtojn e t sjellin n

klas informacione, fakte, pamje, kartolina pr liqenet e vendit ton. Nxnsit mund t
shfrytzojn burime t ndryshme informacioni. Msuesi/ja i porosit nxnsit t sjellin 6
tabak t bardh, ku do t pasqyrojn punn e tyre hulumtuese.
98
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re, t ciln e shkruan n tabel. M
pas ndan klasn n 6 grupe me 5-6 nxns. Secili nxns prezanton informacionin e
grumbulluar para grupit.
Grupi vzhgon me kujdes informacionin e grumbulluar, przgjedh at informacion q
paraqet m interes e t gjith s bashku plotsojn organizuesin grafik: Veorit e liqeneve, t
cilin msuesi/ja e shkruan n tabel, gjat kohs q nxnsit hulumtojn materialin e grumbulluar
Organizuesi grafik: Veorit e liqeneve:
Pamja
Liqeni
Ku ndodhet
Veorit
Kuriozitete
pr t
Vlersimi yn
Hapi II. Pas plotsimit, nj pjestar nga secili grup prezanton para klass punn e grupit,
ku m par ai ngjit n tabel tabakun e plotsuar me informacionin e krkuar.
Kjo veprimtari t mos zgjatet m tepr se 10-15 minuta e t shoqrohet me tinguj muzikor.
Hapi III. Msuesi/ja orienton nxnsit n tekst n faqen 72. Lexohet proza nga
msuesja ose nga nxns q lexojn bukur, kjo pr t prcjell m shum emocion tek
nxnsit e tjer. (Nse msuesi/ja ka mundsi, leximi i prozs shoqrohet me muzikn

Liqeni i mjellmave t ajkovskit ose nn tingujt e nj melodie t qet.) Ndrkoh nxnsit
ndjekin tekstin dhe nnvizojn fjalt e panjohura pr ta.
U krkon nxnsve t thon fjalt e panjohura, t nnvizuara gjat leximit, t cilat
msuesi/ja ua shpjegon:
e ept = e prkulur
Msuesi/ja drejton pyetjet:
- lloj shkrimi sht? Poezi a proz?
- t prbashkt e t veant ka me poezin?
- Si quhet kjo lloj proze?
Hapi IV. - Kalohet tek rubrika: T kuptojm prmbajtjen. Drejtohen pyetjet:
- Cili peizazh prshkruhet n kt proz poetike?
- Nga se ndryshon, sipas Konics, liqeni i tij nga liqenet e prmendura n proz.
(Prgjigja e pyetjes realizohet prmes Diagramit t Venit.)
i vogl
i bukur
me uj
t ndyr
Liqeni
i autorit
Liqeni i Ohrit,
Janins,
Shkodrs
i lundrueshm
Pr t plotsuar m mir Diagramin, nxnsit rikthehen n tekst.

- Pse autori thot: liqen i ndyr e i bukur, shpjegoni kt kontrast t prdorur,
jepni argumente, ilustrojeni me fjali nga teksti.
Pr realizimin e ushtrimeve 3, 4, nxnsit fillimisht i rikthehen tekstit pr t ilustruar
prgjigjet e tyre.
Ushtrimi 3: - Ciln koh prshkruan autori? Muzgun dhe natn. P.sh.:
- Nata po afrohet. Drita e dits tretet.
Ushtrimi 4: - Ku ndodhet autori kur prshkruan?
- Ans liqenit, sepse prshkrimet jan t gjalla e t hollsishme.
Hapi V T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 5: Nxnsit rikthehen n tekst, gjejn foljet q tregojn veprime dhe
prcaktojn nse veprimi sht i prfunduar apo n zhvillim e sipr. P.sh.:
po afrohet veprimi sht n zhvillim e sipr,
nata erdhi veprimi sht i prfunduar.
Ushtrimi 6. Nxnsit gjejn fjalt kye q sjellin imazhe:
- ngjyrash e shklqimesh - ................................................
- aste qetsie e tinguj - ....................................................
e m pas i plotsojn n tekst me laps.
Ushtrimi 7. Nxnsit rikthehen n tekst n dy fjalit e fundit t prozs pr t prcaktuar
momentin ku autori grsheton prehjen me lvizjen:
lvizje - bretkosat kndojn, peshqit tingllojn... etj.
prehje - liqeni fle... etj.
Hapi VI. - Tabel pr vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve gjat diskutimit:
99

Krkesat pr vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve n diskutim
Pak
Mesatarisht
Shum
Sa i gatshm sht nxnsi

t marr pjes n diskutim?
A arrin nxnsi t jap
nj prgjigje t mir?
A mundet nxnsi ta mbshtet
prgjigjen me ilustrime nga teksti?
Sa i aft sht n prezantimin
e puns s grupit?
Msuesi bn vlersimin e puns s nxnsit mbshtetur n tabeln e dhn.
Detyr shtpie: Msoni prmendsh njrin nga paragraft e ksaj proze.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Bashktinglloret nistore
sh-, zh-, -, s-, z-.
Niveli II
45 minuta

kujtojn njohurit e marra pr prapashtesat.
gT veojn parashtesat te fjalt me t pjerrta n krye t msimit.
gT njohin rregullat e drejtshkrimit t nistoreve: sh-, zh-, -, s-, z-.
gT prdorin drejt n fjal t ndryshme nistoret: sh-, zh-, -, s-, z-.
gT
100

nLibri Drejtshkrimi i Gjuhs Shqipe.
nFletore.
nShkumsa me ngjyra.

nStuhi mendimesh.
nShpjegimi.
nDiskutimi.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T kujtojm s bashku.
Pr t kujtuar informacionin q nxnsit kan marr m par pr parashtesat msuesi/
ja u drejton atyre pyetjet:
- jan parashtesat?
- Prse shrbejn ato?
Udhzohen nxnsit t lexojn fragmentin n krye t tekstit dhe t veojn fjalt me
shkronja t pjerrta, pastaj u prgjigjen pyetjeve:
- kan t prbashkt kto fjal?
- Po t veant?

Pasi lihen nxnsit t mendohen pr dy-tre minuta, u krkohet t prgjigjen duke
argumentuar prgjigjet e tyre me shembuj konkret.
Hapi II. Msuesi/ja vazhdon m tej duke i udhzuar nxnsit t veojn parashtesat
dhe t shikojn me kujdes tingullin nistor t do fjale. Prej ktej msuesi/ja del te rregullat
e drejtshkrimit t bashktinglloreve nistore: sh-, zh-, -, s-, z. Msuesi/ja mund ti ket
shkruar ato m par n nj tabak t bardh dhe ua prezanton nxnsve ose i shkruan
n tabel duke prdorur shkumsa me ngjyra.
1. Shkruhen me sh- fjalt, kur kjo ndiqet nga nj bashktingllore e shurdht:
sh- + f, k, p, q, t, th.
2. Shkruhen me zh- fjalt kur kjo ndiqet nga nj bashktingllore e zshme:
zh- + b, d, g, gj, v.
3. Shkruhen me - fjalt kjo ndiqet nga nj bashktingllore e tingullt ose zanore:
- + zanore ose + l, r, rr, m, n, nj, j.
4. Shkruhen me s- fjalt kur kjo ndiqet nga nj bashktingllore e shurdht ose e tingullt:
s- + m, n, l, f, k, p, q.
5. Shkruhen me z- fjalt kur kjo ndiqet nga nj bashktingllore e zshme:
z- + b, g, gj, v.
Kto rregulla (t shkruara n tabel ose n tabak t bardh) qndrojn t pasqyruara
para nxnsve gjat gjith ors msimore). N kt mnyr ato do ti ndihmojn nxnsit
gjat zhvillimit t ushtrimeve.
Hapi III. T kthejn n shprehi njohurit e marra.
Punohen ushtrimet 1-5 n tekst, faqe 215. Diskutohen ato.
Shnim: Pr temat e tjera t rubriks s drejtshkrimit:

1. Shkrimi i bashktinglloreve: j, h, rr.
2. Grupet e bashktinglloreve: mb, ng, nd, ngj.
3. Takime t bashktinglloreve d, t, s, z me h, g, n me j.
4. Takimi i dy shkronjave t njjta.
Msuesi/ja mund t ndjek kta hapa n strukturimin e ors msimore:
Hapi I. Lihen nxnsit pr nj koh t shkurtr (rreth 10 minuta) t lexojm me vmendje
informacionin e dhn n seciln prej temave.
Hapi II. Udhzohen nxnsit t prpiqen ti mbajn mend rregullat drejtshkrimore q
msuan. Mund t zhvillohen veprimtari t ndryshme (minikonkurse, lexim me kodim, pyetje
n dyshe etj.), q do ti ndihmojn ata t mbajn mend rregullat dhe ti zbatojn si duhet.
Hapi III. Ndahen nxnsit n grupe. Secili grup shkruan me bojra uji n tabak t
bardh nga nj rregull, t cilat afishohen n muret e klass gjat gjith orve t
drejtshkrimit.
(Kto mjete ruhen n fondin e mjeteve dhe materialeve q do t prdoren pr lndn
e gjuhs shqipe).
Tregohet kujdes i veant pr prjashtimet n disa prej rregullave drejtshkrimore.
Hapi IV. Punohen ushtrimet. Pr secilin prej tyre nxnsit japin rregulln drejtshkrimore
q sht ose duhet zbatuar.
101
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Proza poetike
T shkruajm
Niveli III
45 minuta

krahasojn prozn poetike me poezin.
gT gjejn fjalt kye pr do peizazh t dhn n tekst.
gT shkruajn nj proz poetike mbshtetur n nj peizazh t zgjedhur.
gT vlersojn shkrimet e njri-tjetrit.
gT

nFletore, lapsa me ngjyra.

nDiagrami i Venit.
nShkrim i lir.
nDiskutimi.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T diskutojm s bashku.
Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re: Proza poetike, t ciln e shkruan n tabel
dhe drejton pyetjen:
- tipare t prbashkta e t veanta ka midis prozs poetike dhe poezis?
Msuesi/ja i orienton nxnsit t mbshteten n njohurit q kan msuar n klasn
VI. Nxnsit mendohen 2-3 minuta, pastaj prgjigjen. Msuesi/ja vizaton Diagramin e
Venit e m pas e plotson at me prgjigjet q merr nga nxnsit.
i ngjashm me
prozn dhe poezin
krijim i shkurtr
letrar
shkrimi n proz
102
nuk tregon ngjarje
Proza
poetike
Poezia
shkrim n vargje
shprehen ndjenja dhe mendime
autori komunikon drejtprdrejt
me lexuesin
- shprehja e ndjenjave dhe mendimeve

- ritmi
- figuracioni dhe zgjedhja e fjalve
Hapi II. Msuesi/ja udhzon nxnsit t vzhgojn me kujdes tri pamjet. I dgjon me kujdes, i
przgjedh prgjigjet dhe i shkruan n tabel t ndara n tri grupe, sipas peizazheve t dhna n tekst:
Peizazh dimror
Det
...............
dbor
deg t thara etj.
Peizazh pranveror
Liqen
..............
perndim
Pisha gjelbroshe etj.
Peizazh vjeshte
Pyll
...................
ngjyr e art
gjethe t rna etj.

Hapi III. Lexohen rregullat n f. 74, q nxnsit duhet t ken parasysh kur shkruajn prozn poetike.
Nxnsit zgjedhin sipas dshirs njrin prej peizazheve pr t realizuar prozn poetike
Nxnsit vzhgojn me vmendje peizazhin e zgjedhur, mbshteten n fjalt kye t
shkruara n tabel dhe punojn n mnyr t pavarur.
Pr t krijuar efekt emocional msuesi mund t vr n sfond muzik, si Katr stint e Vivaldit etj.
Nxnsve u lihet n dispozicion 10-20 minuta pr t realizuar detyrn.
Hapi IV Lexohen shkrimet e realizuara nga 3-4 nxns dhe u krkohet t tjerve t
bjn vlersimin e shkrimeve t lexuara, duke argumentuar pse u plqen.
Pr vlersimin e prozs poetike nxnsit duhet t mbshteten n:
- si jan realizuar veorit e prozs poetike t nxjerra n Diagramin e Venit,
- sa jan zbatuar rregullat e shkrimit t dhna n tekst.
Punt m t mira ngjiten n tabeln e Krijuesit t ri.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Ay mal
T lexojm
Niveli III
45 minuta

gT hulumtoj pr t sjell informacione rreth ngjarjeve t rndsishme t vitit 1913.
gT lexoj pr t veuar fakte gjeografike, historike dhe heroike t prmendura n tekst.
gT shpjegojn kuptimin e shprehjeve t veuara nga dialogu bab-bir.
gT gjejn fjalt kye me t cilat shkrimtari shpreh dashurin, krenarin e dhimbjen e tij.
gT gjejn figurat letrare: epitete, krahasime e shprehje t figurshme.
gT ndrtojn hartn e Shqipris mbshtetur n udhtimin imagjinar t autorit.
gT prcaktojn elementet e komunikimit.
gT zbulojn mesazhin q prcjell tregimi.
gT komentojn karikaturn Coptimi i Shqipris
103
n
Procedura
Krkim Hulumtim.
nPun me grupe.
nTabak t bardh.
nDiskutim.
nInformacionet e hulumtuara nga nxnsit.
nOrganizuesi grafik: Figurat letrare.
nHarta e Shqipris.
Pun paraprgatitore: Pr zhvillimin e ksaj veprimtarie msimore msuesi/ja
ndan klasn n dy grupe. Krkon prej secilit grup t hulumtoj dhe t sjell informacione
pr:

Grupi I - ngjarjet historike t vitit 1913, q ndryshuan kufijt e Shqipris dhe fatin e
shqiptarve. (Pr kt msuesi/ja i orienton nxnsit t hulumtojn n librin e Historis
ose n burime t ndryshme informacioni: revista, internet, gazeta etj.)
Grupet e tjera t sjellin informacion pr vendndodhjen e maleve, qyteteve, liqeneve,
para vendosjes s kufijve t 1913:
Grupi II - Mali i Tomorit dhe i Sknderbeut.
Grupi III - Mali i Dibrs, Matit, malet e Sulit.
Grupi IV - Mali i Gramozit, Pindit, Sharrit.
Grupi V - Liqeni i Shkodrs, Ohrit, Presps.
Nxnsit le t krkojn ndihmn e msuesit t gjeografis ose prindrve pr t msuar
ku shtriheshin kufijt e Shqipris para vitit 1913 dhe kujt i prkisnin kto male e liqene.
Nxnsit jan t lir t punojn me plastelin ose me mjete t tjera, duke shfrytzuar
imagjinatn e tyre pr realizimin e detyrs. Kjo pun do t prdoret n momentin duhur.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I - Msuesi przgjedh 3-4 nxns pr t lexuar tekstin. Udhzon nxnsit t
lexojn ngadal pr t ruajtur n kujtes sa m shum vende, npr t cilat kalon udhtimi
imagjinar i autorit. Gjat kohs q lexojn nxnsit, t tjert t nnvizojn me laps malet,
qytetet, liqenet, figurat historike.
Hapi II - Kalohet tek rubrika: T kuptojm prmbajtjen.
Pr t zhvilluar ushtrimin 1 nxnsit ndihmohen nga puna e br gjat leximit. Ata
prmendin vendet q ndodhen jasht kufijve t sotm t Shqipris si dhe veojn
lumenj, male, qytete, si dhe figurn e prmendur n tregim.
104
Shnim: Ushtrimi 2 kalon n rubrikn e interpretimit pr nj lidhje m organike, shkrir

me ushtrimin 3. Fillimisht msuesi/ja krkon nga grupi I t lexojn informacionin e
sjell rreth ngjarjeve t vitit 1913. Pasi dgjon informacionin, bn lidhjen e tyre me ngjarjet
e mdha historike q kan ndodhur vitet e fundit n Kosov e Maqedoni, mbshtetur n
fakte historike. Pas ktij momenti nxnsit e kan m t leht pr t interpretuar shprehjet
e veuara nga dialogu djal-baba. Nxnsit nnvizojn n tekst dy momentet n t cilat
prmendet shprehja:
Kthehu nga jugu. A i sheh atje malet e Sulit....
Hapi III - Kalohet tek rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 4. Pr ti dhn prgjigje sa m t sakt ktij ushtrimi nxnsit rikthehen n
tekst pr t gjetur fjalt kye n t cilat shkrimtari shpreh:
dashurin: Shqiprin ton
krenarin: gjak shqiptari
dhimbje: mos lndo.
Ushtrimi 5. Msuesi/ja vizaton n tabel Organizuesin grafik: Figurat letrare.
U drejtohet nxnsve t gjejn epitete, krahasime e shprehje t figurshme. U trhiqet
vmendja ti gjejn kto figura tek fragmenti ku autori shpirtzon pasurit natyrore t vendlindjes.

Organizuesi grafik: Figurat letrare q shpirtzojn pasurit natyrore:
Epitete
i qet
i but
Krahasime
si nj varg ruajtsish besnik
rrz tyre sht shtrir
Ushtrimi 6. Pr zhvillimin e ktij ushtrimi msuesi/ja shfrytzon materialet e

grumbulluara si modele e makete t maleve, liqeneve e qyteteve kryesore. Nxnsit
ndrtojn s bashku hartn e Shqipris prreth 5-7 minuta, e krahasojn me hartn e
Shqipris t varur n tabel. Nxnsit, t cilt przgjidhen nga vet grupet, vendosin
nj tabak t bardh mbi tryezn e msuesit, prcaktojn fillimisht pikat e horizontit dhe
vendosin n vendin e duhur modelet: male, liqene, qytete. Nxnsit e tjer vlersojn
maketet e prgatitura.
Ushtrimi 7. Fillimisht nxnsit tregojn se prfaqsojn t dy personazhet:
DhnsiBabaiTrashgimia
MarrsiDjaliMes brezave
Mesazhi Ta duam vendin e ta transmetojm at brez pas brezi.
Hapi IV Vlersimi i nxnsve gjat diskutimit bhet su\ipas krkess t tabels.
(Shiko tabeln te tema Ans liqenit).
Detyr shtpie: Komentoni skicn Coptimi i Shqipris.
Pr komentimin e ksaj karikature msuesi i orienton nxnsit t shikojn
figurat, ku Gruaja simbolizon Shqiprin, kurse ushtart prfaqsojn Serbin
e Malin e Zi duke kujtuar dhe duke e lidhur karikaturn me faktet historike t sjella
n klas. Msuesi t shpjegoj pse sht karikatur.
Tema:
Eseja pr Atdheun (ora e par)
Rubrika:
T shkruajm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 min.
njohin veorit e eses.
gT krahasojn esen me shkrimin artistik/letrar.
gT veojn elementet prbrse t eses.
gT
Materialet dhe mjetet msimore

Gjuh shqipe 7.
nTeksti

i Venit.
nTabela M.
nVLD (Veprimtari e leximit t drejtuar)
nDiagrami
105

Zhvillimi i msimit
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re t msimit: Eseja pr Atdheun, t
ciln e shkruan n tabel.
Msuesi/ja udhzon nxnsit t hapin librin n f. 77 pr t lexuar materialin. Msuesi/
ja tregohet i kujdesshm dhe krkon q t gjith nxnsit ta lexojn materialin me
kujdes. sht mir q nxnsit ta lexojn materialin dy her prpara se ta diskutojn.
Hapi II. Gjat kohs q nxnsit punojn, msuesi/ja prgatit 4-5 pyetjet pr diskutim
(varen nga materiali) dhe i shkruan n tabel. Pyetjet mund t jen:
- sht eseja?
- Ku ndryshon eseja me shkrimin artistik/letrar?
Ndryshimet paraqiten n Diagramin e Venit.
ka trillim, fantazi,
shfaq ndjenja
Eseja
jep informacione,
opinione, shpjegime,
sqarime
Shkrimi letrar
lloj shkrimi
- Cila sht skema e eses? Kujtoni: a ka po kt skem edhe tregimi artistik?

- far paraqitet n hyrje t eses? Po n zhvillim e n mbyllje t saj?
- A mund ta paraqitni kt skematikisht?
Nj pamje skeme mund t jet:
Eseja
Hyrja
Zhvillimi
Mbyllja
Hapi III. Nxnsit mendojn pr pyetjet dhe u prgjigjen atyre. Msuesja nxit t prgjigjen
edhe nxnsit m t heshtur. Ai/ajo nxit debatin, duke vn n dukje dallimet mes prgjigjeve
t tyre. U krkohet nxnsve t ilustrojn prgjigjet e tyre me pjes nga teksti.
106
Hapi IV. Msuesi/ja orienton nxnsit t lexojn me vmendje dy eset e dhna n tekst.
M pas u krkon t veojn elementet q jan dalluar nga autori. Ai/ajo nxit diskutimin:
Msuesi: - Te Diagrami i Venit ju paraqitt ndryshimet midis eses dhe shkrimit artistik/letrar.
- A mund ti konkretizoni kto ndryshime duke krahasuar tregimin Ay mal me njrn
prej eseve t modeluara n tekst?
Nxnsi: - Midis ktyre dy llojeve shkrimi vura re kto dallime:
Ay mal
- fantazi.....
- ndjenj.....
Eseja
- prvoj
- informacion
- arsyetim i autorit
Hapi V. Msuesi/ja prmbledh diskutimin duke u mbshtetur n prgjigjet q dhan nxnsit.

Hapi VI. N kt hap bhet vlersimi i nxnsve n nj hulumtim dhe diskutim t prbashkt.
Msuesi/ja mund t krijoj nj tabel pr vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve n
veprimtarin msimore. Tabel pr vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve n diskutim
Pak
Mesatarisht
Shum
Sa i gatshm sht nxnsi

t marr pjes n diskutim?
A arrin nxnsi te nj
prgjigje e menduar mir?
A mundet nxnsi ta
mbshtet prgjigjen me
prova nga teksti?
Tema: Eseja pr Atdheun (ora e dyt)

Rubrika:
T shkruajm
Vshtirsia:
Niveli IV
Koha:
45 min.
dallojn elementet e shkrimit t eses.
g T shkruajn nj ese.
gT vlersojn shkrimet e njri-tjetrit.
gT

nFlet pune n t ciln sht shkruar nj ese.
(Msuesi/ja mund t zgjedh sipas

dshirs nj ese tjetr.)
nLapsa me ngjyra.
nFletore, tabak t bardh.

i lir.
nOrganizimi grafik: Si t vlersojm nj ese.
nPun n ift.
nShkrim i koduar me ngjyra.
nShkrim
Pun paraprgatitore: Msuesi prgatit flet pune, ku sht paraqitur eseja.

Zhvillimi i msimit:
Hapi I.Msuesi/ja shprndan flett e puns n do bank. Nxnsit do t punojn n ift.
Udhzon nxnsit ta lexojn me vmendje esen pr t dalluar elementet prbrse t saj.
Pr t vn n dukje kto elemente, nxnsit i ngjyrosin me ngjyra t ndryshme. P.sh.:
me t verdh informacionin
me blu opinionin
me t kuq sugjerimin
me t zez kundrshtimin
me portokalli arsyetimin
me t gjelbr prvojn.
Nxnsit mund t prdorin shirita letre me ngjyra, ku t hedhin elementet e shkrimit,
107

pra n shiritin e verdh shkruajn informacionin e kshtu me radh, duke respektuar
ngjyrat e dhna m lart. M pas nxnsit krijojn paragraft n dyshe.
Hapi II. Nxnsit lexojn punimet. Msuesi nxit debatin, duke vn n dukje dallimet
mes prgjigjeve t tyre e m pas nprmjet tyre arrin te prgjigja e sakt.
Hapi III. N kt hap msuesi/ja i orienton nxnsit drejt shkrimit t eses. Nxnsit
mbshteten te tema ose fakti i dhn n libr. U lihet nxnsve nj koh e mjaftueshme
pr t realizuar shkrimin e eses, rreth 20 min.
Hapi IV. Nxnsit lexojn punimet. Vlersojn punn e njri-tjetrit mbshtetur n tabeln
e mposhtme, t ciln msuesja e paraqit n nj tabak t bardh ose n tabel, duke e
shkruar n drras gjat kohs q nxnsit punojn.
Tabel pr vlersimin e nj eseje
Pak
Mesatarisht
Shum
A ka gjatsin e duhur eseja?

A sht e organizuar mir eseja?
A jan mendimet e shprehura
qart dhe brenda tems?
A sht prdorur fjalor i pasur?
A sht shkruar sakt, qart
dhe n prputhje me normn
drejtshkrimore?
Hapi V. Msuesi prgzon nxnsit pr vlersimet e bra. Punimet m t mira ngjiten
n muret e klass.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Mejtimi
T lexojm
Niveli III
45 minuta

plotsojn hartn e mendimit pr jetn dhe veprimtarin letrare t N. Frashrit.
gT formulojn pyetje para leximit t poezis rreth informacionit q duan t marrin prej saj.
gT lexojn poezin pr t prcaktuar idet dhe mesazhin e saj.
gT ritregojn m fjalt e tyre poezin.
gT ilustrojn me vargje nga poezia ndryshimet n natyr dhe n jetn e njeriut.
gT msojn prmendsh poezin.
gT
108

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nVepra t N. Frashrit.
nTeksti

e 5 hapave.
nMetoda
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Vshtrimi i prgjithshm. Msuesi/ja i familjarizon nxnsit me temn e re,
shkruan n tabel titullin e poezis dhe emrin e autorit t saj dhe

u drejton nxnsve pyetjen: dini rreth jets dhe krijimtaris letrare t autorit N. Frashri?
U krkohet nxnsve t ndrtojn nj hart mendimi pr kt autor:
N. Frashri
Mbshtetur n ilustrimin e faqes 78 dhe titullin e poezis Mejtimi nxnsit tregojn

se cili sht qllimi i shkrimit t ksaj poezie.
Hapi II. Pyetjet. Para leximit t poezis msuesi, pr t nxitur motivimin e nxnsve,
u krkon atyre t hartojn disa pyetje rreth poezis q ata ia drejtojn vetes pr
informacionin q krkojn. P.sh.:
- far sht kjo? ...
Poezi.
- far dua t di? ...
- Pr far mendon autori?
- Cili sht kndvshtrimi i tij filozofik rreth ndryshimit q ndodh n natyr dhe
n jetn e njeriut.
- A gjejn prgjigje pyetjet e mia n vargjet e ksaj poezie?
Hapi III. Leximi. Nxnsit lexojn me kujdes poezin pr t nxjerr iden, nse munden,
dhe pr t nnvizuar detajet e saj kryesore. Pas leximit msuesi/ja punon ushtrimin 2
t rubriks T kuptojm prmbajtjen duke drejtuar pyetjen:
far ndieni kur lexoni poezin?
Nxnsit przgjedhin nga alternativat e dhna n ushtrim duke argumentuar zgjedhjen e tyre.
Hapi IV. Ritregimi. Pasi sht rilexuar edhe njher poezia, ritregohet nga nxnsit
me fjalt e tyre duke u ndalur n:
a) perndimin e diellit,
b) prshkrimin e vendlindjes.
Vlersohen nxnsit q ritregojn m bukur e m sakt.
Hapi V. Rishqyrtimi. N kt hap bhet analiza e ideve dhe nxirret mesazhi q mbart poezia.
Punohen ushtrimet 3, 4 t rubriks T vlersojm dhe interpretojm tekstin.
Krkohet prej nxnsve ti japin prgjigje pyetjes s ushtrimit 3 duke zbuluar se pr
far mendon poeti kur vshtron se si ndrrohet natyra dhe me ciln ngjason ajo.
N zbrthimin e ksaj pyetjeje msuesi/ja ndalet m gjat n kndvshtrimin filozofik
t N. Frashrit rreth ciklit t jets (lindjes/nisjes dhe perndimit/prfundimit t jets)
duke vn theksin n realizimin e saj prmes nj paralelizmi figurativ q krijon autori
midis ndryshimit q ndodh n natyr dhe atij q ndodh n jetn njerzore.
N ushtrimin 4 nxnsit ilustrojn me vargje nga poezia ndryshimin e ngjyrave t
natyrs pr shkak t perndimit t diellit dhe kalimin e kohs pr shkak t ndrrimit t
dits dhe t nats.
N ushtrimin 5 t rubriks Studiojm gjuhn e tekstit nxnsit lidhin me shigjet
sendet e natyrs me cilsit q prshkruhen dhe tregojn se prfytyrime iu ngjallin
ato. Kshtu kemi:
ret
J
marrin nj tjetr fytyr
brigjet J
me pshertim
lumi
J
ikn me fishkllim
N minutat e fundit t ors msimore nxnsit nxjerrin mesazhin e poezis.
Detyr shtpie: Msojeni prmendsh poezin.
109
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Vendit tem
T lexojm
Niveli III
45 minuta

lexojn pr t kuptuar mesazhin q prcjell pjesa.
gT listojn ndryshimet q autori krkon t ndodhin me t pas vdekjes.
gT argumentojn qndrimin e autorit ndaj vdekjes, duke e konkretizuar me vargje nga poezia.
gT shpjegojn lidhjet kuptimore t fjalve t shkputura nga poezia.
gT prcaktojn kohn e mnyrat e foljeve t prdorura n poezi, duke shpjeguar
lidhjet e tyre me kuptimin e poezis.
gT shpjegojn efektet q krijon prsritja e vargut Kur vdes, le t bhem ...
gT

Gjuh shqipe 7.
nTeksti
110

i prqendruar n argumente.
nMsim
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja krkon nga nxnsit t recitojn bukur, plot ndjenj dhe emocion
poezin e msuar prmendsh. Gjithashtu shton se gjat recitimit, nxnsit duhet ta
vn theksin mbi iden m t rndsishme q trajtohet n poezi. Dgjohen 3-4 nxns.
Hapi II. N kt hap msuesi/ja krkon prej 4 nxnsve t recitojn momentet ku
autori jep ndryshimet q ndodhin n natyr. Recitimi do t bhet njri pas tjetrit:
Nxnsi I reciton
Rri mejtohen shum her.Tek po perndon yll i zjarrt
edhe hapet nj der...
Nxnsi II vazhdon
Kur shoh se koha po ndrrohet dhe t mugtit ka rn...
Nxnsi III vazhdon Lind nata me errsir, dheu dhe qielli ndryshohet...
Nxnsi IV vazhdon Moti rrotullohet...
Lumi me nj pshertim ikn dhe vete n det...
Hapi III. Msuesi/ja nxit diskutimin:
- Si paraqitet natyra n vargjet q sapo dgjuat?
Prgjigja e mundshme e nxnsve mund t jet: n ndryshim, n lvizje.
- Po njeriu a ndryshon? Nse po, ndodh me t?
Dgjohen prgjigjet e nxnsve, t cilat shkruhen n nj pjes t tabels. (vendit tem)
Hapi IV. Msuesi/ja bn lidhjen me temn e re msimore, titullin e poezis, autorin, si
dhe llojin e poezis, t cilat i shkruan n tabel.
Hapi V Udhzon nxnsit t lexojn n heshtje poezin, t nnvizojn dshirat e
autorit pr tu shndrruar. M pas krkon prej tyre ti lexojn ato me z t lart, kurse
msuesi/ja i shnon n tabel n mnyr skematike:
Autori do t
shdrrohet n:
bar
far

Hapi VI. Kalohet tek rubrika T kuptojm prmbajtjen.
Ushtrimi 1. Msuesi/ja sqaron: N poezi ju vut re dshirn e autorit pr t ndryshuar
pas vdekjes, pr tu kthyer n gjirin e natyrs s vendit t tij. Pastaj drejton pyetjet:
- Pse mendon kshtu autori? Ku ndodhet ai?
Pr t dhn nj prgjigje t sakt, msuesi/ja orienton nxnsit t lexojn pr jetn e
Martin Camajt te rubrika Shkrimtar n fokus, f. 171.
Nxnsit ilustrojn prgjigjet me vargje nga poezia:
... n malet e mia
... n skajin e vendit tim
Ushtrimi 2. Nxnsit zgjedhin alternativn e dshiruar, duke argumentuar zgjedhjen.
Nxnsit mund t mbshteten edhe te diskutimi i br n ushtrimin 1.
Ushtrimi 3. Pr t argumentuar mungesn e dhimbjes dhe t friks s autorit nga
fjala VDEKJE, nxnsit ilustrojn me fjal nga poezia: Nuk ka frik, sepse ...
krkon t bhet bar, uj, gur...
Msuesi/ja duhet ti ndihmoj nxnsit pr t arsyetuar m thell:
- far shndrrimi dshiron autori t ndodh tek ai? Ndryshimi nga:
lindja - vdekje - rilindje n nj form tjetr.
Kt trinom msuesja e shkruan n tabel.
Ushtrimi 4. Nxnsit lidhin me shigjet fjalt me kuptimin q u jep poeti, duke shpjeguar
kto lidhje kuptimore. Msuesi/ja i pranon t gjitha alternativat e ofruara nga nxnsit,
mbshtetur n argumentet q ata japin.
Hapi VII. Kalohet tek rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 5. Nxnsit rikthehen n tekst, prcaktojn kohn, mnyrn e foljeve t
prdorura n poezi, shpjegojn nse prdorimi i tyre sht i qllimshm apo rastsor:
- nuk sht prdorim rastsor, por i qllimshm, sepse vdekjen e sjell si t mundshme
e tashmja e lidhores, ndrsa ndryshimin, e ardhmja e dftores.
- prsritja e vargut tregon dshirn e fort t autorit pr tu njsuar me natyrn e atdheut t tij.
Hapi VIII. Msuesi/ja gjat ors s msimit mund t vzhgoj nxnsit kur marrin pjes
n diskutim dhe t vlersoj cilsin e pjesmarrjes s tyre me an t tabels s mposhtme:
Tabela e vlersimit t pjesmarrjes s nxnsve n diskutim
Krkesat pr vlersimin
Pak
Mesatarisht Shum
Sa i gatshm sht nxnsi t marr pjes n diskutim?

A arrin nxnsi t jap nj prgjigje t menduar mir?
A mund ta mbshtet nxnsi prgjigjen me ilustrime
nga poezia?
Detyr shtpie: Msoni vjershn prmendsh.
Msuesi/ja mund t jap edhe nj detyr tjetr:
Shkruani nj ese: Un dshiroj t bhem....
Nxnsit duhet t mbshtetin iden e shkrimtarit pr shndrrimin e
njeriut nga nj form jete n nj tjetr.
111
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Dhe pranvera erdhi...

T lexojm
Niveli III
45 minuta.

prshkruajn ardhjen e pranvers mbshtetur n fjal kye.
gT lexojn poezin pr t kuptuar prmbajtjen e saj.
gT krahasojn prshkrimin e tyre pr ardhjen e pranvers me vargjet e poetit.
gT argumentojn iden se ardhja e pranvers ndikon n shpirtin njerzor.
gT gjejn fjalt kye q:
- lidhin njrn strof me tjetrn,
- pasqyrojn gzimin e poetit,
- tregojn lulzimin e pranvers.
gT dallojn figurat letrare t prdorura n vargjet e veuara nga poezia.
gT prcaktojn llojin e rims n kt poezi.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nFotografi, piktura me pamje
nga 4 stint.
nTeksti
112

nParashikim me terma paraprak.
nDiskutim.
nPem mendimi.
nPun me shkrim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja shkruan n tabel fjalt kye:
jet e re, buzqesh, dallndyshe, puthet, vesa, rreze t arta, shprthen, gzim.
U krkohet nxnsve t shkruajn rreth tems Pranvera erdhi, mbshtetur n fjalt
kye. Shkrimi t jet i shkurtr rreth 5-6 fjali. (Nxnsit mund t punojn n poezi ose
proz) u lihet koh e mjaftueshme pr pun, rreth 10 min. Pasi nxnsit t prfundojn
punimet, u thuhet se do t lexohen pasi t jen njohur me vargjet e poezis.
Hapi II. Hapet libri n f. 80. Lexohet poezia nga msuesi/ja. M pas nxnsit e lexojn
at n heshtje dhe nnvizojn fjalt e panjohura. Njihen me kuptimin e ktyre fjalve
mbshtetur n fjalorin e tekstit.
Hapi III. Nxnsit krahasojn shkrimet e tyre me t poezin. Ata listojn elementet e
pranvers q sjellin n punimet e tyre.
proz
Shkrimi im
poezi
nis me gzimin
q sjell
pranvera
Vargjet
e poetit
- Dgjohen disa krahasime t realizuara nga nxnsit.

- Vlersohen prshkrimet e nxnsve q kan m shum elemente t prbashkta
me vargjet e Migjenit.
Hapi IV. Rubrika: T kuptojm prmbajtjen. Punohen ushtrimet 1-3.
Ushtrimi 1. Nxnsit kthehen n tekst pr t lexuar vargjet ku shprehet:

- gzimi pr ardhjen e pranvers: npr fytyrat tona rrshqiti nj gzim...
- entuziazmi rinor: si shpirti nekstaz, n hovin e shejt tri...
- bukuria e lulzimi: trheqse si andrra e si vizatimi...
Ushtrimi 2. Nxnsit, pasi plotsojn alternativat q ndikojn n shpirtin njerzor, ilustrojn:
- Cilat jan notat me t cilat shkruan poeti i mjerimit (n pjest e njohura nga nxnsit)
- far ngjall pranvera n shpirtin e tij?
- Po tek ata vet si ndikon pranvera, lulet, gjelbrimi, cicrimat e zogjve, dielli etj.?
Ushtrimi 3. Msuesi krkon nga nxnsit t japin veorit e stinve, duke plotsuar
skemn e mposhtme, pasi ata t ken vzhguar pamjet (kartolina, piktura pr katr stint).
Krahasohet secila stin me stinn e pranvers.

- Cilat jan kto veori?
- Ku sht ndryshimi m i madh?
Prej ktej nxnsit arrijn n prfundimin se ky ndryshim q sjell pranvera, bukurit e
saj ndihen m tepr pas stins s dimrit.
Hapi V. Kalohet te rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 4. Nxnsit mundohen t shpjegojn pse dallndyshja e vesa jan figurat
m prfaqsuese t pranvers. P.sh.:
Dallndyshja: zog shtegtar, kthehet me ardhjen e pranvers, lajmtare e pranvers...
Ushtrimi 5. Nxnsit dallojn fjalt kye n strofn e dyt q u prgjigjen fjalve kye
t veuara n strofn e par:
fole dallndyshe/ lulzim - ekstaz
Ushtrimi 6. Pr t argumentuar mendimin se poeti gzimin e ardhjes s pranvers e
ndien bashk me lexuesin, nxnsit veojn vargjet ku n vend t premrit pronor im
prdoret tona. P.sh.:
... fytyrat tona...
... zemrat tona...
Ushtrimi 7. Nxnsit nnvizojn n tekst fjalt kye ku jepet entuziazmi i poetit dhe
lulzimi i pranvers. Kto fjal kye m pas i shkruajn duke i grupuar n klasa (emra,
folje, mbiemra). Nxnsit kmbejn fletoret duke vlersuar njri-tjetrin.
Ushtrimi 8. Nxnsit shpjegojn kuptimin e vargjeve t veuara e m pas dallojn
figurat letrare q jan prdorur nga poeti, si:
vargu I kuptimi: pranvera e mbush jetn me gjallri, gzim, ...
vargu II figurat letrare: krahasim (trheqse si andrra, (e bukur) si vizatimi...
Ushtrimi 9. Pr t prcaktuar rimn e prdorur n kt poezi, nxnsit lexojn me
kujdes fjaln e fundit t do vargu. Emrtojn e pastaj prcaktojn rimn:
Vargu I
gzim
A
Vargu II
fole
B
Vargu III
re
B
ABBA
Vargu IV
lulzim
A
Msuesi bn vlersimin e nxnsve sipas tabels s vlersimit, q sht dhn edhe m lart.
113
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Piktura dhe fotografia

T flasim
Niveli II
45 minuta

gT flasin rreth mjeteve q prdor poeti, piktori, kompozitori pr t prcjell imazhin e pranvers.
gT
njohin veorit e pikturs e fotografis dhe ti krahasojn ato.

gT komentojn piktura e fotografi t s njjts pamje.
Gjuha shqipe 7.
nFotografi.
nPiktura.
nCD me muzik me tem pranvern.
nTeksti

nDiskutim.
nPema e mendimit.
nPuna n grup.
Pun paraprgatitore: Nxnsit porositen t sjellin fotografi, piktura, kng me

tem pranvern.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me nj diskutim t shkurtr rreth pyetjeve:
- A ju plqejn fotografit?
- N mjedise doni t bni fotografi?
- Cila sht fotografia juaj q keni m pr zemr?
- lloj pikture plqeni?
- far kan t prbashkta dhe ku ndryshojn nga njra-tjetra fotografia dhe piktura?
Hapi II. Hapet libri n f. 82. Nxnsit lexojn informacionin e dhn pr pikturn dhe
fotografin. Secili nxns plotson pemn e mendimit pr mnyrn se si e paraqitin
pranvern poeti, piktori e kompozitori.
Gjat ors s msimit puna e nxnsve shoqrohet me tingujt e muziks s zgjedhur prej tyre.
114
Pranvera
Poeti
- zgjedh fjaln:
- prdor shprehje
t figurshme
- epitete
- metafore
Piktori
- zgjedhe
kombinon
ngjyra
Kompozitori
- kombinon
notat
muzikore
Hapi III. Nxnsit diskutojn rreth elementeve t prbashkta e t veanta q kan

piktura e fotografia. Kjo mund t realizohet me Diagramin e Venit.
Piktura
- Piktori shpreh edhe

botn e tij.
- Asnj kopje nuk sht e
njjt me origjinalin
Fotografia
- Portrete
- Peizazhe
- Larmia e ngjyrave
- M pran realitetit.
Shumfishohet dhe sht e
njjt me origjinalin.
Hapi IV. - Nxnsit punojn n grup. Ata przgjedhin nga fotot dhe pikturat e sjella,
rreth t cilave do t diskutojn.
Diskutimi drejtohet rreth pyetjeve:
- far mjedisi pasqyrojn?
- Cilat jan ngjyrat e prdorura?
- Cilat jan detajet m t dallueshme te secila?
- veori i bn ato t ndryshme?
Nj prfaqsues nga do grup prezanton para shokve diskutimin e br n grup.
Hapi V. - Msimi prfundon me nj kng pr pranvern, knduar nga t gjith nxnsit.
Msuesi bn vlersimin e msimit.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Funksionet e fjalve dhe t

grupit t fjalve n fjali
Niveli III
45 minuta

kujtojn njohurit e marra rreth gjymtyrve kryesore e t dyta t fjalis.
gT njohin funksionet e fjalve e grupeve t fjalve n fjali dhe t prcaktojn klasn
s cils i prkasin.
gT paraqitin prmes skems funksionet e fjalve n fjali.
gT

nFletore.
nShkumsa me ngjyra.

mendimesh.
nDiskutimi.
nStuhi
Zhvillimi i msimit:
U drejtohen nxnsve pyetjet:
- Cilat jan gjymtyrt kryesore t fjalis?
- Po gjymtyrt e dyta?
Hapi II. Hapet libri. Udhzohen nxnsit t lexojn fragmentin n krye t faqes 224.
Shkputet prej tij fjalia: N mbrmjen e s hns kampi i tyre u gjallrua papritur, dhe
shkruhet n tabel. U krkohet nxnsve:
115

a) Ta ndajn fjalin n dy etiketa: te njra t jet grupi emror i kryefjals (GEK)
dhe te tjetra grupi foljor (GF).
b) T dallojn brenda secilit grup funksionet e fjalve dhe klasn s cils i prkasin.
c) T prcaktojn gjymtyrt kryesore dhe t dyta t fjalis mbshtetur n funksionet e tyre.
Hapi III. Pasi nxnsit t prfundojn analizn e funksionit t fjalve dhe t grupit t
fjalve n fjali, msuesi vizaton skemn, e funksioneve t fjalive n fjali.
n mbrmjen e s hns
rrethanor
kampi
i tyre u
kryefjal prcaktor
gjallrua
papritur
kallzues
rrethanor
gjymtyrt kryesore
gjymtyr t dyta
Hapi IV. T kthejn n shprehi njohurit e marra.

Punohen ushtrimet 1-3 n tekst, f. 226
N ushtrimin 1 nxnsit prcaktojn funksionet e fjalve dhe t grupeve t fjalve n
fjalit e dhna dhe pr dy fjalit q dshirojn bjn skemn e gjymtyrve. P.sh.:
Mbi muret e larta
rrethanor vendi
filluan t dilnin
kallzues
Gjymtyr t dyta
116
njri pas tjetrit
kshtjellart
rrethanor mnyre
kryefjal
Gjymtyr kryesore
N ushtrimin 2, me qllim q t mos krijohet mbingarkes, msuesi e ndan klasn n

grupe, ku secili grup punon me nj ose dy fjali, n varsi me gjatsin e fjalis, pr t
prcaktuar klasat e fjalve ose mund tu krkoj nxnsve q t prcaktojn klasat e
fjalve vetm pr ato fjali q kan br skemn. Kshtu pr fjalin e par t ushtrimit 1
klasat e fjalve jan:
mbi parafjal,
njri pas tjetrit - shprehje ndajfoljore,
muret emr,
kshtjellart emr,
e larta mbiemr,
filluan folje,
t dilnin folje.
Nse pas gjith ktyre veprimtarive msuesi v re se ka koh t mjaftueshme pr t
realizuar edhe ushtrimin 3, ua jep nxnsve ta punojn n klas, n t kundrt e jep
at detyr shtpie.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Grupi i kryefjals
Niveli III
45 minuta

njohin funksionet e grupit t kryefjals dhe ndrtimin e tij.
gT ndrtojn fjali sipas skemave t dhna.
gT ndrtojn GE dhe GF dhe t ndrtojn skemn e tyre.
gT ndrtojn fjali duke zvendsuar GEK me nj grup tjetr emror t kryefjals.
gT

nFletore.
nFlet formati.
nSkeda me skema pr ndrtimin e fjalive.

nDiskutimi.
nPun n grupe.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi u krkon nxnsve t rikthehen srish te GEK dhe GF (zhvilluar nj
or m par) pr t treguar elementet prbrse t secilit prej tyre.
N mbrmjen e s hns kampi i tyre u gjallrua papritur.
Grupi i kryefjals
Grupi foljor (GF)
grupi emror (GE1)
u gjallrua + papritur
kampi i tyre
u gjallrua + n mbrmjen e s hns
emr + premr
(F+GE2)
Prej ktej msuesi krkon nga nxnsit t tregojn se me se sht shprehur kryefjala n
shembullin e dhn dhe klasat me t cilat mund t shprehet.
Hapi II. Duke vazhduar m tej ndahet klasa n 6 grupe (ose 6 kolona sipas vendosjes s
tyre n rreshta). Secilit grup i jepet skeda e prgatitur m par nga msuesi, e cila krkon q
t formohen fjali ku kryefjala t jet e shprehur me grup emror. Skedat pr secilin grup jan:
GEK
GF
Grupi I
premr dftor + emr tr.e pashquar
+
F + GE2
Grupi II
GEK
premr pyets + emr tr.e pashquar
GF
F + GE2
Grupi III
GEK
premr i pacaktuar + emr tr.e pashquar +
GF
F + GE2
Grupi IV
GEK
premr pronor + emr tr.e pashquar
GF
F + GE2
Grupi V
GEK
emr + emr
GF
F + GE2
Grupi VI
GEK
emr + mbiemr
GF
F + GE2
117

Skedat u jepen nxnsve t banks s par (n do kolon) n t njjtn koh bashk
me nj flet formati n t ciln ata shkruajn fjalin e formuar sipas skems s dhn. E
palosin at n mnyr q t mbulohet fjalia e t mos shihet nga t tjert dhe i prcillet shokut
pas q kryen t njjtn veprim deri n bankn e fundit. 6 nxnsit e fundit dorzojn fletn e
palosur n form fizarmonike te msuesi/ja e cila shpall grupin fitues mbshtetur n saktsin
e krijimit t fjalive, prshtatjen e tyre me skemn dhe shpejtsin n realizimin e detyrs.
Punohen ushtrimet 4-7 n tekst, f. 226.
N ushtrimin 4 nxnsit dallojn grupet emrore dhe foljore. Pr grupet emrore
tregojn edhe funksionin q ato luajn n fjali. Pastaj ndrtojn skemat e tyre.
sht mir q kto skema t vizatohen n tabel nga vet msuesi ose nxnsit.
Pr ushtrimin 7 msuesja mund ta organizoj klasn duke e ndar n 3 grupe (skuadra)
pr t ndrtuar GEK sipas modeleve t dhna duke u nisur nga emrat brtham:
Grupi I
libr
Grupi II
shtpi
Grupi III
kompjuter
Pas ndrtimit t fjalive nxnsit diskutojn rreth tyre.
Detyr shtpie: Ushtrimi 8, f. 226
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Poradeci (ora e par)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

hulumtojn rreth jets dhe veprimtaris letrare t Lasgush Poradecit.
gT njohin jetn dhe veprimtarin letrare t Lasgush Poradecit, nprmjet vnies s vetes
n rolin e tij, duke iu referuar t dhnave q prmban teksti dhe burime t tjera informuese.
gT lexojn bukur poezin, duke respektuar elementet e tekniks s recitimit.
gT ritregojn me fjalt e tyre sesi e imagjinojn ata peizazhin q prshkruan poeti.
gT shkruajn nga nj fjali pr seciln strof.
gT
118

Gjuh shqipe 7.
nSkeda 8X10 cm me shembuj pyetjesh.
nFjalori Enciklopedik Shqiptar.
nLetrsia moderne shqiptare.
nInterneti.
nCD, kaset me muzik t qet instrumentale.
nTeksti

nKrkimi i pyetjeve.
nFtes pr aj.
nKrkim Hulumtim.
Pun paraprgatitore: Nj grup nxnsish t przgjedhur nn drejtimin e

msuesit/es, krkojn dhe hulumtojn mbi jetn dhe veprn e poetit Lasgush Poradeci.

Burimet e informacionit mund t jen ato t paraqitura n rubrikn Materiale dhe mjete
msimore. Msuesi/ja mund t shfrytzoj edhe burime t tjera informacioni. Mbshtetur n
informacionin e przgjedhur, msuesi/ja ndrton pyetje, t cilat i shkruan n skedat e prgatitura.
Iu caktohen nxnsve rolet e personazheve, (p.sh. Lasgush Poradeci, Mitrush Kuteli
etj.) Sipas rolit, nxnsi do t krkoj dhe do t hulumtoj pr personazhin. Drejtohet
nxnsi t hulumtoj pr veprat, arritjet, ngjarjet m t rndsishme t jets s personazhit
dhe pr do informacion tjetr t rndsishm rreth tij. Msuesi i trheq t zgjedhurit
vmendjen veanrisht q t prqendrohet te motivet e ndjenjat e personazhit. Shnimet
nxnsi i mban n nj letr me ngjyr. (Pr t mos e rnduar nj nxns, msuesi/ja
mund ti ndaj rolet edhe me nxns t tjer ose vet msuesi/ja mund ta vendos
veten n rolin e poetit).
Pr rolin e dy kritikve: Mitrush Kutelit dhe Ismail Kadares, nxnsit do t hulumtojn
burime informacioni ku kta t dy kan dhn mendime pr veprn e Lasgushit.
Shnim: Msuesi/ja, nse dshiron, mund t prdor modelin q do t zhvillohet m posht.
x
x
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja njeh nxnsit me temn e re t msimit, me poezin Poradeci t
poetit t njohur Lasgush Poradeci. Ai/jo u bn t njohur nxnsve se ora e msimit do t
zhvillohet n nj form interesante. Hapi i par quhet Ftes pr aj. Ai/ajo u paraqit nxnsve
shokt e tyre, t cilt do t luajn rolet e personazheve: Lasgush Poradecit, Mitrush Kutelit,
Ismail Kadares. Gjithashtu krkon mirkuptimin e tyre pr ndryshimin e mjedisit, i cili sht
i nevojshm pr lojn e aktorve dhe pr t krijuar nj mjedis t ngroht komunikimi.
Bankat do t vendosen n form potkoi, ku n qendr do t jen t ftuarit. Klasa do t
x
ket kt pamje:
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Hapi II. Nxnsve u jepen skedat (8x10 cm) ku jan shkruar pyetjet. (Nxnsit jan
t lir t ndrtojn pyetje t ndryshme, t cilat dalin nga informacioni q dgjojn).
Nxnsit drejtojn pyetjet:
Nxnsi I. T gjith ju njohim me emrin Lasgush Poradeci. A sht ky emri juaj i vrtet?
L. Poradeci. Emri im sht Llazar Gusho, Lasgush Poradeci sht pseudonimi im.
Nxnsi II. Zoti Lasgush, mund t na thoni dika pr jetn tuaj?
L. Poradeci. Patjetr, bir/bij. Kam lindur n Pogradec. Shkollimin fillor e
bra n vendlindje, kurse shkollimin e mesm n nj shkoll rumune t Manastirit.
M pas kreva liceun francez n Athin.
Nga viti 1924-1934 studiova n Gral t Austris, ku u doktorova me temn mbi
poetin e madh rumun Eminesku. N kt vit u ktheva n shtpi. Kam punuar n
gjimnazin e Kors dhe mandej n Tiran. Kam punuar edhe si prkthyes n shtpin
botuese Naim Frashri.
119
120
Nxnsi III. Ku e keni kaluar pjesn m t madhe t jets suaj?

L. Poradeci. N qytetin e lindjes. Pogradeci u b mit dhe kult i krijimtaris sime.
Nxnsi IV. Diku keni thn: M mir t bj nj varg, sesa nj studim. Pse?
L. Poradeci. Thjesht se dua t jem poet. Kt e dshmojn edhe dy vllimet
e mia poetike Vallja e Yjeve dhe Ylli i zemrs, t cilat u botuan n Rumani me
prkujdesjen e mikut tim Mitrush Kuteli.
Nxnsi V. Sipas jush far shpreh poezia?
L. Poradeci. Ah, poezia far shpreh? Poezia, mor bir/bij, shpreh shpirtin e
njeriut, ajo sht humanitare.
Nxnsi VI. Cilat jan temat kryesore t poezis suaj?
L. Poradeci. Temat e poezis sime jan universale: atdheu, dashuria,
miqsia, besnikria...
Nxnsi VII. Pse poezit e tua lidhen me liqenin?
L. Poradeci. E kam pak t vshtir tjua shpjegoj, por do t prpiqem tjua
them thjesht. Liqeni lidhet me vendin, me vet qenien time. Ky njehsim sht
br n nivel shpirtror. Kur lexon poezit e mia pr liqenin e Pogradecit, si:
Poradeci q do t studioni sot, Dremit liqeri, n pamje t par duket sikur jap
nj peizazh, por n fakt un pasqyroj njohjen dhe vetnjohjen poetike me shpirtin
e vendit; ato jan shfaqje t jashtme t trazimeve t brendshme shpirtrore. Tek
ai un zbuloj prplitjet e thella t qenies: trishtimin, ngazllimin, ekstazn,
ndrrimin, dhembshurin, revoltn e n mnyr t veant krkimin, frymzimin.
Po ju citoj disa vargje:
N kt ast perndimor
Ndaj po m dehen syt e mi
Kuptoj si shpirtin vjershtor
Ma frymzon nj mall i ri.
Nxnsi VIII. Faleminderit, zoti Lasgush. do gj q na that sot, na qartsoi
pr at q ju keni shprehur n poezin tuaj. Besoj se donjri prej nesh do ta
shijoj m mir poezin tuaj tani.
L. Poradeci. Faleminderit juve. Pran jush pesha e viteve u zvoglua dhe
shpirti im u mbush me gzimin tuaj fmijror.
Nxnsi IX. Tani e keni radhn ju t nderuar kritik. Zoti Mitrush Kuteli, cili
sht vlersimi juaj pr poezin lasgushiane?
M. Kuteli. Lasgushi sht poeti shqiptar, i vetmi poet shqiptar q mendon,
flet dhe shkruan shqip.
Nxnsi X. Po ju zoti Kadare?
I. Kadare. e ndryshon nga t part, sht thellsia... sht vjershtori m
i thell q ka shkruar n shqip.
Hapi III Msuesi prgzon nxnsit pr prgatitjen serioze e m pas i orienton drejt
librit pr t lexuar e kuptuar poezin e Lasgushit n f. 83.
Msuesi przgjedh nxnsit dhe udhzon t lexojn me ndjenj.
sht mir q strofa e par t lexohet nga msuesi/ja e m pas t vazhdohet nga
nxnsit nn efektin e muziks.
Hapi IV N kt hap nxnsit njihen m kuptimin e fjalve t panjohura dialektore.
Hapi V Kalohet tek rubrika: T kuptojm prmbajtjen.
Ushtrimi 1, 3, jan realizuar me metodn e empatis.

Punohet ushtrimi 2. Nxnsit rikthehen n tekst pr t prcaktuar astin e dits si
dhe stinn q prshkruan autori.
Ushtrimi 4. Fillimisht msuesi/ja orienton nxnsit t vzhgojn me kujdes pikturn Liqeni i
Pogradecit t piktorit Vangjush Mio. Kjo do t nxit imagjinatn e tyre pr ritregimin e peizazhit.
Ushtrimi 5. Nxnsit do t rilexojn me kujdes do strof t poezis, do t vzhgojn
se cila fjali e strofs mban peshn m t madhe kuptimore e m pas do t shkruajn
nga nj fjali pr seciln strof n fletore.
Detyr shtpie: Bni nj skic t harts s Shqipris dhe shnoni me
blu rrugn q prshkon Drini nga burimi deri te derdhja.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Poradeci (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

zbulojn kuptime t tjera t poezis, prve prshkrimit t peizazhit.
gT gjejn fjalt kye q paraqesin gjendjen e paqt t natyrs.
gT krahasojn poezin Poradeci, me poezit Mejtimi dhe Vendit tem, duke
nxjerr n pah elementet e prbashkta dhe ndryshimet q ato kan.
gT shpjegojn prdorimin e figurave letrare, trepikshit dhe vargut t gjat n kt poezi.
gT

nFletore.

nDiskutim.
nPun n ift.
nDitari dypjessh.
Zhvillimi i msimit :
Punohet ushtrimi 5. Nxnsit rikthehen n tekst pr t zbuluar kuptimet e tjera t
poezis, prve prshkrimit t peizazhit. Nxnsit mund t punojn n ift:
- pr t veuar vargjet ku poeti shpirtzon vendet dhe sendet:
hesht nj lopat (send)
e kudo krahin e gjr m spo qit as piplim (vend)
- pr t veuar vargjet ku poeti jepet i shkrir me natyrn:
Futet zemra djaloshare mu n fund t shpirtit tim.
- pr t veuar vargjet ku jepet paralelizmi midis natyrs q perndon dhe jets s njeriut:
tr fisi, tr jeta ra..., u dergj..., e zuri gjumi...
zotroj m katr an errsira...
Duke vazhduar m tej msuesi u krkon nxnsve t bjn nj krahasim midis tri
poezive: Mejtimi e N. Frashrit, Vendit tem e Martin Camajt, Poradeci e L. Poradecit.
Pr kt msuesi prdor tabeln e mposhtme, e cila i ndihmon nxnsit pr t par
elementet ku ato ndryshojn dhe ngjasojn.
121

Titulli i poezis
Tema
Mesazhi
Elementet e
prbashkta
Elementet
e veanta
Mejtimi
Vendit tem
Poradeci
Pr 7-10 minuta nxnsit punojn n ift. M pas njri nga antart e dyshes lexon
mendimet e shkruara n fletore. Msuesi/ja prpiqet t pyes sa m shum nxns dhe
t nxjerr n pah kndvshtrimet dhe mnyrn sesi ata i kan krahasuar kto tri poezi.
Nxnsit e tjer dgjojn me vmendje, respektojn mendimet e shfaqura dhe bjn
plotsimet q u duken t nevojshme.
Hapi II. Kalohet tek rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.
N ushtrimin 6 nxnsit rikthehen me laps n tekst pr t shnuar emrat e prgjithshm
q tregojn vend, t cilat autori L. Poradeci i shkruan me shkronj t madhe duke
shpjeguar dhe arsyet e nj prdorimi t till.
Nxnsit nnvizojn fjalt: Liqer, Mal, Lndina, Katund; duke theksuar se autori i shkruan
ato me shkronj t madhe pr t treguar se ato jan t veanta, t shtrenjta pr t, jan t
lidhura m vet qenien e tij. Lasgushi e kaloi pjesn m t madhe t jets n qytetin e
lindjes, n Pogradec, dhe do pjes t ktij qyteti e bri kult e mit t letrsis s tij.
N ushtrimin 7 nxnsit gjejn fjalt kye q paraqesin gjendjen e paqt t natyrs,
dhe i shkruajn n fletore duke i klasifikuar sipas klasave q u prkasin: emra, mbiemra,
folje, ndajfolje. P.sh.:
emra:
plhur, errsira, gjumi
folje:
prhapet, bhet fir, u dergj, hesht
mbiemra:
i vaglluar, i gjr, e arratisur
ndajfolje:
dal-nga-dal, kudo, mes-pr-mes
Ushtrimi 8 mund t realizohet me an t ditarit dypjessh. Nxnsit shikojn me kujdes
epitetet i vaglluar dhe i prrallshm dhe prpiqen t shpjegojn arsyet e prdorimit t tyre.
Epitetet
perndim i vaglluar
Drini plak e i prrallshm
122
Komenti im pr prdorimin e tyre
Nxnsit mendojn dhe punojn fillimisht n mnyr individuale dhe m pas

shkmbejn mendimet n ift. N fund shkruajn nj mendim t prbashkt. Lexohen
nga disa nxns komentet e bra. Msuesi tregohet i kujdesshm ndaj prgjigjeve t
nxnsve, vlerson dhe bn korrigjime pr do rast.
Pr ushtrimin 9 dhe 10 nxnsit shpjegojn arsyet e prdorimit t trepikshit, vizs
dhe vargut t gjat. Msuesi dgjon fillimisht mendimet e nxnsve dhe pastaj shton
shkurtimisht se arsyet e prdorimit lidhen me:
a) trepikshi meditim. Autori e l lexuesin t udhtoj me imagjinatn e
tij pas asaj q ai u ofron nprmjet vargjeve.
b) viza tregon intensitetin e kryerjes s veprimit, veprim i ngadalshm
q krijon nj gjendje paqeje e qetsie si n ardhjen e nats, ashtu edhe
n udhtimin e Drinit mes-pr-mes Shqipris.
c) vargu i gjat ndikimin e vargut 16-rroksh t Naimit, tek i cili Lasgushi
gjen rrnjt e identifikimit t vet poetik e shpirtror shqiptar, duke shpalosur
t kaluarn, t prhershmen dhe aktualitetin shqiptar.

N minutat e fundit msuesi jep detyrn e shtpis. I ndan nxnsit n dy grupe dhe
secilit grup i jepet nj tem:
Grupi I Krahasoni poezin Poradeci me poezin Mngjesi q keni komentuar
vitin e kaluar. Ku ndryshojn e ku ngjasojn ato?
Grupi II Komentoni vargjet:
Po tashi,
duke nisur udhtimin mes-pr-mes n Shqipri,
Drini plak e i prrallshm po buron prej Shndaumi.
Tema: Prcaktori, mnyrat e shprehjes

(ora e par)
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

gT kujtojn njohurit e marra rreth prcaktorit, gjymtyr e dyt e fjalis.
gT dallojn GE e t nnvizojn prcaktorin.
gT ndrtojn fjali mbshtetur n skemat e dhn.
gT kthejn GE t numrit njjs n numrin shums duke prshtatur fjaln prcaktuese
me emrin brtham.
Gjuh shqipe 7.
nTabela, shkumsa m ngjyra.
nTabak letre.
nFisha q prmbajn GE.
nShirita letre, ku do t shkruhen fjalit.
nTeksti

mendimesh.
nPun me grupe.
nDiskutimi.
nfar? E far? Po tani far?
nStuhi
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja prgatit 10 fisha t GE ku nxnsit do t

ndrtojn fjali pr do skem t dhn. Skema pr do grup nxnsish do t jet:
Grupi I
Emr + Premr pronor
Grupi II
Premr i pacaktuar + Emr
Grupi III
Premr pyets + Emr
Grupi IV
Numror + Emr
Grupi V
Emr + Emr (rasa gjinore)
Grupi VI
Emr + Emr (n rasn kallzore me parafjal)
Grupi VII
Emr + Emr (rasa rrjedhore)
Grupi VIII
Emr + Form t pashtjelluar paskajore (T zgjidhet grupi i nxnsve)
Grupi IX
Emr + Mbiemr i nyjshm
Grupi X
Emr + Mbiemr t panyjshm
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T kujtojm njohurit e marra.
Msuesja drejton pyetjet e mposhtme, prgjigjet e t cilave pasqyrohen skematikisht
n tabel, duke prdorur shkumsa me ngjyra.
123

Cilt jan prbrsit e GE? (Paraqitja skematike sht kjo.)
E+E
E + MB
GE
E + P (P + E)
N+E
E + PJESORE/ PASKAJORE
Sa lloje prcaktorsh njihni?
prshtatje
Prcaktori me
drejtim
bashkim
Cili lloj prcaktori prdoret m shpesh? Me se shprehet? Bni skemn.
Prcaktori me prshtatje
E + mb. E +Premr dftor E + Premr i pacaktuar (ata q lakohen) numrori tre/tri +E
124
Msuesi pasi bn prmbledhjen e njohurive t marra, prgzon nxnsit pr

qndrueshmrin e njohurive t fituara nga klasa VI.
Hapi II. Msuesi udhzon nxnsit t hapin librin n faqen 227.
Krkon prej tyre: t lexojn fragmentin e dhn n tekst e t vzhgojn GE t dalluara
me t zeza duke prcaktuar mnyrn e ndrtimit t tyre.
Nxnsit duhet t prcaktojn gjithashtu fjaln brtham dhe fjaln prcaktuese t
do grupi.
Msuesi krkon nga nxnsit t gjejn prcaktor t tjer, pr kt ai/ajo i orienton n
fjalin e tret t tekstit t dhn n fillim t msimit.
Dgjon me vmendje dhe shkruan n tabel GE t gjetura prej tyre. P.sh.:
hna e plot
Msuesi nnvizon me shkums me ngjyr
fjaln prcaktuese t dalluar nga nxnsi.
hna e qet
Krkon prej tyre: Pse shrben fjala prcaktuese?
Nxnsit argumentojn prgjigjet e tyre mbshtetur edhe n shembujt e dhn n
faqen 228 ku ajo tregon cilsi, lnd, pronarin, origjinn.
Hapi III. Msuesi/ja shpjegon se klasa do t vendos se far veprimesh do t ndrmarrin,
mbi bazn e ideve q sapo kan shqyrtuar. Msuesi shkruan tabeln e mposhtme n
drrasn e zez ose n tabakun e letrs, q mund t shihet nga t gjith:
far?
E far?
Po tani, far?
N kolonn: far? msuesi/ja u krkon nxnsve t prmbledhin idet m t

rndsishme q kan diskutuar pr temn.
Nxnsit: - Kemi diskutuar prbrsit e GE llojet e prcaktorve, me se shprehen ata
dhe cili prdoret m shpesh.
N kolonn: E far? Msuesi/ja i orienton nxnsit t marrin n shqyrtim se far
sht m e rndsishme n idet q sapo paraqitn.
Nxnsit: - Prcaktori gjendet n GE.

- GE prbhen nga emri brtham dhe fjala prcaktuese e cila saktson, cilson
emrin brtham.
- Emri si prcaktor i nj emri tjetr mund t tregoj cilsi, lnde, pronarin, origjinn.
N kolonn: Po tani, far? Msuesi/ja krkon prej nxnsve t ndrtojn fjali me GE
t dhna, t nnvizojn fjaln prcaktuese n do GE.
Klasa ndahet n 10 grupe me 3-4 nxns. U shprndan nxnsve fishat e prgatitura
dhe shirita letre. Nxnsit ndrtojn fjali sipas skems s dhn n shirita letre, t cilat
i vendosin prreth fishs s dhn nga msuesi sipas ktij modeli.
Libri i saj ndod
het.....
ndrra im
Emr + Pr.pronor
Kla
i....
sa jon vizito
e sht....
Vllai yt....
do grup nxnsish lexon punn e tij.

Hapi IV. T kthejm n shprehi njohurit e fituara.
Nxnsit punojn ushtrimet 2, 3, 4.
Ushtrimi 1 realizohet gjat dhnies s informacionit teorik.
Ushtrimi 3. Msuesi/ja u kujton nxnsve mnyrn e formimit t shumsit t ktyre
emrave q t realizojn sakt prshtatjen e mbiemrit me ta (kalimi nga gjinia mashkullore
n gjinin femrore) p.sh.:
metal i muar
metale t muara
Ushtrimi 4. Nxnsit nnvizojn prcaktorin, thon klasn s cils i prket, veojn
GE q shrben si prcaktor i nj emri tjetr. P.sh.:
Dielli i atij mngjesi
Hapi V. Si do t vlersohet ora e msimit
- Nga pjesmarrja e nxnsve n momente t ndryshme t ors s msimit.
- Nga kooperimi i vshtirsive dhe arritja e sukseseve t vogla n t arsyetuar.
- Nga entuziazmi dhe dshira pr t punuar n grup.
- Nga plotsimi i objektivave t vna n fillim t ors s msimit.
- Nga saktsia e ndrtimit t fjalive dhe punimit t ushtrimeve.
Detyr shtpie: Ushtrimi 5. f. 230.
125
Tema: Prcaktori, mnyrat e shprehjes
(ora e dyt) (Ndajshtimi)
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

kujtojn njohurit e marra rreth ndajshtimit si nj lloj prcaktori.
gT dallojn veorit e ndajshtimit.
gT ndrtojn ndajshtime mbshtetur n emrat brtham.
gT bjn nj prshkrim t shkurtr, ku t prdorin ndajshtime t llojeve t ndryshme.
gT

Gjuh shqipe 7.
nTabela.
nShkumsa me ngjyra.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nTeksti
126

mendimesh.
nPema e mendimit.
nDiskutim.
nPun me grupe.
nTabela e pyetjeve.
nStuhi
Zhvillimi i msimit:
Msuesi/ja paraqet temn e re dhe i nxit nxnsit me pyetjet e mposhtme t kujtojn
njohurit q kan marr rreth ndajshtimit.
- sht ndajshtimi?
- Me kategori prshtatet me gjymtyrn q prcakton?
- Me se shprehet ndajshtimi?
- Ku qndron ai n raport me fjaln brtham?
- Nga e dallojm ndajshtimin nga llojet e tjera t prcaktorve?
Pranon t gjitha prgjigjet q thon nxnsit dhe u kujton atyre q nuk duhet t reagojn
dhe t kritikojn prgjigjet e t tjerve. Nxiten nxnsit q t sjellin argumente pr t
pranuar ose jo prgjigjet e njri-tjetrit. Mos u prqendroni gjat tek asnj prej prgjigjeve
t dhna.
Hapi II. Ndrtimi i njohurive.
N kt hap msuesi/ja shfrytzon tabeln e pyetjeve, e cila vendoset n nj pjes t
tabels. Ktu nxnsit mund t shkruajn pyetjet q dalin nga diskutimet n klas. Kjo
teknik msimore sht frytdhnse gjat etaps s ndrtimit t njohurive, sepse i trheq
dhe i jep nxitje kureshtjes s nxnsve.
Msuesi/ja shkruan fjalit:
- Msuese Valbona i do shum nxnsit e saj.
- Iliri, vllai im m i madh, luan bukur tenis.
- Agroni e kishte humbur mendjen pas tregimit t nn Xhikos.
- Arkitekt Sazani po kthehej i lodhur n shtpi.
- Djaloshi mori rrugn pr n shtpin e doktor Besimit.
- Libri Kronik n gur flet pr qytetin e Gjirokastrs.
(Pr t shfrytzuar m mir kohn e msimit, sht mir q msuesi/ja ti shkruaj fjalit n
nj tabak letre e ta vendos n tabel n momentin e duhur).
Msuesi/ja nnvizon vet GE q prmbajn ndajshtim. U krkon nxnsve t nnvizojn
fjalt prcaktuese, t prcaktojn klasn dhe vendin ku qndrojn.
Msuesi/ja krkon nga nxnsit t argumentojn se far tregon emri ose GE q nnvizuan.
- Prpiquni t lakoni GE q nnvizuam. Cila pjes e ktij grupi ndryshon gjat lakimit?
Emri sht n
trajtn e pashquar
Nuk ndryshon
gjat lakimit
Ndajshtimi
Shprehet me emr, grup emror
Emrton t njjtin send/

dukuri pr t dytn her.
Ndajshtimi sht
i veuar, i paveuar

Prgjigjet e marra nga pyetjet e drejtuara japin veorit e ndajshtimit si nj lloj prcaktori.
Kto veori, t dhna nga nxnsit, msuesi/ja i prmbledh n pemn e mendimit, t
ciln e paraqet n tabel (prdoren shkumsa me ngjyra).
Mbshtetur n dy shembujt e par, msuesi/ja i njeh nxnsit me llojet e ndajshtimit:
i veuar, i paveuar t ciln e plotson m pas n tabel.
Shnim: Tek shembulli i dhn n tekst:
Dhe po i shkruaj, or t mir, jo me gjakun e zemrs sime plag.
Ndajshtimi i nnvizuar - e zemrs plag - sht nj nga rastet ku ai shprehet me emr t
prgjithshm dhe tregon karakteristik duke shnuar cilsi ose lloj t gjymtyrs s prcaktuar.
plag - emr i prgjithshm, tregon cilsi t fjals brtham, nuk ndryshon gjat lakimit.
Hapi III. T kthejm n shprehi njohurit e fituara.
Ushtrimi 7 mund t punohet pr t shfrytzuar kohn n funksion t Ndajshtimit.
Ushtrimi 8. Klasa ndahet n tri skuadra. Secila skuadr ndrton me 4 emrat e dhn
nga 2 fjali pr secilin emr, duke i vn nj ndajshtim.
T dgjohen sa m shum nxns, ku n do fjali t veohet ndajshtimi i prdorur.
Hapi IV. Vlersohet ora e msimit, sipas krkesave t dhna m par.
Detyr shtpie: Ushtrimi 9 f. 230
Rubrika: BOTA E HEROIKES
Tema: N det digjen anijet (ora e par)
Rubrika:
T lexuarit
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
gT dramatizojn tregimin N det digjen anijet.
gT interpretojn dramn.
gT zbrthejn prmbajtjen e pjess.
gT njihen me fjal q i prkasin kohs dhe vendit ku zhvillohet ngjarja.
Gjuha shqipe 7.
nVeshje, kolona, shpata, maska
q japin pamje t periudhs.
nLetr me pamjen e pergamens, tulla
pr t dhn maketin e nj amfiteatri.
nTeksti

nDramatizim.
nDiskutim.
nLexim
me role.
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja pr t zhvilluar kt or msimore duhet t

punoj disa dit m par. Fillimisht msuesi/ja przgjedh nj grup nxnsish. Brenda
grupit do t caktohen rolet e aktorve, skenaristit, regjisorit, kostumografit. Dramatizimi
i tregimit do t kaloj npr kto faza.
Faza I. Przgjedhja e grupit t nxnsve.
Faza II. Nxnsit zhyten n tregim. Msuesi/ja sigurohet q nxnsit e kan kuptuar
prmbajtjen e tregimit.
127

Faza III. Zgjedhja e fragmenteve pr dramatizim. sht mir t dramatizohen disa skena nga
tregimi. Msuesi/ja e l n dor t nxnsve zgjedhjen e skenave, t cilat miratohen nga t gjith
nxnsit.
Faza IV. Dramatizohen skenat.
Tregohet kujdes pr ndrtimin e skens, e cila i ndihmon nxnsit t futen n rol. N
kt faz marrin pjes nxnsit q nuk kan role, t cilt shprehin mendimet e tyre pr
skenn dhe ndihmojn n prgatitjen e saj.
Faza V. Bni regjisorin.Nxnsi q sht n rolin e regjisorit duhet t shfrytzoj
mundsit pr t br sugjerime q i ndihmojn aktort (nxns) t aktrojn n mnyr
shprehse. Nxnsi bashkpunon dhe me msuesin/en.
128
Zhvillimi i msimit:
Veprimtaria msimore ndahet n dy pjes. N pjesn e par bhet dramatizimi.
Nxnsit krijojn skenn dhe interpretojn dramn para shokve.
Udhzohen nxnsit se vlersimi i interpretuesve do t bhet pas leximit t tregimit, i
cili dhe ky do t bhet me role nga nxns t tjer. Nprmjet tij nxnsit do t gjykojn
mbi momentet m t rndsishme q kan zgjedhur shokt, sa afr ishin ata me tregimin,
si dhe pr tiu prgjigjur pyetjeve t rubriks: T kuptojm prmbajtjen.
Pjesa e dyt: Reflektimi.
Bhet vlersimi i interpretuesve. Nxnsit vlersojn punn e t gjith grupit. I
prgzojn ata pr detyrn e ngarkuar e t realizuar bukur.
M pas msuesi/ja drejton pyetjet:
- N koh dhe vend zhvillohet ngjarja?
- Ku u mbshtete pr prcaktimin e tyre. Ilustro me pjes nga teksti.
- Cilat ishin personazhet e drams?
Mbshtetur n dramatizimin q pan, msuesi /ja krkon t prcaktohen momentet
npr t cilat kaluan personazhet. P.sh.:
Lufttart marrin vesh se kush ka mbetur gjall.
- Kush e shptoi Argeun?
- Kush sht motra e Aurelit?
- A kishin nevoj lufttart pr firmosjen e lirimit t 100 skllevrve. Nse jo, pse?
- A ishte i plagosur mjeshtr Pini?
- Si u arrit fitorja?
Hapi III. Rishikimi i msimit.
Msuesi. - N fillim t msimit i krkuam t mendonit nga dy kndvshtrime: si shikues
dhe si nxns q kan marr pjes n diskutim.
- Si u ndjet: t interesuar, t prfshir, t kontrolluar, t paangazhuar, t
rndsishm?
- lloj t menduari vut n veprim? Gjett ide kryesore, msuat prmendsh, bt
interpretime dhe i mbshtett me arsyetimet tuaja, pat gjra t rndsishme n thellsi?
- far do tju mbetet nga ky msim?
Nxnsit japin mendimet e tyre mbi momentet q ata do t donin ti ruanin n kujtes
apo ti bnin objekt diskutimi n familje si dhe mbi momentet q ata do ti linin n klas
dhe q mendojn se n t ardhmen do t realizohen m mir.
Tema:
N det digjen anijet (ora e dyt)
Rubrika:
T lexuarit
Vshtirsia:
Niveli IV.
Koha:
45 minuta
shpjegojn kuptimin e shprehjeve t shkputura nga teksti.
gT argumentojn zgjedhjen e tyre, nse nj luft sht e vlefshme apo jo.
gT gjejn fjalt kye q shrben pr t prshkruar mjedisin ku zhvillohet ngjarja.
gT

nLapsa.
nFlet formati.

nDitari dy pjessh.
nPun n grupe.
nStuhi mendimi.
nOrganizues pr reagim letrar.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Rubrika: T interpretojm dhe vlersojm tekstin.
Ushtrimi 4. Msuesi/ja i rikthen nxnsit n tekst pr t par prdorimin e shprehjeve
e m pas t komentojn. Ky ushtrim realizohet prmes ditarit dy pjessh.
Msuesi/ja shkruan n tabel skemn e mposhtme, kurse nxnsit n fletore.
Nxnsit mendohen pr 2-3 minuta e m pas shkruajn flasin si i kuptojn ato.
Shprehja
Sot lirimin do ta bjm me hesht.
Si e kuptojm
Liria nuk dhurohet, por fitohet me
gjak e sakrifica.
Nxnsit jan t lir n shprehjen e mendimit t tyre. Msuesi/ja nxit diskutimin. - N tregim personazhet kryesore luftojn pr nj ideal, lirin. Po pr ju do t
thot t jesh i lir.
Jep mendimin tnd duke plotsuar do petale lule.
129
do t thot
t jesh i lir
Sillni nga tri fjal t urta pr lirin dhe jepni pr to nj mendim sintetizues.
1. Liria vjen kur nuk i druhesh vdekjes.
2. _________________________
3. _________________________

E vlefshme
jo e vlefshme
Ushtrimi 5. Klasa ndahet n 4 grupe. Secilit grup i jepet nj alternativ e shtruar. Nxnsit
diskutojn brenda grupit pr 3-4 minuta dhe sjellin argumente n mbrojtje t prgjigjes:
E vlefshme
jo e vlefshme
Pasi nxnsit brenda grupit kan arritur n nj prfundim t prbashkt, i ilustrojn gjat
diskutimit me raste konkrete. Nj prfaqsues i grupit mbron zgjedhjen n emr t grupit. P.sh.:
Lufta sht e vlefshme kur t sulmon nj ushtri pushtuese, sepse mbron trojet e
vendit tnd, mbron identitetin kombtar etj.
Rast konkret: Shqipria gjat Lufts s dyt Botrore.
Ushtrimi 6.7. Ky ushtrim zhvillohet n formn e diskutimit.
Msuesi/ja nuk ndrhyn gjat argumentimit q nxnsi bn pr alternativn e zgjedhur.
Nxnsit t mbshteten n fakte historike.
Hapi II. T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 8. Nxnsit gjejn fjalt kye q prshkruajn mjedisin.
Msuesi/ja zgjon diskutimin me an t pyetjeve:
- Tempull, port, bibliotek, far informacioni t jep listimi i ktyre mjediseve?
Nxnsit: - Na tregojn zhvillimin ekonomik e kulturor t Iliris.
Nxnsit shkruajn emrat e personazheve.
Msuesi/ja. - A ju plqejn emrat ilir?
- Cilt prej tyre prdoren shpesh edhe sot?
- Cilin prej tyre do t plqenit ta zgjidhnit si emrin tuaj?
- mendoni pr dshirn e madhe q kan njerzit sot pr tu vn fmijve
emra t huaj n vend t atyre shqiptar? Tregoni raste nga prvoja juaj.
Pas ksaj nxnsit mund t sjellin n klas shembuj e raste nga prvoja e tyre.
Detyr shtpie: Dramatizojeni pjesn sipas mnyrs q keni msuar
vitin e kaluar. Pastaj prgatitni veshjet e duhura dhe bni piktura pr
skenn, ku t paraqitni n sfond shkallt e nj amfiteatri, tempullin, detin n horizont.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
130
Zbulimet arkeologjike
T flasim
Niveli II
45 minuta

hulumtojn rreth vendeve ku jan br zbulime arkeologjike.
gT flasin rreth vendeve ku jan br zbulime arkeologjike.
gT bashkbisedojn me arkeolog rreth ktyre zbulimeve.
gT
Materiale e mjete msimore

Gjuha shqipe 7.
nTeksti
Metoda e teknika msimore

nHulumtim.
nPun
n grup.
nBashkbisedim.

Pun paraprgatitore: Disa or m par nxnsit jan porositur t hulumtojn
pr t grumbulluar informacione, fakte, pamje, kuriozitete etj, rreth vendeve ku jan
br zbulime arkeologjike.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Kjo tem mund t zhvillohet n vende ku jan br zbulime arkeologjike, ku
jan zbuluar rrnoja t lashta t qytetrimit ilir, si: Durrs, Apoloni, Bylis, Butrint etj.
Hapi II. N pamundsi t nj vizite n vende ku jan br zbulime arkeologjike, msimi
zhvillohet n mjediset e klass.
Nxnsit shfrytzojn pr kt tem informacionet, fotot, pamjet e ndryshme q kan
sjell. Msuesi/ja grupon nxnsit mbshtetur n informacionet e ngjashme. P.sh:.
Nxnsit q kan sjell informacion pr zbulimet e bra n Durrs formojn nj grup.
Lexohet gjith informacioni brenda grupit. Przgjidhet, sistemohet e m pas nj
prfaqsues i tij ua bn t njohur grupeve t tjera informacionin t ilustruar me pamje.
Kshtu vazhdohet edhe me grupet e tjera.
Hapi III. N klas mund t ftohet nj arkeolog, i cili do t flas e diskutoj bashk me
nxnsit rreth zbulimeve arkeologjike.
Nxnsit mbshtetur n informacionin e sjell dhe at q kan dgjuar n klas mund
ti drejtojn pyetje arkeologut.
Hapi IV. Msuesi n prfundim t ors falnderon t ftuarit si dhe nxnsit pr
informacionet e dhna.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Prcaktori kallzuesor
(ora e par)
Niveli II
45 minuta

kujtojn njohurit e marra rreth kallzuesit emror.
gT dallojn prcaktorin kallzuesor dhe rolin q luan ai n fjali.
gT dallojn sakt prcaktorin kallzuesor t kryefjals e t kundrinorit t drejt.
gT njohin foljet me t cilat lidhet prcaktori kallzuesor.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune 7.
nTeksti

nStuhi mendimi.
nAnaliz koncepti.
nDiagram i Venit.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit
Msuesi drejton pyetjet:
- tregon kallzuesi emror?
- Si ndrtohet kallzuesi emror?
- Me se shprehet gjymtyra emrore e kallzuesit emror?
Shkruan n tabel fjalin:
131

A. Ky simbol sht i bukur.
Rreth mbiemrit i bukur msuesi/ja krkon prgjigje, arsyetim, pr pyetjet:
- Cilsin e cils gjymtyr tregon mbiemri i bukur?
- Me ciln gjymtyr tjetr lidhet mbiemri i bukur?
- funksion kryen? Pse?
Msuesi kmbngul q arsyetimi i nxnsve ti oj ata drejt prfundimit se:
- mbiemri (i bukur) tregon cilsin e kryefjals (ky simbol),
- lidhet me foljen jam (sht), ku folja jam sht kpuj,
- sht i bukur - kallzues emror.
Hapi II. B. Shqyrtohet fjalia: Ky simbol i bukur sht shpendi yn kombtar. Krkohet
arsyetimi i nxnsve rreth funksionit q kryen mbiemri i bukur n kt fjali.
- Ciln fjal t GE prcakton mbiemri i bukur?
- Si lidhet me t?
- funksion kryen n kt rast?
Hapi III. C. Pr fjalin: Ky simbol mbetet i bukur, nxnsit arsyetojn si n dy fjalit e
para, por edhe duke br krahasimin midis fjalis s par dhe t trets. N fund plotsojn
Diagramin e Venit.
Kallzues
emror
lidhet me foljen
kpuj jam
lidhet me folje,
si: ndodhem, mbetm,
gjendem, emrohem
prcaktori
kallzuesor
Tregon cilsi t kryefjals

edhe t kund. t drejt tregon
cilsi lidhje t dyfisht
Hapi IV. Msuesi i kthen nxnsit n tekst, n f. 232, pr t plotsuar m tej
informacionin pr prcaktorin kallzuesor rreth:
a. Veorive t prcaktorit kallzuesor t kundrinorit t drejt.
b. Me se shprehet prcaktori kallzuesor.
c. gjymtyr e fjalis sht prcaktori kallzuesor.
d. Foljet me t cilat lidhet prcaktori kallzuesor.
N rast se nxnsit nuk arrijn t shpjegojn, argumentojn prmes shembujve t
dhn n tekst, ndrhyn msuesi.
Hapi V. Bhet vlersimi i ors.
Detyr: Ushtrimi 1, f. 233.
132
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Prcaktori kallzuesor
(ora e dyt)
Niveli II
45 minuta

kujtojn njohurit e marra rreth prcaktorit kallzuesor.
gT dallojn prcaktorin kallzuesor t kryefjals e t kundrinorit t drejt.
gT shpjegojn me se jan shprehur prcaktort kallzuesor t kryefjals e t
kundrinorit t drejt.
gT

gT kthejn n funksion t kallzuesorit t kryefjals gjymtyrn mbiemrore t
kallzuesit emror duke zvendsuar foljen kpuj jam.

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune 7.
nTeksti

e mendimit.
nAnaliz ushtrimesh.
nPun e drejtuar.
nPema
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Bhet nj prmbledhje e njohurive t marra nj or m par. Msuesi/ja krkon
nga nxnsit t plotsojn pemn e mendimit mbshtetur n pyetjet e mposhtme:
- sht prcaktori kallzuesor?
- Nga varet ai?
- lidhja ka (vendos) prcaktori kallzuesor?
- Si e plotson kuptimin e foljes? Po t kryefjals e t kundrinorit t drejt.
- Me se shprehet prcaktori kallzuesor?
- Me cilat folje lidhet ai?
Pema e mendimit do t kishte kt pamje:
Gjymtyr e dyt
e fjalis.
Lidhet me foljet:
bhem, dukem,
emrohem, quhem etj.
Shprehet me:
Emr n trajt t pashquar
GE
Mbiemr
Plotson kuptimin
e kryefjals e kund. t
drejt si prcaktor.
Prcaktori
kallzuesor
Kuptimin e foljes e
plotson si
rrethanor.
Varet nga gjymtyr

t shprehura:
- me folje,
- me emr.
Ka lidhje t dyfisht.
Mbshtetur n prgjigjet e nxnsve msuesi/ja bn plotsimin n tabel t pems s

mendimit.
Hapi II. T kthejm njohurit n shprehi. Punohen ushtrimet 2-9, f. 233.
Ushtrimi 2. N punimin e ktij ushtrimi nxnsit mbshteten n detyrn e shtpis.
Lexohen prcaktort kallzuesor dhe pr secilin prej tyre tregohet lloji.
Ushtrimi 3. Pasi nxnsit t ken dalluar prcaktort kallzuesor t kryefjals dhe
me se jan shprehur, ata shpjegojn ndryshimin e tij me kallzuesin emror.
Ushtrimi 4. Pr prcaktort kallzuesor t kundrinorit t drejt nxnsit, nisur nga
vendi q zn n raport me kundrinorin e drejt, shpjegojn lidhjet e tyre dyfishe.
Ushtrimi 6. Nxnsit, pasi bjn zvendsimin e foljes jam me folje t tjera, prcaktojn
funksionin e mbiemrit madhshtor n t dyja rastet duke argumentuar pse.
Ushtrimi 8. Para se nxnsit t ndrtojn fjali me shprehjet frazeologjike t dhna n
funksionin e kallzuesorit t kryefjals, t kujtojn foljet me t cilat ai lidhet.
Msuesi shfrytzon edhe ushtrimet nga Fletorja e puns.
Vlersohen nxnsit pas punimit t do ushtrimi.
133
Tema: Tryeza e rrumbullakt (ora e par)

Rubrika:
T lexuarit
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
gT parashikojn vazhdimin e ngjarjes nisur nga titulli dhe fragmentet q lexohen.
gT njihen me kuptimin e fjalve t reja.
gT plotsojn hartn e tregimit pr t dalluar kuptimet e tekstit.
nFlet pune: Harta e tregimit.
Metoda dhe mjete msimore

nVeprimtari me lexim mendim t
drejtuar (VLMD).
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Msuesi/ja parashikon 5 vende t prshtatshme pr t ndaluar, q t bien n
aste q e mbajn nxnsin pezull.
U shpjegohet nxnsve q do ta lexojn tregimin pjes pjes dhe u trhiqet vmendja
se sht shum e rndsishme t mos ndalojn prtej pikave t ndalimit. Ata do t
bjn parashikime dhe pastaj do t lexojn pr t vrtetuar parashikimet q kan br.
134
Hapi II. Msuesi/ja shkruan titullin e tregimit n tabel Tryeza e rrumbullakt dhe pyet:
- Me cilin personazh historik e lidhni titullin e ktij tregimi?
- ngjarje parashikoni se do t ndodh n kt tregim? Pse mendoni kshtu?
Lexohet fragmenti I nga Dera e salls... deri te ... A mund ti gjesh?.
Msuesi/ja pyet:
- far i dhuroi Leodegrano mbretit Artur dhe far i propozoi?
- far cilsish duhet t kishin kalorsit q t uleshin n tryez?
- far ishte Merlinoja?
- A do ti gjente ai kalorsit? Si do ti gjente ata?
- Ku e mbshtetni gjykimin tuaj?
Nxnsit bjn parashikimet e tyre.
Lexohet fragmenti II. Merlinoja mbeti pak i uditur... deri te ...Dgjoni edhe dika q
kam pr tju thn.
Ballafaqohet parashikimi me at q ndodh n t vrtet. Ky ballafaqim realizohet pas
leximit t do ndarjeje.
- Pse ishte e vshtir t gjendeshin 100 kalorsit e Tryezs s Rrumbullakt?
- Pse konsiderohej privilegj ulja n Tryezn e Rrumbullakt?
- A ju udit krkesa e bariut q djalit t tij ti jepej mundsia t ulej rreth Tryezs
s Rrumbullakt?
- Si mendoni ju, far arsye e shtyu bariun pr t br kt krkes?

Lexohet fragmenti III. Dakord ... deri te... Merlinoja u drodh.
Ballafaqimi - Arsyet q menduat ju a u prputhn me ato q tha bariu.
- A mendoni se cilsit q kishte djali e bnin t denj pr t qen kalors?
- Pse u drodh Merlinoja? far i kujtoi atij emri Tor?
Lexohet fragmenti IV. Afrohu ... deri te ...por me kusht q t mos takoj nnn dhe
baban e tij.
Ballafaqimi: - U prputh parashikimi juaj me at q lexuat n kt fragment?
- Cila ishte origjina e vrtet e djalit t madh t bariut?
- Si ju duket krkesa e Merlinos dhe si mendoni se do t veproj djali?
Lexohet fragmenti V. Arturi vshtroi ... deri n fund.
- A prfundoi historia ashtu si e parashikuat ju?
- A u habitt?
- Pse mbreti Artur theu rregullat dhe e pranoi Torin n Tryezn e Rrumbullakt?
Shnim: Msuesi/ja t punoj me fjalt e reja n do ndarje t tekstit.
Hapi III. Nxnsve u jepet nj veprimtari kurorzuese, q ata t ngulitin m mir kuptimet
e tekstit dhe t mund ti shqyrtojn ato. Kjo veprimtari quhet Harta e tregimit. Nxnsit
punojn n ift.
Msuesi/ja brenda mundsive mund ta fotokopjoj e ta shprndaj fletn e puns n do bank.
Shnim. Modeli sht n fund t librit.
Tema: Tryeza e Rrumbullakt (ora e dyt)

Rubrika:
T lexuarit
Vshtrirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

listojn rregullat pr tu pranuar n Tryezn e Rrumbullakt.
gT shkruajn kushtet q i vendosn njri-tjetrit magjistari Merlin dhe Tori.
gT gjykojn nse ishte i drejt prjashtimi q u b pr pranimin e Torit n Tryezn e Rrumbullakt.
gT gjejn nuancat kuptimore t fjals fisnik dhe kalors n shprehjet e dhna.
gT tregojn se ku ndihen m tepr t barabart n nj Tryez t Rrumbullakt apo
tryez t drejtkndshe.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFjalori i Gjuhs s Sotme
nShqipe (Botim 1980)
nTeksti

nPema e mendimit.
nDiskutimi.
nPun n grupe.
nOrganizues grafik. Klasifikimi i
rregullave t Tryezs s Rrumbullakt.
135

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn: T interpretojm dhe vlersojm tekstin.
Ushtrimi 6. Msuesi/ja u krkon nxnsve t listojn rregullat pr tu pranuar n Tryezn
e Rrumbullakt. Nxnsit t tregojn kujdes n listimin e tyre sipas rndsis.
Msuesi/ja vizaton skemn e tryezs n tabel, dgjon nxnsit dhe vet ata plotsojn
njri pas tjetrit rregullat q prmenden n gojdhn.
Hapi II. Msuesi/ja nxit diskutimin e nxnsve. Drejton pyetjen:
- Nse ju krijoni nj Tryez t Rrumbullakt, ku do t merren vendime t rndsishme
pr veprimtarit tuaja, far rregullash do t vendosni pr t qen pjestar i ksaj Tryeze.
Nxnsit ndahen n grupe. Secili grup harton rregulla. Nj prfaqsues i lexon. Msuesi
plotson organizuesin grafik: Klasifikimi i rregullave t Tryezs s Rrumbullakt.
Modeli i flets s puns
Klasifikimi i rregullave t Tryezs s Rrumbullakt
far rregullash duhet t plotsoj?
I. Rregulli ________________________________
Prova ___________________________________
II. Rregulli _______________________________
Prova ___________________________________
III. Rregulli ______________________________
Prova ___________________________________
Msuesi plotson organizuesin grafik n tabel me rregullat q miratohen nga t gjitha
grupet. N klas mund t krijohet n mnyr simbolike nj Tryez e Rrumbullakt
ku vet nxnsit do t zgjedhin shokt q i plotsojn rregullat, duke e shoqruar
zgjedhjen e tyre me prova bindse e argumentuese.
x
x
x
Nxnsit e zgjedhur falnderojn
x
x
shokt pr vlersimin.
x
x
x
136
Ushtrimi 7. Nxnsit do t shkruajn kushtin q Merlinoja (jo mbreti Artur) i vuri Torit.
Merlini J -... t mos takoj nnn dhe baban.
Tori
J - Asnjher. N qoft se do t duhet t heq dor...
Nxnsit argumentojn arsyen pse kushti i vendosur nga Tori fitoi.
Ushtrimi 8.9. Nxnsit argumentojn me shkrim pse u b prjashtimi nga rregulli pr
Torin q pranuan n Tryezn e Rrumbullakt. M pas, duke przgjedhur nga alternativat
e dhna n ushtrimin 9, argumentojn zgjedhjen e tyre: Fitojn vetit njerzore.
Hapi III. T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 10 punohet nn drejtimin e msuesit.
Pr t dalluar nuancat kuptimore t fjals fisnik dhe kalors n shprehjet e dhna
nxnsit ndihmohen nga Fjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe.
Fisnik-u J ai q ka veti t larta morale, q sht i ndershm e zemrgjer, bujar
(FGJSSH 1980, faqe 475.)

Kalors-i J Ai q ka hipur n kal. Ai q ecn me kal. Ai q di t ec e t vrapoj me kal.
(Kuptimet e tjera t krkohen n FGJSSH 1980/ faqe 767.)
Ushtrimi 11. Msuesi u krkon nxnsve t vizatojn dy skica tryeze: nj tryez t
rrumbullakt dhe nj tryez drejtkndshe. T tregojn pozicionin e njerzve q ulen
pr t marr vendime e m pas t argumentojn pse ndihen t barabart kur ulen rreth
nj tryeze t rrumbullakt. Nxnsit punojn n ift.
Hapi IV. Vlersimi i ors s msimit.
- Si u ndjet: i interesuar, i prfshir, i kontrolluar apo i painteresuar?
- lloj t menduari bt: gjett ide kryesore, pat gjrat e rndsishme n
thellsi, bt interpretime dhe i mbshtett me arsyetimet tuaja?
- far do tju mbetet nga ky msim.
informacioni, ide t rndsishme apo shprehi t t menduarit kritik?
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Kshtjella (ora e par)

T lexuarit
Niveli III
45 minuta

lexojn tregime me tem nga lufta e popullit ton kundr pushtimit osman.
gT lexojn me qllim q t zbrthejn kuptimin e prmbajtjes s tregimit.
gT pasurojn fjalorin me fjal e shprehje t panjohura t nj fushe t caktuar.
gT ritregojn bukur gjendjen shpirtrore t kshtjellarve.
gT dallojn t dhnat kryesore n hyrje, zhvillim dhe mbyllje t tregimit.
gT ritregojn me shkrim fragmentin Kshtjella.
gT

Gjuha shqipe 7.
nTabela.
nShkumsa me ngjyra.
nTeksti

semantike.
nDiagrami i Venit shkak pasoj.
nDiskutim.
nPun n ift.
nHarta
Pun paraprgatitore:
Flet pune. Harta semantike
pamje ka?
Sinonimi i saj
Kshtjella
funksion kryen?
Prmendni emra kshtjellash.
Personazhe historike, emrin e t cilit mban kshtjella.
137

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me titullin e pjess Kshtjella, t ciln e shkruan n
tabel. U bn t njohur nxnsve autorin si dhe romanin nga sht shkputur fragmenti
dhe temn e tij.
M pas msuesi vizaton n tabel Hartn semantike t fjals kshtjell. U krkon
nxnsve ta plotsojn n ift, n fletore. Nxnsit punojn qetsisht rreth 5 minuta.
Msuesi/ja plotson Hartn semantike me prgjigjet e nxnsve.
Hapi II. Udhzohen nxnsit t lexojn fragmentin Kshtjella n f. 94.
Nxnsit lexojn n heshtje. Nnvizojn fjalt e panjohura, msojn kuptimin e fjalve
t nnvizuara te fjalori i tekstit. Pr fjalt q nuk u din kuptimin dhe nuk shpjegohen n
fjalor, krkojn ndihmn e msuesit.
Hapi III. Kalohet tek rubrika: T kuptojm prmbajtjen.
Ushtrimi 1. Pr ti dhn prgjigje pyetjes, nxnsit rikthehen n tekst. Msuesi/ja i
orienton nxnsit te tre paragraft e par.
Ushtrimi 2. Nxnsit punojn n ift. Ata rikthehen n tekst nga paragrafi i fundit i
faqes 94 deri te paragrafi I, i faqes 96. Nxnsit nnvizojn do veprim t kalit. Lexohen
nga 2-3 nxns. Nxnsit e tjer plotsojn njri-tjetrin.
Ushtrimi 3. Ky ushtrim realizohet prmes Diagramit t Venit shkak pasoj, t cilin
msuesi/ja e vizaton n tabel. Komenti q ushtart u bnin veprimeve t kalit del n
bashkbisedimin f. 94.
Ushtart vzhgonin me kujdes veprimet e kalit. Ndiqnin plot krshri e shqetsim do lvizje t tij.
Shpjegoni shkaqet dhe pasojat e do lvizjeje. Ky Diagram plotsohet me prgjigjet e nxnsve.
Shkaku I
Ka etje, e kan ln pa uj.
Ngjarja
zbulimi i ujsjellsit
Shkaku II
I kan dhn elb me krip
138
Pasoja I
Godet tokn me patkonj.
Pasoja II
Nxjerr shkum nga goja etj.
Ushtrimi 4. Fillimisht nxnsit prqendrohen n f. 96, fragmenti i fundit, n t cilin

pasqyrohet gjendja shpirtrore e kshtjellarve. Msuesi/ja krkon nga nxnsit t
ritregojn bukur kt fragment duke e kthyer nga veta I shums, n vetn I njjs.
Ai / Ajo i orienton nxnsit:
- Mendoni sikur ju jeni nj nga kshtjellart q po ndiqni me vmendje veprimet
e kalit. Paraqitni gjendjen tuaj shpirtrore gjat vzhgimit t ngjarjes. Pr
ritregimin mbshtetuni tek fragmenti III, f. 96, paragrafi... P.sh.:
Gjat kohs q kali vrtitej, un ndiqja me gjak t ngrir
Nxnsit mund t shtojn dhe fjal t tjera q tregojn ankthin dhe emocionin e tij.
Dgjohen 2-3 nxns. Vet nxnsit bjn vlersimin e ritregimit m t mir.
Ushtrimi 5. Fillimisht nxnsit n ift kujtojn skemn q kan msuar nj vit m
par. Dgjohen prgjigjet e nxnsve, ndrsa msuesi/ja e vizaton n tabel.
Ritregimi i nj ngjarjeje t lexuara
Hyrje
Zhvillim
Mbyllje

Udhzon nxnsit t jen t vmendshm ndaj paragrafve, t fiksojn t dhnat
kryesore dhe fjalt kye n dialog. U kujton nxnsve elementet e subjektit:
N hyrje paraqiten t dhna q lidhen me kohn dhe mjedisin ku zhvillohet ngjarja si
dhe disa hollsi t tjera.
N zhvillim paraqiten gjra q kan lidhje me temn.
N mbyllje nxnsit vazhdojn ta plotsojn se n t jepet prfundimi i ngjarjes.
Nxnsit do t shkruajn pr hyrjen t dhnat m t rndsishme, prezantuese.
Diskutohen, mbahen shnime, korrigjohen, kshtu vazhdohet pr do element t
subjektit, hyrjen, zhvillimin e mbylljen.
Sugjerim: Nse koha sht e pamjaftueshme, nxnsit e vazhdojn kt detyr n
shtpi. Ata, pasi kan vjel informacionin e duhur, shkruajn prmbledhjen e saj n fletore.
Hapi IV. Bhet vlersimi i pjesmarrjes s nxnsve n diskutim, sipas tabels.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Kshtjella (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III

gT shpjegojn se tregon prdorimi i dialogut ndrmjet:
a. personazheve konkrete.
b. personazheve t panjohura nga turma.
gT ilustrojn duke u mbshtetur n tekst zhvendosjen e autorit nga kampi armik
n bedenat e kshtjells.
gT gjejn foljet kye q tregojn veprimet q bn kali rreth kshtjells.
gT dallojn figurat letrare: krahasime e epitete e t shpjegojn kuptimin e tyre.
gT prcaktojn kuptimin e tyre.
gT prcaktojn vetn n t ciln jan shkruar dy pjest e tregimit.
Gjuha shqipe 7.
nShkumsa me ngjyra.
nTeksti

n dyshe.
nPem mendimi.
nDitar dypjessh.
nDiskutim.
nPun
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn: T vlersojm e interpretojm tekstin.
Ushtrimi 6. Nxnsit punojn n dyshe pr t listuar se far do t thoshte gjetja e ujsjellsit pr:
Ujsjellsi
Tursun Pashn
- fitore e lufts
- pushtim kshtjells etj.
Kshtjellart
- disfat, dorzim etj.
139
Sh
pre
i
s
ur
Sh
t
p
m
Lu shtim n Vra res
po
Tri rrye
n
g
Zh
Kshtjellart
Tursun Pasha
Kali
Sh
pre
kth
F r i s
An kth
k
An pon Nda
lon
a
Vr
Njri nga nxnsit lexon duke argumentuar do listim t br. Msuesi/ja plotson
n tabel skemn.
Ushtrimi 7. Nxnsit rikthehen n tekst pr t vzhguar me kujdes momentet m t
rndsishme ku do veprim i kalit shkakton emocion te kshtjellart e tek ushtart
turq dhe ky e emocion prcillet tek un si lexues.
Kjo gjendje emocionale mund t paraqitet prmes boshtit t ndjenjave:
Gzim
Frik
Ndalon
Ushtrimi 8. Nxnsit punojn n ditarin dypjessh pr realizimin e ktij ushtrimi:

Fjalia
Gjergji sht atje posht midis tyre
Shpjegimi
U lihet koh nxnsve, deri n 5 minuta, pr t plotsuar tabeln. Lexohen disa prej
punimeve t tyre. Nxnsit plotsojn prgjigjet e njri-tjetrit.
Hapi II. Kalohet n rubrikn: T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 9. Nxnsit prcaktojn vetn n t ciln sht shkruar secila pjes duke
argumentuar efektin q ka kjo te lexuesi.
Ushtrimi 10. 1. Nxnsit prqendrohen te pjesa e par e ngjarjes q, nprmjet
dialogve t tyre t dallojn personazhet:
a. konkrete : Tursun Pasha
b. ushtart turq.
Sknderbeu
kshtjellart
140
2. Krkesa e dyt e ushtrimit trheq vmendjen e nxnsve pr t shpjeguar

mungesn e dialogut n pjesn e dyt.
Ushtrimi 12. Pr t ilustruar kndvshtrimin e autorit nga dy pozicione t ndryshme
nxnsit rikthehen n tekst, nnvizojn e m pas lexojn. P.sh.:
a. Autori i vendosur brenda kampit t huaj.
Turma e drobitur nga dielli u gjallrua. Ndihen zra, fjal
Ndrkaq, mbi muret e larta midis bedenave, filluan t dilnin njri pas tjetrit
kshtjellart
b. Autori brenda n kshtjell:
M n fund ujin na e pren.
Ushtrimi 13. Pr realizimin e ktij ushtrimi nxnsit mbshteten n ushtrimin 2 t
punuar n rubrikn T kuptojm prmbajtjen, ku ata kan nnvizuar veprimin q
kryen kali rreth kshtjells.

Ushtrimi 14. Nxnsit nnvizojn n tekst, plotsojn tabeln e m pas lexojn
figurat letrare q ka prdorur shkrimtari n pjesn e dyt.
Epitet
Nata e zez
Krahasim
si nj mallkim
N shpjegimin e kuptimit t tyre le t prfshihen sa m shum nxns.

Ushtrimi 15. Nxnsit japin mendimet e veta rreth prdorimit t epitetit i bardh
(kali), por n fund msuesi le t arrij bashk me ta n nj prfundim.
Ushtrimi 16. Prgjigja e dhn n pikn a t ushtrimit 10.
Bhet vlersimi i nxnsve.
Detyr shtpie: T msohet prmendsh nj pjes q zgjidhet nga
vet nxnsi.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Udhzuesi turistik
T shkruajm
Niveli IV
45 minuta

grumbullojn informacione historike, gjeografike e kulturore mbi vendlindjen ose
vendin ku banojn.
gT sjellin informacione t shoqruara me pamje mbi pikat turistike t vendlindjes.
gT prgatitin nj udhzues turistik (guid) pr qytetin e tyre t lindjes ose at ku banojn.
gT vlersojn udhzuesin m t mir turistik.
gT

Gjuha shqipe 7.
nGuida turistike t qyteteve t ndryshme.
nFotografi, informacione historike,
gjeografike e kulturore t vendeve t
ndryshme turistike n mbar Shqiprin.
nGrshr.
nNgjitse.
nFlet formati.
nModel guide turistike e qytetit t Tirans.
nTeksti

me grupe.
nKonkursi.
nPun
Pun paraprgatitore: Ndahen nxnsit n grupe, jo m t mdha se 6 nxns.

Jepet detyra pr secilin nxns brenda grupit. Msuesi t marr parasysh kohn q u
duhet nxnsve pr t prgatitur materialet q u krkohen.
141

Nxnsi 1. T grumbulloj informacion historik mbi vendlindjen, (rrethin) e tij ose t vendit ku banon.
Nxnsi 2. T grumbulloj informacion mbi pozitn gjeografike, klimn, numrin e banorve.
Nxnsi 3. T grumbulloj informacione t shoqruara me pamje mbi pikat turistike t vendlindjes.
Nxnsi 4. Pamje dhe informacione mbi objektet m t rndsishme t vendlindjes.
Nxnsi 5. Turizmi kulturor.
Nxnsi 6. Programi.
Zhvillimi i msimit:
E gjith ora e msimit do t zhvillohet n dy faza.
Faza I. T gjitha grupet kan grumbulluar materialet e nevojshme gjat kohs q u
ishte ln n dispozicion pr t prgatitur nj udhzues turistik pr vendlindjen e tyre.
Nxnsit vendosin mbi bank gjith materialin e mbledhur.
Secilit grup i jepet nj model udhzuesi turistik, mbi bazn e t cilit ata do t mbshteten
pr t hartuar udhzuesin e tyre.
M posht po japim nj model t nj udhzuesi turistik pr qytetin e Tirans.
Secili grup punon pr t shkruar udhzuesin e tij turistik.
Faza II. Grupet tashm e kan prfunduar punn e tyre. Udhzuesit turistik jan gati.
Msuesi zhvillon nj konkurs pr t zgjedhur punimin e hartuar m bukur e n mnyr
sa m interesante. Zgjidhen antart e juris (nxnsit mund t merren nga klasat e tjera
paralele, pr t qen sa m objektiv n vlersimin e tyre). Prfaqsues nga secili grup prezanton
udhzuesin e tij, t ciln m pas e afishon n muret e klass ose n tabel.
N fund juria shpall fitues grupin q ka punuar m mir, duke mos harruar t falnderoj
t gjith nxnsit pr prkushtimin n realizimin dhe hartimin e udhzuesit turistik pr
qytetin/fshatin e tyre.
142
Tirana
Tirana sht themeluar n 1614 nga Sulejman Pasha me origjin nga Mulleti.
sht kryeqyteti i Shqipris q nga viti 1920. N fillim t shekullit XVIII njohu
zhvillimin e tij si qytet. Sot nuk sht vetm qyteti m i populluar, por edhe nj nga
qendrat m t rndsishme ekonomike dhe politike n vend.
Tirana ndodhet 110 m mbi nivelin e detit. Temperaturat mesatare vjetore jan:
n korrik + 24C dhe n janar + 7C. N vit bien rreth 1200 mm shi.
Siprfaqja e qytetit t Tirans sht 31 km, ndrsa siprfaqja e gjith rrethit
sht 12.88 km. Lartsia mesatare e fushs s Tirans sht 521 m, 2 majat m
t larta jan Mali i Dajtit me 1612 m dhe Mali me Gropa me 1828 m.
Ka nj popullsi prej rreth 800.000 banor.
N qendr t sheshit Sknderbe ndodhet Kulla e Sahatit, 35 m e lart, ndrtuar
m 1830. Pallati i Kulturs, Teatri i Opers dhe Baletit, Biblioteka Kombtare
ndodhen afr sheshit kryesor. N Tiran ndodhen gjithashtu edhe shum
institucione politike, ekonomike dhe kulturore t rndsishme, si: Presidenca,
Kuvendi i Shqipris, Kshilli i Ministrave, Ministrit e ndryshme, Muzeu Historik
Kombtar, Muzeu i Shkencave Natyrore, Muzeu Arkeologjik, Galeria e Arteve
Figurative, Qendra Ndrkombtare e Biznesit, Pallati i Kongreseve, Universiteti
Politeknik etj. Tirana sht e famshme pr gjelbrimin e saj dhe vern e gjat.
Deti Adriatik dhe Mali i Dajtit jan afr qytetit.

Liqeni Artificial ndodhet n Jug t qytetit.
Pikat Turistike t qytetit t Tirans jan: Mali i Dajtit, Kalaja e Petrels, fshati Ib, LiqeniArtificial.
Mali i Dajtit sht nj nga pikat m t bukura q t afron nj pamje t
mrekullueshme t qytetit t Tirans.
Kalaja e Petrels ndodhet 12 km nga Tirana dhe daton n shekullin IV para
Krishtit. Formn e saj aktuale e mori n shek XIII nn sundimin e Topiajve dhe m
von kaloi pron e familjes s Kastriotve.
Programi i udhtimit (Dy dit npr Tiran)
Dita e par:
- Arritja n Tiran, takimi me organizatort e udhtimit dhe rregullimi (akomodimi) n hotel.
- Shijoni darkn e mirseardhjes n Kalan e Petrels. Kjo kala sht e ndrtuar
mbi nj kodr shkmbore, nga e cila mund t shijoni nj pamje t mrekullueshme.
- Fjetja n Tiran.
Dita e dyt.
- Pas mngjesit nj udhtim i shkurtr npr Tiran. Vizit n institucionet m
t rndsishme dhe ndrtesat e ndryshme me vlera historike,
P.sh.: Dy koleksionet m t mdha arkeologjike: n Muzeun Historik Kombtar
dhe Muzeun Arkeologjik n Tiran.
- N mesdit: Udhtimi pr n Malin e Dajtit me teleferik pr t shijuar nj
pamje e qytetit t Tirans nga lart.
- Dreka n nj restorant, lokal t vendit (Dajtit).
- Darka dhe fjetja n Tiran.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Kundrinori i drejt
Niveli III
45 minuta

kujtojn njohurit e marra pr kundrinort.
gT dallojn kundrinorin e drejt n fjali.
gT dallojn pjesn e ligjrats nga e cila varet kundrinori i drejt.
gT shndrrojn foljet nga veprore n joveprore dhe t dallojn ndryshimet q pson
kundrinori i drejt n fjali.
gT bjn krijime letrare ku t prdorin kundrinor t drejt t shprehur me emr, GE, premr.
gT

Gjuha shqipe 7.
nTabak letre ku shkruhet informacioni
mbi kundrinort.
nLapsa me ngjyra.
nFletore.
nTeksti

e koncepteve.
nDiskutim.
nPema e mendimit.
nTabela
143

Pun paraprgatitore: Msuesi/ja shkruan n tabak letre fragmentin q prmban
kundrinor t llojeve t ndryshme, t cilin e ngjit n tabel n momentin e duhur.
... Kali u ndal n dy - tre vende e goditi tokn me potkonj duke ngritur nj re t madhe.
Nuk kaluan shum aste kur ai iu sul gardhit fare vetm. Ai e pa at nga larg. Papritur
kali qndroi, uli turirin n tok, zhgrreu baltn me t.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re t msimit.
Vizaton n drras Tabeln e koncepteve, e cila do ti ndihmoj nxnsit t kujtojn njohurit e marra.
tregon ai?
sht
kundrinori?
Gjymtyr e
dyt e fjalis
Ku ndryshojn Me pyetje
Cilat jan
Me se
llojet e tij?
shprehet? nga njri-tjetri? gjendet?
me
KD
K? Ciln?
pa
KZHD
parafjal
144
U lihet nxnsve n dispozicion rreth 3 - 4 minuta pr tu menduar.

Tabela e koncepteve plotsohet nga msuesi/ja me prgjigjet e dhna nga nxnsit.
Msuesi/ja bn prmbledhjen e njohurive t marra, i prgzon nxnsit pr
qndrueshmrin e njohurive.
Hapi II. Ndrtimi i njohurive. N kt hap msuesi/ja vendos n tabel, tabakun e bardh
ku ka shkruar fjali q prmbajn kundrinor t shprehur me emr, premr, GE.
(N pamundsi, msuesi/ja krkon prej nxnsve t ndrtojn fjali me kundrinor t
drejt t shprehur me emr, premr, GE, t cilat i shfrytzon pr ndrtimin e njohurive t reja.
Ai/Ajo dgjon me vmendje nxnsit, przgjedh fjalit dhe i shkruan ato n tabel.
Vlerson saktsin dhe shumllojshmrin e shembujve t dhna nga nxnsit.
Msuesi/ja krkon prej nxnsve t dallojn kundrinort, nnvizon me blu KD dhe t
kuq KZHD me dhe pa parafjal.
Msuesi prqendrohet te shembujt ku ka kundrinor t drejt. Ai/Ajo krkon nga nxnsit: t
dallojn kallzuesin n fjalit ku ka kundrinor t drejt e m pas nxit diskutimin me an t pyetjeve:
- Me pyetje e gjett kundrinorin e drejt? (Shkruhet pyetja mbi gjymtyrn q u drejtua).
- Cils gjymtyr ia drejtuat?
- far tregon kundrinori i drejt?
- Me far shprehet ai?
- gjymtyr e fjalis sht kundrinori i drejt? sht i domosdoshm ai?
Prpiquni ta hiqni. far vut re?
- Cili sht rendi i kundrinorit t drejt n fjali?
- N ciln ras sht emri n funksionin e kundrinorit t drejt? Po trajta e
shkurtr e premrit vetor?
Hapi III. Msuesi/ja dgjon me vmendje nxnsit dhe ndrkoh plotson n tabel
pemn e mendimit t kundrinorit t drejt.
Gjymtyr e dyt e fjalis
Kundrinori
i drejt
sht i domosdoshm
tregon se mbi k bie veprimi i shprehur nga folja.

gjendet n pyetjet k?, far?, ciln? etj.
shprehet me emr, premr, GE.
trajta e shkurtr e premrit vetor n ras kallzore.

Msuesi/ja vazhdon ta plotsoj pemn e mendimit me koncepte t reja q do t dalin m pas.
Hapi IV. Msuesi/ja orienton nxnsit t kthejn n formn joveprore foljen zhgrreu
t fjalis: Kali zhgrreu baltn.
far ndryshimesh ndodhn n fjali? Po kundrinori i drejt (baltn) psoi kur folja e
fjalis u kthye nga veprore n joveprore?
T gjith shndrrimet paraqiten n tabel.
Folja zhgrreu D
u zhgrrye
(FJV)
Kryefjal
(balta)
KD (baltn) D
Kr. (kali)
D
KZHDP
(nga kali)
N kt hap msuesi/ja udhzon nxnsit t hapin librin n f. 237, te Ushtrimi 8, i cili
i ndihmon nxnsit t ushtrohen m shum pr njohurit q sapo morn.
Nxnsit punojn ushtrimet 1, 2, 3 (krkesa e t cilave realizohet n tabeln e dhn).
Msuesi/ja u jep nxnsve koh t mjaftueshme 8 10 minuta.
Dgjon prgjigjet e nxnsve e m pas plotson tabeln e mposhtme.
Me far shprehet?
KD
Emr
dhin
lvizjen Emr
sht i domosdoshm
Gjymtyra q plotson
Folja
Po
Hapi VI. Vlersimi i ors s msimit. N kt etap msuesi/ja u krkon nxnsve t thon
mendimet e tyre rreth msimit, sipas skems s paraqitur te msimi Tryeza e Rrumbullakt (ora II)
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Kundrinori i zhdrejt
Niveli III
45 minuta

njohin kundrinorin e zhdrejt me dhe pa parafjal.
gT dallojn me se shprehet kundrinori i zhdrejt me dhe pa parafjal.
gT dallojn pjest e ligjrats nga t cilat varet kundrinori i zhdrejt me dhe pa parafjal.
gT prdorin sakt n fjali kundrinorin e zhdrejt.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFlet pune q prmban fjali
me kundrinor t zhdrejt.
nLapsa me ngjyra.
nTabela dhe shkumsa me ngjyra.
nTeksti

dhe pyetje.
nPun n ift.
nOrganizues grafik.
nLexim
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja prgatit nj flet pune t ndar n dy pjes.

N pjesn e par shkruhen fjalit q prmbajn kundrinor t zhdrejt pa parafjal.
N pjesn e dyt fjalit me kundrinor t zhdrejt me parafjal.
Fleta e puns do t prmbaj pyetjet q do t ndihmojn nxnsit pr ndrtimin e njohurive.
145

Kjo flet pune fotokopjohet dhe shprndahet n do bank, nxnsit punojn n ift.
N pamundsi fotokopjimi, msuesi/ja e shkruan n nj tabak t bardh letre ose n
tabel. Kjo pun prgatitore e ndihmon dhe e lehtson msuesin nga ngarkesa e informacionit
dhe i jep mundsi nxnsit t punoj nj pjes t mir t ushtrimeve n tekst.
Modeli i flett s puns:
I besoj mikut.
Kta libra nxnsit do tia dhurojn msuesit pr 7 Marsin.
Pjesn m t madhe t hapsirs e zinte portokalli, t cilit i ngjiteshin degt mbi ati.
Disave nuk u kishte ardhur njoftimi.
Juria i dha mimin e par fituesit t festivalit Knga Magjike.
1. Qarkoni me blu kallzuesin.
2. Nnvizoni me vij t lakuar t kuqe kundrinorin e zhdrejt pa parafjal.
3. pyetje i drejtuat kallzuesit pr t dalluar kundrinorin e zhdrejt pa parafjal?
Vendoseni at n fund t do fjalie.
4. Me ciln lidhet drejtprdrejt kundrinori i zhdrejt pa parafjal? N ciln form sht ajo?
5. Me far sht shprehur kundrinori i zhdrejt pa parafjal?
6. Cili sht rendi i kundrinorit t zhdrejt pa parafjal n fjali?
7. A sht gjymtyr e domosdoshme n fjali? Provoni ta hiqni, far vini re?
8. veori dalluese ka kundrinori i zhdrejt pa parafjal?
9. N ciln ras sht kundrinori i zhdrejt pa parafjal i shprehur me emr, po
trajta e shkurtr?
Kur filloi nga puna, u ndje i lumtur.
Ariani u habit nga vizita e papritur e t vllait.
Sapo u ngjit atje lart, zuri t lkundej dheu me gjith gur e drur.
Qeniet e gjalla nuk rrojn pa uj.
Ne udhtonim me kal.
Kto i kemi ndrtuar pr veten ton dhe pr brezat e ardhshm.
Ai luante gjithmon me t.
146
1. Qarkoni me blu kallzuesin.

2. Nnvizoni me vij t lakuar t kuqe kundrinorin e zhdrejt me parafjal.
3. gjymtyr e fjalis sht ai?
4. pyetje i drejtuat kallzuesit pr t dalluar kundrinorin e zhdrejt me parafjal.
Vendoseni at n fund t do fjalie.
5. Me ciln gjymtyr lidhet drejtprdrejt?
6. Me far sht shprehur kundrinori i zhdrejt me parafjal?
7. N ciln ras jan emrat me parafjal t nnvizuar nga ju.
8. N ciln form jan foljet e qarkuara.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Njihen nxnsit me temn e re, t ciln msuesi e shkruan n tabel.
Shprndahen flett e puns n do bank. Nxnsit punojn n ift.
Hapi II. Orienton nxnsit ti shohin me kujdes fjalit, fillimisht ato t shkruara n
pjesn e par (ku jan dhn shembujt me kundrinor t zhdrejt pa parafjal) e tu
prgjigjen pyetjeve t dhna nga msuesi/ja. Kshtu vazhdohet dhe me pjesn e dyt,
ku jan dhn shembuj me kundrinor t zhdrejt me parafjal.

Hapi III. Nxnsit punojn qetsisht. U lihet nxnsve nj koh e mjaftueshme e
planifikuar pr t dyja pjest e dhna n fletn e puns.
Hapi IV. Msuesi/ja krkon t marr prgjigje pr do pyetje t shtruar pr diskutim
dhe me plotson Organizuesin grafik: Kundrinori i zhdrejt. Fillimisht plotson organizuesin
grafik, kundrinori i zhdrejt pa parafjal e m pas at me parafjal.
Kundrinori
i zhdrejt
Kundrinori i
zhdrejt pa
parafjal
Kundrinori i
zhdrejt me
parafjal
gjymtyr e
fjalis sht?
Me ciln
gjymtyr lidhet
drejtprdrejt?
Gjymtyr e dyt Me folje t
forms veprore
e jo veprore
Me pyetje
gjendet?
Me far
shprehet?
Kujt?, Cilit?,
emr, GE,
Cils?, Cilve?, premr
Cilave?
Tr. e shkurtr
N cilin Cili sht

grup bn rendi i tij?
pjes?
Grupi
I lvizshm
foljor
Kjo tabel i ndihmon nxnsit t prmbledhin njohurit e marra pr kundrinorin e zhdrejt

e pr tu ushtruar m pas n ushtrimet e dhna n tekst. Msuesi/ja kshillon nxnsit t
jen m t kujdesshm pr t br dallimin ndrmjet kundrinorit t zhdrejt dhe rrethanorit,
me t cilin mund t ngatrrohet.
Hapi V. T kthejm n shprehi njohurit e fituara.
Nxnsit punojn ushtrimet 1, 3, 6, 7. N ushtrimin 1 nxnsit fillimisht nnvizojn
foljet e m pas drejtojn pyetjet pr t dalluar kundrinorin e zhdrejt. Ushtrimi 3. Nxnsit
plotsojn m tej tabeln me kundrinor t zhdrejt me dhe pa parafjal, e cila sht
plotsuar n fletore nj or m par vetm me kundrinor t drejt.
Ushtrimi 6. Fillimisht nxnsit qarkojn foljen,
- shkruajn pyetjet,
- nnvizojn kundrinort me ngjyra t dallueshme, sipas llojit,
- vendosin n kuadrat parafjaln e kundrinorit t zhdrejt, shkruajn rasn e saj,
- qarkojn trajtn e shkurtr t kundrinorit t zhdrejt.
Msuesi/ja tregohet i vmendshm gjat punimit t ushtrimeve. Nxit nxnsit t
korrigjojn njri-tjetrin atje ku gabohet.
Hapi VI. Si do t vlersohet ora e msimit:
- Nga pjesmarrja e nxnsve n pun n ift e t pavarur.
- Nga dhnia e prgjigjeve t sakta e t plota.
- Nga shkalla e prvetsimit t njohuris s re.
Detyr shtpie: Ushtrimi 9, f. 237.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
147
Mara (ora e par)
T lexojm
Niveli II
45 minuta
Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft.

lexojn pr t veuar n tekst informacionin e krkuar nga pyetjet.
gT lexojn me vmendje pr t prdorur informacionin e tekstit n ritregim.
gT tregojn ngjarjen mbshtetur n skemn e ritregimit t nj pjese.
gT vlersojn aftsit e tregimtarit m t mir.
gT

Gjuha shqipe 7.
nTabak i bardh.
nShkumsa me ngjyra.
nTeksti

iI drejtuar.
nRitregimi.
nLexim
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Njihen nxnsit me temn e re, e cila shkruhet n tabel nga msuesi. U bhet
i njohur libri prej nga sht shkputur pjesa si dhe autori i tij.
Hapi II. Msuesi/ja shkruan pyetjet n tabel (ose i ka shkruar m par n nj tabak t
cilin e vendos n tabel).
U krkohet nxnsve t lexojn me vmendje pjesn pr ti dhn prgjigje pyetjeve
t shtruara. Gjat leximit do fjali ose fragment q sht prgjigje e pyetjes ngjyroset
me ngjyr t njjt me ngjyrn e numrit rendor t pyetjes. P.sh.:
Numri i pyetjes s par njshi - shkruhet me t kuqe, me t njjtn ngjyr n tekst
ngjyroset edhe prgjigja e saj.
Pyetjet e shtruara pr t kuptuar prmbajtjen e pjess:
1. Pr far iu lut Mara n mngjes zogzs kryezez?
2. Cila ishte gjendja shpirtrore e Mars gjat udhtimit midis osmanve?
3. Npr cilat vende kaloi Mara?
4. Pse Ballaban Badheri ndaloi kalin?
5. far ndjeu ai kur dgjoi krakritjen e korbit?
6. bri Mara kur dgjoi klithmn e zogzs kryezez?
7. far i tha Nik Peta Ballabanit?
8. far u krkoi Ballabani osmanve?
9. bri Mara q i tmerroi armiqt?
Hapi III. Nxnsit kujtojn skemn e ritregimit t prmbajtjes, t cils msuesi/ja e
vizaton n tabel.
Ritregimi
Ku?
Kur?
Kush? far? Pse?
Si?
148
Hapi IV. Ritregohet pjesa e lexuar me ndrprerje nga nj nxns tek tjetri. Nis ritregimin
nxnsi i par mbshtetur n skemn e ritregimit duke shfrytzuar nnvizimet e bra
gjat leximit. N nj moment t caktuar msuesi/ja ndrpret rrfimin e tij duke i krkuar
nj nxnsi tjetr t vazhdoj. Kshtu veprohet deri n prfundim t ritregimit t ngjarjes.
sht mir q t mos bhen m shum se katr ndrprerje.
N fund t ritregimit t pjess msuesi/ja drejton pyetjen e prbashkt pr secilin
nxns q ritregon prmbajtjen:
- Gjat kohs q ti ritregove ngjarjen, cilave pyetje u dhe prgjigje?
Msuesi prpiqet q prmes pyetjeve t skems t veoj: vendin, kohn, personazhet,
ngjarjen q shtjellohet, pse ndodh kjo ngjarje dhe prfundimin.
Hapi V. N mbylljen t ors vet nxnsit vlersojn njri-tjetrin.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Mara (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta
Objektiva: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft:

japin mendimin e tyre, rreth veprimit t babait t Mars duke e argumentuar at.
gT zbulojn arsyet e ndryshimit t gjendjes shpirtrore t Mars gjat zhvillimit t
ngjarjes. (n fillim, n mes, n fund).
gT dallojn cilsit e Nik Pets e t Mars.
gT gjejn fjalt kye me t cilat jepet natyra e dhunshme e Ballabanit.
gT shkruajn me fjal t tjera shprehjet e veuara nga teksti.
gT gjejn shprehjet sinonimike e antonimike me shprehjet e veuara nga teksti.
gT
Materiale e mjetet msimore


nVija e vlers.
nPun n ift.
nPema e mendimit.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn: T vlersojm e interpretojm tekstin.
Ushtrimi 5. Shtrohet para nxnsve pyetja:
-A sht veprim egoist ai i t atit t Mars?
Hapi II. Secili nxns mendon pr pyetjen dhe mund t shkruaj prgjigjen e vet.
Rendit argumentet pr t mbrojtur mendimin e dhn.
Hapi III. Dy nxns q japin t part prgjigje t kundrta po, jo vendosen njri n
rreshtin majtas t klass e tjetri djathtas. Nxnsit e tjer zn vend prgjat nj vije
imagjinare midis dy qndrimeve t skajshme n varsi t faktit se me cilin qndrim jan
m afr. Gjat kohs q bhet grupimi, nxnsit diskutojn me njri-tjetrin. U lihet nj
koh rreth 5 deri n 7 minuta e m pas msuesi/ja i krkon nj nxnsi nga secili grup t
paraqit mendimin e grupit t tij.
Nxnsit jan t lir t ndrrojn grup, pasi dgjojn mendimin e grupeve.
Ushtrimi 6. Nxnsit punojn n ift. Ata listojn arsyet e gjendjeve t ndryshme
shpirtrore t Mars n fillim, n mes e fund t tregimit. Njri nga nxnsit lexon
arsyet q ata kan vendosur bashkrisht. N rastet kur ka mospajtim n ift, secili
nxns jep mendimin e tij.
Ushtrimi 7. Plotsohet pema e mendimit me cilsit e Mars e t Palit. Nxnsit
prcaktojn shkalln n t ciln jan prdorur mbiemrat dhe qllimi stilistik i ktij
prdorimi.
Ushtrimi 8. Mbshtetur n krahasimet e veuara nxnsit prcaktojn cilsit e Mars.
P.sh.: si zogza kryezez
e vetmuar.
Ushtrimet 9 -11 plotsohen nga nxnsit sipas shembujve t dhn n tekst. M
149

pas msuesi krkon pr ushtrimin 9 mnyrn e formimit t mbiemrave (harroj
harruar i, e harruar), pr ushtrimin 10 pse ato fjal kye lidhen me dhunn, pr
ushtrimin 11 nxnsve u krkohet t gjejn iftet sinonimike e antonimike me
shprehjet e dhna:
sinonimi: e morn npr kmb
e prqeshn
antonimi: i iku gjaku
i erdhi zemra n vend
Msuesi bn vlersimin e ors.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Knga e fundit e Marko Boarit

T lexojm
Niveli IV
45 minuta

gT renditin paragraft e dhn pr t ndrtuar monologun e plot nga Knga e
fundit e Marko Boarit.
gT shpjegojn kuptimin e fjalve t nnvizuara, mbshtetur n kontekstin ku jan prdorur.
gT lexojn pr t krahasuar monologun e krijuar prej tyre nga bashkimi I paragrafve
me at t shkruar nga autori.
gT shkruajn nga nj fjali prmbledhse pr 4 paragraft e ksaj pjese
gT gjejn n tekst fjalit q shprehin karakteristikat e lufttarit shqiptar.
gT shpjegojn kuptimin e fjalve q thot Marko Boari.
gT njihen me monologun dhe efektet emocionale q prcjell ai te lexuesi.
Gjuha shqipe 7.
nFlet pune.
nTeksti
150

nPun e pavarur.
nLexim n heshtje.
nDitari dypjessh.
nBised.
nPun n ift.
Pun paraprgatitore: Prgatitet fleta e puns pr do nxns me dy krkesa.

I. Rendit paragraft e mposhtm duke vendosur n kutit bosh numrat n prputhje
me zhvillimin logjik t ngjarjes s pjess.
- Karpenisi! Mbi kokn time djeg dielli i huaj i Helads. I verdh si limon ky qiell. Mbi
buzn time po rreshken kriprat e fundit. Skam nj bul uj dhe zemra po m ahet
nga malli. Nuk mundem t kndoj. Fytyrat e Kriss dhe e tim biri buzqeshnin prtej
pyllit t gjelbr me ullinj. Ku jeni? Era gnjeshtare lot me mua dhe shprndan mall e
kng t vjetra lufte, si ather kur ndodheshim tek Pes Puset, n Qaf, apo n
kshtjelln e Shn Venerands.
Armt i kam pran, po sluftoj dot. Kitarn e kam pran, po skndoj dot. Po vdes...
Kmba ime nuk do t shkel m kurr mbi shkrepat e Sulit. Meteort e prgjakur spatn

vend pr kt lng t sert q m rrjedh nga plagt dhe q sht jeta ime. Se gjaku i
kombit tim sht shprishur e rrjedh npr Evrop, kudo q ngre krye liria. Ne jemi
gladiator q e shprthyem arenn.
... M dhemb dika. Dika se kreva...
Po mbrrijm. Hapuni porta, paka se qepallat e mia po mbyllen dhe shokt nuk i
shquaj dot! M varrosni pran fortifikats Gjergj Kastrioti, q hija e tij t m qetsoj...
- Ku vemi? Ky vig q lkundet m kujton djepin e nns q m merrte gjithmon n
shpin. Me djepin tim e t Kostandinit, ime m u onte barut lufttarve. Nga gjumi m
zgjoi nj krism dhe nj krism po m v n gjum. M ngadal, ju shok q m mbartni!
Sm shpini dot n Seleid. Eshtrat e mia do ti pres nj tok tjetr. Po vij, Mesolongj.
sht mesdit. Strkalat e dallgve vrapojn mbi kraht e batics dhe rrethojn tr
brigjet e tua me shkum t bardh, q mrmrit se un po vdes. Vrtet po vdes, po mos
mbani zi. Se un nuk jam m trimi i kombit tim. N at aren t vogl t huajt kan
ngjallur prarjen e llahtarshme: vllavrasjen. Vetm kjo na ka prishur. Un jam nj
gladiator q e gjeta rastsisht dern hapur. Dhe u prpoqa q t mbroj ktu lirin q
gzoja n malet e mia, n saj t armve q kam n trup. Gjaku im vritet akoma. Kush
e di pr sa koh? Kush e di se kur liria do t trokas mbi at dhe t zhuritur pllmb e
gjak, si po troket tani n Helad. Shpejt. Shum shpejt.
II. Shpjegoni kuptimin e fjalve dhe shprehjeve t nnvizuara duke u mbshtetur n kontekstin
n t cilat jan prdorur. M pas, shpjegimin tuaj krahasojeni me at t dhn n libr.
Ndrsa pr fjalt e panjohura q nuk jan nnvizuar, jepni shpjegimin tuaj dhe pr
saktsin e tij krkoni ndihmn e msuesit ose t Fjalorit t Gjuhs s Sotme Shqipe.
Fjala e nnvizuar
dhe e panjohur
Kuptimi i nxjerr
nga konteksti
Shpjegimi
i fjalorit
Vlersimi i sakt
ose i gabuar
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me pun t pavarur. Msuesi shprndan flett e puns dhe i udhzon
nxnsit t shikojn me kujdes dy krkesat:
A. Nxnsit do t lexojn me kujdes secilin paragraf e m pas do ti renditin duke
vendosur n kutin bosh numrin e duhur n prputhje me rrjedhn logjike t zhvillimit t
ngjarjes pr t ndrtuar t plot monologun e Marko Boarit.
B. Nxnsit do t plotsojn tabeln mbshtetur n njohurit q kan, pr t shpjeguar
kuptimin e fjalve, nisur nga konteksti ku jan prdorur.
Theksojm se fleta e puns plotsohet para se nxnsit t njihen me tekstin.
Hapi II. Pasi plotsohet fleta e puns, nxnsit lexojn monologun e formuar nga
bashkimi i paragrafve sipas renditjes s tyre si dhe shpjegimin e fjalve t nnvizuara
dhe t panjohura pr ta.
Msuesi nuk jep asnj vlersim, por i fton nxnsit t lexojn pjesn e dhn n tekst (n
heshtje) dhe ta krahasojn me variantin e tyre. N t njjtn mnyr do t veprojn edhe me
shpjegimin e fjalve t nnvizuara dhe t panjohura duke plotsuar kolonn e fundit t tabels.
M tej nxnsit bjn vlersimin e puns s tyre pr realizimin e dy krkesave:
151

I. A i kan renditur paragraft n prputhje me zhvillimin e ngjarjes s dhn n tekst?
II. A i kan shpjeguar drejt fjalt dhe shprehjet e nnvizuara e t panjohura n prputhje
me shpjegimet e dhna n tekst e n Fjalorin e Gjuhs s Sotme Shqipe.
- N koh dhe n vend ndodh ngjarja e ksaj pjese?
- Duke u nisur nga asti i tanishm, far mendoni se ka ndodhur m par?
Pr pyetjen e dyt nxnsit mund t shfrytzojn edhe informacionet e marra nga
lnda e historis ose burime t tjera q lidhen me figurn e M. Boarit.
Pr ushtrimin 3 nxnsit shfrytzojn 4 paragraft e flets s puns. I rilexojn e m
pas punojn n ift pr t shkruar 4 fjalit prmbledhse.
Dgjohen variantet e disa nxnsve. 4 fjalit prmbledhse, m t prshtatshme, t
przgjedhura nga vet nxnsit, msuesi i shkruan n tabel.
Hapi IV. Kalohet te rubrika T vlersojm dhe interpretojm tekstin.
Ushtrimi 4. Pr do fjali sintetizuese, ku jepen cilsit e lufttarit shqiptar, nxnsve u
duhet t gjejn n tekst fjalit gjegjse. P.sh.:
Ai sht lufttar dhe kngtar: Armt i kam pran, po sluftoj dot. Kitarn e kam pran
po skndoj dot. (f. 102).
Ushtrimi 5. Msuesi mund ta realizoj me an t tekniks s ditarit dypjessh. N
njrn an t tabels nxnsit shkruajn fjalt q thot M. Boari dhe n ann tjetr
shpjegojn kuptimin e tyre. Kshtu kemi:
Fjalt e M. Boarit
N at aren t vogl t
huajt kan mbjell prarjen e
llahtarshme, vllavrasjen etj.
Kuptimi i tyre
Ushtrimi 6 mund t zhvillohet n formn e biseds. Nxnsit prpiqen t shpjegojn

se pse n vitet e fundit t jets, njeriu i rikthehet fmijris. Msuesi i dgjon me kujdes
prgjigjet pa i ndrprer dhe pa komentuar gjykimet e tyre. Pas ksaj nxnsit gjejn n
tekst fragmentin n t ciln M. Boari kujton vitet e tij t fmijris.
152
Hapi V. Kalohet te rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.

Ushtrimin 17. Nxnsit gjejn n tekst fjalt kye me t cilat paraqitet n pjesn e
dhn jeta dhe vdekja duke plotsuar tabeln e dhn.
Vdekja q afron
bul uji, i verdh, djeg
rreshken, vig, eshtrat,
qepallat mbyllen,
m varrosni
Jeta mbetet pas

pylli i gjelbr, ullinj,
djepi, deti, era gnjeshtare
Para se nxnsit t lexojn informacionin e dhn pr monologun, msuesi u drejton

nxnsve pyetjet e mposhtme:
- N vet sht shkruar pjesa?
- Me cilin kuvendon Marko Boari?
Tema: Rrethanori i vendit dhe i kohs

(ora e par)
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
kujtojn njohurit e marra pr rrethanort.
gT dallojn rrethanorin e vendit e t kohs.
gT prcaktojn grupin ku bn pjes rrethanori i vendit dhe i kohs.
gT tregojn pyetjet me t cilat gjendet rrethanori i vendit dhe i kohs.
gT dallojn me se shprehen ata.
gT ndrtojn fjali ku t prdorin rrethanor vendi dhe kohe.
gT

letre me informacionin e shkruar.
nFletore dhe stilolapsa.
nTabak

e leximit t drejtuar (VLD)
nLexim i imt me kodim teksti.
nPema e mendimit.
nVeprimtari
Zhvillimi i msimit
Hapi I. T kujtojm njohurit e marra (VLD).
Msuesi/ja udhzon nxnsit t hapin librin n f. 238 pr t lexuar n heshtje
fragmentin e dhn. Msuesi/ja drejton leximin e nxnsve me pyetje, t cilat i bn
prpara leximit t fragmentit t dhn.
- Dalloni rrethanort. Sa llojesh i kemi ata?
- tregojn rrethanort?
- Cilat pyetje ju ndihmuan pr ti gjetur rrethanort?
- M ciln gjymtyr lidhen n fjali rrethanort?
- Me se shprehen ata?
Msuesi/ja dgjon me vmendje prgjigjet e nxnsve. I prgzon pr qndrueshmrin e njohurive t marra. Prgjigjet e nxnsve msuesi/ja i paraqet n mnyr t
prmbledhur n pemn e mendimit.
tregon rrethann e kryerjes s veprimit:
Shprehet me:
ndajfolje,
emr,
grup emror
form t
pashtjelluar
Vend
n
n
n
n
Lidhet me foljen
Rrethanori
Koh
Shkak
Qllim
Mnyr
Sasi
Hapi II. Ndrtimi i njohurive: (leximi i imt me kodim teksti).
Jku?
J kur?
J pse?
J prse?
J si?
J sa?
153

Prpara fillimit t ksaj veprimtarie msimore msuesi/ja vendos n tabel nj
tabak t bardh letre, ku sht shkruar informacioni q nxnsit duhet t gjejn n
tekst (n pamundsi, msuesi/ja e shkruan at n tabel).
- tregon rrethanori i vendit?
- N cilin grup bn pjes?
- gjymtyr e fjalis sht ai?
- Me pyetje gjendet?
- Me se shprehet rrethanori i vendit?
U shpjegoni nxnsve me kujdes informacionin
..... q duhet t gjejn n tekst.
Pastaj u tregoni simbolet q duhet t shnojn pr seciln krkes. Kto simbole i
shkruani n fund t do informacioni t krkuar.
P.sh.: pr informacionin tregon rrethanori i vendit t prdoret simboli .
- N cilin grup bn pjes?
J
- gjymtyr e fjalis sht?
J
- Me pyetje gjendet?
J U
- Me se shprehet
J E. GE. ND. etj.
Hapi III. U thoni nxnsve t fillojn t lexojn tekstin (n kt hap, nxnsit le t punojn
n ift) dhe t ven shenjn e caktuar leht, me laps pr secilin informacion t krkuar.
Hapi IV. U krkoni nxnsve t bjn nj tabel t till, ku simbolet q kan
prdorur gjat leximit ti ven brenda kllapave. U krkoni dysheve q t bjn listn e
secilit informacion q gjetn dhe ta vendosin n tabeln e simboleve
(
)
Tregon vendin
ku kryhet
veprimi
( .... )
(
Bn pjes
n grupin
foljor
?
( U
)
( E. GE. NDP )
Hapi V. Msuesi/ja dgjon me vmendje punn e br nga iftet e nxnsve. Gjat

kohs q diskutojn, nxnsit mund t plotsojn njri-tjetrin dhe t konkretizojn
informacionin e krkuar me shembuj nga fletorja e puns klasa e 7-t.
154
Hapi VI. Pr pjesn e dyt t msimit Rrethanori i kohs msuesi mund t prdor
t njjtn teknik. M posht po japim nj alternativ tjetr msimdhnieje, ku nxnsit do
t zbulojn informacionin e krkuar nprmjet shembujve t dhn n fletoren e puns.
Nxnsve u krkohet:
- T dallojn kallzuesin.
- T shkruajn n fund t do fjalie pyetjen q do t prdorin pr t gjetur
rrethanorin e kohs.
- T nnvizojn me laps me ngjyr gjymtyrn q tregon kohn kur kryhet veprimi.
- T tregojn me se sht shprehur ajo?
Nxnsit punojn qetsisht rreth 7-19 minuta.
Msuesi/ja dgjon prgjigjet e nxnsve edhe n t njjtn koh plotson pemn e
mendimit.

Shprehet me emr, grup emror,
me dhe pa
parafjal,ndajfolje.
Rrethanori
i kohs
sht gjymtyr jo kryesore e fjalis
tregon rrethann e kohs s

kryerjes s veprimit
gjendet me pyetjet: Kur?, Q
kur?, Deri kur?
bn pjes n GE
Hapi VII. Si do t vlersohet msimi.

- Nga pjesmarrja e nxnsve n momente t ndryshme t msimit.
- Nga prgjigjet e sakta dhe t plota.
- Nga dshira pr t punuar n grup.
Detyr shtpie: Ushtrimi 1.
Tema:
Rrethanori i vendit dhe i kohs.

(ushtrime)
Vshtirsia:
Niveli II
Koha:
45 minuta

gT kujtojn njohurit e marra pr rrethanorin e vendit e t kohs.
gT dallojn rrethanort e vendit e t kohs, duke shpjegojn tregojn ata dhe me se shprehen.
gT tregojn t veantat e t prbashktat ndrmjet rrethanorit t vendit e t kohs
duke argumentuar me shembuj.
gT realizojn shkrime t shkurtra ku t prdorin rrethanor vendi e kohe.
Gjuha shqipe 7.
nFletore pune.
nTeksti

e konceptit.
nDiagram i Venit.
nDiskutim.
nTabela
Zhvillimi i msimit
Msuesi/ja vizaton tabeln e konceptit n drras t zez, kurse nxnsit e vizatojn n fletore:
Rrethanori
tregon
gjymtyr
sht?
Nga se N marrdhnie
klasa i
varet? vihet me foljen? prket pyetja?
Me far
shprehet?
Nxnsit punojn pr rreth 7 minuta e m pas lexojn tabeln e plotsuar prej tyre.
Hapi II. T kthejn n shprehi njohurit e fituara.
Ushtrimi 2-3. Punimi i tyre realizohet prmes tabelave t mposhtme:
Rrethanori i vendit
Me se shprehet
Rrethanori i kohs
Me se shprehet
pr n shkollemr me parafjal
do mbrmje
GE
155

Ushtrimi 4. Mbshtetur n tabeln e koncepteve realizuar n fillim t ors s nxnsit
plotsojn Diagramin e Venit.
Rr i vendit
Rr. i kohs
Ushtrimi 5. Synimi i ktij ushtrimi sht t tregoj se rrethanori sht gjymtyr e dyt e
fjalis, q lviz lirshm dhe mund t hiqet pa prishur kuptimin e saj.
Shnim: Msuesi le t przgjedh ushtrime nga fletorja e puns.
Bhet vlersimi i ors s msimit.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Epoka para gjyqit (ora e par)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

gT hulumtojn informacione rreth:
a. Lidhjes Shqiptare t Prizrenit,
b. lvizjeve t popullit shqiptar pr tu shkputur nga Porta e Lart,
c. ideologut Abdyl Frashri,
d. lufttarit Sulejman Vokshi.
gT lexojn dramn me role duke prshtatur intonacionin e zrit sipas roleve.
gTu prgjigjen pyetjeve t flets s puns pr t zbrthyer kuptimin e prmbajtjes s drams.
156

Gjuha shqipe 7.
nDrama Epoka para gjyqit.
nFlet pune.
nInformacione (t nxjerra nga teksti i
Historis s Shqipris, interneti apo duke
shfrytzuar burime t tjera) rreth Lidhjes
Shqiptare t Prizrenit, lvizjeve t popullit
shqiptar pr tu shkputur nga Porta e Lart,
ideologut A. Frashri dhe lufttarit S. Vokshi.
nTeksti
Pun paraprgatitore:
a. Prgatitet fleta e puns pr do ift nxnsish.

nPun n grupe.
nLexim me role.
nPun e pavarur.
nBised.

Tabela e argumentimit/ t menduarit binds
Gjej se far po ndodh, cilat jan palt t
prfshira n konflikt?
Cila ishte akuza q i bhej Abdyl Frashrit
dhe Sulejman Vokshit?
prova sjell pala akuzuese?
kundrprova sjell pala e akuzuar?
Cilat ishin pikat m t dobta dhe m t forta
n provat e sjella nga t dyja ant?
Mbshtetur n pikat e dobta dhe t forta q ti
rendit, jep mendimin tnd se cila pal ka t drejt.
b. Ndahet klasa n 4 grupe. Secilit grup msuesi i krkon t hulumtoj dhe t
grumbullojn materiale rreth:
Grupi I.
Grupi II.
Grupi III.
Grupi IV.
Lidhjes Shqiptare t Prizrenit.

Lvizjeve t popullit shqiptar pr tu shkputur nga Porta e Lart
(Perandoria Osmane).
Jets dhe veprimtaris patriotike t Abdyl Frashrit.
Jets dhe veprimtaris patriotike t Sulejman Pashs.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me prezantimin q do prfaqsues grupi u bn materialeve t
grumbulluara rreth shtjes s caktuar m par nga msuesi. Nxnsit e grupeve t
tjera dgjojn me kujdes dhe plotsojn ose drejtojn pyetje pr tu sqaruar.
N fund msuesi prgzon t gjitha grupet pr punn e br.
Hapi II. Pas ksaj hapet libri n faqen 105. Njihen nxnsit me titullin e drams, autorin
e saj dhe me temn q ajo trajton.
Leximi i fragmentit bhet me role. Przgjidhen 5 nxns n rolet e:
- Abdyl Frashrit, Sulejman Vokshit, Tursun Beut, Mexhid Beut, Idriz Sumos.
Nxnsi i cili do t lexoj fjalt e autorit, t lexoj vetm pjesn e hyrjes pa ndrhyr
gjat zhvillimit t saj. Kjo bhet pr t mos prishur bukurin e dialogut.
N prfundim t leximit msuesi dhe nxnsit e tjer (dgjues) vlersojn shokt e
tyre pr mnyrn e t lexuarit, prshtatjen e volumit t zrit, shpejtsis si dhe artikulimin
e sakt t fjalve t personazhit t dhn.
Hapi III. Ndahen nxnsit n ifte. I jepet do ifti fleta e puns e prgatitur m par
nga msuesi. Pasi jan njohur me prmbajtjen e fragmentit t shkputur nga drama
Epoka para gjyqit, nxnsit tashm mund tu prgjigjen pyetjeve q prmban tabela e
157

t menduarit binds. N pamundsi t prgatitjes s flets s puns, msuesi mund ta
shkruaj tabeln n drras dhe nxnsit e plotsojn n fletoret e tyre.
Pr rreth 10 minuta nxnsit i lexojn me kujdes pyetjet e shtruara, i diskutojn me
shokun e tyre dhe m pas plotsojn tabeln.
Msuesi nuk ngutet. Ai prpiqet tu lr koh t mjaftueshme nxnsve pr t prfunduar
detyrn. Gjat kohs q nxnsit punojn, msuesi kalon nga njra dyshe te tjetra duke
dgjuar me kujdes diskutimet e tyre, duke sugjeruar e kshilluar n ato raste q ai e
sheh t nevojshme.
N prfundim t detyrs msuesi fton sa m shum ifte t lexojn prgjigjet e dhna.
Nxnsit dgjojn e plotsojn njri-tjetrin.
N fund msuesi bn nj vlersim pr punn e tyre duke nxjerr n pah vlerat pozitive t secilit.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Epoka para gjyqit (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

diskutojn rreth rndsis q ka ligji pr t vendosur drejtsi.
gT dallojn cilsit e personazheve kryesore.
gT rikujtojn njohurit e marra mbi dramn dhe veorit e saj.
gT zbrthejn kuptimin e titullit t drams.
gT interpretojn dramn sipas roleve.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nVeshjet e duhura dhe mjetet e nevojshme
pr improvizimin e nj skene ku do t luhet
drama sipas roleve.
nTeksti
158

nPema e mendimit.
nLoj me role.
Pun paraprgatitore: Przgjidhen nxnsit q do t merren me vnien n

sken t drams dhe ndahen detyrat:
a) Nxnsit q do t prgatisin veshjet e duhura pr personazhet.
b) Nxnsit q do t realizojn skenn ku do t interpretohet.
c) Nxnsit q do t interpretojn rolet e: Abdyl Frashrit
Sulejman Vokshit
Tursun Beut
Mexhi Beut
Idriz Sumos
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn T vlersojn dhe interpretojn tekstin.
Ushtrimi 2. Nxnsit tregojn mnyrn se si Abdyl Frashri dhe Sulejman Vokshi
arrijn t kthehen nga t akuzuar n akuzues. Mendimet e tyre i ilustrojn me shembuj

nga teksti. P.sh.: Abdyl Frashri:
1. sht turp t m bni provokime t ktilla me dshmitar t rrem. Nse vazhdoni
kshtu, nuk do ti prgjigjem asnjrs prej pyetjeve tuaja.
2. Jeni munduar pr vete, jo pr ne. Kt e kam ditur q nga fillimi, e dija se hert a
von do t kriste konflikti me ju. Vullneti i popullit nuk mund t ndalet. Ta them, Mexhid
bej, edhe kt: pa zgjidhjen e drejt t shtjes shqiptare nuk do t ket qetsi as Turqia,
as Evropa.
3. Nse e keni (ligjin).
N t tria rastet e msiprme A. Frashri kthehet nga i akuzuar n akuzues duke
treguar t vrtetn e konfliktit t Shqipris me Turqin, t vrtet t ciln Perandoria
Osmane nuk mund ta pranonte.
N t njjtn mnyr veprohet edhe me personazhin e Sulejman Vokshit.
Nxnsit mbshteten n fjalt e fundit q ai i drejton antarve t trupit gjykues.
N ushtrimin 3 nxnsit rikthehen n tekst te dialogu midis Tursun beut dhe Abdylit
n drejtim t ligjit. M pas nxnsit japin komentin e tyre si pr fjalt e njrit, ashtu edhe
t tjetrit duke dal n prfundim se drejtsia nuk mund t vendoset nse ligji
shtrembrohet nga ata q e prdorin.
Kt ide, q prbn edhe shtjen e dyt t ushtrimit 3, msuesi mund ta shtroj pr
diskutim duke prdorur teknikn e rrjetit t diskutimit.
Po
Jo
A mund t vendos ligji drejtsi nse
shtrembrohet nga ata q e prdorin?
Dgjohen argumentet q sjell secili nxns dhe bhen komente rreth tyre.
N ushtrimin 4 pr t dalluar cilsit e A. Frashrit, Tursun beut dhe Sulejman Vokshit,
nxnsit mund t prdorin teknikn e pems s mendimit. P.sh.:
provokator
autoritar
Abdyl
Frashri
atdhetar
intelektual
nj nga drejtuesit e
Lidhjes Shqiptare t Prizrenit
trim
Tursun
beu
oficer i shrbimit t
sigurimit
arrogant
mbrojts i qllimeve t
Perandoris Osmane
159
Sulejman
Vokshi
lufttar i zoti
udhheqs
Nxnsit mendojn dhe punojn n fillim n mnyr individuale dhe m pas i

shkmbejn mendimet me njri-tjetrin. Mbshtetur n mendimet e prbashkta msuesi
plotson pemt e mendimit pr t tri personazhet n tabel.
Hapi II. Kalohet te rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.
Udhzohen nxnsit t lexojn pr disa minuta n heshtje informacionin e dhn mbi
llojet e dramave n varsi t tematiks q trajtojn.
Msuesi krkon nga nxnsit t ilustrojn me shembuj (nga dramat q kan lexuar
ose par) llojet e dramave. P.sh.:

dram historike
dram shoqrore
drama erotike (tragjedi)
drama filozofike
Epoka para gjyqit, Vilhelm Teli.

Pjata prej druri, Shtpi kukulle.
Romeo dhe Zhulieta.
Duke pritur Godon (Samuel Beket).
Ushtrimi 5. Mbshtetur n informacionin q lexuan nxnsit japin disa nga veorit e

drams Epoka para gjyqit:
1. Dram n proz.
2. Dram historike q trajton konfliktin midis Shqipris dhe Perandoris
Osmane pr t mbrojtur territoret shqiptare.
Pr pjesn e dyt t ushtrimit 5 nxnsit punojn n ift pr t rikujtuar disa nga
veorit e drams q i kan msuar nj vit m par.
- Drama sht nj lloj letrar q shkruhet n form dialogu.
- Drama ndrtohet sipas disa akteve.
- Akti prbhet nga disa skena.
- N qendr t drams qndron nj konflikt i fort.
- Drama prbhet nga fjalt q thon personazhet dhe nga t dhnat pr skenn,
mnyrn si flasin dhe si sillen personazhet.
Pasi listojn veorit e drams, msuesi krkon q t ilustrohen me shembuj nga
teksti. Po ktu nxnsit zbrthejn edhe kuptimin e titullit t drams Epoka para gjyqit.
Hapi III. N pjesn tjetr t ors msimore, realizohet interpretimi i drams sipas
roleve. (Pr kt nxnsit jan prgatitur q m par).
N fund bhet vlersimi i aktrimit nga msuesi dhe shokt e tjer.
Tema: Rrethanori i shkakut dhe i qllimit

(ora e par)
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
160

kujtojn njohurit e marra pr rrethanorin e shkakut e t qllimit.
gT dallojn rrethanort e shkakut dhe t qllimit.
gT prcaktojn grupin ku bn pjes rrethanori i shkakut dhe i qllimit.
gT tregojn pyetjet me t cilat gjenden rrethanori i shkakut dhe i qllimit.
gT ndrtojn tekste letrare ku t prdoren kta lloje rrethanorsh.
gT

tabak i bardh q prmban fjali
me rrethanor shkaku e qllimi.
nTabela, shkumsa me ngjyra
nFletore pune klasa 7.
nNj

me dgjim lexim t drejtuar
(VDLD).
nPema e mendimit.
nPun n ift.
nOrganizues grafik: Rrethanori i shkakut.
nVeprimtari

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T kujtojm njohurit e marra. Stuhi mendimesh
- tregon rrethanori i shkakut? Po rrethanori i qllimit?
- Me pyetje gjenden ata?
- Me gjymtyr t fjalis lidhen ata?
-Jepni shembuj me rrethanor shkaku dhe qllimi.
Msuesi/ja dgjon me vmendje nxnsit. Shkruan n tabel fjalit e ndrtuara nga
nxnsit, ku ata argumentojn pse gjymtyrt e dalluara prej tyre luajn funksionin e
rrethanorit t shkakut dhe t qllimit. Msuesi/ja duhet t jet i kujdesshm n
przgjedhjen e shembujve, t shkruhen jo m shum se dy fjali pr secilin rast.
Msuesi/ja prgzon nxnsit pr qndrueshmrin e njohurive.
Hapet libri n faqen 241. Msuesi/ja udhzon nxnsit t lexojn me vmendje
fragmentin e dhn n tekst. Krkon prej tyre t dallojn rrethanorin e shkakut dhe t
nnvizojn me laps me ngjyr blu at pjes q tregon pasojn.
- Nga cila gjymtyr varet rrethanori i shkakut?
- Me se shprehet rrethanori i shkakut?
Nxnsit vzhgojn me kujdes fjalit, japin prgjigjet e tyre e m pas plotsojn
organizuesin grafik. Rrethanori i shkakut t ciln msuesi e ka vizatuar n tabel gjat
kohs q nxnsit punojn. N kt moment nxnsit punojn n ift.
Rrethanori
i shkakut
tregon?
Nga pesha
e rnd e
dbors
Shkaku e
kryerjes s
veprimit
Ku bn
pjes?
gjymtyr e
fjalis sht?
Bn pjes sht
gjymtyr jo
n GF
kryesore
Me pyetje
gjendet?
Pse?
Me se
shprehet?
Me
GE
Hapi III. Pr pjesn e dyt t ors s msimit, msuesi/ja mund t prdor nj alternativ
tjetr msimdhnieje.
Ai/Ajo ngjit (vendos) n tabel tabakun e bardh ku jan shkruar fjalit q prmbajn
rrethanor qllimi. (N pamundsi le ti shkruaj n tabel).
- Lisat mbijn pran njri-tjetrit pr t mbajtur njri-tjetrin.
- Prse do t shkosh n mal?
- Vajza u largua nga vendi pr studime.
- Iliri shkoi n fshat pr pushime.
Krkon nga nxnsit t thon:
-tregon rrethanori i qllimit.
-T qarkojn kallzuesin.
-T vendosin n fund t fjalis pyetjen q ndihmon pr t gjetur rrethanorin e qllimit.
-T prcaktoj gjymtyrn nga e cila varet.
-T thot me se shprehet rrethanori i qllimit.
Hapi IV. Nxnsve u lihet nj koh e mjaftueshme n dispozicion rreth 5-7 minuta.
Dgjohen me vmendje prgjigjet e nxnsve dhe po gjat ksaj kohe msuesi plotson
n tabel pemn e mendimit pr rrethanorin e qllimit.
161

Tregon qllimin
e kryerjes s veprimit
Gjendet me pyetjen Prse?

Shprehet me ndajfolje
- emr me parafjal
- GE
- folje n paskajore
Varet nga kallzuesi (folja)
Rrethanori
i qllimit
Bn pjes
N GF
Hapi V. Si do t vlersohet ora e msimit:

- Nga pjesmarrja e nxnsve n pun t pavarur e n ift.
- Nga kaprcimi i vshtirsive dhe arritja e sukseseve t vogla.
- Nga plotsimi i qllimeve msimore t vna q n fillim t msimit.
- Nga prgjigjet e sakta e t plota.
Tema: Rrethanori i shkakut dhe i qllimit.

Ushtrime (ora e dyt)
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

rikujtojn me se shprehet rrethanori i shkakut dhe i qllimit.
gT dallojn rrethanorin e shkakut e t qllimit duke prcaktuar me se shprehen ata.
gT ndrtojn fjali me rrethanor shkaku e qllimi.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune 7.
nTeksti
162

e mendimit.
nDiskutimi.
nShkrimi i lir.
nPema
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T rikujtojm njohurit e marra.
N kt hap msuesi/ja i orienton nxnsit n f. 242 t librit. Ai/Ajo u krkon nxnsve
t plotsojn leht me laps skemn e njohurive q kan marr pr rrethanorin e qllimit.
U lihet nxnsve rreth 5 koh n dispozicion. Msuesi/ja kmbngul edhe n formimin
e fjalive me rrethanor qllimi me t gjitha rastet e shprehjes s tij. Dgjon me vmendje
nxnsit, przgjedh fjali, i shkruan n tabel, prgzon nxnsit.
Po kt skem, po tashm pr rrethanorin e shkakut, nxnsit e plotsojn n fletoren
e tyre, kurse msuesi/ja n tabel, pasi dgjon prgjigjet e nxnsve. Shkruan fjalit e
krkuara pr rrethanorin e shkakut.

Hapi II. T kthejm n shprehi njohurit e marra.
Nxnsit punojn ushtrimet 3 - 6 t tekstit si dhe ato n Fletoren e puns .
(Ushtrimi 1, 2 u shfrytzuan pr rikujtim t njohurve n hapin I.)
Ushtrimi 3. Nxnsit dallojn rrethanort. Pr rrethanorin e shkakut e t qllimit tregojn
me se jan shprehur.
Ushtrimi 4. Msuesi/ja krkon nga nxnsit t thon se cilt rrethanor gjenden me
pyetjen Pse? dhe cilt me Prse?
Msuesi/ja sqaron se rrethanori i shkakut tregon shkakun e kryerjes s veprimit, i cili
shoqrohet me pasoj, kurse rrethanori i qllimit, qllimin e kryerjes s veprimit.
Ushtrimi 5. Nxnsit punojn me laps leht n libr, argumentojn zgjedhjen e tyre
(N ndarjen e par duhet KZHD me parafjal).
Ushtrime 6. N kt ushtrim nxnsit do t tregojn rrethann q shpreh secili rrethanor
n fjali. Nxnsit punojn objektivat e vna n fillim t ors s msimit.
Hapi III. Vlersimi i msimit.
Detyr shtpie: Ushtrimi 7.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Knga pr Rrapo Hekalin

T lexuarit
Niveli II
45 minuta

gT njihen nprmjet poezis me ngjarje e figura t rndsishme t historis s popullit ton.
gT lexojn duke respektuar rimat dhe intonacionin popullor t poezis.
gT dallojn n poezi cilsit e Rrapo Hekalit.
gT gjejn hiperbolat dhe t tregojn arsyet e prdorimit t saj.
gT gjejn fjalt kye q prshkruajn heroizmin e Hodo Nivics.
gT shkruajn nj ese pr figurn e Rrapo Hekalit.
nSkeda t vogla (8x10 cm) t plotsuara
nga msuesi me informacione.
nTabela.
nShkumsa me ngjyra.

nPrmbledhje e strukturuar.
nHart personazhesh.
nDiskutim.
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja prgatit 7 skeda (8 x 10 cm) n t cilat ka

shkruar informacionin q do tua bj t njohur nxnsve nprmjet 7 nxnsve t
zgjedhur nga ai/ajo si ndihms asistent pr realizimin e ors s msimit duke shkrir
t dhnat, faktet historike me ato t kngs popullore.
163

Skedat do t prmbajn kto informacione:
Skeda I. Reformat e Tanzimatit dhe pasojat e tyre n jetn shoqrore, politike,
ekonomike t shqiptarve. Jeta e veprimtaria e Rrapo Hekalit, Hodo Nivics.
Reformat e Tanzimatit synonin: a. rimkmbjen e forcs ushtarake t Perandoris
Osmane me an t riorganizimit t ushtris mbi bazn e thirrjes s detyruar t
shtetasve nn arm pa shprblim pr nj afat t caktuar (7 vjet).
Skeda II. Reformat e Tanzimatit synonin: b. rimkmbjen dhe forcimin e autoritetit
shtetror me an t centralizimit t pushtetit administrativ e financiar dhe sistemin
e parregullt t taksave.
Skeda III. Reformat e Tanzimatit synonin: c. rimkmbjen shoqrore q do tu
siguronte shtetasve jetn, nderin dhe pasurit e tyre.
Skeda IV. Kto reforma t zbatuara pjesrisht nuk e prmirsuan dot gjendjen
e Perandoris. Nga pikpamja ekonomike, shoqrore e politike nuk u jepnin asgj
shqiptarve. Ato nuk u njihnin shqiptarve as kombsin, as t drejtn e tyre pr
arsim e shkoll amtare.
Sami Frashri i quajti kto reforma pushtim t ri t Shqipris.
Skeda V. N kto rrethana u ashprsua shum kontradikta shoqrore dhe politike
t popullit me pushtuesin, duke ndezur kudo luftn lirimtare kundr zgjedhs s
rnd osmane.
Skeda VI. Rrapo Hekali ishte udhheqsi kryesor i kryengritjes fshatare
kundrosmane t vitit 1847. Lindi n nj familje t varfr fshatare n Hekal t
Mallakastrs, u dallua q n rini kundr shtypjes kombtare e shoqrore osmane.
Me shtypjen e kryengritjes nga nj ekspedit e madhe ushtarake osmane Rrapo
Hekali u kap n befasi. Para armikut mbajti qndrim burrror duke shpallur se
luftonte pr fakir-fukaran.
Veprimtaria e Rrapo Hekalit u prjetsua n shum krijime t epiks historike t kohs.
Skeda VII. Hodo Nivica: Kapedani i fshatarsis shqiptare. Mori pjes gjallrisht
n lvizjen e kryengritsve n Shqiprin e Jugut. Ishte nj nga udhheqsit e
kryengritjes s madhe t vitit 1847. Trimria e tij sht pasqyruar n epikn popullore.
O Hodo, Hodo Nivica/ i lart sa Kndrevica / Sa Kndrevica me bor/ shesh
prshesh me tabor/ ashtu si trimat luftojn.
164
Informacioni i hulumtuar nga msuesi/ja prdoret n fillim t ors s msimit. Kto

skeda u shprndahen nxnsve para se msuesi ti njoh ata me temn e re.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re, t ciln e shkruan n tabel. Gjat
ksaj kohe nxnsit n rolin e ndihms asistentit lexojn informacionin e shkruar n
skedat e dhna nga msuesi, t cilt shfrytzohen n momentin e duhur.
Msuesi/ja bn nj prmbledhje t strukturuar t msimit mbi t dhnat kryesore q lidhen
me kohn kur sht shkruar vjersha, autorsin si dhe kujt i kushtohet (ngjarja), personazhet.
U bn t njohur nxnsve se kjo kng sht krijuar nga popullit m 1850, i kushtohet
dy nga udhheqsve kryesor t kryengritjes popullore n Shqiprin e Jugut, kundr
Reformave t Tanzimatit, Rrapo Hekalit dhe Hodo Nivics.

Msuesi/ja krkon prej nxnsve t shfrytzojn informacionin q kan marr n lndn e
historis pr t kuptuar m mir temn e re. Nse njohurit e kujtuara sjan t plota, msuesi
e pasuron informacionin e tyre duke shfrytzuar punn krkimore t pasqyruar n skeda.
Hapi II. Nxnsit lexojn njri pas tjetrit informacionin e shkruar n skeda.
(Informacioni t lexohet sipas renditjes).
Hapi III. Lexohet poezia nga 2-3 nxns t cilt respektojn rimat dhe intonacionin popullor.
Kalohet tek rubrika: T kuptojm prmbajtjen.
Ushtrimi 1 sht realizuar n informacionin e dhn n skeda.
Ushtrimi 2. Nxnsit do t lexojn kngn e m pas do t dallojn cilsit e personazhit,
kjo paraqitet prmes harts s personazhit t ciln msuesi e plotson n tabel, pasi
dgjon prgjigjen e nxnsve.
Rrapo Hekali
i fuqishm
Kur thrret sa
tundet mali
i zgjuar
zure nj pasha
me shtat tuje
i guximshm
as u trembe,
as u tute
atdhetar
po pr gjith
Shqiprin
Ushtrimi 3. Prmes vargjeve nxnsit zbulojn se lufta sht e pabarabart n arm

e n numr ushtrie.
- mjetet e luftimit si topa, plumba e tregon m mir pabarazin e lufts.
Hapi IV. T studiojm gjuhn e tekstit.
Nxnsit do t lexojn vargjet ku poeti popullor
drejton thirrje si:
Hajde, mor Rrapo Hekali.
prshkruan:
Topi bam e ti po tutje ngriti flamurin te kroi.
bashkbisedon:
Pse, lufton a derzi?
As pr mua, as pr ti
Po pr gjith Shqiprin.
Ushtrime 2. Hiperbolat e prdorura n poezi jan:
nj pasha me 7 tuje
plumbat t binin mbi supe
thrret sa tundet mali
Nxnsit tregojn se kto hiperbola jan prdorur pr t dhn ashprsin e lufts.
Ushtrimi 3. Nxnsit prqendrohet tek fragmenti i kngs q i kushtohet Hodo Nivics
e m pas gjejn fjalt kye.
Hodo Nivica
shkoi
drrmoi
ngriti
Hapi V. Bhet vlersimi sipas Tabels pr vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve n diskutim.

Detyr shtpie: Shkruani nj ese pr Rrapo Hekalin (jo m shum se 10 fjali).
Nxnsit t mbshteten n informacionin historik dhe n vargjet e kngs.
165
Tema:
Shkrimi komentues (ora e par)

(Skema e shkrimit komentues kritik)
Rubrika:
T shkruarit
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

rikujtojn njohurit e marra pr llojet e shkrimit.
gT ndrtojn pyetje rreth shkrimit komentues.
gT njohin skemn dhe elementt prbrs t shkrimit komentues.
gT komentojn nj poezi t shkurtr.
gT

nTabela.
nShkumsa me ngjyra.

e mendimit.
nTabela e pyetjeve.
nDiskutim.
nPema
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T kujtojm s bashku
Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re t msimit, t ciln e shkruan n tabel:
Shkrimi komentues. Skema e shkrimit komentues.
Ai/ajo nxit nxnsit t kujtojn llojet e shkrimit. Pr kt drejton pyetjen: lloj shkrimesh keni msuar?
Nxnsit mendohen rreth 1 minut. Msuesi/ja shkruan n tabel shkrimin.
Dgjon nxnsit me vmendje dhe e plotson pemn e mendimit me prgjigjet e nxnsve.
Shkrimi
shkrimi vetjak:
ditari
shkrimi krijues:
poezi, hartime.
166
shkrimi i
letrave
zyrtare e
miqsore
shkrimi ritregues
ese
shkrimi komentues
Msuesi/ja prgzon nxnsit pr qndrueshmrin e njohurive.

Ai/ajo ndalet tek shkrimi komentues (kritik).
Msuesi/ja cakton nj pjes t tabels ku nxnsit mund t shkruajn pyetje q u ven
ndrmend. Tabela e pyetjeve ka pr qllim t trheq dhe ti jap nxitje kureshtjes s nxnsve.
Msuesi/ja i njeh nxnsit me objektivat q do t arrijn s bashku n fund t ors pr
shkrimin komentues. Ai/Ajo i nxit nxnsit t mendojn rreth 2-3 minuta e m pas t hartojn
pyetje n ift pr msimin e ri. Nxnsit shkruajn pyetjen n tabel dhe ulen n vend.
Nxnsit mund t ndrtojn pyetje t tilla:
- prmban shkrimi komentues?
- Cili sht qllimi i shkrimit komentues?
- Cilat jan pjest prbrse t shkrimit komentues?
- prmban secila pjes?

Nse nxnsit kan vshtirsi t ndrtojn pyetje, msuesi/ja i ndihmon duke i ndrtuar
vet pyetjet, t cilat i shkruan n tabel.
Kjo mnyr i nxit nxnsit t dgjojn me vmendje shpjegimin e msimit si dhe t
ndrtojn tani vet ata pyetje q mund tu lindin gjat veprimtaris msimore.
Hapi III. Msuesi/ja i orienton nxnsit n libr, f.110 pr tu dhn prgjigje pyetjeve t
shkruara n tabel. Nnvizojn at/ato fjali ku sqarohet informacioni i krkuar. Nse
nxnsit kan paqartsi, ky informacioni plotsohet, sqarohet nga msuesi/ja.
Hapi IV. N kt hap msuesi/ja bn prmbledhjen e informacionit pr shkrimin
komentues. Ai/Ajo e paraqet grafikisht n tabel.
Shkrimi komentues
Hyrja
Jep t dhna kryesore q
lidhen me kohn kur sht
shkruar vjersha, autorsin,
kujt i kushtohet.
Zhvillimi
Mbyllja
Komentohen vargjet duke

zbuluar shkall-shkall
kuptimet e poezis si dhe
vlerat stilistike.
Jepet mesazhi prfundimtar, i cili arrihet nga kndvshtrimi i aktualitetit.
Hapi V. T shkruajm.
Pasi sht studiuar skema si dhe elementet prbrse t saj, nxnsit s bashku me
msuesin/en zgjedhin nj poezi. (Mir sht q nxnsit t zgjedhin nj poezi nga teksti
Gjuha shqipe 7, e analizuar m par, si p.sh., Lejleku i Dritro Agollit).
Nxnsit punojn individualisht rreth 10-15 minuta. Msuesi shkon bank m bank i
sqaron dhe i ndihmon nxnsit.
Lexohen 2-3 shkrime komentuese. Nxnsit i vlersojn punimet e shokve mbshtetur
n informacionin e ri q msuan.
Hapi VI. Msuesi/ja vlerson nxnsit n fund t ors mbshtetur tek tabela pr
vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve n diskutim.
Tema: Shkrimi komentues. Vlersimi n

shkrimin komentues (ora e dyt)
Rubrika:
T shkruarit
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
gT njihen me vlersimin objektiv e subjektiv n shkrimin komentues (kritik).
gT dallojn vlersimin objektiv e subjektiv n shkrimet e tyre komentuese (kritike).
Gjuha shqipe 7.
nTabela.
nShkumsa me ngjyra.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nTeksti

nDiskutim.
nPun
n ift.
nShkrimi komentues.
167

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re t msimit si dhe me objektivat q
do t arrijn s bashku n fund t ors.
Msuesi/ja shpjegon se te shkrimi komentues gjejn vlersimin objektiv dhe
subjektiv. (Msuesi e paraqet grafikisht.)
Vlersimi
i shkrimit komentues
Objektiv
kuptojm me vlersim objektiv?
Subjektiv
kuptojm me vlersim subjektiv?
Msuesi/ja, pasi i ngre kto pyetje si shtje pr diskutim, i drejton nxnsit te libri
n f. 111. U thot t lexojn me vmendje dy llojet e vlersimit, t nnvizoj prgjigjet
e pyetjeve t ngritura pr diskutim.
Hapi II. Nxnsit plotsojn grafikun e paraqitur n tabel me informacionin e
zbuluar (prdorin shkumsa me ngjyra).
Vlersimi
Objektiv
paraqet fakte reale t vrteta, i cili
.
nuk niset nga interesat ndjenjat,
qllimet vetjake
Subjektiv
paraqet, sjell kndvshtrimin q niset
nga dshira vetjake dhe jo nga faktet
ose gjendja e vrtet.
Pohimet e tyre nxnsit i ilustrojn me shembuj nga teksti.

Hapi III. Nxnsit n kt hap punojn n ift.
Ata krahasojn shkrimin komentues Lejleku me njri-tjetrin, gjejn elementet e prbashkta
dhe veorit dalluese duke prcaktuar n kt mnyr vlersimin objektiv dhe subjektiv.
sht mir q nxnsit t ngjyrosin me laps blu vlersimin objektiv (t prbashktat)
dhe me laps t kuq vlersimin subjektiv (t veantat).
Nxnsit prezantojn para shokve punn e tyre.
Hapi IV. Msuesi/ja vlerson punn e nxnsve. I prgzon pr gjithprfshirjen e
tyre n diskutim, n pun t pavarur si dhe bashkpunimin me njri-tjetrin.
168
Tema: Rrethanori i mnyrs dhe i sasis
(ora e par)
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
kujtojn njohurit e marra pr rrethanorin e mnyrs dhe t sasis
gT prcaktojn tiparet e prbashkta dhe t veanta t rrethanorit t mnyrs e sasis.
gT prcaktojn grupin ku bjn pjes rrethanori i mnyrs dhe i sasis.
gT shkruajn tekste letrare ku t prdorin kto lloje rrethanorsh
gT

pune.Organizuesi grafik:
T dgjuarit kritik.
nFletore pune 7, lapsa me ngjyra.

i Venit.
nLeksioni i prqendruar n akuarium.
nOrganizues grafik: T dgjuarit kritik.
nPun me grupe.
nFlet
nDiagrami
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja prgatit pr do grup nxnsish nj flet

pune e titulluar Organizuesi grafik: T dgjuarit kritik. Modeli i saj sht si m posht.
Flet pune
Organizuesi grafik. T dgjuarit kritik.
shtja
Pyetje pr tu br
far tha folsi
Shnime
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T kujtojm s bashku njohurit e marra.
Msuesi/ja paraqet n tabel diagramin e Venit.
Krkon prej tyre t shkruajn n tabel njohurit q ata kan pr rrethanorin e mnyrs e t sasis.
Nxnsit ngrihen dhe plotsojn te do rreth njohurit q ata kan pr kto dy lloje rrethanorsh.
Tregon mnyrn e
kryerjes s veprimit
Rrethanori i
MNYRS
Rrethanori i
SASIS
tregon sasi dhe mas

t kryerjes s veprimi
sht mir t prdoren shkumsa me ngjyra pr ti br m t dallueshme tiparet q kan ata.

M pas, msuesi/ja e nxit diskutimin e nxnsve duke krkuar prej tyre t krahasojn
kto dy lloje rrethanorsh.
Ai/Ajo pyet: - tipare t prbashkta e t veanta kan rrethanort e mnyrs e t
sasis. Vzhgoni me kujdes informacionin q sht shkruar n tabel.
Nxnsit i krahasojn, kurse msuesi/ja shkruan tiparet e prbashkta te prerja e rrathve.
- Jan gjymtyr t dyta t fjalis.
- Bjn pjes n GF.
- Kan rend t lvizshm etj.
Msuesi prgzon nxnsit pr qndrueshmrin e njohurive.
N kt hap msuesi/ja u shpjegon nxnsve q do t krijojn nj akuarium me 7-8
nxns (t przgjidhen nxns t niveleve t ndryshme), ku nj grup do t jet aktiv dhe
t tjert mblidhen prqark dhe vzhgojn se si e dgjojn shokt e tyre leksionin dhe
diskutimet q ata bjn.
U jepet nxnsve nj list e elementeve t nj argumenti n formn e pyetjeve. Kt
list msuesi mund ta shkruaj n tabel.
Krkesa: Dalloni rrethanorin e mnyrs dhe t sasis n fragmentin e dhn n tekst (f. 243).
- N cilin grup bn pjes rrethanori i mnyrs? Po i sasis?
- Qarkoni gjymtyrn nga e cila varen.
169

- Tregoni me se jan shprehur ata.
- Me pyetje gjenden?
- A jan t domosdoshm n fjali? Prpiquni ti hiqni ose ti zhvendosni. far
ndodh me fjalin?
Hapi III. I krkohet grupit n akuarium t mendoj pr prgjigjet e pyetjeve t msiprme
gjat kohs q dgjojn leksionin e shkurtr nga msuesi/ja. Ky leksion prmban shembuj
pr do element.
U krkohet pjesmarrsve n akuarium t shkruajn n nj tabak letre ose n tabel
prgjigjet e pyetjeve. N kt hap msuesi/ja vzhgon me kujdes se sa t vmendshm
kan qen nxnsit gjat dgjimit t leksionit; si i shfrytzojn ata njohurit e marra m
par pr tiu prgjigjur pyetjeve pr fragmentin e dhn dhe si i sjellin argumentet e
shkruara n formn e pyetjeve.
Hapi IV. U thuhet nxnsve q nuk bjn pjes n akuarium se n kt hap ata do t
msojn disa shtje t reja t t dgjuarit kritik, t cilat duhet ti identifikojn n msim.
U tregohen shtjet n organizuesin grafik. Ata mund t ngren pyetje dhe t shtrojn
shtje pr gjrat q dgjuan.
I diskutoni kto shtje dhe pyetje dhe u krkoni shembuj po qe e nevojshme. N
kolonn e dyt mund t shkruajn ato q tha folsi. Ata mund t mbajn shnime n
kolonn e fundit pr do shtje t t menduarit kritik.
Hapi V. U krkohet nxnsve (gjithmon jo t akuariumit) t krijojn grupe katrshe. I jepet secilit
grup nj kopje t organizuesit grafik, t ciln e plotsojn n bashkpunimin me njri-tjetrin.
Hapi VI. Pas 5-7 secili grup flet para gjith klass. Pr arsye kohe msuesi mund ti
przgjedh grupet. U krkohet nxnsve gjithashtu t thon idet e tyre pr dobin e t
dgjuarit kritik t leksionit t prqendruar.
Msuesi/ja u drejton pyetjet:
- Si u ndjet: i interesuar, i prfshir, i rndsishm, i paangazhuar, i pa interesuar?
- lloj t menduari vut n veprim: msuat prmendsh, zbuluat shtjet
kryesore, bt interpretime dhe i mbshtett me arsyetimet tuaja?
- far do tju mbetet nga ky msim: informacioni, shtjet e rndsishme apo
shprehit e t dgjuarit kritik?
Hapi VII. Vlersohet ora e msimit sipas krkesave q jan dhn n msimet e mparshme.
170
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Margarit moj (ora e par)

T lexojm
Niveli IV
45 minuta

njihen me jetn dhe veprimtarin atdhetare t Margatita e Kristaq Tutulanit.
gT lexojn bukur poezin pr t prcaktuar kohn, vendin ku zhvillohet ngjarja,
personazhet, temn dhe mesazhin e saj.
gT kthejn poezin n proz.
gT

nEmpatia.
nInformacione mbi jetn dhe veprimtarin
nDiskutimi.
atdhetare t Margarita dhe Kristaq Tutulanit.

nVepra Alarme t prgjakura t autorit Fatos Arapi.
nPun
n ift.
Pun paraprgatore: Msuesi przgjedh 4 nxns: 2 do t hulumtojn mbi

jetn dhe veprimtarin atdhetare t personazheve t poezis, Margarits dhe Kristaq
Tutulanit, rolin e t cilve do ta interpretojn gjat ors msimore, dhe dy nxnsit e
tjer, t mbshtetur n informacionin e grumbulluar, do t ndrtojn pyetjet pr
intervistimin.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis sipas metods s empatis. 4 nxnsit e przgjedhur, (2 n rolin e
personazheve t Margarits dhe Kristaqit dhe 2 t tjer n rolin e intervistuesve) dalin
para klass.
Msuesi/ja trheq vmendjen e nxnsve t tjer se, nprmjet metods si empiatis,
do t njihen me jetn dhe veprimtarin atdhetare t dy heronjve, Margarita Tutulanit dhe
vllait t saj Kristaqit, t cilt u pushkatuan pr veprimtarin e tyre patriotike nga pushtuesit
fashist.
Nxnsi: - Heronjt e bjn t pavdekshm nj komb. Ata jan nderi e krenaria
e tij, Ne duhet t krenohemi me ta, pra dhe takimi me ju ka qen i shumpritur.
Ju njohim pak ju, luftn dhe sakrificat q keni br pr atdheun. Do t dshironim
tu njihnim m mir. Kush jeni ju Margarita Tutulani?
Margarita: - Ju faleminderit. Kemi kujtuar se na keni harruar. Kur msova se n
librat tuaj po flitet pr ne, me thn t drejtn, u qetsova, sepse ajo ka kemi br
pr Shqiprin, po prcillet brez pas brezi. Tani ne nuk jemi m nj relikt pr n
muze, por jemi pjes e gjall e historis q do t kujtohemi brez pas brezi. Tani po
kthehem te pyetja juaj. Kush jam un?
Jam nj vajz e thjesht nga Berati. Kam lindur n maj t vitit 1924 n lagjen Goric
t Beratit. N vendlindje mbarova shkolln fillore dhe qytetsen (ishte shkoll 2 vjeare).
N shkoll kam msuar shum. Lexoja shum libra. N vitin 1938 hyra n Institutin
Femror n Tiran, ku u njoha me shum vajza nga Shqipria.
Nxnsit: - 7 Prill 1939. ndikim pati tek ju kjo dat?
Margarita: - Kjo dat na kujton t gjithve pushtimin e Shqipris nga Italia
fashiste. Ngjarjet q rrodhn pas ksaj date, ndikuan shum tek un. Un u hodha
plotsisht n aktivitet revolucionar. Nisa t bj propagand antifashiste, u msoja
vajzave kng patriotike, shprndaja trakte npr Tiran.
Nxnsi: - Mund t na tregoni ndonj ngjarje nga aktiviteti juaj patriotik?
Margarita: - N konvikt kishte rn n sy se dikush shprndante trakte. At dit
ne na kontrolluan papritur. Traktet i kisha me vete, por nuk u tremba, ndenja shum
e qet dhe mbajta gjakftohtsin m t madhe. Traktet nuk mi gjetn. Nj nga
shoqet m pyeti. i bre traktet?
E un iu prgjigja A e ke lexuar kt posht se si thot: Lexoje, shprndaje, por
mos ia dorzo armikut.
Nxnsi: Viti 1942. ndodhi me ju at vit?
171

Margarita: Ky vit m kujton demonstratn e madhe t Tirans, ku un dola
hapur duke mbajtur flamurin. Pr aktivitetin tim t gjer antifashist m dbuan
nga konvikti. U ktheva n qytetin tim t lindjes ku e zgjerova m shum
veprimtarin time antifashiste.
Nxnsi: A je trembur ndonjher nga rreziqet?
Margarita: Kurr. Isha e bindur plotsisht pr at q bja dhe pr at q m
priste. N nj nga krijimet e mia kam shkruar Q t kesh nj Atdhe, domethn
t jesh i lir.
Ne nuk ishim t lir, ne vuanim nn thundrn fashiste. Ndaj dhe ne ditm ti
hynim puns dhe tia dilnim asaj n krye, qoft edhe duke u prleshur me vdekjen,
por kurr duke iu nnshtruar.
II. N astin e breshris s plumbave Margarita, me duart e lidhura, duke mbledhur
t gjitha forcat, qllon mareshal Martinin n kok dhe e rrzon prdhe. Pastaj, derdhet
mbi t vllan e pushkatuar pa mundur ti prmbaj lott. Martini ngrihet, sulet dhe
qllon me shkelma mbi kurrizin e Margarits q ngashrehet sipr t vllait. E pas
ksaj, shkreh mbi t gjith karikatorin e revolverit. Por ndodhi?! Ajo ohet n kmb,
fshin lott dhe brtet.
- Burracak! T dridhet dora! Qllo fashist i ndryr. Dhe mos harro, se hakmarrja e
fuqishme e popullit do t bjer mbi ty pa mshir!
Kapiteni urdhron skuadrn t hap zjarr, Margarita thrret dhe zri i saj przihet
me krismn e armve. Rroft Shqipria e li dhe nuk arrin ta oj fjaln gjer n fund.
Hapi II. Pas ksaj veprimtarie nxnsit udhzohen t lexojn n heshtje fragmentin e
tekstit, t shkputur nga pema Alarme t prgjakura t autorit F. Arapi.
M tej msuesi/ja przgjedh dy nxns q e lexojn at me z t lart para gjith klass.
Pasi kan lexuar disa her poezin, nxnsit punojn ushtrimin 1 pr t prcaktuar
kohn, vendin, personazhet, temn dhe mesazhin e poezis. Nxnsit punojn
individualisht pr rreth 5-7 minuta. M pas i lexojn e i diskutojn prgjigjet e dhna.
Mbshtetur n ushtrimin 1 si dhe n vargjet e poezis, msuesi/ja u krkon nxnsve
ta kthejn poezin n proz. Pr kt nxnsit mund t punojn n ifte. N prfundim
t detyrs msuesi/ja fton disa nxns pr t lexuar punimet e tyre.
Nse koha pr realizimin e ktij ushtrimi sht e pamjaftueshme, mund t jepet detyr shtpie.
172
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Margarit moj (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

dallojn vargjet q shprehin lidhjen e poetit me dy heronjt e poems.
gT listojn ndjesit e ndryshme q u shkaktohen nga leximi i fragmentit t poezis.
gT emrtojn figurat letrare dhe t analizojn seciln prej tyre nga
a) ndrtimi gjuhsor,
b) kuptimi q mbart,
c) emocioni q shkakton.
gT komentojn me shkrim vargjet e dhna pr t realizuar portretin e Margarits.
gT

nFletore.

nDiskutim.
nPun n ift.
nDitari dypjessh.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me rubrikn: T vlersojm dhe interpretojm tekstin.
Ushtrimi 2 u krkon nxnsve t shprehin me vargje lidhjen e poetit me dy heronjt e poems.
P.sh.: Vlersimi q ka pr heronjt: 1) Motra ime, moj.
Shoqja ime, moj.
2) Margarita trime.
3) N mbledhjet e fshehta cicroje mbl
e flisje pr ndrra.
Dhembjen pr heronjt:
Shoqedhembshura ime
buzqesh me vdekjen
moj, Margarit e zez.
Optimizmi pr veprn e tyre:

1) Ti q vet ishe ndrr
E flisje pr shpresa
Ti q vet ishe shpres
2) Se kjo tok ka ftoht
Mardhi
e ka ngrir.
Dhe ne biem mbi t, porsi mbllaca zjarri

Futemi nn dhe
porsi rrnj ndrrash
Q t vij pranvera, q t vij behari
toka prmbi ne e balta t shkrij
ndrrat t shprthejn
si shprthen dhe bari.
Shnim: Nj pjes e vargjeve jan marr nga varianti i plot pr t dhn nj ide m
t qart t mesazhit q jep poeti.
Ushtrimi 3. Nxnsit rilexojn n heshtje poezin dhe prbri do strof shkruajn
ndjesit q u shkaktohen. Kshtu p.sh.:
Strofa I
dashuri, respekt, vlersim
Strofa II
frik, ankth, kuraj, simpati
Strofa III,IV
dhembje
Strofa Vvlersim etj.
Ushtrimi 4. Nxnsit plotsojn tabeln duke emrtuar llojet e figurave letrare t
prdorura n poezi. Pas ksaj, mbshtetur edhe n shembullin e dhn, analizojn
seciln prej tyre pr nga ndrtimi gjuhsor, nga kuptimi q ajo bart dhe nga emocioni q
shkakton.
Pr kt ushtrim nxnsit punojn n ift duke diskutuar fillimisht me shokun/shoqen
pr t qartsuar idet dhe pastaj ua bjn prezent ato edhe nxnsve t tjer.
P.sh.: Porsi syt e ujkut -krahasim. Autori i krahason llambat e makins q po ojn
drejt vdekjes vlla e motr me syt e ujkut, t nj kafshe t egr, grabitqare e t pabes,
i cili pret natn, errsirn, mjegulln pr t kapur gjahun e tij. Po ashtu edhe makina q
drejtohet nga njerz kriminel e gjaksor, por edhe frikacak, pret natn pr t qen
m e sigurt n veprimet e padrejta q do t kryenin drejtuesit e saj. Emocioni q shkaktohet
173

sht ai i friks, ankthit para astit t pushkatimit t heronjve, por njkohsisht edhe i
admirimit pr guximin dhe kurajn e tyre.
Pr realizimin e ushtrimit 5 msuesi prdor teknikn e ditarit dy pjessh.
far shprehet
Komunikim me heronjt
Prshkruan ngjarjen
Vargjet
Strofa I
Strofa V
Strofa VI
Strofa II
Strofa III
Strofa IV
Shpreh mesazhin e tij

Strofa VIII
Ushtrimi 6. Nxnsit prpiqen t shpjegojn efektin emocional q u shkakton prsritja e
fjals moj si dhe e fjalve t tjera me t cilat poeti i drejtohet Margarits duke vn n dukje se,
pavarsisht se ajo ka vdekur, autori e ndien pran dhe komunikon drejtprdrejt me t.
Detyr shtpie: Komentoni me shkrim kto vargje, duke br me
to portretin e Margarits:
Ti q vet ishe ndrr
Ti q vet ishe shpres
Tema: Ndrgjegje me katrore t zeza

(ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
174
gT shkruajn nj letr t shkurtr drejtuar gazets s shkolls lidhur me nj problem q i shqetson.

gT redaktojn letrn e shokut duke hequr (censuruar) pjes t letrs t cilat, sipas
tyre, jan problematike.
gT shprehin ndjenjat e tyre pas leximit t letrs s censuruar.
gT lexojn poezin n heshtje pr t kuptuar mesazhin q prcjell.
gT imagjinojn dhomn
ku ndodhet poeti,
ngjyrat q bien n sy,
letrn mbi tryez,
kohn jasht dritares.

Gjuha shqipe 7.
nFlet formati.
nLapsa me ngjyra.
nVepra Atdheu sht lakuriq T. Xhagjika.
nTeksti

nShkrim i lir.
nLexim n heshtje.
nBised.
nPun n ift.

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me veprimtarin e mposhtme:
U krkohet nxnsve t shkruajn nj letr t shkurtr pr dika q nuk u plqen n shkoll
(mungesa e kabineteve, nj vlersim i pamerituar nga nj msues etj.). U thuhet nxnsve se
kto letra nuk do t lexohen nga ndonj njeri jasht klass. (Pr kt t fundit nxnsit sigurohen
mir). Nxnsit mund t imagjinojn sikur kt letr ia drejtojn gazets s shkolls.
Mbasi nxnsit kan shkruar letrat e tyre (prdoren flet formati), ndahet klasa n
ifte. U krkohet ifteve t kmbejn letrat e tyre. M tej t imagjinojn se t gjith jan
redaktor t gazets s shkolls dhe kan marr nj letr, pr t ciln jan t shqetsuar
se do t mrzitet ose revoltohet msuesi ose drejtori i shkolls. U krkohet atyre t
fshijn (censurojn) pjest e letrs, t cilat sipas tyre jan t rrezikshme. Ata lejohen ta
ndryshojn letrn si t duan.
Pas ktij procesi u kthehen letrat atyre q i shkruan. I lexojn me kujdes letrat e
ndryshuara dhe pastaj diskutojn rreth pyetjeve t mposhtme:
- Si u ndjet kur letra juaj u censurua?
- Si dukej letra juaj pas censurimit?
- Si vendost pr at q do t hiqnit nga letra e shokut tuaj?
- Sipas jush pse e zhvilluam kt veprimtari?
Msuesi prpiqet ti oj nxnsit drejt ides se kjo veprimtari ndihmoi pr t shqyrtuar
t drejtat dhe prgjegjsit e individit e t shtetit pr sa i prket liris s t shprehurit.
Hapi II. Hapet libri n faqen 114. Udhzohen nxnsit t shikojn me kujdes ilustrimin
n fund t faqes. U drejtohen pyetjet:
- ngjyra jan prdorur?
- Si paraqiten figurat n t?
- form kan ato?
- po ndodh me djalin? Pse qndron ai n at pozicion?
- mesazh ju prcjell ai nprmjet ktij pozicioni?
- Po syt? mund t thoni pr ta?
Nxnsit vzhgojn me kujdes pr disa minuta ilustrimin dhe m pas diskutojn rreth pyetjeve
t shtuara. Msuesi mbshtetet kryesisht n prdorimin e ngjyrave bardh e zi pr t shpjeguar
iden e shpirtit t lir prball censurs s egr n kohn e diktaturs komuniste.
Njihen nxnsit me titullin e poezis dhe jetn e autorit T. Xhagjika.
Hapi III. U krkohet nxnsve t lexojn n heshtje poezin (dy her).
Nxnsit mund t pyesin nse kan vshtirsi n kuptimin e vargjeve dhe t mesazhit
q prcjell autori.
U thuhet atyre t imagjinojn pr disa aste:
- dhomn ku ndodhet poeti,
- ngjyrat q bien n sy,
- letrn mbi tryez,
- kohn jasht dritares.
Komentin e tyre nxnsit e shoqrojn edhe me vargje nga poezia.
N minutat e fundit t ors s msimit, u krkohet nxnsve t shpjegojn kuptimin e vargut t fundit.
Pena mu thye n 1958.
Prgjigjet e nxnsve msuesi i shkruan n tabel.
Detyr shtpie: Bni edhe ju nj prshkrim me shkrim ose me piktur
t ksaj teme. Vendosini nj titull.
175
Tema: Ndrgjegje me katrore t zeza

(ora e dyt)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

argumentojn se pse dhembja e poetit sht aq e madhe, duke i ilustruar
alternativat e zgjedhura edhe me vargje.
gT listojn arsyet q e bjn poetin hero i kohs s diktaturs.
gT shpjegojn kuptimin e figurshm t titullit.
gT njihen me figurn letrare t simbolit.
gT shpjegojn simbolikn e nats duke e ilustruar me vargje.
gT

Teksti Gjuha shqipe 7.
Fletore.

Diskutim.
Pun n ift.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me punimin e detyrave t shtpis. Lexohet prshkrimi me shkrim
nga disa nxns, ndrsa pikturat afishohen n muret e klass duke krijuar nj
miniekspozit. Nxnsit e tjer dgjojn me kujdes prshkrimet me shkrim, shikojn
pikturat dhe vlersojn nxnsit q kan punuar m mir.
176
Hapi II. Kalohet te rubrika: T vlersojm dhe interpretojm tekstin.

N ushtrimin 3 nxnsit zgjedhin alternativat q ata i mendojn se japin arsyet e
dhembjes s madhe q ndien poeti dhe argumentojn zgjedhjet e tyre duke i ilustruar
me vargje nga poezia. P.sh.:
sht i vrar shpirtrisht
Nuk mund t shkruaj m...
Pena mu thye n 1958.
Ushtrimi 4. Nxnsit punojn n ift pr t listuar arsyet q ata mendojn se i japin
forc poetit pr t ngritur zrin lart, deri n qiell, kundr censurs s egr. P.sh.:
1. Shpirti fisnik q prpiqet t sfidoj padrejtsit e bots.
2. Dshira pr t jetuar n nj bot t lir.
3. Paknaqsia, vuajtja, brenga e njerzve q e rrethojn.
4. Ligsia absurde q ka vn posht atdheun dhe do gj t bukur q ka jeta etj.
Ushtrimi 5. Mbshtetur n arsyet e listuara m lart nxnsit tregojn se pse poeti T.
Xhagjika sht heroi i kohs s diktaturs.
- Guxoi t shpreh hapur mendimin e tij dhe pikpamjen pr lirin e njeriut n
nj shtet demokratik.
- Nuk u pajtua pr asnj moment me mjedisin komunist. Kjo solli edhe fundin e
tij t pashmangshm.
- Poeti bn pjes n kategorin m fisnike, n at t trimave q sfiduan n
fytyr padrejtsit e bots etj.

Hapi III. Kalohet te rubrika: T shkruajm gjuhn e tekstit.
U lihet nxnsve nj koh, rreth 3-4 minuta t diskutojn n ift pr t shpjeguar titullin
e poezis Ndrgjegje n katrore t zeza.
Pr kt nxnsit mbshteten n dy momente t rndsishme:
a) ndrgjegjja e poetit dhe njerzve t tjer sht e bardh,
b) katrort e zinj simbolizojn hekurat e burgut.
Msuesi dgjon dhe shnon n tabel disa nga prgjigjet e nxnsve. N fund ai
prmbledh mendimet e shfaqura dhe thekson se njerzit lindin t lir dhe duan t jetojn
n liri, por sistemi diktatorial ua kufizon kt liri.
Ushtrimi 7. Nxnsit ilustrojn me vargje nga poezia aste kur nata simbolizon
errsirn, terrin diktatorial, dhunn fizike, dhunn shpirtrore.
Msuesi mund t prdor rrjetin semantik t simbolit si m posht.
Simbolizon
errsirn
Nata
Nuk ka m t zez
se errsira tnde.
Nat!
Qllimi: Tregon kohn e errt t Shqipris

nn diktatur dhe fatin e zi t intelektualit
shqiptar n kt koh.
N t njjtn mnyr nxnsit vazhdojn edhe me shpjegimet dhe ilustrimet e tjera t simbolit nat.
Pr kt nxnsit ndihmohen edhe nga informacioni i dhn pr figurn letrare t
simbolit n faqen 115.
Ushtrimi 8. Mbshtetur n njohurit e tyre nxnsit plotsojn n tekst kt ushtrim.
Flamuri sht simbol i liris.
Pllumbi sht simbol i paqes.
Dhelpra sht simbol i dinakris.
Luani sht simbol i forcs.
E zeza sht simbol i fatkeqsis/vdekjes.
E bardha sht simbol i pastrtis.
N minutat e fundit t ors s msimit, msuesi vlerson nxnsit pr pjesmarrjen dhe prgatitjen
e tyre n veprimtarit msimore duke u krkuar t thon edhe mesazhin q prcjell kjo poezi.
177
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Liria e fjals
T flasim
Niveli III
45 minuta

intervistojn prindrit pr t sjell prvojat e tyre rreth shprehjes s mendimit
n kohn e diktaturs e demokracis.
gT tregojn raste nga jeta e tyre kur jan ndier t lir pr ta shprehur hapur
mendimin e tyre.
gT krahasojn pikpamjet pr lirin e fjals n t dy sistemet.
gT

Gjuha shqipe 7.
nPyetsor.
nInformacion mbi jetn, aktivitetin
antikomunist t Kasm Trebeshins.
nKaset CD me muzik instrumentale.
nTeksti

(Karrigia e nxeht).
nBised.
nIntervista.
nEmpatia
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja przgjedh disa nxns, prindr ose t

afrm t tyre si bashkpuntor pr realizimin e ksaj veprimtarie msimore.
I. Msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit e zgjedhur prgatisin nj pyetsor, i cili
mund t prmbaj kto pyetje (msuesi mund t shtoj, po t dshiroj, pyetje t tjera):
- do t thot pr ty liria e fjals?
- A ekzistonte liria e fjals n kohn e diktaturs? Pse?
- far ndodhte po t shprehje hapur mendimin tnd?
- Pse e bnte shteti nj gj t till?
- A mendoni se ishte e drejt kjo?
- Po ju a e keni thn hapur ndonjher mendimin tuaj? Nse jo, pse? Nse
po, far ka ndodhur me ju? Tregoni ndonj rast konkret.
- A i ndieni edhe sot pasojat e edukimit n nj mjedis ku nuk ekzistonte liria e fjals?
- Po sot a ndiheni i lir t shprehni hapur mendimin tuaj?
II. Nj nxns i przgjedhur nga msuesi/ja do t vihet n rolin e shkrimtarit Kasm
Trebeshina. Nxnsi do t hulumtoj rreth jets dhe aktivitetit t shkrimtarit. Ai mund
t prdor vetn e par pr tu transmetuar sa m shum emocion dgjuesve pr
ngjarjet, pr mnyrn e t menduarit e kulturn n at periudh kohore. Kjo do t
thot q nxnsi do ti filloj fjalit me Un. P.sh.: (Un) linda (Kto jan vetm disa
ide, sa pr tu dhn shtysn e par.)
Un:
Ngjarjet:
Familja
Shkaqet
Arsimimi
Pasojat
Politika:
Roli im
Puna:
Kultura/tradita:
178
Kasm Trebeshina lindi n Berat m 5 gusht 1926. Studimet i filloi n shkolln
Normale t Elbasanit, por i ndrpreu m 1942, kur u aktivizua gjallrisht n Luftn
Antifashiste Nacionallirimtare, prej s cils i kan mbetur disa plag. Trebeshina
ndrpreu edhe studimet e larta n Institutin e Teatrit Ostrovski t Leningradit (sot
Petrburg) dhe m pas iu kushtua trsisht krijimtaris letrare. Kasm Trebeshina
u njoh si shkrimtar n dhjetvjearin e fundit t shekullit 20. Ky fakt lidhet me
rebelimin e tij t hapur politik e m pas me disidencn letrare. Ai nuk u pajtua me
politikn moniste t partis ku bnte pjes: e kundrshtoi at n mnyr t
drejtprdrejt, veanrisht pr orientimin q po i jepte letrsis dhe arteve. Pr
kt qndrim u burgos dhe veprat mbetn n dorshkrim. Letra e tij Promemorje
pr Enver Hoxhn, shkruar m 5 tetor 1953, denoncon vendosjen e pushtetit
njdorsh n Shqiprin e Paslufts s Dyt Botrore dhe instalimin e Metods

s Realizimit socialist, t ciln vet Kasm Trebeshina e identifikon me nj censur
nga m t uditshmet. Kasm Trebeshina sht nga intelektualt e par q e
kundrshtoi hapur vnien e letrsis n shrbim t ideologjis s klass n
pushtet. Pr kt mori si shprblim persekutimin e tij fizik pr vite me radh si dhe
ndalimin e plot t veprave t tij.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja fillimisht rregullon mjedisin fizik t klass pr t realizuar nj
komunikim m t mir midis nxnsve me njri-tjetrin dhe t ftuarve, (mund t jen
prindr, gjyshr, t afrm) t cilt do t sjellin prvojat e tyre n lidhje me at koh.
Mjedisi fizik i klass mund t rregullohet sipas ktyre dy modeleve (kjo varet nga
numri i nxnsve).
Hapi II. Veprimtaria msimore do t ndahet n dy pjes.

N pjesn e par do t dgjohet nxnsi i cili sht n rolin e shkrimtarit Kasm
Trebeshina, si dhe do t bhen intervistat me t ftuarit.
Msuesi/ja prpiqet ta orientoj bisedn pr t realizuar nj vshtrim krahasues pr
lirin e fjals n dy periudha t ndryshme kohore DIKTATUR DEMOKRACI, kjo
sht arsyeja pse pjesmarrsit u prkasin dy brezave t ndryshm:
prindr, gjyshr J DIKTATUR
prindr, gjyshr, fmij (nxns) JDEMOKRACI.
Do t ishte mir nse merr pjes ndonj i ftuar ish i burgosur i ndrgjegjes, i cili
mund t sjell dshmi nga prvoja e tij vetjake.
N pjesn e dyt biseda zhvendoset n periudhn e demokracis pr t par
pikpamjet pr lirin e fjals n nj shtet demokratik. Biseda zhvillohet mbi pyetjet e
mposhtme q u drejtohen kryesisht nxnsve.
- do t thot pr ty liria e fjals?
- Tregoni ndonj rast kur ju jeni trembur tjua thoni hapur msuesve
mendimet tuaja. Pse?
- Tregoni ndonj rast kur ju jeni trembur tjua thoni hapur prindrve mendimin tuaj. Pse?
- Pse ka rndsi q njerzit ta thon hapur mendimin e tyre?
- A mund t prmirsohen gjrat, nse ne i fshehim brenda vetes mendimet tona?
Pr dy pyetjet e fundit tu krkohet mendimi dhe t ftuarve.
Msuesi/ja prpiqet t krijoj nj mjedis t prshtatshm q nxnsit t shprehen lirisht.
Hapi III. S fundi dilet te nj mesazh i rndsishm. Disa nxns lexojn njri-pas
tjetrit kshillat e dhna n tekst.
Msuesi/ja bn shkurtimisht prmbledhjen e msimit. Falnderon t ftuarit,
prgzon nxnsit n rolin e shkrimtarit Kasm Trebeshina.
N fund nxnsit lshojn tullumbace, ku jan shkruar mesazhe pr lirin e fjals.
E gjith veprimtaria msimore zhvillohet nn tingujt e mbl t muziks.
179
Tema: Fjalia e thjesht dhe fjalia e prbr

Vshtirsia:
Niveli II
Koha:
45 minuta
Objektivat:
N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft:
gT kujtojn njohurit e marra rreth fjalis m t vogl, fjalis s thjesht dhe fjalis s prbr.
gT
njohin veorit e fjalis s thjesht e t prbr e t bjn krahasimin midis tyre.

gT dallojn fjalit e thjeshta nga fjalit e prbra.
gT prcaktojn gjymtyrt kryesore e gjymtyrt e dyta n fjalit e thjeshta.
gT shndrrojn fjalit m t vogla n fjali t thjeshta me shum gjymtyr.
gT ndrtojn fjali t prbra duke zgjeruar fjalit e thjeshta.
mendimesh.
nDiagrami e Venit.
nINSERT.
nPun e pavarur.
nDiskutim.

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nShkumsa me ngjyra.
nStuhi
nTeksti
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Kujtojm njohurit e marra.
Msuesi drejton pyetjet:
- sht fjalia e thjesht?
- ndryshim ka fjalia e thjesht nga fjalia m e vogl?
- Cilat jan skemat pr to?
Msuesi i vizaton ato n tabel.
1. Skema e fjalis s thjesht:
GE
180
GE 2
2. Skemat e fjalis m t vogl:

a. Kryefjal + Kallzues
b. Kryefjal + Kallzues + Kundrinor i drejt
c. Kryefjal + Folje + Pjes e kallzuesit emror
- Po fjalin e thjesht si e dallojm nga fjalia e prbr? Jepni shembuj. Argumentoni prgjigjen.
Hapi II. Hapet libri f. 245. Nxnsit do t lexojn informacionin e dhn rreth fjalis s
thjesht. Gjat leximit nxnsit vendosin shenjat q u prkasin rubrikave t tabels
INSERT ( , +, ?, -) M pas informacion do t organizohet n tabeln e insertit.

Nxnsit lexojn shnimet e mbajtura. Me interes jan t dgjohen pyetjet q kan
shkruar nxnsit dhe gjrat e reja q msuan n kt tem msimi.
Hapi III. N kt hap nxnsit jan t aft t krahasojn veorit e fjalis s thjesht
e asaj t prbr. Kt e realizojn prmes Diagramit t Venit. Nxnsit punojn
individualisht n fletoret e tyre e m pas e krahasojn duke vlersuar punn e tyre me
diagramin e plotsuar n tekst f. 246.
Punohen ushtrimi 1- 4.
Ushtrimi 1. Nxnsit gjejn foljet. Dallojn fjalin e thjesht nga fjalia e prbr. Argumentojn.
Ushtrimi 2. Nnvizohen me nj vij gjymtyrt kryesore, me dy vija gjymtyrt e dyta.
M pas nxnsit shkruajn n fletore fjalin m t vogl pr do fjali t thjesht.
Ushtrimi 3. Nxnsit veojn fjalit e thjeshta me shum gjymtyr.
Ushtrimi 4. Fjalit e thjesht t ushtrimi 3 nxnsit i shndrrojn n fjali t prbra.
Detyr shtpie: Ushtrimi 5 f. 246

Rubrika: BOTA E FANTASTIKES
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Edukimi i Herakliut (ora e par)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

flasin rreth bmave dhe heronjve t legjendave (mitologjis) greke.
gT lexojn n heshtje legjendn me qllim q:
- t njihen me prmbajtjen e saj,
- t shpjegojn fjalt e panjohura,
- tu prgjigjen pyetjeve pr t zbrthyer prmbajtjen,
- t plotsojn hartn e tregimit.
gT ritregojn pjesn me fjalt e tyre, mbshtetur n fjalit prmbledhse.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nLibra me legjenda pr heronjt
e Greqis s Lasht.
nTeksti

nBised.
nLexim
n heshtje.
n ift.
nRitregim.
nPun
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Dihet se sa shum i plqejn fmijt prrallat, legjendat, ku e pamundura
bhet e mundur, ku sendet kan shpirt, sikurse njerzit, ku edhe dshirat m t uditshme
realizohen. Pr kt arsye do t ishte me interes q 3-4 minuta e para t ors msimore
181

t njiheshin nxnsit me rubrikn e re Bota e fantastikes. Msuesi u trheq vmendjen,
duke u thn se n t do t lexojn prralla, legjenda pr heronjt e lasht grek, pjes
nga romanet fantastiko-shkencore, fragmente nga tragjedit e antike, ku elementet e
jashtzakonshme zn vendin kryesor.
Prej ktej msuesi nxit nxnsit t mendojn rreth heronjve m t dgjuar t legjendave
greke, duke drejtuar pyetjet e mposhtme:
- A mund t thoni emrat e disa prej heronjve m t dgjuar t legjendave greke?
- Pr far dallohen ata?
- A mund t tregoni ndonj nga heroizmat q ata kan kryer gjat jets s tyre?
Prgjigjet e nxnsve shkruhen n tabel. Nse ndr emrat m t dgjuar t legjendave
greke nuk sht prmendur ai i Herakliut, msuesi e shton vet n listn e tyre, duke
treguar edhe dika nga jeta e tij.
Hapi II. Hapet libri n f. 118. U thuhet nxnsve se pjesa Edukimi i Herakliut do ti
njoh ata me njrn prej 12 heroizmave t tij.
Udhzohen nxnsit t lexojn n heshtje tregimin, u trhiqet vmendja t jen sa m
t vmendshm gjat leximit, pr tu njohur sa m mir me prmbajtjen.
Gjat leximit nxnsit njihen edhe me shpjegimin e fjalve t nnvizuara. Nse ka
fjal t tjera q nuk njihen nga nxnsit, nnvizohen dhe n fund t msimit krkohet
ndihma e shokve apo e msuesit pr t shpjeguar kuptimin e tyre.
Hapi III. Pasi nxnsit jan njohur me prmbajtjen e legjends, kalohet tek rubrika T
kuptojm prmbajtjen. U drejtohen nxnsve pyetjet e prgatitura pr kt rubrik:
- Si u edukua Herakliu? Cili kishte t drejt, babai apo Herakliu?
- fitoi Herakliu nga qndrimi mes barinjve?
- far i premtoi Vesjai dhe far i premtoi Virtytja Herakliut?
- K zgjodhi ai? Pse?
182
Hapi IV. N minutat n

vijim zhvillohet veprimtaria
e mposhtme:
Msuesi vizaton skemn
n tabel dhe u krkon
nxnsve t punojn n
ift pr ta plotsuar at.
Kjo hart e tregimit do ti
ndihmoj nxnsit pr t
pasur nj skem
prmbledhse t
legjends.
Pas plotsimit, msuesi aktivizon ifte t ndryshme nxnsish pr t lexuar plotsimin e harts.
Hapi V. Pr ushtrimin 5 nxnsit fillimisht shkruajn n fletore 4 fjali, mbi t cilat do
t mbshtesin shkrimin e tyre. Kto fjali msuesi i shkruan n tabel. M pas aktivizohen
disa nxns pr t ritreguar legjendn. Msuesi u trheq vmendjen pr nj ritregim t
bukur, duke pohuar se t dish t ritregosh bukur sht merit e veant.
N fund vlersohen nxnsit pr ritregimin e br, duke i inkurajuar dhe vlersuar m
shum ant pozitive.
Tema: Edukimi i Herakliut (ora e dyt)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

diskutojn rreth zgjedhjes q bri Herakliu.
gT vlersojn dy forcat e kundrta (e mira dhe e keqja) q ndodhen brenda do njeriu.
gT bjn portretin e Herakliut, duke u mbshtetur n figurat letrare q prdor autori.
gT gjejn antonimet e fjalve t dhna.
gT shpjegojn kuptimin e shprehjeve q kan t prbashkt mbiemrin i pastr, duke
dalluar kuptimin e par dhe t figurshm t tyre.
gT shkruajn nj ese me tem: sht lumturi e madhe ti bsh mir tjetrit.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nFlet formati.
nTeksti

i diskutimit.
nPun n ift.
nMakin semantike garash.
nRrjeti
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Msimi nis me rubrikn T vlersojm dhe interpretojm tekstin. Pr tiu
prgjigjur pyetjes s ushtrimit 6, nxnsit rikthehen n tekst, lexojn fragmentin q
prshkruan marrdhniet e Herakliut me barinjt: do mbrmje.... deri te ...i ndershm
dhe vlersojn sjelljen e tij me ta.
Pr ushtrimin 7 msuesi prdor teknikn e Rrjetit t diskutimit.
Po Si mendoni ju, a bri mir Herakliu
Jo
q zgjodhi rrugn e Virtytes? Pse?
Msuesi i dgjon me kujdes argumentet e nxnsve pa paragjykuar asnj prej tyre.
Ushtrimi 8. Nprmjet ktij ushtrimi nxiten nxnsit t sjellin n klas shembuj e
raste se kan ndier kur me sjelljen e tyre i kan br mir dikujt apo nse jan penduar
kur jan sjell keq. U krkohet q pr secilin rast t tregojn si kan vepruar.
Msuesi e drejton bashkbisedimin pr pyetjen e dyt drejt konceptit t pendess duke pyetur:
- do t thot t pendohesh? vler ka pendimi? (Pendimi nuk lejon q sjellja e
padshiruar t prsritet n t ardhmen.)
Nxnsit sjellin raste nga prvojat e tyre personale, kur jan penduar dhe shkaqet e saj.
Ata mund t fillojn me: Un jam penduar ...
Mund t bhen objekt i ktij diskutimi edhe sjellje konkrete t nxnsve n klas, t
cilt nuk sillen mir.
Ushtrimi 9. U krkohet nxnsve t punojn individualisht pr 6-7 minuta. E ndajn
faqen e fletores n dy pjes dhe u krkohet t listojn cilsit e mira dhe t kqija q ata
i njohin vetes. P.sh.:
183

E mir
E keqe
shoqror
individualist (q mendon vetm pr vete)
gjakftoht
gjaknxeht
i duruar
i paduruar
Pasi i listojn, msuesi i nxit disa nga nxnsit q ti lexojn. Nxnsit e tjer dgjojn
me kujdes dhe japin vlersimin pr objektivitetin e treguar n dallimin e ktyre cilsive.
Hapi II. Kalohet tek rubrika T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 9. Krkohet nga nxnsit t bjn portretin e Herakliut (portreti fizik, karakteri)
duke u mbshtetur n figurat letrare q prdor autori. Msuesi prdor tabeln, modeli i
s cils jepet n fund t f. 120 t tekstit.
Nj variant tjetr mund t jet edhe ai i prdorimit t nj organizuesi grafik t quajtur
Makin semantike garash. sht nj veprimtari e cila ka shum sukses n rastet kur
studiohet/prshkruhet nj person. Rrotat dhe pjest e tjera t makins bhen elementet
apo cilsit q do t analizojn nxnsit. Vizatohet skema n tabel nga msuesi, ndrsa
nxnsit e vizatojn n fletoret e tyre ose n flet formati:
Rroft
Serbatori
i benzins
Rroft
Motorri
Rroft
Timoni
Rroft
Vihen nxnsit t punojn n dyshe pr t dalluar disa nga karakteristikat e personazhit

t Herakliut. Ato shkruhen n vendin e shoferit, afr timonit. Nxnsit gjejn 4 tipare q
kan spikatur n jetn e ktij personazhi ose n ngjarjet ku ka luajtur rol ai. Kto t
katrta shkruhen tek vendi i rrotave.
Nxnsit vazhdojn t gjejn dy persona t rndsishm q lidhen me jetn e ktij
personazhi. Kto shkruhen te vendi i motorit.
U krkohet nxnsve t mendojn se far e shtynte kt njeri t ecte prpara. far
pasionesh kishte ky njeri? Ky informacion shnohet te serbatori i benzins.
Nj pamje e plotsuar e makins semantike do t ishte:
184
Drejtsia
Ai ka nj shpirt t madh
dhe gjithmon lufton pr t
mirn dhe t drejtn.
Mirsia
Babai
Virtytja
Ndershmria
i fuqishm
i menur
Thjeshtsia
Ushtrimi 11. Udhzohen nxnsit q pr t shpjeguar arsyen e krijimit t emrave t

dy personazheve gra n kt legjend t mbshteten n cilsit q i karakterizojn ato.
Ushtrimi 12. Pr t plotsuar kt ushtrim nxnsit kthehen n tekst, lexojn edhe njher fjalt
q dy personazhet gra, Virtytja dhe Vesja, i thon Herakliut; veojn fjalt e vrteta nga lajkat e
mashtrimet dhe dallojn foljet kye q lidhen me premtimet q i bjn ato Herakliut. P.sh.:

Fjal t vrteta: Un nuk do t premtoj lumturi q arrihet leht. Do t lodhesh
shum dhe do t rrezikosh duke ndjekur rrugn time. Do t luftosh pr njerzit
dhe kshtu, do t fitosh mirnjohjen e tyre, nderin dhe lavdin e prjetshme.
Lumturi t till t premtoj.
Lajka e mashtrime: Un sjell lumturin pr t gjith ata q mendojn
vetm pr vete e nuk shqetsohen pr t tjert.
Ushtrimi 13. Nxnsit gjejn antonimet e fjalve t dhna duke i shkruar ato bri tyre.
Msuesi mund t organizoj nj minikonkurs dhe t shpallet fitues nxnsi q prfundon
i pari plotsimin e antonimeve.
Ushtrimi 14. Nxnsit prpiqen t shpjegojn kuptimin e shprehjeve q kan t
prbashkt mbiemri i/e pastr. Pr kt nxnsit mund t konsultohen edhe me Fjalorin
e Gjuhs s Sotme Shqipe.
Fytyr e pastr
- q nuk ka pluhur, q nuk sht e pist, q i jan hequr, i jan
fshir a i jan lar pluhurat etj.
Njeri i pastr
- 1) q lahet mir e rregullisht, q mban prher veshje t lara,
q e mban mir, t lar e t fshir vendin ku jeton e punon, pastrtor.
2) (fig) i ndershm e i iltr n jet, i sjellshm n pun e i
panjoll, q nuk e errson asgj e pandershme a e shtrembr.
Shpirt i pastr(fig)
q nuk ka djallzi a prapamendime dhe nuk ushqehet nga
interesa t ngushta e t rastit.
Duar t pastra (fig)
- q nuk sht i przier me pun t pista.
(Fjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe 1980, f. 1379)
Pasi shpjegojn kuptimet e shprehjeve t dhna n ushtrimin 14, nxnsit tregojn se
n cilin rast mbiemri i pastr sht prdorur n kuptimin e tij t par dhe n cilin n
kuptimin e tij t figurshm.
Detyr shtpie: Shkruani nj ese sipas modelit q msuat n tem:

sht lumturi e madhe ti bsh mir tjetrit.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Mjetet gjuhsore q lidhin

pjest e nj fjalie t prbr.
Niveli III
45 minuta

kujtojn karakteristikat e fjalis s prbr.
gT dallojn mjetet gjuhsore q lidhin pjest e fjalis s prbr.
gT tregojn funksionin e mjeteve lidhse.
gT dallojn funksionin si gjymtyr fjalie (kryefjal, kundrinor, rrethanor) t fjalve lidhse.
gT ndrtojn nj tekst ku t ket fjali t prbra q t lidhen me mjete t
ndryshme gjuhsore.
gT
185

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nFragmente nga pjest e leximit.
nTeksti

nStudim mendimesh.
nPun n grup.
nPun n ift.
nDiskutimi.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T kujtojm sbashku.
Msuesi u drejton pyetjet nxnsve:
- Cilat jan karakteristikat e fjalis s prbr?
- Si lidhen pjest e nj fjalie t prbr?
Dgjohen me kujdes prgjigjet e tyre, disa prej t cilave msuesi i shkruan n tabel.
Hapi II. Nxnsit ndahen n 3 grupe t mdha, (ose tri skuadra) dhe secilit prej tyre
i jepet nj fragment i zgjedhur nga pjest e leximit si dhe detyra q duhet t realizojn.
Kshtu kemi:
Skuadra I. Tregimi Vdekja e lisnajs, autori Anton Papleka.
- Zgjidhni fragmentin nga Duke par gjethet e rralla... deri te ... e prshndesnin me
mirnjohjen, f. 50.
- Gjeni fjalit e prbra q lidhen me lidhza (bashkrenditse ose nnrenditse).
Nnvizoni kallzuesit, ndani fjalit n pjes, qarkoni mjetet lidhse dhe thoni
funksionin e tyre.
Shnim: Msuesi tregon kujdes pr t sqaruar nxnsit se, edhe nse nj prej
pjesve, kur fjalia ka m shum se dy pjes, lidhet me premr lidhor duhet t
zgjidhet prej tyre.
186
Skuadra II. Tregimi Vdekja e lisnajs, autori Anton Papleka.

Zgjidhni fragmentin nga Marku kishite pasur ... deri te... copza ylberi, f. 48.
Gjeni fjalit e prbra q lidhen me fjalt lidhse. Nnvizoni kallzuesit, ndani fjalit
n pjes, qarkoni fjalt lidhse dhe tregoni funksionin e tyre.
Skuadra III. Tregimi Kshtjella, autori Ismail Kadare.
- Zgjidhni fragmentin nga Papritur kali qndroi ... deri te ... gjithmon e m ngadal, f. 96.
- Gjeni fjalit e prbra q lidhen me an t intonacionit, pa lidhza e fjal lidhse,
nnvizoni kallzuesit, ndani fjalit n pjes.
Hapi II. Brenda secils skuadr nxnsit punojn n ift. Pas prfundimit t detyrs
msuesi fton disa dyshe nga secila skuadr pr t prezantuar detyrn e br. Nga t
gjitha dyshet krkohet:
1) T lexojn fjalit e prbra t zgjedhura.

2) T theksojn mjetet lidhse me t cilat jan lidhur dhe t tregojn
funksionin q ato luajn (msuesi ndalet m shum te skuadra e dyt pr t
vn m shum n dukje funksionet e premrit lidhor).
3) T tregojn se sa pjes ka secila fjali.
Pasi dgjon mendimet e nxnsve, msuesi nnvizon edhe nj her tri mjetet
lidhse q shrbejn pr t lidhur pjest e fjalis s prbr si dhe funksionet e tyre.
Ushtrimet 2, 3 le t realizohen nn drejtimin e msuesit. sht mir t nxiten
nxnsit q t mbajn mend sa m shum lidhza.
Ndrtoni nj tekst ku t prdorni sa m shum fjali t prbra, pjest
e t cilave t lidhen me mjete t ndryshme gjuhsore.
Tema:
Marrdhniet e barazis dhe

t varsis n fjalin e prbr
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

kujtojn marrdhniet q vendosen midis pjesve t fjalive t prbra me
bashkrenditje e nnrenditje.
gT njohin llojin e fjalis s prbr me bashkrenditje ku folja e prbashkt pr disa
kryefjal nuk prsritet.
gT njohim llojin e fjalis s prbr ku ndrmjet pjesve vendosen marrdhnie
barazie (bashkrenditjeje) dhe marrdhnie varsie (nnrenditjeje).
gT dallojn pjest n fjalit e prbra duke shpjeguar marrdhniet q vendosen ndrmjet tyre.
gT formojn fjali t prbra me bashkrenditje duke bashkuar dy fjali t thjeshta.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune.
nTeksti
Zhvillimi i msimit
Pyeten nxnsit:
- Cilat jan llojet e fjalis s prbr?

nStuhi mendimesh.
nINSERT.
nPun e pavarur.
187

- marrdhnie vendosen midis pjesve t fjalis s prbr me
bashkrenditje? Po n ato me nnrenditje?
Hapi II. Hapet libri dhe nxnsit lexojn informacionin e dhn n f. 249 250 duke
prdorur metodn e INSERT-it.
Gjat leximit, nxnsit do t vendosin kto shenja:
te ato fjali apo pjes q jan t njohura prej tyre,
+ te fjalit q japin informacion t ri,
- te fjalit q japin nj informacion ndryshe nga informacioni q dinin m par,
? te fjalit dhe fjalt q nuk jan t qarta pr nxnsit ose nga t cilat lindin
pyetje pr diskutim.
M pas informacioni organizohet n tabeln e INSERT-it.
Hapi III. Nxnsit lexojn shnimet e mbajtura. Esht interes t dgjohen pyetjet q
kan shkruar nxnsit dhe gjrat e reja q msuan nga kjo tem msimi. Msuesi
ndalet veanrisht n pyetjet q kan br nxnsit. S fundi msuesi bn nj
prmbledhje t marrdhnieve t varsis e t barazis q vendosen n fjalit e prbra.
Hapi IV. T kthejm n shprehi njohurit e marra.
Pr punimin e ushtrimit 1 msuesi i udhzon nxnsit t ndjekin kta hapa:
a) T lexojn me kujdes fjalit.
b) T nnvizojn kallzuesit.
c) T emrtojn llojin e fjalis (t thjesht apo t prbr).
d) T ndajn me vij pingule pjest e fjalis s prbr.
e) T qarkojn mjetin lidhs.
N ushtrimin 2 nxnsit, pasi kan veuar fjalit e prbra n ushtrimin 1, tregojn
se marrdhnie vendosen midis pjesve t ktyre fjalive. P.sh.:
Armt i kam pran, por sluftoj dot. (Marrdhnie barazie).
N ushtrimin 3 nxnsit bashkojn dy fjalit e thjeshta pr t formuar nj fjali t
prbr me bashkrenditje. N fund bjn skemn e tyre. P.sh.:
Iliri u shtri menjher n shtrat,/ por gjumi nuk po e zinte.
188
PB
PB
Dielli qe ngritur mbi zenit,/ andaj mbi gjolin e cekt e shllir t Mafors kishte rn
pisku i vaps.
PB
PB
N prfundim t do ushtrimi, prgjigjet e tij diskutohen me t gjith klasn. Msuesi
prpiqet t aktivizoj sa m shum nxns n dhnien e prgjigjeve, pa harruar t jap
edhe vlersime pr punn e tyre.
Tema: Vajza e bukur dhe biri i mbretit

(ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 min

gT parashikojn ngjarje nisur nga elementet e dhna.
gT lexojn me qllim q:
- t kuptojn prmbajtjen e prralls,
- t pasurojn fjalorin me fjal e shprehje t reja.
gT shkruajn n fletore prmbajtjen e prralls.
Materiale dhe mjet msimore
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

nDRTA.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja shkruan n tabel titullin Vajza e bukur dhe biri i mbretit dhe pyet nxnsit:
- Pr far mendoni se bn fjal kjo prrall nisur nga titulli?
- Cila do t jet ngjarja sipas jush? Pse mendoni kshtu?
Hapi II. M tej msuesi lexon tekstin me ndalesa, ndrsa nxnsit dgjojn. Bhen 5
ndalesa dhe n seciln prej tyre u krkohet nxnsve t plotsojn dhe parashikojn
vazhdimin e prralls. Ndarjet e saj jan prgatitur q m par nga msuesi/ja
Ndalesa I - Lexohet teksti nga Nj her e nj koh... deri te ...prandaj do shihemi ndryshe.
- Sa motra ishin? Si prshkruhet secila prej tyre?
- Pse motrat e kishin zili t vogln?
- Me ciln prej motrave ra n dashuri djali i mbretit?
- Cila ishte marrveshja q bn s bashku biri i mbretit dhe e bukura? Ku e
mbshtetni mendimin tuaj?
Ndalesa II Lexohet teksti nga Sa her q ti dshiron... deri te ... U morn vesh dhe bn?
- A u prputh parashikimi juaj me at q lexuat?
- Si mendoni ju bn motrat nga zilia?
Ndalesa III Lexohet teksti nga an nj qelq... deri te ...Vetm un e di si mund t shrohet ai.
- Cila sht hileja q bn motrat?
- far mendoi princi? Po vajza si u ndje?
- lajmrim bri mbreti pr shrimin e t birit?
- Ku shkoi e bukura? Pse?
- Pse i plqeu e bukura shtrigs?
- Si mendoni ju se mund t shrohej i biri i mbretit?
Ndalesa IV Lexohet teksti nga Ty dua t ta tregoj... deri te ...T vrava.
189

- Si e shroi vajza djalin?
- far i krkoi shronjsi djalit?
- A mendoni se do ta vras djali i mbretit vajzn?
- Nse jo, pse? Nse po, pse?
Ndalesa V - Lexohet teksti nga Po vajza e mbajti dorn e i tha... deri n fund.
- Si prfundoi prralla? A ju plqeu?
- A prfundoi ajo ashtu si e kishit menduar ju?
- far plqyet m tepr n kt prrall?
Me fjalorin msuesi punon gjat leximit t prralls
Hapi III Ushtrimi 5. pr t realizuar prmbledhjen e prralls sipas skems s
msuar nj vit m par, msuesi krkon nga nxnsit q t mendohen pr pak minuta e
t sjellin n kujtes elementet prbrse.
Prgjigjet e nxnsve msuesi/ja i shkruan n tabel.
Ndahet prralla n tre paragraf kryesor:
Hyrje
Zhvillim
Mbyllje
Hyrja: paraqet personazhet, kohn dhe vendin ku zhvillohet ngjarja.

Zhvillimi: jepen veprimet q kryejn personazhet kryesore dhe ato q ndihmojn e
pengojn n realizimin e planit t tyre.
Mbyllja: jep prfundimin q merr rrjedha e ngjarjes.
Prcaktohen fjalt kye pr do paragraf.
Mbshtetur n elementet e msiprme msuesi/ja i ndihmon nxnsit t shkruajn
prmbledhjen e prralls, duke prdorur tabeln e mposhtme:
(Ky model sht prdorur edhe n klas t gjasht pr shkrimin e prmbledhjes s nj teksti)
190
T dhnat
Hyrja
Nj her ... deri te... Pr bukurin e saj.
Fjalt kye: Tri bija, ...
Pyetjet:
- Sa bija ishin?
- Si jepen ato?
- marrdhnie kishin me t vogln?
Zhvillimi
Nj dit ... deri te ... m t bukur se ishe.
Fjalt kye:
I biri mbretit, dy pendt, govat, ...
Prmbledhja

Pyetjet:
- Me k u takua vajza?
- far ndodhi ndrmjet tyre?
- Cila ishte marrdhnia midis birit t
mbretit dhe s bukurs?
- Pse iku e bukura nga shtpia?
- Si e shroi ajo t birin e mbretit?
- plan kishte br vajza pr tu martuar me t?
Mbyllja:
Ai e prqafoi ...deri te ...t dieln u martuan.
Fjalt kye: puthi, prqafoi, martuan...
Pyetje:
Si mbyllet prralla?
Nxnsit punojn pr 10-15 min pr t shkruar prmbledhjen e prralls mbshtetur
n tabeln prmbledhse.
N fund msuesi/ja prpiqet t aktivizoj sa m shum nxns pr t lexuar
prmbledhjen q kan shkruar. Vet nxnsit vlersojn punimet m t mir t shokve
t tyre, t cilat msuesi i afishon n muret e klass.
Detyr shtpie: Msoni ta ritregoni bukur kt prrall.
Tema:
Vajza e bukur dhe biri i mbretit

(ora e dyt)
Rubrika:
T lexuarit
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

gT tregojn bukur prralln.
gT gjejn n prrall fragmentet q u bjn prshtypje, i udisin, entuziazmojn apo
i zemrojn dhe ti komentoj ato.
gT mbajn qndrim ndaj veprimit t motrave t vajzs s bukur.
gT diskutojn:
a) sht zilia,
b) pasojat q sjell ajo,
c) si t shptojn prej ksaj ndjenje.
gT gjejn dhe t shpjegojn kuptimin e epiteteve, krahasime t prdorura n
portretizimin e tri motrave.
gT dallojn elementet fantastike t ksaj prralle.
gT plotsojn pemn e mendimit me veorit e prralls.
191

nSkeda (8x10 cm).
nTabela.
nShkumsa me ngjyra.

fjaln e fundit pr mua.
nDiskutimi.
nPema e mendimit.
nPun n ift.
nRuaje
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Ritregimi i prralls.
Msuesi/ja vendos nj karrige n qendr t klass, przgjedh 3 nxns n mnyr t
rastsishme (nisur nga renditja e nxnsve n listn emrore t regjistrit) pr t rrfyer
prralln njri pas tjetrit. Msuesi vet vendos pr ndalesat. Nxnsit e tjer dgjojn
me vmendje rrfimin e tre shokve e n fund zgjedhin rrfimtarin m t mir.
Hapi II. N kt hap msuesi/ja u shprndan nxnsve skedat e prgatitura dhe i
udhzon t gjejn n prrall fragmentet q u bjn prshtypje, i uditin, i entuziazmojn
apo i zemrojn. Citimet nxnsit i shkruajn n njrn an t skeds, kurse n ann
tjetr shkruajn komentin pr to: far i uditi, entuziazmoi, zemroi etj.
Msuesi/ja u krkon nxnsve t lexojn citimet q kan nxjerr (por jo komentet). Ai
nxns q lexon citimin, duhet t drejtoj at pjes t ors s msimit, duke i ftuar
nxnsit e tjer t bjn komentet e tyre pr t. Edhe msuesi/ja mund t bj komente,
por vetm kur t ken folur disa nxns. Pasi nxnsve u sht dhn mundsia t
komentojn, ai q kishte zgjedhur citimin, kthen fletn dhe lexon komentin. Asnj nxns
tjetr e as msuesi/ja nuk ka t drejt t komentoj. Nuk sht e nevojshme q t gjith
nxnsit t lexojn citimet. Pr kt hap mund t aktivizohen rreth 3-4 nxns.
192
Hapi III. Kalohet te rubrika: Vlersojm dhe interpretojm tekstin.

Ushtrimi 6. Nxnsit fillimisht tregojn nse e dnojn veprimin e motrave t vajzs
s bukur e m pas listojn arsyet e qndrimit t tyre.
Ushtrimi 7. Nxnsit zgjedhin disa nga alternativat e dhna duke arsyetuar zgjedhjen e tyre.
Ushtrimi 8. Ky ushtrim zhvillohet n form diskutimi.
Msuesi/ja shpjegon nga Fjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe kuptimin e fjals zili. M
pas ai/ajo nxit diskutimin me pyetjet:
- sht zilia?
- pasoja sjell ajo?
- Si mund t shptojm prej ksaj ndjesie.
U krkohet nxnsve t sjellin prvojat e tyre, ngjarje q u kan ndodhur atyre, kur ata
jan ndier ziliqar apo shoku/shoqja sht ndier ziliqar pr ta dhe si kan shptuar prej tyre.
Hapi IV. Kalohet tek rubrika T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 9. Nxnsit rikthehen n tekst, te paragrafi I, gjejn epitetet e krahasimet e
m pas shpjegojn kuptimin e prdorimit t tyre.
E madhja ishte e zez si nata, e lig si murtaja.
E mesmja ishte e zeshkt si mbrmja, e keqe si uria.
E vogla ishte e bukur si agimi, e mir dhe e but si qengji.

Pr t dhn ligsin q kishte pushtuar shpirtin e motrs s madhe, autori prdor figurn e
krahasimit si nata, si murtaja. Nga nata merr ngjyrn e zez, nga murtaja smundje vdekjeprurse
- merr rrezikun shfaross, duke prcjell te lexuesi ngarkes emocionale negative.
Ushtrimi 10. Nxnsit veojn sendet magjike dhe veprimet magjike.
Ushtrimi 11. Nxnsit shkruajn prbri shprehjeve t dhna, shprehjet me kuptim t
kundrt.
Ushtrimi 12. Pr t ndrtuar Pemn e mendimit me veorit e prralls nxnsit
punojn n ift. Nxnsit mendohen pr 2 minuta duke treguar veorit jo vetm t
ksaj prralle, por edhe t prrallave t tjera q kan lexuar. Dgjohen mendimet e nxnsve
dhe m pas msuesi/ja plotson Pemn e mendimit n tabel.
Gjuha e prralls sht e gjall,
gjith ngjyra, e thjesht, e qart
dhe e freskt.
Figura t fuqishme.
Veprimet e personazheve
treshe
Trillimi i gjer poetik, fantazia

e guximshme, e pasur.
Prralla
Elementi aventuror.
Kthesat e papritura
Ekspozicioni i prrallave
sht shum i shkurtr.
Fillojn me nj formul t
gatshme, si: ishte na ishte
Tema: Fjalia e prbr me bashkrenditje

Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

gT kujtojn llojet e fjalis s prbr me bashkrenditje dhe lidhzat q lidhin pjest e tyre.
gT ndrtojn fjali t prbra me bashkrenditje sipas skemave t dhna.
gT tregojn se kumtojn pjest e fjalis s prbr me bashkrenditje.
gTa njohin e ta prdorin sakt presjen n t gjitha llojet e fjalis s prbr me
bashkrenditje.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nSkeda pr fjalin e prbr
me bashkrenditje.
nTeksti

e mendimit.
nDiskutimi.
nPun e pavarur.
nPun e drejtuar.
nPema
Zhvillimi i msimit:
Pr t rikujtuar informacionin q kan rreth fjalis s prbr me bashkrenditje, nxnsit
plotsojn pemn e mendimit n tekst, f. 256, si dhe ndrtojn dy fjali sipas skemave t
dhna. Msuesi u trheq vmendjen q t ken kujdes te skema e dyt, pasi kemi t bjm
me nj fjali t prbr me bashkrenditje palidhzore.
193

Lexohet plotsimi i pems s mendimit (nse ka dshir msuesi mund ta vizatoj at
n tabel) si dhe fjalit e formuara sipas skemave t dhna.
Hapi II. U krkohet nxnsve t lexojn me kujdes msimin n faqet 256 257 pr t
plotsuar skedn pr secilin lloj t fjalis s prbr me bashkrenditje, modelin e s
cils msuesi/ja e shkruan n tabel:
Lloji i fjalis s prbr me bashkrenditje: ...............................................
Lidhzat me t cilat lidhen pjest e saj: ......................................................
kumtojn pjest e fjalis s prbr me bashkrenditje.........................
Prdorimi i shenjave t piksimit:.................................................................
Nxnsit i duhet t prgatit gjithsej 4 skeda, nga nj pr secilin lloj t fjalis s prbr
me bashkrenditje.
M posht po japim nj model skede t plotsuar t fjalis s prbr me bashkrenditje
shtuese.
Lloji i fjalis s prbr me bashkrenditje:
Shtuese.
Lidhzat me t cilat lidhen pjest e saj:
as; dhe; e; edhe; si edhe; hem...,

hem...; si... , ashtu edhe...; dhe..., dhe... ;
jo vetm..., por edhe... etj.
kumtojn pjest e fjalis s prbr

me bashkrenditje shtuese:
N kto fjali kumtohen veprime, ngjarje

q ndodhin n t njjtn koh ose q
ndjekin njra-tjetrn.
Prdorimi i shenjave t piksimit:
Pjest e fjalis s prbr me

bashkrenditje shtuese nuk
ndahen zakonisht me presje.
Para lidhzave t prsritura dhe para
pjess s dyt t lidhzave t
dyfishta vihet presje.
194
Pas prfundimit t detyrs skedat e plotsuara lexohen nga disa nxns.
Hapi III. Duke vazhduar m tej me pjesn tjetr t msimit, msuesi shkput nga
fragmenti i dhn n faqen 258 fjalit 3, 4.
E gjen t hapur dern e avllis, sdgjon z njeriu, uditet, por nuk trembet.
Hyn brenda n oborr, i zbret gjokut dhe gjen dy elsa eliku n tok.
Dhe krkon nga nxnsit:
1) t gjejn kallzuesit,
2) t ndajn pjest e fjalis t prbra,
3) t qarkojn mjetin lidhs.
Nxnsit vn re te fjalia 3 se 3 pjest e para lidhen me intonacion dhe e treta me t katrtn
me lidhzn bashkrenditse kundrshtuese por, ndrsa te fjalia 4 dy pjest e para lidhen me
intonacion dhe e dyta me t tretn me lidhzn bashkrenditse shtuese dhe.

Hapi IV. T kthejm n shprehi njohurit e marra.
Pr ushtrimin 3 punohet njkohsisht edhe krkesa e ushtrimit 4, d.m.th. nxnsit
gjejn foljet, dallojn fjalit e thjeshta dhe ndajn me vij t pjerrt pjest e fjalive t
prbra, qarkojn mjetin lidhs dhe thon llojin e fjalve t prbra, me bashkrenditje
apo me nnrenditje. N prfundim t do ushtrimi diskutohet zgjidhja e tij.
Nisur nga shkalla e vshtirsis sht mir q ushtrimi 8 t punohet n klas nn
drejtimin e msuesit.
Tema: Fjalia e prbr me nnrenditje

Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

gT dallojn pjest e fjalis s prbr me nnrenditje dhe mjetin q lidh kto pjes.
gT tregojn se plotson pjesa e nnrenditur.
gT tregojn mnyrn se si lidhen pjest e nnrenditura me kryesoren dhe njra-tjetrn.
gT njohin vendin e pjess s nnrenditur kur ajo plotson pjesn kryesore n trsi
ose nj gjymtyr t veant t pjess kryesore.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nSked me lidhzat nnrenditse.
nTeksti

rastesh.
nShpjegimi.
nPun e pavarur.
nAnaliz
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Shkruhen n tabel fjalit:
Kur erdhe ti, un i kisha mbaruar detyrat.
Artini shtyu dern, e cila ishte e hapur.
T gjith u bindn se prapa gardhit do t ndodhte dika e rndsishme, kur
pan oficer t lart q po vinin nga kampi.
Me t hyr t vjeshts, kur u kishin dhn fund edhe t vjelave, filluan punimet
pr eljen e kanalit, q do ti jepte fshatit drit elektrike.
U krkohet nxnsve:
a) T gjejn foljet.
b) T ndajn me nj vij vertikale pjest e fjalis.
c) T qarkojn mjetin lidhs.
d) T shpjegojn marrdhniet q vendosen midis pjesve t fjalis.
e) T tregojn se plotson pjesa e nnrenditur.
f) T emrtojn pjest e fjalis s prbr me nnrenditje.
g) T bjn skemn.
195

Kshtu, pr fjalin e par do t kishim:
Kur erdhe ti/ un i kisha mbaruar detyrat.
Midis pjess s par dhe t dyt t ksaj fjalie t prbr vendosen marrdhniet
varsie. Pjesa e par sht e nnrenditur nga pjesa e dyt, q sht kryesore. Pjesa e
nnrenditur, kur erdhe ti, plotson pjesn kryesore n trsi dhe sht e nnrenditur kohore.
Skema do t ishte:
PK
(2)
I
(1) kohore
N t njjtn mnyr veprohet edhe me fjalit e tjera. Tregohet kujdes me dy fjalit e

fundit t cilat kan m shum se dy pjes. Po ktu msuesi sqaron edhe faktin se
nnrenditja mund t jet e varguar ose paralele.
Hapi II. Msuesi vazhdon m tej duke u krkuar nxnsve q n dy fjalit e para
pjest e nnrenditura ti vendosin n tri pozicione t mundshme dhe t shpjegojn se n
prfundim arrijn.
1. N fjalin e prbr me nnrenditje, ku pjesa e varur plotson pjesn kryesore n
trsi, pjesa e varur, zakonisht ka rend t lir. Ajo mund t qndroj para, pas kryesores
ose t vihet n mes t saj.
2. Kur pjesa e nnrenditur plotson nj gjymtyr t pjess kryesore, ajo ka rend t
ngulitur dhe vendoset pas fjals q plotson.
Hapi III. Mbshtetur n skedn e prgatitur q m par pr lidhzat nnrenditse u
krkohet nxnsve t ndrtojn dy fjali t prbra pjest e t cilave t lidhen.
a) me lidhza,
b) fjal lidhse.
Pr seciln prej tyre bjn ndarjen n pjes me vij pingule dhe skemn.
Lexohen fjalit e formuara. Msuesi aktivizon sa m shum nxns n leximin e tyre.
Hapi IV. Punohet ushtrimi 1 n tekst, f. 255.
Nxnsit dallojn llojet e fjalive t thjeshta apo t prbra dhe pr kto t fundit, duke u nisur
nga mjeti lidhs, prcaktojn nse jan fjali t prbra me bashkrenditje apo me nnrenditje.
Dgjohen me kujdes prgjigjet e tyre, msuesi bn korrigjimet dhe plotsimet e
nevojshme, kur e sheh t domosdoshme.
196
Tema: Fjali e prbr me nnrenditje
(Ushtrime)
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
paraqesin informacionin q zotrojn pr fjalin e prbr me nnrenditje n
Tabeln e konceptit.
gT kthejn fjalit e prbra n fjali t thjeshta duke zvendsuar pjesn e nnrenditur
me nj rrethanor dhe anasjelltas.
gT tregojn se funksion luan pjesa e nnrenditur n fjalin e prbr.
gT ndrtojn fjali t prbr sipas skemave t dhna.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune 7.
nFletore.
nTeksti

nTabela e konceptit.
nDiskutimi.
nPun e pavarur.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi shkruan n drrasn e zez Tabeln e koncepteve, ndrsa nxnsit
bjn plotsimin e saj n fletore.
Llojet e fjalis s prbr me nnrenditje
Mjetet e lidhjes
plotson pjesa e nnrenditur
Rendi i pjesve
Llojet e lidhjes s pjess s nnrenditur
Me pjesn kryesore ose me njra-tjetrn
Funksioni i pjess s nnrenditur
Pas plotsimit t Tabels s koncepteve, diskutohet me nxnsit. Nse dshiron,
msuesi mund t bj plotsimin e saj n drrasn e zez.
Hapi II. T kthejm n shprehi njohurit e marra.
Pr ushtrimin 3 msuesi u kujton nxnsve q, pr t formuar fjali t prbra duhen
dy pjes, prandaj ata duhet t dallojn n krahun e djatht se cili sht ai grup fjalsh q
nuk prbn pjes fjalie (nj kusht i till). N krahun e djatht ka m shum alternativa se
fjalit q duhen formuar. Nxnsit mund t lidhin dy pjes, t cilat kan lidhje logjike.
Ushtrimi 4, 5. Pasi nxnsit kan kthyer fjalit e prbra n fjali t thjeshta duke
zvendsuar pjest e nnrenditura me nj rrethanor dhe anasjelltas, msuesi u krkon
nxnsve t diskutojn rreth asaj q vn re.
Mbshtetur n diskutimet e nxnsve, msuesi s bashku me ta, arrijn n prfundimin
se pjesa e nnrenditur kryen funksionin e nj rrethanori n fjalin e thjesht.
Ushtrimi 6. Nxnsit do t ndrtojn fjali t prbra sipas skemave t dhna. Msuesi
prpiqet t aktivizoj sa m shum nxns pr leximin e fjalive sipas skemave t dhna.
Disa prej tyre ajo i shkruan n tabel.
Shnim. Nga fletorja e puns msuesi przgjedh ato modele ushtrimesh q jan t
ndryshme nga ushtrimet e tekstit.
Msuesi u krkon nxnsve q prve krkess s ushtrimit, t bjn
edhe skemn pr seciln prej tyre.
197
Tema: Shporta magjike (ora e par)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli IV
Koha:
45 minuta
krijojn nj prrall mbshtetur n fjalt kye.
gT lexojn:
- pr tu njohur me prmbajtjen e prralls,
- pr t krahasuar prralln e krijuar prej tyre me at t dhn n tekst,
- pr tiu prgjigjur pyetjeve t tekstit,
- pr t pasuruar fjalorin me fjal e shprehje t figurshme.
gT shkruajn prmbajtjen e prralls mbshtetur n skemn e dhn.
gT

Gjuh shqipe 7.
nFletore, stilolapsa.
nTeksti
198

me terma paraprak.
nDiskutim.
nPun n ift.
nParashikim
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Msuesi/ja shkruan n tabel fjalt kye: shpata magjike, romi, tri dshira, breshka,
thur, plotson, djali i smur, ndihmon dhe u thot nxnsve se ato do t dalin n prrall.
Msuesi/ja u kujton llojin e shkrimit q do t dgjojn: prralln, dhe u jep kohn e
duhur pr tu menduar, rreth 2 minuta, pr skenn, personazhet dhe ngjarjet e nj prralle
q prmban kto 8 fjal.
Pas 2-3 minuta msuesi/ja krkon nga nxnsit t punojn n ift pr t bashkuar
idet e tyre n nj prrall. Nj antar i dyshes duhet t bhet gati t rrfej tregimin.
Kujtojuni nxnsve ti vn nj titull prralls.
Pas rreth 5 minutash njri prej dyshes bhet rrfimtari i ngjarjes s krijuar prej tyre.
Nxnsit e tjer e dgjojn me vmendje dhe n fund e vlersojn jo vetm pr krijimin,
por edhe pr mnyrn e t rrfyerit.
Sugjerime: Mos harroni q kjo sht nj veprimtari parashikimi dhe ka plot gjra t
tjera pr tu br n orn e msimit, prandaj kjo duhet br shkurtimisht.
Hapi II. Msimi vazhdon m tej me veprimtarin e leximit zinxhir t pjess, ku
aktivizohen 2-3 nxns. Msuesi/ja u trheq vmendjen nxnsve q t ken kujdes n
intonacionin e zrit. Nxnsit gjat leximit t nnvizojn leht me laps fjalt e panjohura,
kuptimi i t cilave shpjegohet nga nxns t tjer, nse i din, n pamundsi i ndihmon
msuesi duke dhn disa shembuj t tjer t prdorimit t tyre n fjali.
Hapi III. Pasi e kan lexuar prralln, nxnsve u krkohet t krahasojn versionin e tyre
me at t tregimit. far i bri ata t ken m shum ose m pak sukses n parashikim?

Hapi IV. Kalohet te rubrika: T kuptojm prmbajtjen.
Msuesi/ja drejton nj bllok pyetjesh:
- Pr ku ishte nisur romi dhe far kishte marr me vete?
- zgjidhje mendoi ai pr t shuar urin?
- Cilat ishin tri dshirat q shporta i plotsoi romit t varfr?
- Cila ishte dshira q i mbeti romit pa iu plotsuar?
Ushtrimi 5. Duke shfrytzuar kohn n dispozicion, msuesi/ja s bashku me nxnsit
prgatitin skemn e prralls mbshtetur n modelin e dhn nj tem m par te
Vajza e bukur dhe biri i mbretit.
Fillimisht nxnsit prcaktojn tri elementet e subjektit: Hyrje, Zhvillim, Mbyllje, e m
pas fjalt kye dhe pyetjet ndihmse pr secilin element.
Hyrje:
Fjalt kye...
Pyetje
Zhvillimi:
Fjalt kye...
Pyetje
Mbyllje:
Fjalt kye...
Pyetje
Pasi prfundojn skemn e ritregimit t prralls, msuesi/ja i udhzon nxnsit t
shkruajn n fletore prmbledhjen e prralls. Kt detyr nxnsit e punojn n shtpi.
Hapi V. Msuesi/ja vlerson punn e nxnsve, mbshtetur n pjesmarrjen n
diskutim, iftin krijimin m t mir, si dhe rrfimtarin m t mir pr historin e krijuar.
Tema: Shporta magjike ora e dyt)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli IV
Koha:
45 minuta
199
japin vlersimin e tyre ndaj tri dshirave t romit.
gT shprehin tri dshira q ata do ti krkonin shports magjike.
gT nxiten pr t shprehur eksperienca personale n rastet:
- kur shoku sht indiferent ndaj dhimbjes tuaj,
- kur tregoheni indiferent ndaj dhimbjes s shokut,
- kur shoku ju bn nj t mir,
- kur ju i bni nj t mir shokut.
gT gjejn elementet fantastike dhe reale t prralls.
gT ndrtojn bisedn e personazheve mbshtetur n mendimet, ndjenjat, cilsit dhe veprimet.
gT ilustrojn me shembuj konkret nga teksti veorit e prgjithshme t prralls.
gT

Gjuh shqipe 7.
nFlet formati t prera si skeda 8x10 cm.
nShport e vogl.
nZarfe pr secilin nxns.
nTeksti

dypjessh.
nBioskeda e personazheve.
nBised.
nHarta semantike.
nDitari
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me leximin e prmbajtjes s prralls q nxnsit kan prgatitur
n shtpi, mbshtetur n skemn e dhn orn e par. Dgjohen me vmendje 2-3
nxns. Nxnsit vlersojn punn e njri-tjetrit.
Hapi II. Kalohet tek rubrika: Vlersojm dhe interpretojm tekstin.
Ushtrimi 6. Fillimisht nxnsit rilexojn tri dshirat q shporta i plotsoi romit t varfr e m
pas shprehin mendimet e tyre nse u duken normale kto dshira dhe i argumentojn pse?
Ky ushtrim realizohet prmes ditarit dypjessh t cilin msuesi/ja e paraqet t vizatuar n tabel.
Dshira e romit
Komenti im
Msuesi/ja plotson tabeln Komenti im me argumentet e nxnsve, t cilat m par

jan przgjedhur nga msuesi/ja.
Ushtrimi 7. Nxnsit e ndajn fletn e formatit (skedn) n dy pjes dhe n njrn
an shkruajn far fitoi dhe n tjetrn far humbroni:
Fitoi
ushqim
gruan
mirnjohje
200
Humbi
shtpin e ndrruar
pasurin
Pjesa e dyt e pyetjes n ushtrimin 7 zhvillohet me rrjet diskutimi:

PO
JO
A do ta prishnit ju dshirn tuaj
t fundit pr ti br mir dikujt?
Msuesi/ja krkon argumente pr qndrimin q do t mbajn nxnsit.
Ushtrimi 8. Msuesi/ja vendos shportn n tavolinn e tij/saj. U krkon nxnsve t
shkruajn tri dshira n nj sked, ta palosin e ta fusin n zarf dhe sipr tij t shkruajn
emrin. Zarfin e hedhin brenda n shport.
Zarfet me dshirat e nxnsve hapen n fund t vitit shkollor pr t par se cilit nxns
i sht realizuar dshira.
Ushtrimi 9. Ky ushtrimi zhvillohet n formn e biseds. Msuesi/ja e orienton bisedn
drejt shtjeve t dhna n kt ushtrim.
Dgjohen jo m shum se 7- 8 nxns, t cilt tregojn raste t veanta nga jeta e tyre.

Hapi III. Kalohet te rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.
Nxnsit, me ndihmn e msuesit, rikujtojn veorit e prrallave. Ai/ajo vizaton Hartn
semantike mbi veorit e prrallave. Nxnsit mendohen pr 2-3 minuta, rreth pyetjeve.
Msuesi/ja plotson skemn me prgjigjet e nxnsve dhe shton veori t tjera, t cilat
nuk u kujtohen nxnsve.
jan prrallat?
veori dalluese
tregime popullore ku
- mbizotron fryma e aventurs
mbizotrojn elemente t
- ka t papritura
jashtzakonshme.
Veorit e
- veprime e personazheve
prrallave
e treshe
Cila sht tema?
- gjuh popullore
Tema kryesore sht:
E mira kundr s keqes:
E bukura kundr s
personazhe veprojn? pozitive
shmtuars:
Personazhe
Virtyti kundr Vesit.
negative
Ushtrimi 10. Nxnsit, pasi rikujtuan veorit e prrallave, plotsojn n tekst elementet
fantastike dhe reale t prralls.
Nxnsit punojn individualisht pr 2-3 min. Lexohet ushtrimi i plotsuar. Nxnsit
plotsojn njri-tjetrin atje ku prgjigja nuk sht e plot.
Ushtrimi 11, 12. Realizohen prmes Bioskems s personazheve. Nxnsit punojn
n ift. Msuesi/ja u shprndan nxnsve skedat. Modelin e paraqet n tabel. Po qe e
mundur, prpiquni t prdorni skeda me ngjyra t ndryshme. Skedat i prisni n forma t
ndryshme gjeometrike. Modeli i dhn sht i plotsuar.
Veprime:
Mendime:
Ndjenja:
Plani:
- u nis pr kurbet
- T siguronte jetesn
- uri
Kurbeti
- preu purtekat
- T plotsonte 3 dshirat
- mosbesim
- thuri shportn
- T jetonte n luks
- gzim
- shfaqi 3 dshira
- lumturi
Ant e forta:
Personaliteti:
- kmbngulja
Fjal:
Ant e dobta:
- Kurajoz
- e donte punn
- puntor
- fisnikria
- shpirtfisnik
Msuesi/ja i udhzon nxnsit se si duhet ta plotsojn skedn. P.sh.; te skeda Plani
msuesi/ja sqaron se duhet t vendoset se plan kishte personazhi (romi).
Te skeda Mendime: far mendimesh i lindn kur vendosi t merrte rrugn pr n kurbet etj.
Nxnsit punojn rreth 10 min. Nj pjestar i iftit lexon skedat e plotsuara. Nxnsit
shtojn, korrigjojn atje ku duhet njri-tjetrin. Skeda prfundimtare me prgjigjet e
nxnsve plotsohet, n tabel nga msuesi/ja.
Msuesi/ja prgzon nxnsit pr gjithprfshirjen e tyre n do hap t msimit.
Detyr shtpie: Mbshtetur n veorit e prralls t rikujtuara n rubrikn:
Studiojm gjuhn e tekstit, nxnsit i ilustrojn kto veori me shembuj
konkret nga nj prrall q kan lexuar.
201

Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Hyrje e mbyllje prrallash

(ora e tret)
T shkruajm
Niveli IV.
45 minuta

njihen me elementet prbrse t hyrjes dhe mbylljes s prrallave.
gT shkruajn nj hyrje dhe mbyllje prralle mbshtetur n fjalt kye, zhvillim, ilustrime.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore, stilolapsa.
nTeksti

mendimesh.
nShkrim i lir.
nDiskutim.
nPun me grupe.
nStuhi
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi i njeh nxnsit me temn e re t msimit si dhe rubrikn s cils i prket.
Krkon nga nxnsit t rikthehet dhe njher te prralla Vajza e bukur dhe biri i mbretit
dhe m pas diskutojn.
Lexoni dhe njher hyerjen dhe mbylljen e prralls.
- Si fillon kjo prrall? Po prrallat e tjera si fillojn?
- Thoni disa formula t gatshme hyrjeja nga prrallat q keni lexuar.
- Hyrja sht e gjat apo e shkurtr?
- far t dhnash jepen n hyrje?
- Si mbyllen prrallat? Thoni disa formula t gatshme mbylljeje nga ato prralla q keni lexuar.
- Kush fiton n mbyllje t prralls?
- Si mendoni, pse prrallat mbyllen me nj fund t lumtur?
Kjo veprimtari t mos zgjat me tepr se 10 12 minuta.
Hapi II. Ndrtimi i njohurive. T shkruajm hyrje dhe mbyllje prrallash.
Klasa ndahet n tri skuadra. Msuesi/ja ndan punn pr seciln skuadr.
Skuadra I. Shkruani nj prrall, mbshtetur n ilustrimet e mposhtme.
Skuadra II. Shkruani nj hyrje dhe mbyllje, pr zhvillimin e prralls s mposhtme:
202
Nj dit ia dhan ushqimin n nj tas balte. Gjyshi, teksa ishte duke ngrn, u kollit
dhe nuk mundi ta mbante tasin mbi gjunj. Tasi ra n dysheme dhe u thye. Nusja, kur
e pa, e qortoi ashpr, duke i thn:
- Ti thyen gjithka! Q sot do t t japim pr t ngrn n nj tas prej druri.
Plaku pshertiu i trishtuar, por nuk tha asgj. Nj dit fshatari dhe gruaja e tij pan
se djali i tyre po luante n oborrin e shtpis me disa copa druri.
- far po bn? e pyeti i ati.
- Nuk e sheh? iu prgjigj djali. Po bj nj tas prej druri. Nj dit, ti dhe mamaja do
t plakeni. Do t m duhet ky tas pr tiu hedhur ushqimin...
Fshatari dhe gruaja e tij pan njri tjetrin t tronditur. Syt e tyre u mbushn me lot.
N at moment atyre u erdhi turp pr at q i kishin br plakut.
Skuadra III. Shkruani nj prrall mbshtetur n fjalt kye:
Dhelpra, lejleku, kishte gatuar, ftoi, pjata t cekta shishe t gjata, sup, shtroi tavolinn.
Hapi III. Leximi i prrallave bhet sipas grupeve.
Tema: Zana e fundit e bjeshkve (ora e par)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

lexojn tregimin me ndalesa pr tiu prgjigjur pyetjeve t shkruara.
gT pasurojn fjalorin me fjal e shprehje t reja.
gT plotsojn Hartn e tregimit.
gT
Materiale dhe mjet msimore

nTeksti Gjuh shqipe .7
nLapsa.

nLexim dhe pyetje.
nHarta e tregimit.
nDiskutim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re t msimit, autorin e prralls, librin
nga sht shkputur prralla, si dhe objektivat q do t arrihen n kt or.
Titullin e prralls msuesi/ja e shkruan n tabel me shkums me ngjyr.
Msuesi/ja cakton njsit e tekstit q duhet lexuar e diskutuar. Nxnsit lexojn me
radh pjest e caktuara t msimit
Hapi II. Paragrafi I: Dhe nj dit ... dhia mund t fshihej leht.
Msuesi/ja gjat kohs q nxnsit lexojn fragmentin, shkruan pyetjen pr paragrafit n tabel:
- Pse Halili krkonte me ngulm guvn e Zans?
Prgjigjet e nxnsve mund t jen:
- t gjurmonte dhin briart,
- ta ndiqte pr t gjetur nj vend t sigurt,
- t shmangte shqetsimin e kafshve e zogjve t tjer nga krismat.,
- t shmangte mundsin q dhia t fshihej n rrmujn q do t shkaktonin
krismat e pushks.
Paragrafi II. Priti e priti pran asaj guve ... q t mos trembte dhin.
Drejtohen pyetjet:
- far e magjepsi Halilin?
- Si e prshkruan autori bukurin e zans?
Paragrafi III. E pa m n fund me prbuzje zann... ai kishte vrar nj koh t tr.
- Tregoni me hollsi si e vrau Halili dhin?
- far ndjeu ai pr t?
Paragrafi IV. Pastaj Halili u kthye me ngadal... ndenjn nj ast pa folur, pastaj Halili tha: ....
- ndryshime i ndodhn Zans pas vrasjes s dhis?
Paragrafi V. Un jam vllai i vogl i... kishte mbetur mosprfillja dhe ligsia.
- far i kishte ndodhur babait dhe vllezrve t tij (t Halilit)?
- Pse e vrau dhin briart Halili?
Paragrafi VI. Ajo e dgjoi n heshtje ... un jam tani si t gjith ju, nj vajz e
zakonshme malsie.
203

- Si reagoi Zana pasi Halili i tregoi arsyen e vrasjes s dhis briart?
Paragrafi VII. Halili u prek thell... deri n fund.
- far vendimi mori Halili?
Hapi III. Msuesi/ja krkon nga nxnsit t ndrtojn hartn e tregimit. (Modeli i
ksaj harte sht dhn n temat e mparshme).
Udhzon nxnsit q n fillim t vendosin personazhet. Mund t shtoni shnime
protagonist ose antagonist afr emrave.
Halili dhia briart
- Shnoni kohn dhe vendin. Diskutoni pse mund ta ket zgjedhur at mjedis.
- Shkruani konfliktin kryesor.
- Vendosni ngjarjet e rndsishme q uan deri n ngjarjen kulmore.
- Prmblidhni me pak fjal ngjarjen kulmore/zgjidhjen.
Nxnsit do t ritregojn me fjalt e tyre dialogun ndrmjet Zans dhe Halilit.
Fillimisht nxnsit t caktojn pikat kryesore ku do t mbshtetin ritregimin e tyre:
- arsyen e vrasjes,
- reagimin e Zans,
- vendimin e Halilit
- Diskutoni mesazhin/synimin q mund t ket pasur ndrmend autori.
Pasi grafiku t jet mbushur e diskutuar, msuesi/ja bn vlersimin e puns s nxnsve.
Tema: Zana e fundit e bjeshkve (ora e dyt)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

shpjegojn arsyen e veprimit q kreu Halili.
gT dallojn cilsit e Zans se qenie prrallore dhe qenie njerzore
gT gjykojn veprimet e Halilit mbshtetur n rastet e dhna n tekst.
gT shpjegojn kuptimin e shprehjes s figurshme Nj mbretri e tr pyjore.
gT gjejn dhe lexojn me z pjesn ku personifikohet dhimbja e kafshve t pyllit
dhe e vet pyllit pr vrasjen e dhis briart.
gT dallojn epitetet me t cilat prshkruhet portreti fizik e moral i Zans pas magjepsjes.
gT bjn nj prshkrim t shkurtr t pyllit sipas prfytyrimit q kan krijuar.
gT
204

Gjuh shqipe 7.
nSkeda t vogla.
nTeksti

dypjessh.
nDiskutim.
nDitar
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja u bn t njohur nxnsve se n orn e dyt t ksaj teme do t
studiojn dhe diskutojn dy rubrika: T vlersojm dhe interpretojn tekstin dhe

T studiojm gjuhn e tekstit.
Ushtrimi 5. Fillimisht nxnsit zgjedhin alternativn e sakt:
- t marr hak
e m pas gjejn n tekst fragmentin se ku duket kjo.
Ushtrimi 6. Krkon nga nxnsit lidhjen q ekzistonte midis Zans dhe dhis briart
e m pas se ku qndron magjia e Zans (Nxnsit rikthehen n tekst n f. 130 paragrafi
II, III). Magjia e Zans qndron te dhia briart, aty qndron edhe forca e saj.
Ushtrimi 7. Nxnsit plotsojn n tekst cilsit e Zans si qenie prrallore dhe si
qenie njerzore. Nxnsit argumentojn do cilsi me fjali nga teksti.
Ushtrimi 8. Nxnsit zgjedhin alternativn e duhur:
- kohn e shkruar t prralls.
M pas listojn argumentet e tyre:
- mori fund lidhja magjike midis Zans e dhis briart.
Ushtrimi 9. Ky ushtrim zhvillohet me ditar dypjessh. Nxnsit punojn n skeda, t
cilat i ndajn n dy pjes, rreth 10 min.
Veprimet
- kur vrau dhin pr hakmarrje
- ...
Gjykimi
Veproi mir, sepse dnoi aftsin
e saj pr tu br keq njerzve.
Hapi II. T studiojm gjuhn e tekstit.

Ushtrimi 10. Nxnsit rikthehen n tekst n paragrafin I, f. 129. Lexojn n heshtje
prshkrimin e mrekullueshm dhe m pas tregojn pr:
- bukurin: lulet, zrat e zogjve, ...
- pasurin: ishte nj mbretri e tr pyjore, ...
- ndjesin: njeriu merrte frym lirisht, ...
Ushtrimi 11. Nxnsit orientohen n fragmentin I, f. 130 pr t shpjeguar kuptimin e
krahasimit t zgjeruar.
Nxnsit: dhimbja ishte tepr e madhe pr humbjen e ksaj bukurie magjiplot.
M pas nxnsit do t lidhin fjaln nusja e pyllit me alternativat e duhura. Nxnsit t
argumentojn do lidhje. P.sh.:
Nusja e pyllit
bukuria e pyllit (zbukuron pyllin)

shpirti (gjallria dhe gzimi q ajo i falte pyllit)
knaqsia...
Ushtrimi 12. Nxnsit do t nnvizojn n tekst epitetet q jan prdorur pr t dhn

- portretin fizik t Zans (vshtrim i thell, i dshpruar, njerzor, e hajthshme,
zmbl, vajtues etj.)
- portretin moral (me dhembshuri n shpirt, me frik, e ndjeshme, penduese etj)
Ushtrimi 13. Nxnsit rikthehen n tekst n paragrafin e fundit dhe zbulojn pse
autori Halilin e quan i gjalli dhe Zann e rilindura.
205

Halili
Zana
e rilindura sepse ishte qenie njerzore, u
magjeps dhe u kthye n qenie fantastike, u rikthye
prsri si qenie njerzore.
i gjalli
Mbshtetur n fragmentin e fundit nxnsit argumentojn prdorimin e epitetit kng

t gjalla pr t treguar jetgjatsin e tyre.
Hapi IV. Msuesi/ja vlerson gjithprfshirjen e nxnsve gjat diskutimit t dy rubrikave
mbshtetur n tabeln e vlersimit.
Detyr shtpie: Bni n prshkrim t shkurtr t pyllit sipas prfytyrimit
q keni krijuar gjat leximit. Imagjinatn tuaj mund ta realizoni dhe me piktur.
Nxnsit przgjedhin sipas dshirs alternativn ku mund t japin m shum.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Uji i jets (ora e par)

T lexojm
Niveli II
45 minuta

shpjegojn kuptimin e titullit t legjends.
gT lexojn legjendn me qllim q:
- t njihen me prmbajtjen e saj,
- t dallojn fjalt kye,
- tu prgjigjen pyetjeve t ndrtuara mbi bazn e fjalve kye.
gT

Gjuh shqipe 7.
nFletore.
nSkeda.
nTeksti
206

nBised.
nPyet
srish.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi /ja zhvillon nj bised rreth pyetjeve t mposhtme:
- A ju plqen t lexoni legjenda? Pse?
- Thoni nj titull legjende, ngjarja e s cils u ka ln shum mbresa.
- mund t thoni pr personazhet e legjendare?
- Ju plqejn m shum legjendat shqiptare apo t huaja?
Hapi II. Msuesi/ja u bn t njohur nxnsve se at or do t njihen me nj legjend
indoneziane, titullin e s cils e shkruan n tabel. M pas pyet nxnsit:
- far ka dashur t thot autori me kt titull Uji i jets?
Pr disa minuta msuesi/ja dgjon me vmendje mendimet e nxnsve pr titullin e
legjends, duke ngacmuar fantazin e tyre pr ngjarjen q mund t tregoj legjenda.

Hapi III. Hapet libri n f. 133. Udhzohen nxnsit t punojn n dyshe pr t lexuar
legjendn. Leximi do t bhet me paragraf. Njri nxns (nxnsi I) lexon paragrafin
par (me z jo t lart, pr t mos shqetsuar t tjert).
Paragrafi I. Thuhet se kur ... deri te ... ujin e jets.
T dy nxnsit bashkrisht gjejn fjalt kye t paragrafit, t cilat shkruhen n an t
faqes s tekstit, prbri paragrafit.
Mbshtetur n fjalt kye, nxnsi i dyt ndrton pyetje rreth prmbajtjes s paragrafit t par.
Pyetjet shkruhen n sked ose n fletore. Nxnsi i par u jep prgjigje pyetjeve.
Nse t dy nxnsit pajtohen me prgjigjen, ajo shkruhet n sked pas pyetjes, duke
plotsuar skedn pr paragrafin e par. P.sh.:
- fjalt kye pr paragrafin e par: mbreti Sulejman, zoti i shpirtrave t kqij,
poi magjik, uji i jets, tre njerzit e par, kshilla.
Pyetjet: - Kush kishte shkuar t mbreti Sulejman dhe far i kishte thn?
- Pse mbreti kishte nevoj pr kshillat e t tjerve?
- Si i zgjodhi mbreti njerzit q do ta kshillonin?
- prgjigje mendoni se i dha lufttari?
Hapi IV. Lexohet paragrafi II. nga Lufttari iu prgjigj... deri te ... ujin e jets.
Tashm nxnsit kmbejn rolet. Nxnsi i dyt lexon fragmentin. T dy s bashku
prcaktojn fjalt kye. Nxnsi i par ndrton pyetjet, ndrsa i dyti jep prgjigjet. Nse
bien dakord pr prgjigjet, ato shkruhen n sked pas pyetjeve. Krijohet kshtu skeda
pr paragrafin e dyt.
Kshtu vazhdohet edhe me paragraft e tjer. Ndarja n paragraf e tekstit mund t
bhet sipas dshirs nga nxnsit ose mund t prdoret ndarja e mposhtme:
Paragrafi III. Tregtari e priti...deri te ...lufttari dhe tregtari.
Paragrafi IV. O mbret ...deri te ... do t arrish pavdeksin.
Paragrafi V. Kurrsesi! ... deri n fund.
Me shpjegimin e fjalve t nnvizuara nxnsit njihen gjat leximit. Nse kan vshtirsi
pr ndonjrn prej tyre, krkojn ndihmn e msuesit.
Hapi V. N fund t ksaj veprimtarie msuesi/ja merr rreth 5 skeda (nga nj pr secilin
paragraf) nga 5 ifte t ndryshme. Zgjedh disa nga pyetjet e hartuara nga vet nxnsit
pr tua drejtuar atyre. N kt mnyr ai/ajo bn nj vlersim t puns s tyre t pavarur.
Nxnsit kan t drejt t plotsojn njri-tjetrin pr t dhn prgjigje t plota e t
sakta rreth prmbajtjes s legjends.
Detyr shtpie: Secili prej jush t sjell n klas nj legjend shqiptare
dhe t msoj ta ritregoj bukur at.
207
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Uji i jets (ora e dyt)

T lexojm
Niveli III
45 min

shpjegojn kuptimin e shprehjes s thn nga fshatari
gT tregojn se si do t vepronin ata po t ishin n vend t mbretit.
gT ritregojn legjenda t tjera shqiptare.
gT gjejn elementet fantastike n legjend
gT dallojn cilsit m t mira t mbretit q jan transmetuar brez pas brezi.
gT

Gjuh shqipe 7.
nFletore.
nLegjenda shqiptare.
nTeksti

dypjessh.
nRitregim.
nPun n ift.
nDitari
Zhvillimi i msimit:
Ushtrimi 6. Msuesi/ja e realizon duke prdorur teknikn e ditarit dypjessh. N njrn
an t tabels nxnsit shkruajn shprehjen e fshatarit dhe n pjesn tjetr komentin e
tyre pr kuptimin e saj.
Shprehja
O mbret, lufttari dhe tregtari than
vetm gjysmn e s vrtets...
208
Komenti
Nxnsit punojn pr 3-5 minuta n heshtje dhe pastaj secili prej tyre, (jo t gjith)
paraqet komentin etj. Msuesi/ja, idet e prpunuara i shkruan n tabel.
N ushtrimin 7 nxnsit fillimisht lidhin me shigjet kuptimin e fjals lumturi pr tri
personazhet: lufttarin, tregtarin, fshatarin. M pas i ilustrojn zgjedhjet e tyre me shembuj
nga teksti.
Kshtu do t kishim:
dashuri,
Pr fshatarin
familje,
miqsi.
Fragmenti q e ilustron kt ide do t ishte nga: Por do t vij dita... deri te ... dhe do
t arrish pavdeksin.
fuqi,
pushtet,
Pr lufttarin
lavdi.
pavdeksi

Fragmenti:
Po do t jesh ...deri te ...popuj t nnshtruar.

pasuri,
pavdeksi.
Po t jesh ... deri te .. se si shtohet pasuria jote.
Pr tregtarin
Fragmenti:
Ushtrimin 8, msuesi/ja e realizon me an t rrjetit t diskutimit. Shtrohet pyetja binare.

Nxnsit grupohen sipas prgjigjeve t tyre n dy kampe. N njrn an qndrojn ata
q do ta pinin ujin e jets dhe n ann tjetr ata q do ta derdhnin at.
N klas zhvillohet nj debat ndrmjet dy grupeve, t cilt sjellin argumentet e tyre pr
qndrimin q mbajn. Ata dgjojn me vmendje argumentet e secilit grup dhe pastaj
pozicionohen. Ata do t japin arsyet e zgjedhjes s tyre.
Para punimit t ushtrimit 9 msuesi krkon nga nxnsit t ritregojn legjendat
shqiptare (u ishte dhn detyr nj or m par) q kan prgatitur. Msuesi/ja fton disa
nxns pr t ritreguar legjendat e zgjedhura. Shokt e tjer i dgjojn me kujdes dhe n fund
vlersojn rrfimtarin m t mir. Kjo veprimtari t mos zgjat m tepr se 15 minuta.
Pas ksaj msuesi punon ushtrimin 9. Nxnsit gjejn elementet fantastike duke i
grupuar n sende magjike dhe veprime fantastike dhe plotsojn ushtrimin 9 n libr.
Sende magjike:
Veprime fantastike:
poi magjik, uji i jets,

ardhja e zotit t shpirtrave t kqij, pirja e ujit t jets dhe arritja
e pavdeksis.
N ushtrimin 10 nxnsit tregojn se kujt i kushtohet kjo legjend (mbretit Sulejman)
e m pas punojn n ift pr t listuar disa nga cilsit m t mira t mbretit q jan
transmetuar brez pa brezi.
Mendimet e nxnsve msuesi i shkruan n tabel, duke plotsuar pemn e mendimit
pr cilsit e mbretit
N minutat e fundit t ors s msimit msuesi/ja duhet t bj nj prmbledhje t
puns s nxnsve dhe nj vlersim pozitiv pr t gjith nxnsit duke nxjerr n pah
vlerat dhe ant m t mira t tyre.
209
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Fjala dhe prbrsit e saj

Niveli II
45 minuta

gT njohin pjest prbrse t fjals.
gT shpjegojn trsin e kuptimeve leksikore e gramatikore t fjalve.
gT bjn analizn fjalformuese t fjalve.
gT dallojn morfemat fjalformuese nga ato trajt formuese

Gjuha shqipe 7.
nFletore pune.
nTabak i bardh n t cilin sht br
skema e forms dhe prmbajtjes s fjals.
nTeksti

mendimesh.
nDiskutimi.
nAnaliz konceptesh.
nPun e pavarur.
nStuhi
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Shkruhet n tabel fjalia e mposhtme, e shkputur nga fragmenti i dhn n f. 260.
Zogjt fluturonin larg.
Pyeten nxnsit:
- Nga se sht e prbr kjo fjali?
Ndajeni fjalin n njsi t mvetsishme, pra fjal, prej t cilave sht formuar ajo.
Zogjt/ fluturojn/larg.
Hapi II. Msuesi u paraqet nxnsve skemn e prmbajtjes dhe forms s fjals (t
ciln e ka prgatitur m par n nj tabak t bardh). U krkon atyre t shohin me
kujdes skemn dhe tu prgjigjen pyetjeve:
- far ka do fjal?
- Nga se prbhet prmbajtja?
- kuptoni me prmbajtjen leksikore/gramatikore?
- Nga se prbhet forma e fjals?
- Cilat jan pjest prbrse t fjals?
Nisur nga prgjigjet e nxnsve msuesi sqaron edhe nj her n mnyr t
prmbledhur se sht fjala, prmbajtja dhe forma e saj, kuptojm me prmbajtje
leksikore e gramatikore, kuptojm me form fonetike e gramatikore. Pr t konkretizuar
do element t skems msuesi shkput nga fjalia fjaln zogjt.
Zogjt
Forma
Prmbajtja
leksikore
210
1) Kafsh e vogl
krbishtore me trup t
mbuluar me pupla, me
sqep t brisht, me dy
kmb dhe krah pr
fluturim
2) i vogli i nj shpendi etj.
gramatikore
1) Veorit gramatikore:
zogjt - emr, n. shums,
gji. mashkullore, rasa
emrore, lakimi II, tre
shquar, i prgjithshm,
konkret, frymor.
2) Funksioni n fjali
zogjt - kryefjal.
fonetike
z-o-gj-t-
zogjt
gramatikore
mbaresa: - t
Ndrtimi i fjals
tem + mbares
zogj + t
Hapi III. Pas ksaj udhzohen nxnsit q t punojn n t njjtn mnyr me fjaln
fluturonin, duke shpjeguar prmbajtjen dhe formn e saj.
Nxnsit punojn individualisht (n mnyr t pavarur), pr rreth 5 minuta pr t
realizuar detyrn. N prfundim t saj diskutojn s bashku.
Hapi IV. Mbshtetur n analizn e fjals fluturonin, msuesi thekson se secila pjes
bartse e kuptimeve leksikore e gramatikore quhet morfem. Realizohet skema e
mposhtme t ciln msuesi e vizaton n tabel:

Flutur + o + nin
rrnj + prapashtes + mbares
morfema
U krkohet nxnsve t shpjegojn se prse shrbejn: mbaresa i prapashtesa edhe
parashtesa. Nprmjet prgjigjeve t nxnsve ai/ajo u bn t njohur nxnsve se
mbaresa, meqense shrben pr t formuar trajta t ndryshme t fjals, quhet morfem
trajtformuese, ndrsa prapashtesa e parashtesa q shrbejn pr t formuar fjal t
reja quhen morfema fjalformuese.
Nisur nga shkalla e vshtirsive, punohen fillimisht ushtrimet 4, 5 dhe pastaj 2, 3, 6.
Pr ushtrimin 2 nxnsit, pasi gjejn rrnjn dhe temn e fjalve t nnvizuara n
fjalit e dhna, argumentojn kur tema prputhet me rrnjn dhe kur ndryshon prej saj. P.sh.:
mngjeset = mngjes + et (tema prputhet me rrnjn)
bukurin = bukuri + n
bukur + i
tema nuk prputhet me rrnjn etj.
Pr ushtrimin 3 nxnsit prcaktojn nse morfemat jan fjalformuese apo
trajtformuese. P.sh.:
hapa = hap + a (a - mbares, morfem trajtformuese)
dalje = dal + je (je - prapashtes, morfem fjalformuese)
do ushtrim diskutohet n prfundim t tij.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Fjalt e prejardhura, t
prbra, t prngjitura.
Niveli II
45 minuta
211
njohin mnyrat e formimit t fjalve
gT prcaktojn klasn s cils i prkasin fjalt e prejardhura, t prbra, t prngjitura.
gT tregojn kuptimin q merr fjala e prejardhur e formuar me parashtesa e prapashtesa.
gT shpjegojn marrdhniet q vendosen midis temave n fjalt e prbra.
gT dallojn temn fjalformuese t nj fjale nga tema e saj.
gT

nFlet pune.
nFletore pune.
Metodat e teknika msimore

nPun n grup.
nDiskutim.
nPema e mendimit.

Pun paraprgatore: Msuesi prgatit fletn e puns pr secilin grup sipas
modelit t mposhtm.
GRUPI I
FJALA
barazi
besim
palos
organizoj
vesh
GRUPI II
FJALA
forcoj
hap
mbledh
prputh
ul
GRUPI III
FJALA
bregdet
gazet
drejt
kng
pun
GRUPI IV
FJALA
gjum
dor
rrjep
ngordh
tull
212
GRUPI V
FJALA
bes
vler
bark
flak
vazhdim
GRUPI VI
FJALA
shtyp
jet
jav
gjith
fund
Pa-
Sh-
Pr-
Ri-
-ar
-tar
-ash
-ac
-o
Plotso
pr pr pr pr pr -
Zh-
Kuptimi q merr fjala
Klasa
Kuptimi q merr fjala
-or
Klasa
-tor Kuptimi q merr fjala
Klasa
-acak -alaq Kuptimi q merr fjala
klasa
-as
-so
-isht
Si u formua fjala
- si
- shm
- je
-o
- so
-ro
Klasa
Klasa

GRUPI VII
TEMA FJALFORMUESE
libr
drit
zemr
krah
buz
GRUPI VIII
FJALT
gjegjza
farefis
gjithmon
njmbdhjet
prmbi
derisa
n
n
n
n
n
fjala e formuar
KLASA marrdhniet
mes temave
gur
lidhs
hije
qesh
hapur
Klasa
si jan formuar?
Zbrthe
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja ndan klasn n 8 grupe e secilit grup i jep fletn e puns. Nxnsit
diskutojn me njri-tjetrin e m pas plotsojn fletn e puns. Kjo veprimtari t mos
zgjas m shum se 10-15 minuta.
Hapi II. Nj prfaqsues nga secili grup lexon fletn e puns t plotsuar duke shpjeguar
mnyrn e formimit t fjals s re, kuptimin q ajo merr (fjalt e prejardhura), klasn s
cils i prket fjala e formuar, marrdhniet q vendosen midis temave (te fjalt e prbra). do
pjestar i grupit mund t plotsoj, saktsoj, por pasi prfaqsuesi jep prgjigjet.
Hapi III. Msuesi/ja, mbshtetur n gjith veprimtarin q zhvilluan nxnsit, plotson
bashk me ta pemn e mendimit.
me parashtesa
E parme
me prapashtesa
Fjala
E prejardhur
me parashtesa e prapashtesa njherazi
E prbr
nga bashkimi i dy a m shum temave
E prngjitur
nga ngjitja (bashkimi) i dy
a m shum fjalve t veanta
Hapi IV. T kthejm n shprehi njohurit.

Punohet ushtrimi 1: Nxnsit dallojn fjalt e parme nga fjalt jo t parme. I shkruajn
n dy bashksi duke shpjeguar ndryshimin midis tyre. P.sh. :
E parme
Jo e parme
zjarret - et (mbaresa)
lufttart
- t (mbaresa)
lufttar
- tema
luft
- tema fjalformuese
-tar
- prapashtesa
213

Gjat diskutimit nxnsit t theksojn dallimin midis fjalve t parme t fjalve jo t
parme (t prejardhura, prbra, prngjitura) duke br analizn fjalformuese.
Vlersohen prgjigjet e nxnsve.
Detyr: Ushtrimi 2, f. 266.
Shnim: Duke par ngarkesn e informacionit teorik rreth tems Fjalt e prejardhura,
t prbra e t prngjitura mendojm q t shfrytzohet nj or dispozicioni pr punimin
e ushtrimeve 3-11, f. 266-267.
Tema:
Pasqyra e dshirave (ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

plotsojn hartn semantike t fjals pasqyr.
gT krijojn nj ngjarje t shkurtr mbshtetur n fjalt kye.
gT lexojn n mnyr logjike e shprehse pjes nga krijimtaria fantastiko-shkencore.
gTu prgjigjen pyetjeve pr t zbrthyer prmbajtjen
gT shkruajn 4 fjali prmbledhse pr pjesn.
gT

nFletore.
nVepra Harri Poter.
214

nHarta semantike.
nParashikim me terma paraprak.
nLexim zinxhir.
nPun n ift.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja u thot nxnsve q do t lexojn nj pjes t shkputur nga
vllimi Harri Poter dhe guri filozofik. Pjesa flet pr nj pasqyr, e cila nuk ishte si gjith
pasqyrat e tjera. Ajo quhej pasqyra e dshirave. M tej msuesi/ja vizaton nj elips
horizontal n mes t tabels dhe shkruan fjaln pasqyr n qendr. Pastaj msuesi/ja u
thot nxnsve t diskutojn me njri-tjetrin se far din pr termin pasqyr.
Pr rreth tri minuta msuesi mbledh, organizon dhe shnon prgjigjet e nxnsve n
hartn semantike:
Flet xhami e lyer nga
sht
vezake
t rrumbullakt
njra an me nj shtres
drejtkndsh
t rrafsht
t holl przierjeje
form ka?
Nga se
argjendi, kallaji, zhive etj.
t lugt
prbhet? Ka vetin t kthej rrezet
Pasqyra
e drits dhe t jap t
kryesisht
Kush mban
Prse plot.
femrat
pasqyr
N cilat legjenda
shrben?
Shmbllimin e do gjje
e prralla ndeshin
Borbardha
pasqyrn
q ndodhet prpara saj.
E bukura dhe bisha

Hapi II. Msuesi/ja shkruan n tabel fjalt e mposhtme:
pasqyr, gjeti, dshir, gjrat q dua, i lumtur
Pr 5 min krkon nga nxnsit t krijojn nj ngjarja, ku ti prdorin t gjitha fjalt e
dhna. Dgjohen krijimet e 5-6 nxnsve.
Hapi III. Hapet libri n f. 135. njihen nxnsit me titullin e pjess. Msuesi/ja krkon nga
nxnsit t cilt nuk e kan lexuar veprn e plot Harri Poter dhe guri filozofik t bjn
imagjinojn se pr far mund t bj fjal pjesa, nisur nga titulli Pasqyra e dshirave.
Bhet leximi zinxhir i pjess nga 2-3 nxns, t cilt przgjidhen nga msuesi. Gjat
leximit nxnsit nnvizojn fjalt e panjohura, kuptimi i t cilave sqarohet pas leximit
nga msuesi/ja.
Pasi nxnsit njihen me prmbajtjen e pjess, u drejtohen nj pyetjesh nga rubrika T
kuptojm prmbajtjen:
- far nuk i shqitej Harrit nga mendja?
- Ku shkoi natn e tret dhe pr qllim?
- far shikonin shumica e njerzve n at pasqyr?
- Pse Harri u udit me prgjigjen e Urtimorit?
Pr ushtrimin 6 nxnsit duhet t punojn n ift. Rikthehen n tekst, e ndajn at n
4 paragraf dhe pr secilin paragraf shkruajn nga nj fjali prmbledhse. N kt
mnyr hartojn 4 fjalit prmbledhse pr pjesn.
Msuesi dgjon prgjigjet e disa nxnsve dhe shnon n tabel vetm ato q pranohen
dhe vlersohen nga t gjith nxnsit si 4 fjalit m t mira prmbledhse.
Tema:
Pasqyra e dshirave (ora e dyt)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
215
gT flasin rreth filmave e librave q shfrytzojn elementet fantastike t prrallave e legjendave.
gT japin gjykimin e tyre n lidhje me pasqyrn e dshirave si pasqyrim i realitetit e t fantazis.
gT dallojn elementet e dialogut t prdorur n tekst q e bjn t ndryshm nga
dialogu i zakonshm.
gT listojn elementet fantastike t prdorura n kt pjes.
gT argumentojn ndikimin e krijimtaris popullore n veprat e autorve t ndryshm.
Gjuh shqipe 7.
nLapsa me ngjyra.
nTeksti

nBised.
nRrjeti
i diskutimit.
nDiskutim.

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me nj bised rreth detyrave t shtpis. Nxnsit flasin shkurtimisht
rreth elementeve fantastike q kan hasur n librat q kan lexuar dhe filmat q kan par.
(Msuesi/ja i udhzon nxnsit t prqendrohen vetm tek elementet fantastike, pa u
zgjeruar n zhvillimin e ngjarjes, pr tu dhn mundsi prfshirjeje n bised sa m
shum nxnsve. Veprimtaria hyrse t mos i kaloj 10 minutat.
Hapi II. Pas biseds msuesi/ja u bn t njohur nxnsve se n orn e dyt do t studiojn
e diskutojn dy rubrika: T vlersojm e interpretojm tekstin, T studiojm gjuhn e tekstit.
Fillimisht msuesi/ja i orienton nxnsit tek rubrika: Interpretimi.
Ushtrimi 7. Ky ushtrim zhvillohet n form bisede ku nxnsit, brenda kohs s vn
n dispozicion (rreth 5 minuta) japin mendimet e tyre sesi i kuptojn ata fjalt e Harrit n
lidhje me pasqyrn e dshirave: Ne shohim at q dshirojm. Msuesi/ja i dgjon me
vmendje dhe nxit nxnsit t flasin lirshm.
Ushtrimi 8. Pr t shpjeguar fjalt e Urtimorit msuesi/ja i orienton nxnsit t bjn
nj paralelizm me prgjigjet e dhna n ushtrimin 7, pra, njeriu sheh n pasqyr at
q dshiron, i mungon, ndrron. Njeriu i lumtur ka gjithka, nuk i mungon asgj dhe n
pasqyr sheh vetveten.
Ushtrimi 9. Nxnsit zgjedhin momente nga teksti pr t ilustruar dy idet e hedhura
n ushtrimet 7 dhe 8 e q vazhdojn edhe n ushtrimin 9.
P.sh. Pasqyra e dshirave tregon at q dshironin t shihnin personazhet:
Harri: Dhe ja, prsri i ati me t mn tr gaz.
Urtimori: Un shoh vetm nj pal orape t trasha leshi n dor.
Ronald Uezli e sheh veten si m t zotin e t gjithve.
Ushtrimi 10. Fillimisht nxnsit prcaktojn n tekst at fjali q tregon se pasqyra t
largon nga realiteti.
Fjalia: Por kjo as nuk na pajis me njohuri dhe as na thot t vrtetn.
Mos harro: nuk ka kuptim q njeriu t zhytet mes ndrrave dhe t harroj
t jetoj.
M pas pr pjesn e dyt t ktij ushtrimi msuesi/ja ngre rrjetin e diskutimit:
Po
Jo
Esht e vrtet q pasqyra t
largon nga realiteti
216
Nxnsit t mos zgjaten n diskutime duke prsritur t njjtat argumente. Kjo

veprimtari t mos kaloj 5-6 minuta.
Ushtrimi 11. Nxnsit rikthehen n tekst. Prqendrohen tek dialogu i Harrit me Urtimorin
dhe me lapsa me ngjyra dallojn:
me ngjyr t kuqe
pyetjet dhe prgjigjet,
me ngjyr blu
arsyetimet,
me ngjyr jeshile
gjykimet personale,
me ngjyr t verdh
porosit.
Pasi i dallojn shtjet, nxnsit e kan m t leht pr t argumentuar mendimin e
tyre se ky dialog mbart ngarkes mendimi dhe ndryshon nga dialogu i jets s prditshme
pr ngarkesat emocionale q merr fjala.

Ushtrimi 12. Nxnsit mbshteten tek dshira q Urtimori ka n do Krishtlindje,
dshir e ndrruar q n fmijri, orapja e dhuratave, q do fmij e merrte n prag
krishtlindjesh, por e paplotsuar asnjher pr t.
Ushtrimi 13. Nxnsit kthehen n tekst, gjejn elementet fantastike e m pas i shkruajn ato.
I lexojn dhe japin mendimin e tyre rreth ndikimit q ka krijimtaria popullore n vepra t ndryshme:
pasqyra element i prrallave e legjendave (pr kt nxnsit mund t prmendin
prralln Borbardha dhe 7 xhuxht etj.) i cili futet te Harri Poteri i Xhoana Roulingut.
Hapi IV. Msuesi vlerson nxnsit mbshtetur n tabeln e vlersimit:
Sa i gatshm sht nxnsi t
marr pjes n diskutim?
A arrin nxnsi t jap nj prgjigje
t menduar mir?
A mundet nxnsi ta mbshtet
prgjigjen me fjali nga teksti?
A jan mendimet e shprehura
qart brenda tems?
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Pak
(5-6)
Mesatarisht
(7-8)
Shum
(9-10)
far shohim n pasqyr?

T flasim
Niveli II
45 minuta

flasin rreth dshirave t tyre q shohin t pasqyruara n pasqyr kur ndodhen
para e n brendsi t saj.
gT flasin rreth ndikimit t asaj q shohin n pasqyr n sjelljen e veprimet e tyre.
gT shkruajn nj ese m tem Para pasqyrs s dshirave.
gT

Gjuh shqipe 7.
nTeksti

nBashkbisedim.
nDemonstrim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Kjo or msimi zhvillohet n form bashkbisedimi, i cili prqendrohet n dy
momente kryesore pr tu dhn prgjigje pyetjeve t shtruara. do nxns e mendon veten:
- Para pasqyrs.
- N brendsi t pasqyrs.
Hapi II. Pr momentin e par Para pasqyrs nxnsit lexojn pyetjet n f. 138. Pr
secilin rast ata e mendojn veten para pasqyrs. U lihet koh n dispozicion pr do
pyetje (rreth 1 min) e m pas japin prgjigje. T tregohet kujdes q nxnsit t mos
prsrisin njri-tjetrin, n mnyr q t prfshihen sa m shum n bashkbisedim.
Pr pikn 3, nse nxnsit dshirojn t bjn demonstrim para klass, le t
mbshteten nga msuesi e kjo do t krijoj nj atmosfer t gjall q plqehet prej tyre.
217

Hapi III. Kalohet n momentin e dyt N brendsi t pasqyrs. Lexohen pyetjet nga
nxnsit, udhzohen nga msuesi q t mbyllin syt rreth 2 min. pr tu zhytur n brendsi
t pasqyrs s dshirave e m pas zhvillohet bashkbisedimi.
Nxnsit mund t mos u japin prgjigje t gjitha pyetjeve, por vetm atyre, realizimin e
s cils e shohin n pasqyrn e dshirave.
Shnim: Msuesi/ja n fillim t ors s msimit krkon mirkuptimin e nxnsve q gjat
zhvillimit t bashkbisedimit t mos paragjykojn, e komentojn mendimet e njri-tjetrit.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Fusha leksikore
Niveli II
45 minuta

gT kujtojn se sht fusha leksikore e fjalve
gT ndrtojn fushn leksikore t fjalve t ndryshme
gT klasifikojn fjalt q i prkasin nj fushe leksikore sipas klasave, kuptimit dhe formimit
gT gjejn fjalt e veanta q u prgjigjen fjalve t prgjithshme dhe anasjelltas n
nj fush leksikore
Gjuha shqipe 7.
nTeksti
218
Metoda dhe teknike msimore

nPema e mendimit.
nPun n grupe.
nDiagrami i Venit.
Pun paraprgatitore:
Para se t zhvillohet kjo tem msimore, msuesi e ndan klasn n dy grupe t mdha.
Prej secilit grup krkon t grumbulloj informacione duke shfrytzuar burime t ndryshme
rreth veorive t detit dhe liqenit.
Grupi I - Informacione pr veorit e detit.
Grupi II - Informacione pr veorit e liqenit.
Zhvillimi i msimit:
Nj vit m par nxnsit kan marr njohuri rreth fushs leksikore t fjalve n gjuhn
shqipe. Pr ti rikujtuar ato, u krkohet t plotsojn pemn e mendimit n krye t faqes 268.
Lexohet pema e mendimit e plotsuar.
Jepet prkufizimi i fushs leksikore
Bashksia e fjalve q lidhen ndrmjet tyre nprmjet kuptimit t
veant q ato shprehin, prbn nj fush leksikore.

Hapi II Ndahen nxnsit n dy grupe. Secilit grup i jepet nj nga fjalt e nnvizuara n
tekst dhe i krkohet t formojn fushn leksikoret t tyre.
Grupi I - Formo fushn leksikore t fjals pem.
Grupi II - Formo fushn leksikore t fjals shtpi.
Lexohen fushat leksikore q formuan nxnsit.
Hapi III. U krkohet nxnsve t vendosin mbi bank t gjitha materialet q ata kan
grumbulluar gjat kohs q kishin n dispozicion pr veorit e detit dhe t liqenit. Dy
grupet shkmbejn informacionet n mnyr t till q secili grup t zotroj materiale
edhe pr veorit e detit, edhe pr ato t liqenit. Mbshtetur n to ata realizojn diagramin
e Venit pr detin dhe liqenin.
Deti
Liqeni
Pas plotsimit t tij, msuesi/ja fton disa nxns pr ti lexuar duke nxjerr n pah t
prbashktat dhe ndryshimet ndrmjet detit dhe liqenit.
Hapi IV. Pr pjesn e fundit t msimit Marrdhniet ndrmjet fjalve t nj fushe
leksikore msuesi/ja u krkon nxnsve t lexojn informacionin e dhn n tekst.
Nxnsit pyesin msuesin/en, nse kan ndonj gj t paqart.
Punohet ushtrimi 1-7 n tekst, f. 270.
Diskutohen e vlersohen.
Detyr shtpie: ushtrimi 8, f. 270.
Tema: N qytetin e liliputve (ora e par)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
gT

lexojn me qllim q:
- t ndrtojn pyetje rreth prmbajtjes s fragmenteve e tu prgjigjen atyre.
- t pasurojn fjalorin me fjal e shprehje.
- t shkruajn nga nj fjali prmbledhse pr do fragment.

nFletore.

nBised.
nHulumtim
i prbashkt.
nHarta e tregimit.
219

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me titullin e pjess, librin nga i cili sht shkputur,
dhe autorin e tij. Drejton pyetjet:
- Cili e ka lexuar librin Udhtimet e Guliverit?
- lloj romani sht? Pse?
- Cili sht momenti m i bukur, interesant q ju kujtoni?
Hapi II. Msuesi/ja i njeh nxnsit me mnyrn se si do t punohet pr realizimin e rubriks:
T kuptojm prmbajtjen e tekstit. Pjesa ndahet n katr fragmente si m posht:
Fragmenti I: Nuk e di se bn shokt...deri te ...u larguan t llahtarisura. (f. 139)
Fragmenti II: Kur pushuan britmat... deri te ... q nuk e kuptova fare. (f. 139)
Fragmenti III: Iu prgjigja me pak fjal...deri te ...dhe do t mbanin shum mir.
Fragmenti IV: Pas pak dgjova ... deri n fund.
Hapi III. - Udhzohen nxnsit t lexojn me vmendje fragmentet.
Pas leximit t secilit fragment nxnsit njihen me kuptimin e fjalve t panjohura.
Nxnsit duke bashkpunuar n dyshe pr secilin fragment hartojn pyetje rreth
prmbajtjes s tij.
Njri nxns i dyshes ia drejton pyetjet nj dysheje t zgjedhur prej tyre. Nse prgjigja
nuk sht e sakt apo e plot, dyshja q bn pyetje, e saktson at.
N mnyr q nxnsit t prqendrohen n momentet kryesore, msuesi/ja mund ti
ndihmoj duke u dhn pyetjet e fragmentit t par:
- kishte ndodhur me barkn e shokt e Guliverit?
- Ku e nxori era Guliverin?
- N gjendje e pa veten ai kur u prmend?
- far ndjeu ti kalonte mbi trup?
Pas diskutimit t secilit fragment, msuesi/ja drejton pyetjen:
- Cila sht gjja m e rndsishme pr t ciln flitet n kt fragment?
Hapi IV. Prgjigjja e ksaj pyetje do t jet edhe fjalia prmbledhse pr fragmentin e
cila do t shkruhet n tekst, ushtrimi 4, faqe 141.
220
Lexohen fjalit prmbledhse t shkruara nga disa nxns.
Msuesi/ja mund t vlersoj disa nxns mbshtetur n:
- saktsin e ndrtimit t pyetjeve.
- prgjigjet e shprehura bukur e sakt.
- bashkpunimin e mir n dyshe.
- Ndjekjen me vmendje t prgjigjeve duke i plotsuar ato.
Detyr shtpie: Plotsoni hartn e tregimit.
Tema: N qytetin e liliputve (ora e dyt)

Rubrika:
T lexuarit
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

diskutojn elementet prbrse t Harts s tregimit.
gT dallojn cilsit e liliputve q vihen n dukje n kt tregim.
gT tregojn si do t kishin vepruar nse do t ishin n vend t Guliverit.
gT listojn udit q i ngjasin Guliverit.
gT dallojn elementet fantastike nga ato reale.
gT shpjegojn kuptimin e shprehjeve t veuara.
gT gjejn epitetet e prdorura pr fjaln bar, gjum; duke shpjeguar kuptimin e tyre.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nTeksti

nKndvshtrimi i specialistit.
nEmpatia (karrigia e nxeht).
nDitar dypjessh.
nDiskutim.
nPun n ift.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja u bn t njohur nxnsve se orn e dyt do t studiojn dhe
diskutojn dy rubrika: T vlersojm dhe interpretojm tekstin dhe T studiojm
gjuhn e tekstit.
Kalohet tek rubrika: Interpretimi
Ushtrimi 5. - Nxnsit prcaktojn alternativn e sakt: e kuptuan se ai sdonte tu bnte keq.
M pas e ilustrojn me fjali nga teksti.
Nj fjali e przgjedhur nga nxnsit mund t jet: Kur e pan ata kacomic se po rrija
urt, i pren t shtnat.
Ushtrimi 6. - Nxnsit punojn n ifte. Fillimisht lexojn me vmendje cilsit e listuara
n tekst, plotsojn me (+) ose () ato cilsi q i karakterizojn liliputt e m pas vizatojn
n fletore skemn e paraqitur n tabeln nga msuesi: Kndvshtrimi i specialistit.
do cilsi e dalluar shoqrohet me fjali nga teksti.
t zgjuar:
trima:
kureshtar:
Mikprits:
U ngjitn n shkall
afro 100 veta q pastaj
mu drejtuan nga goja t
ngarkuar me kofin plot
me mish
221

Dgjohen m vmendje nxnsit, prgzohen pr saktsin e przgjedhjes s cilsive
si dhe pr bashkpunimin me njri-tjetrin.
Ushtrimi 7. Ky ushtrim do t zhvillohet me teknikn e empatis e cila do t quhet:
karrigia e nxeht.
Kjo do t thot q nxnsit do t fillojn fjalit me Un.
Msuesi/ja vendos nj karrige para klass. I udhzon nxnsit t mendohen rreth 2-3
minuta se si do t kishin vepruar ata po t ishin n vend t Guliverit.
Nxnsit do t prqendrohen n kto pika:
- Personi - Guliveri.
- Shtysat - far t shtyu t ....? Pse?
- Ndjenjat - Si u ndjeve kur... ?
- T dhna t rndsishme - far keni br?
Msuesi/ja dgjon 2-3 nxns dhe vlerson s bashku me nxnsit e tjer at nxns
q ka hyr m bukur n rolin e Guliverit.
Hapi III. Kalohet tek rubrika: Gjuha.
Ushtrimi 8. Ky ushtrim punohet individualisht.
Nxnsit rikthehen n tekst, nnvizojn udit q i ngjasin Guliverit e m pas i
prmbledhin n 5 fjali, t cilat i shkruajn n tekst.
Ushtrimi 9. N kt ushtrim nxnsit do t dallojn cilat gjra ndodhin n t vrtet n
jet dhe cilat jan fryt i fantazis s autorit. Nxnsit e ndajn fletn e fletores n dy pjes:
Ndodhin n realitet
-
Fantazi e autorit
- pamje e liliputve (shtatin sa 6 gishtrinj)
m kujtojn xhuxhat,
-
Kt skem msuesi/ja e vizaton n tabel dhe plotson s bashku me nxnsit. do

mendim e ilustrojn me fjali nga teksti.
Ushtrimi 10. Ky ushtrim zhvillohet me ditar dypjessh. Nxnsit punojn n ift.
shprehje
notova n tym
222
komentim
notova pa e ditur se ku vija
Ushtrimi 11. Nxnsit rikthehen n tekst n paragrafin 139. Epitetet e prdorura dhe
shpjegojn kuptimin e tyre, p.sh.:
bar i njom, i but...
gjum i rnd, i gjat... (fjeta pothuaj nnt or gjat)
Hapi IV. Msuesi/ja bn vlersimin e veprimtaris msimore hap pas hapi. Ai/ajo pyet:
Si u ndjet: i interesuar, i prfshir, i rndsishm, i paangazhuar, i kontrolluar?
lloj t menduari vut n veprim: gjett ide kryesore, bt interpretime dhe i
mbshtett arsyet tuaja?
far do ju mbetet nga ky msim: informacioni, ide t rndsishme apo shprehit
e t menduarit?
Detyr shtpie: Ushtrimi, pika II, fq. 141. Gjeni dhe shkruani n
fletore shprehje t tjera nga teksti.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Familja e fjalve
Niveli III
45 minuta

gT formojn familjen e fjals bes.
gT dallojn temn fjalformuese dhe elementet fjalformuese t fjalve t prejardhura.
gT dallojn temn, temn fjalformuese dhe rrnjn e fjalve t prejardhura.
gT dallojn familjen e fjalve t nj fjale nga fusha leksikore e saj.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nFjalori i gjuhs shqipe.
nTeksti

i diskutimit.
nPun e pavarur.
nRrjeti
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. T kujtojm sbashku.
Udhzohen nxnsit t plotsojn familjen e fjals bes duke shtuar edhe fjal t tjera q
i prkasin ksaj familjeje. Nse nxnsit kan vshtirsi, punojn sbashku me msuesin/en.
Bes
beso
beslidhje
besuar
besim
i pabes
i besuar
mosbesim
besimtar
besnik
jobesimtar
i pabesuar
besnikri
Pas plotsimit t skems nxnsit dallojn temat fjalformuese, nga mjetet

fjalformuese (parashtesat, prapashtesat) P.sh.:
beso
besim
mosbesim
bes
tema fjalformuese
beso
tema fjalformuese
mos
parashtesa
+
+
+
o
prapashtesa
im
prapashtesa
besim
tema fjalformuese etj.
Hapi II. Nxnsit vzhgojn me kujdes n tekst, dy familjet e fjalve (dor, pun) t
dhna n faqen 271 pr tu dhn prgjigje pyetjeve t shtuara n tekst, prgjigjet e t
cilave i shkruajn n fletore.
Shnim. Duke menduar se nxnsit mund t ken vshtirsi pr shpjegimin e
ndryshimeve kuptimore q u sjellin mjetet e fjalformimit fjalve dorac/doracak po japim
kuptimin e tyre leksikor.
223

dorac - njeri q ka mbetur me nj dor ose q nuk e prdor dot m njrn dor,
ngaq e ka t dmtuar. (Prdoret si emr e si mbiemr).
doracak - (mbiemr) q mund t prdoret leht, i volitshm a i leht n prdorim,
q mbahet npr duar e hyn n pun vazhdimisht, p.sh. libr doracak.
Pasi plotsohen prgjigjet, diskutohen me t gjith nxnsit.
shtjen e katrt: A ke ndonj vrejtje pr skemat e dhna? msuesi/ja e realizon
prmes rrjetit t diskutimit:
Po
Jo
A jan t sakta dy skemat e dhna?
Hapi III. T kthejm n shprehi njohurit e marra.

Punohen ushtrimet 1-6 n tekst, f 272
Pr ushtrimin 2 u krkohet nxnsve t ndrtojn fushn leksikore si dhe familjen e
fjals piktor si dhe tu prgjigjen pyetjeve:
- gj t prbashkt kan fjalt q i prkasin nj fushe leksikore?
- Po t nj familjeje fjalsh?
Kshtu, nxnsve do tu duhet t argumentojn se fjalt q i prkasin nj fushe leksikore
lidhen ndrmjet tyre nprmjet kuptimit t veant q ato shprehin (prmbajtja leksikore),
ndrsa fjalt q i prkasin nj familjeje fjalsh kan nj rrnj t prbashkt (forma gramatikore).
Pr ushtrimin 6 nxnsit duhet t gjejn temn, temn fjalformuese dhe rrnjn e
fjalve t nnvizuara. P.sh.:
pandrprer
= ndrprer
tema fjalformuese
= prer (pres) rrnja
Tregohet kujdes me fjaln menjher e cila sht e prngjitur, kshtu q prjashtohet
nga kjo analiz.
224
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Homonimet
Niveli III
45 minuta

gT njohin homonimet si fjal me prbrje tingullore t njjt dhe kuptime t ndryshme
gT dallojn e t prdorin drejt n fjali homonimet.
gT dallojn homonimet nga fjalt me shum kuptime.
gT pasurojn leksikun duke prdorur sa m shum homonime.

e pavarur.
nDiskutimi.

nFletore.
nPun
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi shkruan n tabel fjalt:
(pije)
vera
(stin)
bredh
(emr njeriu)
pata
(emr shpendi)
(folje)
bar
(emr)
(folje)
(emr)
(ila)
(lokal i vogl)
dhe u krkohet nxnsve t formojn fjali me to duke i prdorur n t gjitha kuptimet

e shnuara n kllapa.
Hapi II. Nxnsit punojn pr 10 minuta pr t ndrtuar fjalit. M pas lexohen nga
disa nxns. Msuesi/ja prpiqet t aktivizoj sa m shum nxns, t cilt do t
shpjegojn edhe kuptimin e prdorimit t secils fjal n fjali.
Hapi III. Pr t nxjerr prej vet nxnsve prkufizimin e homonimeve si fjal me
prbrje t njjt tingullore, por me kuptime t ndryshme, msuesi/ja u drejton atyre dy
pyetje ndihmse:
- mund t thoni pr formn fonetike t secils fjal n t gjith prdorimet e saj?
- Po pr prmbajtjen leksikore?
Variantet e prgjigjeve t nxnsve do t ishin t ngjashme me:
1. Atij i plqente t pinte gjithmon ver. Vera ishte pija e tij e preferuar.
2. Nga t gjitha stint, vera i plqente m shum.
3. Motra ime quhet Vera.
Kshtu kemi t prdorura n t tria fjalit forma t njjta fonetike (t fjals vera) v-e-ra, por kuptimi sht i ndryshm.
N fjalin e par bhet fjal pr pije, n t dytn pr nj nga stint e vitit dhe n fjalin
e tret pr nj emr t prvem njeriu.
Hapi IV. Po ktu msuesi u trheq vmendje nxnsve pr t shmangur ngatrrimet
midis homonimeve dhe fjalve shumkuptimshe. Te fjalt shumkuptimshe kemi t
njjtn fjal po t prdorur me kuptime t ndryshme. Por te i cili t gjitha kuptimet e nj
fjale shumkuptimshe gjejm nj prbrs t prbashkt, i lidh kto kuptime, q mund
t jet forma, ngjyra e njjt, lnda s prbashkt etj. Kshtu n shembujt: gryka e
njeriut, gryka e pusit, gryka e pushks t gjitha kuptimet e fjals gryk i lidh ideja e forma
e prbashkt. Ndryshe ndodh me homonimet. Kshtu, n shembujt bar i hidhur, bar i
njom kemi dy fjal krejt t ndryshme, a) bar - bim e vogl pa krcell, b) bar - ila.
Hapi V. Msuesi/ja u krkon nxnsve t dgjojn me kujdes fragmentin q ajo do t lexoj:
- Besoj se do t ftohen n darkn q shtron krushku.
- E po, ruhu more burr, ty t z menjher rrufa...
- Se kam te smundja, moj e uruar, do t ftohem them, duhet t m ftojn!
(Shkputur nga Shklqimi dhe rnia e shokut Zylo D. Agolli.)
225

- Cilat jan homonimet q jan prdorur?
- A krijojn keqkuptime? Cili sht ai? Shpjegojeni at.
- Mendoni se ka krijuar nj situat humori prdorimi i sinonimeve n kt
fragment? Pse?
Nxnsit arrijn n prfundim se prdorimi i homonimeve krijon lodra fjalsh, thnie
me dy kuptime, t cilat prdoren nga shkrimtart humorist pr t krijuar situata plot
humor n veprat e tyre.
Hapi VI. T kthejm n shprehi njohurit e marra.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Ishuj n qiell
T lexojm
Niveli IV
45 minuta
Shnim: Kjo tem msimore do t zhvillohet n dy or. Ndarja lihet n dshirn e msuesit/es.
gT sjellin informacione mbi universin, yjet, planett e teorit e formimit t bots.
gT lexojn n mnyr logjike dhe shprehse krijimtarin fantastike-shkencore.
gT diskutojn rreth tekstit nisur nga kndvshtrimet e ndryshme q u japin rolet e
specializuara.
gT dallojn personazhet e veprimet reale e fantastike.
gT shkruajn nj shkrim t shkurtr gazetaresk pr ndonj zbulim shkencor q
lidhet me kozmosin duke e ilustruar me foto.
226

Gjuha shqipe 7.
nMaketi i sistemit diellor.
nEnciklopedia pr fmij.
nGjeografia 6.
nPamje t ndryshme t universit.
nTeksti

i prbashkt.
nRole t specializuara n diskutime.
nHulumtim
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja udhzon nxnsit t hulumtojn mbi

universin, yjet, planett, teorit e formimit t bots etj. Pr kt ai/ajo e ndan klasn n
6 grupe. Secili grup do t hulumtoj rreth tems s caktuar nga msuesi/ja. Burimet e
informacionit mund t jen t ndryshme: Gjeografi 6, revista shkencore, internet,
enciklopedia pr fmij etj.
Vizatoni n skedn tuaj nj zarf ku t shkruani: Adresa ime n hapsir.

Grupi I. - T sjell kuriozitete, pamje t ndryshme t universit dhe informacione rreth
ktyre shtjeve:
- kuptim ka pr ju universi?
- A njihen prmasat q z universi?
- Po numri i yjeve q lvizin pa pushim n kt hapsir t pafund a njihet?
Grupi II. - T sjell kuriozitete, pamje t planetve dhe informacione rreth:
- jan yjet dhe planett?
- Sa lvizje kryejn planett n hapsir?
Grupi III. -T sjell kuriozitete, pamje t ndryshme dhe informacione rreth:
- Teorie e ndryshme t formimit t bots (fetare e shkencore).
- N mnyr sht krijuar bota sipas teoris Big Bang?
Grupi IV. - T sjell pamje t ndryshme q tregojn mungesn e forcs s rndess
dhe informacione rreth:
- sht forca e rndess?
- far do t ndodhte nse do t mungonte forca e rndess?
Grupi V. Bn maketin e sistemit ton diellor, ku prcakton vendndodhjen e secilit planet rreth
Diellit (shfrytzoni, mjete t ndryshme rrethore si gogla, fruta (portokall), tela t but
pr t dhn iden e unazave.)
Grupi VI. Nxnsit e ktij grupi do t plotsojn tabeln e mposhtme. Kjo tabel t
vizatohet e t plotsohet me nj tabak t madh letre me bojra uji.
Emri i Planetit
Veorit i tij
Diametri
(kilometra)
Largsia
prej diellit
(kilometra)
Koha q duhet
pr tu rrotulluar
rreth diellit
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Veprimtaria msimore do t ndahet n dy pjes:
Pjesa e par do t quhet: Dshiroj dhe un t udhtoj n hapsir.
N kt pjes, nxnsit t ndar n grupe do t paraqitin para shokve gjith
informacionin e hulumtuar.
Msuesi/ja i dgjon m vmendje grupet njri pas tjetrit. I prgzon pr dshirn (pr
t bashkpunuar n grup), mnyrn e prezantimit t puns s tyre para shokve.
Hapi II. Msuesi/ja shton: - A ju ka ngacmuar ndonjher ideja e udhtimit n hapsir?
Nse po, me far do t dshironit t udhtoni? (Nxnsit jan t lir n zgjedhjen e
udhtimit sipas fantazis s tyre.) M pas ai/ajo krkon nga nxnsit:Vizatoni n skedn
tuaj nj zarf ku t shkruani: Adresa ime n hapsir.
Modeli i skeds do t jet:
Emri Mbiemri ...............................................
Rruga dhe Nr i shtpis.................................
Qyteti / fshati................................................
Shteti.............................................................
Planeti...........................................................
Sistemi..........................................................
Galaktika......................................................
227

Hapi III. - Ky hap nis me pjesn e dyt t veprimtaris msimore.
Msuesi/ja u bn t njohur nxnsve titullin e tregimit, autorin, romanin nga sht
shkputur si dhe llojin e romanit.
Msuesi/ja przgjedh tre nxns pr t lexuar tregimin. Udhzon nxnsit e tjer t
jen t vmendshm gjat leximit.
Hapi VI. - M pas msuesi/ja u bn t njohur nxnsve se pr t kuptuar m mir
tregimin, i cili prmban informacione nga fusha t ndryshme, si: fizika, astrologjia,
antropologjia do t zhvillojn nj veprimtari interesante, ku secili prej tyre do t ket nj
rol t specializuar.
Msuesi/ja e ndan klasn n grupe. Secili grup do t ket 4 nxns (1, 2, 3, 4) aq sa role jan.
U cakton numrat nxnsve dhe u thot t mbajn mend rolin q do t ken.
Nxnsit q kan numrin 1 jan n rolin e fizikanit. Detyra e ktyre nxnsve sht: t
hulumtojn n tregim informacione pr fizikn (Forca e rndess).
Nxnsit me numrin 2 jan n rolin e astronomit.
Detyra e ktyre nxnsve sht: t hulumtojn n tregim informacione q flasin pr
astronimin (yjet, planett).
Nxnsit me numrin 3 jan n rolin e antropologut. Detyra e ktyre nxnsve sht: t
vzhgojn me kujdes mnyrn, sjelljet, veorit, zakonet, kulturn e personazheve
(marsianve).
Nxnsit me numrin 4 jan n rolin e gjurmuesit. Detyra e ktyre nxnsve sht: t
shnojn a t shkruajn vendet ku shkojn personazhet e ktij tregimi.
Nxnsit, pasi marrin detyrn, rikthehen n tekst pr t zbuluar informacionin e krkuar
nga msuesi/ja. Nxnsit punojn qetsisht mund t komunikojn edhe me shokt e
tjer t t njjtit rol.
Kujdes mos lejoni t krijohet zhurm.
Hapi V. - Msuesi/ja dhe nxnsit dgjojn me vmendje informacionin e hulumtuar
n tregim nga secili rol. M sipas msuesi/ja shkruan n tabel fjalt kye q tregojn
pranin e fushave t ndryshme t shkencs n tregim.
P.sh.: Nga informacioni q kan przgjedhur nxnsit n rolin e fizikanit shkput kto
fjal kye: pesha e rndess s Toks, pesha rritej, lvizje t ngadalta etj.
228
Hapi VI. - Kalohet tek rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit.

Ushtrimi 6. - Nxnsit do t rikthehen n tekst pr t dalluar veantin e shkrimit n
personazhet real e personazhet fantastike (fjal e shprehje t fjalorit shkencor, veprimet
fantastike, veprimet reale jan dhn n grupet me role t specializuara).
Hapi VII. - Msuesi/ja prgzon nxnsit pr gjithprfshirjen e tyre n role t
specializuara dhe n diskutime.
Detyr shtpie: Shkruani nj shkrim t shkurtr gazetaresk pr
ndonj zbulim shkencor q lidhet me kozmosin. Ilustrojeni me foto.
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Udhtimi fantastik
T shkruajm
Niveli III
45 minuta

gT shkruajn titujt e prrallave, legjendave nisur nga mjediset n t cilat zhvillohen ngjarjet.
gT listojn elementet q lidhen me mjetet, kohn, veshjet, mjediset ku veprojn
personazhet e ksaj rubrike.
gT shkruajn pr nj udhtim fantastik duke u mbshtetur n imagjinatn e tyre.
gT prdorin nj fjalor t pasur, i cili lidhet me temn e udhtimit fantastik.
Metariale dhe mjete msimore
nFletore.
nTabak t bardh.
nBojra uji.
nGrshr.
nNgjitse.

nPun me grup.
nDiskutim.
nPun individuale.
nTuri i Galeris.
Zhvillimi i msimit:
E gjith kjo or msimore do t organizohet n dy faza:
Faza I. Do t jet faza prgatitore pr ti ndihmuar nxnsit t imagjinojn nj udhtim
fantastik.
Faza II. Do t jet pun e pavarur, ku nxnsit do t zgjedhin vendin q dshirojn t
udhtojn, kohn, veshjet dhe mjetet q do t prdorin pr udhtimin e tyre fantastik si
dhe do ta shkruajn at n fletore.
Le ti shohim m konkretisht mnyrn e realizimit t secils faz.
Faza par. Nxnsit punojn individualisht pr t shkruar brenda kllapave titujt e
prrallave, legjendave dhe fragmenteve t shkputura nga romanet fantastiko-shkencore
t prmbledhura n kt rubrik. P.sh.:
Mjedisi ku vepronin heronjt mitologjik grek (Edukimi i Herakliut)
Mjedisi rreth pallatit mbretror
( Vajza e bukur dhe biri i mbretit)
Mjedisi n pyll
(Zana e fundit e bjeshkve)
Mjedisi n pallatin e mbretit
(Uji i jets)
Mjedisi n qytetin e liliputve
(N qytetin e liliputve)
Mjedisi n kozmos
(Ishujt n qiell)
Ndahet klasa n 6 grupe. Secilit grup i jepet nj nga mjediset e temave t zhvilluara
pr ta prshkruar, duke veuar elementet fantastike q ata mbajn mend si dhe vendin,
kohn, veshjet dhe mjetet e udhtimit q mund t jen prdorur.
Pr kt nxnsit diskutojn e m pas shkruajn n tabak t bardh me bojra uji.
Nse nxnsit kan vshtirsi pr t rikujtuar temat e zhvilluara, le t rikthehen n tekst
e ti rikujtojn ato.
229

Prfaqsuesi i secilit grup afishon n tabel punn e br dhe ua prezanton at grupeve
t tjera.
Faza e dyt. Nxnsit si jan t ndar n grupe realizojn nj udhtim imagjinar n
mjedisin q prshkruan n fazn e par.
Nse nxnsit kan dshir t bjn nj udhtim imagjinar n nj vend tjetr, lihen t
lir t zgjedhin mjedisin q dshirojn.
N prfundim t detyrs organizohet Turi i Galeris. Punimet e tyre nxnsit i afishojn
n muret e klass. Secili nxns mund t lviz npr klas dhe t lexoj punimet e
shokve. N fund vlersohet punimi m i mir (nga nj pr secilin mjedis).
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Sinonimet dhe antonimet

Niveli II
45 minuta

gT formojn ifte sinonimike dhe antonimike.
gT njohin llojet e antonimeve t plota dhe t pjesshme.
gTi dallojn e ti prdorin drejt sinonimet dhe antonimet.
gT kuptoj vlern e prdorimit t sinonimeve dhe antonimeve n gjuhn shqipe.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
n3 fletushka n t cilat jan
shkruar numrat 1,2,3.
nTeksti
230

n grup.
nLoj msimore.
nPun e pavarur.
nDiskutimi.
nPun
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. N klasn e gjasht nxnsit kan marr mjaft njohuri pr sinonimet dhe
antonimet. Pr kt arsye msuesi krkon nga nxnsit t mendohen pr 5 minuta dhe
t kujtojn gjith informacionin q din rreth ktyre temave. Nxnsit diskutojn,
shkmbejn mendimet me njri-tjetrin rreth ktyre shtjeve:
- jan sinonimet e antonimet?
- Pse krijohen sinonimet e antonimet?
- jan antonimet e plota? Po t pjesshme?
- Si quhen antonimet q prdoren n letrsi?
Hapi II. Pas ktij hapi msuesi zhvillon me nxnsit veprimtarin e mposhtme. I
ndan nxnsit n 6 grupe. I vendoset nga nj numr secilit grup. Krkohet q 3 grupe t
formojn ifte sinonimike (sa m shum t jet e mundur) dhe 3 grupet e tjera q t
formojn ifte antonimike. Kshtu grupet 1,2,3 mund t krijojn ifte sinonimike dhe
grupe 4,5,6 ifte antonimike. Secili grup punon m vete.
Lihen nxnsit pr 10 minuta t punojn. Kur ata kan mbaruar, msuesi sqaron

rregullat pr vazhdimsin e lojs msimore. Njri prfaqsues prej grupeve q ka
krijuar iftet sinonimike do t thot vetm njrn fjal nga ifti sinonimik dhe njri prej
grupeve q kan krijuar iftet antonimike duhet t gjej fjaln tjetr, sinonime me t.
P.sh. grupi sinonimik thot fqinj,
grupi antonimik prgjigjet komshi.
N t njjtn mnyr do t veprojn t gjitha grupet, fillimisht pr t gjetur sinonimet
dhe m pas me t njjtn mnyr veprimi pr t gjetur antonimet.
Pr t vendosur prball grupin sinonimik me at antonimik msuesja hedh shortin.
N tri fletushka ka shnuar numrat 1, 2, 3 dhe krkon nga nj prfaqsues pr secilin
grup t antonimeve pr t trhequr fletushkn. Numri shnon grupin sinonimik me t
cilin do t ndeshen. Zhvillohet loja dhe n fund msuesi mund t shpall edhe grupe
fituese.
Hapi III. T kthejm n shprehi njohurit e fituara
Punohen ushtrimet 1 - 6 n tekst, f. 277. Diskutohen ato.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Fjalort
Niveli III
45 minuta

argumentojn pse Fjalori i Gjuhs s Sotme Shqipe sht fjalor shpjegues
gT prkufizojn fjal t ndryshme duke i krahasuar prkufizimet e tyre me ato t
dhna n fjalor.
gT gjejn shpjegimin e fjalve titull duke u ndihmuar nga fjalt drejtuese.
gT

i Gjuhs s Sotme Shqipe 2002.
nSkeda.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nShkumsa me ngjyra.
nFjalor
Zhvillimi i msimit:
Msuesi/ja u drejton nxnsve pyetje:
- jan fjalort?
- Si renditen fjalt n fjalor?
- Prse prdoren?
Metodat dhe teknika msimore

e mendimit.
nOrganizues grafik.
nT prkufizojm fjalt.
nDiskutim.
nPema
231

- Si quhen fjalt q na ndihmojn pr t gjetur nj fjal n fjalor?
- Sa lloj fjalorsh njihni?
- Ku qndrojn ata?
- Po fjalt q shpjegohen, si quhen?
Hapi II. Msuesi/ja dgjon me vmendje prgjigjet e nxnsve. Prgzon ata nxns
q kan njohuri t qndrueshme gjat vitit shkollor. U krkon m pas t plotsojn
mendimet n krye t faqes 278. Nxnsit punojn leht me laps n libr. Lexohen punimet
nga 2-3 nxns. Nxnsit plotsojn njri-tjetrin.
Hapi III. Udhzohen nxnsit t lexojn n heshtje informacionin e dhn rreth fjalorve
dhe llojeve t tyre. U lihet nj koh e mjaftueshme rreth 10 minuta. Gjat kohs s
leximit nxnsit mund t mbajn shnime pr ndonj gj t paqart e m pas drejtojn
pyetje pr tu sqaruar.
Punohen ushtrimet 1-8 n faqen 279.
Ushtrimi 4 Ky ushtrim realizohet prmes organizuesit grafik i cili do t ket kt model.
Prkufizimi im
Prkufizimi i dhn n fjalor
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Sa i afrt ishte prkufizimi im

me at t dhn n fjalor
Prometeu i lidhur (ora e par)

T lexojm
Niveli IV
45 minuta

interpretojn bukur lojn me role.
gT vlersojn interpretimin e shokve.
gT lexojn bukur me role prologun duke prshtatur intonacionin e zrit me
tensionin dhe konfliktin ndrmjet personazheve.
gTu prgjigjen pyetjeve pr t zbrthyer prmbajtjen e fragmentit.
gT komentojn vargjet e veuara.
gT
232

Gjuha shqipe 7.
nKartona.
nBojra uji.
nNgjitse.
nGrshr.
nPlhur e bardh.
nZinxhir.
nMateriale rreth malit t Olimpit
dhe perndive q jetonin n t.
nTeksti
Materiale dhe teknika msimore

me role.
nDiskutim.
nLoj

Pun paraprgatore: I. Krijimi i skens ku do t interpretohet. Me an t
kartonve nxnsit realizojn malin e Kaukazit ku do t gozhdohet Prometeu.
Przgjidhen 6 nxns q interpretojn m bukur dhe u jepen prkatsisht rolet e Hefestit,
Pushtetit, Dhuns, Prometeut dhe 2 nxnsit q mbeten, n rolin e Korit t nimfave.
Secili nxns e mson prmendsh (nga teksti) pjesn q do t interpretoj.
Prgatiten veshjet e personazheve me plhur t bardh.
Pr t krijuar imazhin e antikitet,i skema mund t rrethohet me kolona. (Mund t prdoren
edhe kolonat e prgatitura nj vit m par gjat zhvillimit t tems Priami i lutet Akilit).
II. Mjedisi fizik i klass. Pr t siguruar pjesmarrjen dhe bashkveprimin e t gjith
nxnsve, msuesi i vendos ata n form U-je.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me lojn me role. Shfaqen n sken 3 nxns n rolin e Hefestit,
Pushtetit dhe Dhuns, t cilt e kan sjell Prometeun t lidhur n pranga. Pr ta
mbrthyer te nj shkmb i thepisur (mali i Kaukazit) sht ngarkuar Hefesti, perndia e
zjarrit dhe farktaris. Zhvillohet dialogu midis personazheve duke respektuar radhn e
dhn n libr. (Pushteti, Hefesti, Pushteti, Prometeu, Kori i nimfave).
Pas interpretimit nxnsit bjn vlersimin e interpretuesve. Msuesi duhet t
kmbngul m shum n ant pozitive t interpretimit, se n kritika.
Hapi II. Bhet leximi n heshtje i prologut, me qllim q nxnsit t njihen m mir
me personazhet dhe veprimet q ata bjn.
Punohet me fjalorin. Njihen nxnsit me fjalt e shprehjet e reja duke i prdorur ato
edhe n fjali.
Hapi III. Zhvillohet nj diskutim me nxnsit mbshtetur n pyetjet e mposhtme:
- Cilat jan personazhet q veprojn n kt prolog?
- Si i prfytyroni ata nga fjalt q thon?
- Si jan veshur dhe far veprimesh kryejn?
- Me fjalt e kujt hapet pjesa dhe far rrfen ai?
- mision kishte Prometeu?
- simbolizon zjarri?
- Kush urdhroi pr zvarritjen e Prometeut drejt malit t Kaukazit?
- Si del n kt sken figura e Zeusit, megjithse ai nuk sht personazh i
dukshm i prologut?
- Kujt ia drejton thirrjen e tij Prometeu?
- Pse lutet ai:
a) pr ta falur,
b) pr ta kuptuar,
c) pr ti qen mirnjohs,
d) pr ta mbrojtur?
- Cilat jan dobit q u erdhn njerzve prej zjarrit q u dha Prometeu?
Prgjigjet e nxnsve ilustrohen me shembuj nga teksti.
Detyr shtpie: Bni me shkrim komentin e ktyre vargjeve:
Vshtromni, pra mua nj zot
n pranga t mbrthyer, fatkeq,
por ve krenar
dhe vetm sepse njerzit i desha tej mass
233
Tema: Prometeu i lidhur (ora e dyt)

Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

bjn analizn e personazhit t Zeusit dhe Prometeut.
gT zbrthejn simbolikn dhe qllimin e misionit t ktyre personazheve.
gT dallojn disa nga elementet e ksaj tragjedie.
gT dallojn fjalt kye q mbartin nj forc t madhe emocionale, qoft ajo
negative apo pozitive.
gT dallojn figurat letrare: epitetin, krahasimin etj.
gT

nTeksti Gjuha shpiqe 7.
nFletore.
nSkeda me ngjyra.

nBioskeda e personazhit.
nRrjeti semantik.
nPun n grup.
nPun n ift.
nPema e mendimit.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me leximin e detyrave t shtpis.
Msuesi/ja u krkon disa nxnsve t lexojn komentin me shkrim t vargjeve t veuara.
Udhzohen nxnsit e tjer t dgjojn me vmendje prgjigjet e shokve, pasi kjo gj do ti
ndihmoj n plotsimin e bioskeds pr personazhin e Zeusit dhe t Prometeut.
234
Hapi II. U thuhet nxnsve se tashm do t analizojn dy personazhet kryesore:

Prometeun dhe Zeusin pavarsisht se ai nuk shfaqet drejtprdrejt si personazh, por
vetm nprmjet fjalve t personazheve t tjera.
Por m par pyeten nxnsit se pse sht e dobishme t analizohet figura e nj personazhi.
Ndr prgjigjet q mund t merren do t jen:
- q ti ngjaj m shum atij personazhi.
- pr t kuptuar m mir qllimin e misionit t tij.
- pr t reflektuar se si mund ti jepet kuptim jets nprmjet veprimeve,
mendimeve dhe fjalve etj.
Duke vazhduar m tej, msuesi/ja vizaton n tabel bioskedat pr t dy personazhet
t cilat do t plotsohen n fletore nga nxnsit.
Plan
Mendime
Ndjenja
Ant e forta
Veprime
Fjal
Personalitet

Do t ishte shum mir q t prdoren skeda me ngjyra t ndryshme. Madje, pr ti
dalluar ato mund t priten edhe n forma t ndryshme gjeometrike.
N skedat nxnsit shnojn edhe provat e argumentet e tyre q mbshtetin
pohimet e bra pr personazhin. P.sh nse nj an e mir e personazhit sht guximi,
shnohet n sked edhe arsyeja se pse mendohet kshtu. Nxnsit nse dshirojn
mund t shtojn edhe kategori t reja pr skedat .
Nj model i plotsimit t skedave pa provat mbshtetse do t ishte si m posht:
Prometeu
Plani:
Tu vjedh zjarrin
hyjnive pr tua
dhuruar at njerzve.
Mendimi :
Tu sjell dritn e
qytetaris njerzve.
Ndjenja:
Dashuria pr
njerzit.
Ant e forta:
Shpirti liridashs,
Kryengrits q duroi me
krenari titanike torturat
m t tmerrshme t
urdhruara nga Zeusi
Personaliteti:
Kryelart,
i paepur, guximtar,
lufttar, fisnik,
vetsakrifikues
Fjalt:
Pa shihni, shihni ju nj
perndi se po pson
nga perndit e tjera.
Dhe vetm sepse njerzit
i desha tej mass.
Veprimet:
U vodhi zjarrin
perndive dhe ua
dhuroi at njerzve
Zeusi
Plani:
Ti linte njerzit n
errsir,t paditur, q
t zhdukeshin e t
krijonte nj rac t re.
Ndjenja
Frik
Trbim
Mendime:
Hakmarrja ndaj
Prometeut
Personaliteti:
Tiran,
Antinjerzor.
Ant e forta:
Kryeperndi,
i plotfuqishm.
235

Dobsi
Urrejtje ndaj njerzve dhe
Prometeut q i ndihmoi ata.
Veprimet:
Urdhron Hefestin,
Pushtetin e Dhuns t
mbrthejn me pranga n
shkmb Prometeun
Pas plotsimit t skedave u krkohet nxnsve t bashkohen n ifte dhe t

krahasojn skedat. N kt koh ata mund t shkmbejn me njri-tjetrin prgjigjet
dhe t diskutojn ndonj ide q nuk prputhet.
Ftohen disa nxns t lexojn skedat e tyre t plotsuara.
Prgjigjet e tyre msuesi/ja mund ti shnoj n nj tabel prmbledhse n
drrasn e zez. Do t jet interesante t shihet se far mendimesh jan dhn dhe
me far provash mbshteten.
Hapi III. Msimi vazhdon m tej me plotsimin e rrjetit semantik t figurs s
Prometeut dhe Zeusit lidhur me simbolikn dhe qllimin e misionit t tyre. Vizatohet
rrjeti semantik si m posht dhe plotsohet nga nxnsit. Ata punojn individualisht pr
10 minuta pr realizimin e ksaj detyre. (Modelet m posht po i japim t plotsuara).
Simbolizon
Mishrues i prparimit njerzor.
Njeridashjen.
Vargjet nga vepra

I heq kto mundime
Se vodha zjarrin: fshehur n kallam,
Dhe njerzve ua dhash si dhurat.
t muar, qu b pr ta msues i arteve,
i do mjeshtrie e mjet pr t jetuar.
Prometeu
Qllimi: T prhapi dritn dhe

qytetrimin n mbar botn, t
krcnuar nga errsira.
236
Vargje nga vepra

... t msoj si tiranis s Zeusit
ti prulet
dhe dashurin pr njeriun ta
harroj.
Simbolizon
Tirani,
Prapambetje.
Zeusi
Qllimi: T mbaj botn nn
diktat dhe errsir, sepse e
kishte m t leht ta sundonte.

Lexohet e diskutohet nga disa nxns.
Hapi IV. Kalohet te rubrika: T shkruajm gjuhn e tekstit.
Ndalohet klasa n 4 grupe. Brenda secilit grup nxnsit punojn n ift.
Grupi I. Plotson pemn e mendimit me elementet e tragjedis.
Grupi II. Dallon se si shkallzohet tensioni dhe konflikti ndrmjet personazheve.
Pr t dhn shkallt e ndryshme t ktij intensiteti mund t prdoret paraqitja
grafike.
Vendoset fillimisht pr momentet kryesore t konflikteve midis personazheve mbi
bazn e t cilave do t ndrtohet grafiku. Mund t shfrytzohen kto aste:
1) Pushteti vazhdon akuzat e Zeusit ndaj Prometeut me ton ironik.
2) Mdyshja e Hefestit pr t zbatuar urdhrin e Zeusit.
3) Pushteti e nxit Hefestin t prmbush urdhrin e Zeusit.
4) Thirrja e Prometeut drejtuar gjith elementeve t natyrs q shikon rreth vetes
pr dnimin e pamerituar.
5) Prometeu e mbledh veten dhe i nnshtrohet vullnetit t fatit q ai vet e ka pranuar.
6. Krenaria pr veprn e kryer dhe revolta ndaj qndrimit pajtues e servil t
perndive t tjera.
6
4
1
2
Grupi III. Dallon fjalt kye q mbajn nj forc t madhe emocionale, qoft, ajo
negative apo pozitive.
Grupi IV. Dallon figurat letrare, epitetin, krahasimin etj.
N prfundim t detyrs msuesi aktivizon disa ifte nga t katr grupet pr t
prezantuar punn e tyre. Nxnsit e tjer dgjojn me kujdes dhe mund t
plotsojn sa her e shohin t nevojshme.
N minutat e fundit t ors msimore msuesi bn nj vlersim pozitiv pr detyrat e
kryera dhe pjesmarrjen e nxnsve gjat ors msimore.
237
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Ymer Aga (ora e par)

T lexojm
Niveli III
45 minuta

parashikojn zhvillimin e mtejshm t balads mbshtetur te hyrja.
gT lexojn n heshtje baladn pr t krahasuar variantin e krijuar prej tyre me at
t autorit popull.
gTu prgjigjen pyetjeve pr t zbrthyer prmbajtjen e balads.
gT msojn prmendsh pjesn q u plqen m shum nga kjo balad.
gT

Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nTeksti

e pavarur.
nLexim n heshtje.
nPun n ift.
nPun
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi fillon me nj rrfim t shpejt t subjektit t balads s Ymer Ags nga
msuesi/ja vetm pjesn e hyrjes, aq sa mjafton pr ti br nxnsit t fillojn t
mendojn pr vazhdimin e ngjarjes dhe tu ngjall atyre kureshtjen pr t lexuar variantin
e plot t krijuar nga autori popull.
Msuesi/ja u krkon nxnsve t jen t vmendshm gjat dgjimit t saj n mnyr
q t jen t aft t parashikojn vazhdimin e mtejshm t ngjarjes duke u mbshtetur
vetm n ato elemente t subjektit q u ofron rrfimi i tij.
Msuesi/ja: Balada e Ymer Ags sht nj nga baladat m t bukura q futet n
grupin e baladave t rinjohjes. Ymer Aga duhet t shkonte n luft t nesrmen e dasms.
Ai i krkoi nuses q ta priste 7 vjet e, nse ai nuk vinte, do t thoshte se ai kishte vdekur
e ajo mund t martohej. Por n luftim e sipr at e zun rob dhe e futn n burg, ku
qndroi pr vite t tra. Ditn q do t mbushte shtat vjet....
Ktu msuesi/ja e ndrpret rrfimin e tij dhe u krkon nxnsve t shkruajn vazhdimin e saj.
Nxnsit punojn individualisht pr 10 minuta. N prfundim t detyrs msuesi/ja
ngre 5-6 nxns pr t lexuar variantin e tyre t vazhdimit t balads.
Hapi II. Hapet libri n faqen 149. Udhzohen nxnsit t lexojn n heshtje baladn
n vargje, t njihen me shpjegimin e fjalve t nnvizuara e pastaj t bjn krahasimin
midis variantit t krijuar prej tyre dhe atij t autorit popull.
Pr ta br sa m interesant krahasimin msuesi/ja mund t prdor skemn e mposhtme
t quajtur rruga e krahasimit, t ciln e vizaton n tabel, ndrsa nxnsit n fletoret e tyre.
Balada e Ymer Ags
238
Udhzohen nxnsit q brenda elipsit t shkruajn titullin e balads, n tabelat jasht

rrugs elementet q ndryshojn n variantin e krijuar prej tyre me at t tekstit, ndrsa
n tabelat brenda rrugs elementet e prbashkt midis krijimit t tyre dhe atij t tekstit.
Pas nj pune prej 5 -7 minutash nxnsit u tregojn shokve pr pikat e prbashkta
dhe ndryshimet midis balads s krijuar prej tyre dhe asaj t krijuar prej popullit, duke
treguar se far i bn ata t ken m shum ose m pak sukses n parashikim.

Hapi III. - Kalohet te rubrika T kuptojm prmbajtjen.
Ushtrimi 1. Pr punimin e ktij ushtrimi msuesi/ja i ndan nxnsit n ifte. Nxnsit
diskutojn me shokun/shoqen pr t krijuar nj mendim t prbashkt se far mund t
ket ndodhur deri n astin q Ymer Aga ndodhet n burg dhe pastaj ua prezantojn
idet e tyre edhe shokve t tjer. Pr kt, nxnsit mbshteten n rrfimin q bri
msuesi/ja n fillim t ors msimore si dhe n imagjinatn e tyre.
Msuesi/ja i dgjon me kujdes prgjigjet e nxnsve duke vlersuar imagjinatn e tyre.
Msimi vazhdon me nj bllok pyetjesh rreth subjektit t balads q msuesi/ja u drejton
nxnsve:
- Cili ishte shkaku i largimit t Ymer Ags t nesrmen e dasms?
- Sa koh ndenji Ymer Aga larg familjes?
- Pse ishte i shqetsuar Ymer Aga?
- marrveshje bn Mark Kroli e Ymer Aga?
- K takoi Ymer Aga n rrug e far u tha atyre?
- Si arriti ta dallonte nusja t shoqin?
Diskutimi i ktyre pyetjeve mund t zgjas 10 minuta. Msuesi/ja prpiqet t prfshij
sa m shum nxns n dhnien e prgjigjeve.
Detyr shtpie: Msoni prmendsh pjesn q ju plqen m shum
nga kjo balad.
Tema:
Ymer Aga (ora e dyt)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

flasin pr besn si nj nga virtytet m t muara t shqiptarit.
gT krahasojn tri krijimet popullore Besa e Konstandinit, E bija e hns dhe e
diellit, Ymer Aga.
gT prshkruajn portretin e Ymer Ags mbshtetur n prfytyrimin e tyre.
gT dallojn elementet e veanta t prmbajtjes s balads.
gT dallojn n tekst elementet e veanta t thurjes s vargjeve popullore.
gT

Gjuha shqipe 7
nFletore.
nFjal t urta pr besn.
nLegjenda, prralla shqiptare e
balada q flasin pr besn.
nTeksti

nBised.
nDiagrami i Venit.
nDiskutim.
239

Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me nj bised. U krkohet nxnsve t mendohen pr disa minuta
dhe t tregojn se far din ata pr besn e shqiptarit. N kto minuta bashkbisedimi
nxnsit mund t sjellin fjalt t urta pr besn, prralla, legjenda apo krijime t tjera
popullore, t cilat flasin pr kt visar t muar t shqiptarit.
Interesante do t ishte nse msuesi/ja do ti nxiste nxnsit t tregonin ngjarje nga
jeta e tyre pr mbajtjen ose jo t fjals s dhn. Kto rrfime mund t lidhen me ngjarje
kur ata kan dhn fjaln pr dika ose kur t tjert u kan premtuar dika.
Pasi nxnsit kan rrfyer ngjarje t ndryshme nga jeta e tyre lidhur me besn apo fjaln e
dhn, msues/ja kalon n nj krahasim midis tri krijimeve popullore q trajtojn temn e
bess. Me dy prej tyre nxnsit jan njohur n klas t gjasht: E bija e hns dhe e diellit,
Knga e Dhoqins, ndrsa pjesa e tret sht balada q ata po studiojn Ymer Aga.
E bija e hns
dhe e diellit
Ymer Aga
Knga e
Dhoqins
Pr kt detyr nxnsit mund t punojn n ifte. Procedura sht e njjt. Elementet

e prbashkta shkruhen n mes t diagramit, atje ku priten tri diagramet dhe elementet
e veanta vendosen n diagramin prkats. sht shum e rndsishme q nxnsit t
jen n gjendje t mbrojn zgjedhjet e bra.
Pr rreth 10 minuta nxnsit punojn s bashku e m pas prgjigjet e tyre shkruhen
n tabel, duke plotsuar edhe diagramin q ka vizatuar msuesi/ja n tabel.
Ushtrimi 7. N kt ushtrim nxnsve u krkohet t tregojn ndjesit q u shkaktohen
nga tri momentet e dhna:
240
a. Brenga e Ymer Ags n burg.

b. Leja q i dha atij mbreti.
c. Takimi i Ymer Ags me nusen.
duke shpjeguar edhe ndjesit. P.sh.:
trishtim, mrzitje.
a. Brenga e Ymer Ags n burg
Arsyeja - Fillimi me pshertimn e hiperbolizuar e fut edhe m mir dgjuesin
n mjedisin e balads, ku si dihet atmosfera e zymt dhe tragjike sht e zakonshme.
b. Leja q i dha atij mbreti - habi, krenari.
Arsyeja - uditem me besimin q sht krijuar pr besn e shqiptarit. Ymer
Aga nuk l gj tjetr peng, ve bess s burrit q do t kthehet pas tri ditsh.
Ky fakt njkohsisht m bn t ndjehem edhe krenar.
Takimi i Ymer Ags me nusen - keqardhje, admirim.
Arsyeja - N fjalt e nuses t bie n sy prdorimi i epitetit e mjera q tregon se,
megjithse ajo po martohet, ndihet fatkeqe. Mes zhurmave t gzuara
t krushqve ajo sht e trishtuar, por, kur rinjeh burrin e par, gjendja ndryshon.
Ajo i lutet me prgjrim q ta hedh n vithe t kalit e ta kthej n shtpi.
Dashuria dhe besnikria bashkshortore fiton.

Ushtrimi 8. Krkon nga nxnsit t prshkruajn portretin e Ymer Ags duke u
mbshtetur n prfytyrimin e tyre. Msuesi/ja mund ti ndihmoj nxnsit duke u thn
se pr t br nj prshkrim sa m t plot t Ymer Ags sht mir t mbshteten n
disa elemente q dalin n pah gjat zhvillimit t ngjarjes treguar nga balada:
Qndresa e tij n burg.
Besimi dhe vlersimi q kishte Marko Kroli ndaj tij.
Besnikria q tregoi e shoqja pr 7 vjet.
N prfundim t detyrs msuesi/ja prpiqet t prfshij sa m shum nxns n
leximin e prshkrimit t Ymer Ags realizuar prej tyre. Prfshirja e sa m shum nxnsve
ndihmon pr t krijuar nj portret sa m t plot t ktij personazhi. Si gjithmon, n
fund vlersohen punimet m t mira nga vet nxnsit.
Fillimisht nxnsit lexojn n heshtje informacionin e dhn pr baladn duke u njohur
me disa nga elementet e saj.Po ktu msuesi/ja mund ti njoh nxnsit edhe me variantet
e tjera t ksaj balade. Duke vazhduar m tej nxnsit punojn ushtrimin 9. Ata dallojn
elementet e veanta t balads s Ymer Ags dhn n tekstin e tyre:
- Vitet e pritjes - 7 vjet (ktu msuesi/ja sqaron numrat 7, 9, 12 si elemente
karakteristike t folklorit).
- Shenja e rinjohjes - nishani (n balada t tjera t rinjohjes kemi medaljonin
ose shenja t tilla t veanta si 6 gishta n nj dor e 6 gishta n nj kmb).
- Virtytet e shqiptarve - besa, besnikria bashkshortore.
Ushtrimi 10. Nxnsit dallohen elementet e veanta t thurjes s vargjeve popullore, si:
- vargun e shkurtr, rimn, numrin e rrokjeve.
- mendimin e prmbledhur me pak fjal.
- dialogun e prer.
- zgjidhjen e papritur.
Pr kt ushtrim nxnsit mund t punojn n ift. Diskutohen prgjigjet e tyre.
Detyr shtpie: Msoni prmendsh pjesn q ju plqen m shum
nga kjo balad.
Tema:
Prshtatim vargjet n proz
Rubrika:
T shkruajm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta
gT gjejn emrat e personazheve q marrin pjes n balad dhe t japin nj
informacion t hollsishm rreth tyre.
gT listojn veprimet e kryera n prputhje me rrjedhn e ngjarjes.
gT veojn fjalt e vjetra, t cilt sjellin atmosfern e kohs si dhe elementet e
veanta q e dallojn nj kng popullore.
gT dallojn figuracionin popullor t balads.
gT prshtatin vargjet n proz.
241

Gjuha shqipe 7.
nTabak t bardh.
nBojra uji.
nNgjits.
nGrshr.
nFletore.
nTeksti

nPun n grup.
nDiskutim.
nPun e pavarur.
nTuri i Galeris.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Fillimisht msuesi/ja u bn t njohur nxnsve qllimin e asaj ore msimi. Me
fjal t tjera ai/ajo u tregon nxnsve se shum vepra me karakter tregimtar, t shkruara
n vargje, i gjejm t prshtatura n proz. Kjo ndihmon shpeshher pr ta kuptuar m
mir ngjarjen e nj poeme nprmjet prozs. Pr kt arsye sht mir q edhe ata t
prpiqen t prshtatin vargjet e balads s Ymer Ags n proz.
Pr ti ndihmuar nxnsit n realizimin e ksaj detyre msuesi/ja organizon nj
veprimtari ndihmse.
Ndahen nxnsit n 4 grupe. I jepet detyra secilit grup.
Grupi I
( hulumtuesi)
Gjej emrat e personazheve t balads dhe jepni nj
informacion t hollsishm rreth tyre.
Grupi II
(Gjurmuesi)
Listo veprimet e kryera nga personazheve t ksaj
balade n prputhje me rrjedhn e ngjarjeve.
Grupi III
(Gjetsi i fjalve)
Veo fjalt e vjetra q sjellin atmosfern e kohs
dhe elementet e veanta q e dallojn nj kng popullore.
Grupi IV
(Gjetsi i figurave letrare)
Dallo figuracionin popullor t balads.
242
Udhzohen nxnsit t punojn n tabak t bardh dhe t shkruajn me bojra uji.

Brenda grupit nxnsit diskutojn, shkmbejn mendime me njri-tjetrin, ndrsa msuesi/
ja kalon sa nga nj grup te tjetri duke ndjekur punn e tyre si dhe duke sugjeruar e
ndihmuar sa her q e sheh t nevojshme.
Prfaqsuesi i secilit grup afishon tabakun n tabel ose n faqet e murit t klass
dhe prezanton punn e br. Grupet e tjera dgjojn me vmendje dhe mund t
plotsojn, nse dika mungon. Vazhdohet n t njjtn mnyr me t gjitha grupet.
(Hulumtuesit, Gjurmuesit, Gjetsit e fjalve, Gjetsit e figurave letrare).
Kjo veprimtari, e cila nuk duhet t zgjas m shum se 15 minuta, i ndihmon nxnsit
q tashm ti prshtatin n proz vargjet e balads.
Hapi II. Msuesi/ja krkon nga secili nxns t lexoj me kujdes kshillat e dhna n
faqen 151 dhe pastaj t fillojn punn pr kthimin e vargjeve n proz.
Nxnsit punojn individualisht pr rreth 20-25 minuta. Kshillohet q t punojn me
kujdes, pa u nxituar. Kur t ken mbaruar, t mos harrojn ti rikthehen edhe nj her
krijimit pr t par formulimin e mendimeve, prdorimin e shenjave t piksimit etj., n
mnyr q varianti prfundimtar t jet sa m i sakt.
Hapi III. Pas prfundimit t detyrs, 5 minutat e fundit t ors msimore, organizohet
Turi i galeris. Disa nga nxnsit q kan dshir lexojn me z t lart punimin e tyre,
ndrsa t tjert e ngjitin n muret e klass. Secili nxns mund t lviz npr klas dhe
t lexoj punimet e t tjerve. N flett e paraqitura mund t bhen edhe komente.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Dialektet e shqipes
Niveli II
45 minuta

njohin dialektet e shqipes dhe shtrirjen e tyre gjeografike.
gT shkruajn n shqipen standarde fjalt e dhna nga dialekti i gegrishtes.
gT njohin vlern e prdorimit t fjalve dialektore.
gT

nHarta e Shqipris.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.

mendimesh.
nOrganizues grafik. Dialektet dhe
ndryshimet e tyre
n fonetik dhe leksik.
nDiskutim.
nStuhi
Zhvillimi i msimit:
Msuesja vendos hartn e Shqipris n tabel dhe u krkon nxnsve tu prgjigjen pyetjeve:
- Cilat jan dialektet e shqipes?
- Ku shtrihen ato? Cili sht kufiri natyror q ndan dy dialektet e shqipes?
- N cilat fusha vihen re ndryshimet m t mdha midis dialekteve?
Dgjohen me vmendje prgjigjet e nxnsve. Nxnsit lejohen t shkmbejn
mendimet me njri-tjetrin. Nxiten t sjellin argumente pr t mbrojtur idet e tyre. Mos u
prqendroni gjat tek asnj prej ideve.
Hapi II. Ndrtimi i njohurive
Nisur nga pyetja e fundit msuesja udhzon nxnsit t hapin librat e t lexojn dy
tekstet n f. 280 (Njri i N. Frashrit, tjetri i M. Krasniqit) dhe t ven re ndryshimet
fonetike dhe leksikore P.sh.:
gegrisht
toskrisht
kan shkue (ue/ua)
kam mbuluar
kan lan (a/)
ln
N shembujt e lartprmendur kemi ndryshime fonetike, ndrsa n dy shembujt e
mposhtm vm re ndryshime leksikore:
rigon - bie shi i imt, i leht
prkule - dhurat q i jepet dikujt
Mbshtetur n prgjigjet e dhna nga nxnsit, msuesi/ja plotson n tabel
organizuesin grafik t ndryshimeve fonetike e leksikore t t dy dialekteve.
243

Organizuesi grafik: Ndryshimet fonetike.
Gegrisht
Toskrisht
ue
ua
n
r
nuk ruan grupet e
Ruan grupet e
bashktinglloreve
bashktinglloreve
mb, nd, ng, ngj
mb, nd, ng, ngj
Organizuesi grafik: Ndryshimet leksikore.
Gegrisht
Toskrisht
tlyn
gjalp
korit
turpron
komshi
gjiton
hajn
vjedhs
Msuesi/ja orienton nxnsit q ky organizues grafik i ndryshimeve leksikore t plotsohet
m tej me shembuj/fjal t tjera duke krkuar ndihmn e prindrve a t t afrmve.
Nxnsit punojn ushtrimet 2-7. f. 282
Ushtrimin 6, msuesi/ja organizojn n form loje, ku nxnsit, t ndar n tri skuadra,
sjellin sa m shum emra q kan dgjuar t prdoren pr sendet dhe kafsht. Fillimisht
msuesi/aj przgjedh pr do skuadr dy-tre nxns nga krahina t ndryshme (nse
ka). Ajo skuadr q sjell m shum shembuj, shpallet fituese.
Si do t vlersohet ora e msimit
- Duke ndjekur prfshirjen e nxnsve n msim n momente t caktuara.
- Nga pjesmarrja n diskutim, duke vlersuar diskutimin, vrejtjet dhe vlersimet q bjn nxnsit.
- Nga realizimi i objektivave.
Detyr shtpie: Ushtrimi 9 f. 282. Msuesja u krkon nxnsve t ven re
ndryshimet q ndodhin n poezi. Cilin variant u plqen m shum? Pse? Argumento.
244
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Gjuha standarde
Niveli III
45 minuta

msojn se sht gjuha standarde
gT njohin historin e formimit t gjuhs standarde
gT japin ndryshimet dhe t prbashktat q ka gjuha standarde shqipe me ato dialektore
gT kthejn n gjuh standarde nj tekst dialektor
gT zvendsojn fjalt e huaja me gjegjsen shqipe.
gT

i Venit.
nLeximi i imt me kodim teksti.

nTabak i bardh i plotsuar
me informacionin e duhur.
nDiagrami
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Prpara fillimit t ksaj veprimtarie, msuesi/ja vendos n tabel abakun e
bardh ku jan shkruar pyetjet e mposhtme:
1. sht gjuha standarde?
2. Ku prdoret ajo?
3. Me cilat nis rruga e formimit t shqipes standarde?
4. Cilt i vun themelet e shqipes standarde?
5. Kur u mbajt Kongresi i Drejtshkrimit?
6. far u mbajt n Prishtin m 22-23 prill 1968? propozim u miratua? parim
e shoqronte at?
7. marrdhnie ekzistojn midis gjuhs standarde dhe asaj dialektore?
Prgjigjet e ktyre pyetjeve nxnsi do ti gjej n tekst. Krijoni nj simbol t thjesht
pr seciln pyetje.
Hapi II. Nxnsit lexojn tekstin dhe ven shenjn e caktuar (leht, me laps) pr
prgjigjen q i jepet pyetjes prkatse, ku t vendosin n vend t numrave brenda kllapave
simbolet q kan prdorur gjat leximit.
Hapi III. U krkoni nxnsve t bjn nj tabel t till
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
Shnime
U krkoni dysheve q t shkruajn informacionin q gjetn pr secilin simbol.

P.sh.: tek kolona me simbolin numrin 1 t vendosin/ t shkruajn prgjigjen e pyetjes
1 e kshtu me radh. N kolonn shnime nxnsi mund t shkruaj pyetje, paqartsi
ose ndonj informacion shtes q ai krkon pr kt tem msimore.
Hapi IV. Nxnsit lexojn informacionin e krkuar nga pyetjet. Ata mund t plotsojn njri-tjetrin.
Msuesi/ja ndrhyn vetm n ato raste kur sht i/e nevojshm shpjegimi i tij pr do
paqartsi a informacion shtes.
Nxnsit punojn ushtrimet 2-5 faqe 284.
Ushtrimi 2 realizohet prmes Diagramit t Venit, prgjigjet jan:
Shkalla m e lart e
gjuhs s folur dhe t shkruar
pr t gjith shqiptart
Gjuha
standarde
Gjuha
dialektore
t folurit q u prkasin
trevave t caktuara
Variant i s njjts gjuh.

Marrdhnie t ndrsjellta
(marrin dhe japin nga njri tjetri)
245

Hapi VI. Si do t vlersohet ora e msimit
- Nga pjesmarrja e nxnsve n pun t pavarur.
- Nga pjesmarrja e tyre n pun n ift.
- Nga plotsimi i qllimive msimore t vna q n fillim t msimit.
- Nga dshira e nxnsve pr t kryer ushtrimet e dhna n tekst.
Tema:
Zana e vizitorit (ora e par)
Rubrika:
T lexojm
Vshtirsia:
Niveli III
Koha:
45 minuta

gT zbulojn emrat e autorve mbshtetur n disa t dhna rreth jets e krijimtaris letrare.
gT
lexojn duke respektuar variantin dialektor.

gT prshkruajn mjedisin e vrtet dhe qeniet fantastike q veprojn n kt mjedis.
gT parashikojn ngjarje q kan ndodhur n t shkuarn, nisur nga ngjarjet q
ndodhin n astin kur rrfen poeti.
gT gjejn elementet e prbashkta t mjedisit q prshkruan autori dhe t atij me
t cilin u ngjason.
Gjuha shqipe 7.
nTabela, shkumsa me ngjyra
nSkeda (8x10 cm) t plotsuara me
informacion nga jeta e veprimtaria
letrare e autorve.
nTeksti
246

Zbuloni emrin e autorit.
nDiskutim.
nPema e mendimit.
nPun n ift.
nKonkurs
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja prgatit tri skeda me informacion

prmbledhs rreth jets e veprimtaris letrare t tre autorve: Mitrush Kuteli, Gjergj
Fishta, Dritro Agolli.
Skeda I. prmban kto informacione
- Lindi n Pogradec m 1907.
- Emri i tij i vrtet sht Dhimitr Pasko.
- Nj nga tregimtart m t shquar t tradits.
- Krijoi nj tip t veant t tregimit shqiptar q i afrohet rrfimit popullor.
- Botoi veprn Tregime t mome shqiptare.
Skeda II.
- Lindi n Devoll t Kors.
- Njihet si poet popullor, romancier, sot edhe si politikan.
- sht i thjesht, i komunikueshm, i kuptueshm pr t gjitha kategorit e lexuesve.
- Botoi romanet: Shklqimi dhe rnia e shokut Zylo, Njeriu me top. Ky i
fundit sht realizuar film po me t njjtin titull.

Skeda III.
- Lindur n Shkodr.
- Prift .
- Cilsuar si Homeri shqiptar.
- I ka knduar gjuhs shqipe me kto vargje: Porsi knga e zogut tvers...
- Kryevepra e tij sht Lahuta e Malcis.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja u bn t njohur nxnsve se n minutat e para t ors s msimit
do t zhvillohet minikonkursi Zbuloni emrin e autorit.
Klasa ndahet n tri skuadra. Secila skuadr zgjedh nj prfaqsues pr t trhequr
nj nga tri skedat t vendosura mbi tryezn e msuesit/ses. Nxnsi trheq skedn dhe
ia jep msuesit/ses, i cili ia lexon pyetjet nj nga nj skuadrs. Nxnsit mendohen rreth
2 minuta pr t zbuluar emrin e sakt t autorit. Nse nxnsit nuk arrijn t gjejn
emrin e sakt t autorit, ua ofron mundsin skuadrave t tjera. Shpallet fituese ajo
skuadr q e gjen emrin e autorit m shpejt, duke prdorur sa m pak t dhna.
Tri emrat e autorve t gjetur shkruhen n tabel, qarkohet me shkums me ngjyr
Gjergj Fishta.
Msuesi/ja u krkon nxnsve t plotsojn pemn e mendimit duke shfrytzuar
informacionin e dhn nga msuesi/ja. Pema e mendimit vizatohet n tabel.
Lindi n Shkodr
Kryevepra e tij Lahuta e Malcis
Poet kombtar
e cila mbshtetet n tri tipe
Gjergj Fishta
kngsh
Kryetar i Komisionit t Alfabetit
shqip n Kongresin e Manastirit.
Historike Kreshnike
(I)
(II)
Autoriale
(III)
Homeri
shqiptar
Themelues i Liceut Franeskan

n Shkodr.
Prfaqsues i Shqipris n Konferencn e

Parisit (1919) dhe n Konferencat
Ndrballkanike (1930 e 1931).
Hapi II. Mbshtetur tek informacioni i fundit, msuesi/ja bn lidhjen me temn e re t
msimit. Ai/Ajo thot: Pikrisht sot do t studiojm nj fragment nga i cikli i kngve pr
Tringn, shkputur nga Lahuta e Malsis.
Msuesi/ja jep informacion plotsues mbi kt personazh, i njeh shkurtimisht me
zhvillimin e mparshm t ngjarjeve, n kt mnyr nxnsit do ta ken m t leht
pr t kuptuar fragmentin Zana e vizitorit.
Trings i vdes i vllai i smur dhe ajo del pr t luftuar n vend t tij, mbron
nderin, pragun, bukurin e vet. Trimria e atdhetaria deri n flijim jan bashkuar
dhe lidhen me nj orkestrim t habitshm e t magjishm t natyrs. Tringa n
botn poetike t Fishts i dorzohet jo vdekjes, po pavdeksis. Ajo q ngjet m
tutje me Tringn sht endje n botn e mitologjis shqiptare t zgjedhjes
fishtjane: ajo sht n duart e simotrave t veta, zanave.
247

Hapi III. Msuesi/ja udhzon nxnsit t hapin librin n faqen 152 e t lexojn n
heshtje pr disa minuta fragmentin, duke njohur dhe me fjalt dialektore. M pas msuesi/
ja bn leximin e dyt t fragmentit.
Fragmenti lexohet ngadal, respektohet varianti dialektor, intonacioni n fjalit pyetse, thirrmore.
Hapi IV. Msuesi/ja prqndrohet tek fjalt dialektore, t cilat jan br t njohura pr
nxnsit gjat leximit n heshtje, shkruhen n tabel dhe krkon nga nxnsi shpjegimin
e tyre. Ai/ Ajo mund tu drejtoj pyetjen:
- Cili prej tyre do t shpjegoj kuptimin e fjals rudin, po vrri? etj.
Hapi V. N kt hap msuesi/ja kalon n rubrikn: T kuptojm prmbajtjen.
Nxnsit punojn n ift. Pr tiu prgjigjur pyetjes s par:
- Cili sht mjedisi i vrtet pr t cilin flitet n kto vargje?
nxnsit rikthehen n tekst, ngjyrosin ose nnvizojn pjest ku jepet ky mjedis. U
krkon nxnsve t gjejn fjalt kye t ktij mjedisi si big, rudin e njom, nj gurr prej akllit.
Ushtrimi 2. Nxnsit dallojn qeniet fantastike q veprojn n kt fragment (zanat).
M pas msuesi/ja pyet:
- N cilin tregim tjetr t ksaj rubrike e keni ndeshur personazhin e Zans.
Sipas jush k prfaqsojn zanat?
Ushtrimi 3. Nxnsit japin mendimin se me ciln ngjason natyra e dhn n fragment.
Msuesi/ja krkon nga nxnsit t argumentojn me pjes nga teksti mendimin e tyre.
Ushtrimi 5. Mbshtetur n informacionin shtes t dhn nga msuesi/ja, nxnsit parashikojn
ngjarjet q kan ndodhur n t shkuarn. Nxnsit lihen t lir n fantazin e tyre.
Ushtrimi 6. Nxnsit veojn ngjarjet q ndodhin n astin ku rrfen poeti? Pr kt
ata rikthehen n tekst.
Ushtrimi 7. Nxnsit japin mendimin e tyre pse autori nuk ka prmendur fjaln vdekje.
Tringa n botn poetike t Fishts i dorzohet jo vdekjes, po pavdeksis.
Hapi VI.Msuesi/ja bn vlersimin e nxnsve mbshtetur n tabeln e gjithprfshirjes
s nxnsve n diskutim.
Detyr shtpie: Vizatoni mjedisin q prshkruan autori n fragmentin
Zana e vizitorit.
248
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha
Zana e vizitorit (ora e dyt)

T lexuarit
Niveli III
45 minuta

gT vlersojn punimet m t mira.
gT gjejn n prrall fragmentet q u bjn prshtypje, i uditin, entuziazmojn apo
zemrojn.
gT prcaktojn vargjet ku sht i pranishm termi bukuria.
gT dallojn vargjet ku rrfen autori dhe kur flet personazhi, duke prcaktuar veten.
gT gjejn fjalt kye t prshkrimit t natyrs dhe t ndjenjave.
gT shpjegojn kuptimin e vargjeve t shkputura nga poezia.

Matereriale dhe mejet msimore
Gjuha shqipe 7.
nSkeda (8x10 cm).
nTabela.
nShkumsa me ngjyra.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nTeksti

nTuri i galeris.
nRuaje fjaln e fundit pr mua.
nDitar dypjessh.
nHart semantike.
nPun n ift.
nDikutim.
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msimi nis me krijimin e miniekspozits Logu i Zanave.
Nxnsit ngjitin n tabel vizatimet m t mira t cilat jan przgjedhur nga vet ata
edhe vlersohen me mim t par, t dyt, t tret tri vizatimet m t bukura. Nj nga
nxnsit fitues komenton pikturn e vet.
Kjo veprimtari nuk duhet t zgjatet m tepr se 10 minuta.
Hapi II. Msuesi/ja vazhdon me rubrikn: Interpretim.
U shprndan nxnsve skedat e prgatitura m par e u thot t gjejn n tekst
vargjet q u bjn prshtypje, i uditin.
- Nxnsit i shkruajn kto vargje n njrn an t cops s skeds.
N ann tjetr duhet t shkruajn komentin e tyre, domethn far i uditi, entuziazmoi.
Msuesi/ja u krkon nxnsve t lexojn citimet q kan nxjerr, por jo komentet.
Ai nxns q lexon citimin duhet t drejtoj at pjes t ors s msimit, duke i ftuar
nxnsit e tjer t bjn komentet e tyre pr t.
Edhe msuesi/ja mund t bj komente, por vetm mbasi t ken folur disa nxns.
Pasi nxnsve u sht dhn mundsia t komentojn, ai q kishte zgjedhur citimin,
ktehen fletn nga ana tjetr dhe lexon komentin. Kjo sht fjala e fundit. Asnj nxns
tjetr e as msuesi/ja nuk kan t drejt t kometojn pas tij.
Msuesi/ja thrret nxnsit e tjer t lexojn citimet e tyre dhe t drejtojn diskutimin
n klas. Nuk sht e nevojshme q t gjith nxnsit t lexojn citimet e tyre.
N kt hap mjaftojn 2-3 nxns. Kjo veprimtari t mos i kaloj 10 minutat.
Hapi III. Vazhdohet me punimin e ushtrimit 8. Ky ushtrim do t realizohet me hart
semantike, t ciln msuesi/ja e vizaton n tabel. Nxnsit prcaktojn fillimisht vargjet
ku sht e pranishme bukuria.
Bukuria
Heroina kryesore
- ili syt, moj
drita e syvet
Qeniet fantastike
-
Peizazhe
Kujtimet
- Se as kur m dilshe n
Bjeshk t Mdha. Mana,
tejet kurr sjem nda:
Nxnsi/ja lexon vargjet ku sht e pranishme bukuria e m pas i shkruan ato n

kutin e duhur.
Ushtrimi 9. Fillimisht nxnsit rikthehen n tekst, lexojn vargjet e fundit e m pas
shprehin se n ciln prej tyre dhimbja sht m e madhe. Nxnsit duhet t argumentojn
249

zgjedhjen e tyre. Nj nga prgjigjet e mundshme t nxnsve mund t jet: te vajtimi i
shtojzovalleve. Msuesi/ja me an t pyetjes - Pse? i nxit nxnsit t japin sa m shum
argumente.
Hapi IV. Kalohet tek rubrika: T studiojm gjuhn e tekstit
Ushtrimi 10: Nxnsit do t dallojn n poezi vargjet ku:
Nn at big e te nj breshk
Po kisht pas nj rudin...
rrfen autori flet personazhi:
- ili syt, moj drita e syvet!...
- ka tka ra kjo hije e rand?
M pas ata prcaktojn se n cilat veta jan ato.
Ushtrimi 11. Nxnsit punojn n ift.
Nxnsit nnvizojn me laps me ngjyra fjalt kye t prshkrimit t natyrs, i lexojn
ato, kurse msuesi i shkruan disa prej tyre n tabel.
Fjalt kye t prshkrimit t natyrs: rudin, blerim, lule t njoma etj.
Fjalt kye q shprehin ndjenja: hije e rnd, drita e syvet...
Ushtrimi 12. Ky ushtrim do t zhvillohet me ditar dypjessh.
Vargjet
Si ajo hana prngjat yllit,
Kur ban dielli me perndue
Kuptimi
Vajtimi i zanave sht shum preks ato do
ta ndiejn mungesn e Trings. Lidhja e
ngusht hn-yll nuk do t jet m.
Sugjerim: Po n ditarin dypjessh t ushtrimit 12 t shtohet krkesa: Gjeni n tekst

epitetet dhe shprehjet e figurshme dhe shpjegoni kuptimin e tyre.
Msuesi/ja dgjon me vmendje shpjegimin e krahasimit t zgjeruar, epiteteve dhe
shprehjeve t figurshme, fton nxnsit e tjer pr t plotsuar m tej kt shpjegim.
Msuesi/ja ndrhyn kur sht e nevojshme.
Hapi V. N kt hap msuesi bn vlersimin e pjesmarrjes s nxnsve n diskutim
mbshtetur n tabeln e mposhtme:
Sa i gatshm sht nxnsi t marr pjes?
250
A arrin nxnsi tek nj prgjigje e menduar mir?
A mundet nxnsi ta mbshtes prgjigjen
me vargje nga poezia?
A jan mendimet t shprehura qart dhe
brenda tems?
Pak
Mesatarisht
Shum
Tema:
Rubrika:
Vshtirsia:
Koha:
Druvari dhe Mrkuri

T lexojm
Niveli III
45 minuta
Shnim: Kjo tem msimore do t zhvillohet gjat dy orve. Ndarja lihet n dshirn e msuesit.
gT njihen me jetn dhe veprimtarin letrare t La Fontenit.
gT listojn veorit e fabuls.
gT lexojn bukur fabuln duke ia prshtatur intonacionin personazheve t saj.
gT diskutojn rreth fabuls nisur nga kndvshtrime t ndryshme q u japin rolet e
specializuara.
gTi interpretojn me role fabulat e przgjedhura.
g T kthejn fabuln nga vjersha n proz.
nTeksti Gjuha shqipe 7
nTabak i bardh ku sht shkruar
fabula e przgjedhur nga msuesi/ja.
nKukulla, maska.
nMaket i nj fabule.

me role.
nRole t specializuara n diskutime.
nStuhi mendimesh.
nHart personazhi.
nLoj
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja przgjedh tri fabula nga La Fonten si dhe

nj grup nxnsish t talentuar pr ti interpretuar ato.
Fabulat t jen t shkurtra. Nxnsit e przgjedhur do t ndahen ne tri grupe. Detyra
e secilit grup sht:
Grupi I. T interpretoj me role fabuln e przgjedhur nga msuesi/ja. Nxnsit gjat
lojs mund t prdorin kukulla dhe maska me pamje t personazheve.
Grupi II. N przgjedhjen e nxnsve t ktij grupi le t krkohet ndihma e msuesit/
es t vizatimit.
Nxnsit e ktij grupi do t paraqesin gjith zhvillimin e ngjarjes s fabuls me vizatim.
Grupi III. Ky grup do t ket nj detyr interesante e argtuese: t interpretoj nj
fabul t shoqruar me pantonim, pra nj nxns rrfen fabuln, tjetri e interpreton me
an t lvizjeve dhe mimiks s fytyrs. Fabula e ktij grupi t jet e shkurtr dhe me
pak personazhe.
Zhvillimi i msimit
Hapi I. Msimi nis me stuhi mendimesh.
- sht fabula dhe cilat jan veorit e saj?
- A ju plqejn fabulat? Pse?
- Cila sht fabula (fabulat) m e bukur q keni lexuar?
- Cili fabulist i ka shkruar ato?
251

Dgjohen me vmendje prgjigjet e nxnsve. Msuesi/ja shkruan n tabel emrat e
fabulistve t prmendur nga nxnsit. Ai/ajo qarkon me shkums me ngjyr La Fontenin.
Hapi II. - Nxnsve u bhet e njohur tema e msimit, autori, koha n t ciln ka jetuar,
t cilat n tabel i shkruan.
fshikullon moralin e ult
t njerzve me vese.
poet e fabulist francez

La Fonteni
Krijimet e tij arrijn

deri 12 vllime
fabulist i shekullit XVII.
Hapi III. - Lexohet fabula Druvari dhe Mrkuri fillimisht nga msuesi/ja e m pas nga dy nxns.
Hapi IV. - M tej msuesi/ja u bn t njohur nxnsve se pr t kuptuar m mir
fabuln do t zhvillojn nj veprimtari interesante, ku secili prej tyre do t ket nj rol t
specializuar. Msuesi/ja e ndan klasn n grupe. Secili grup do t ket 5 nxns (1, 2, 3,
4, 5), aq sa role jan. I cakton numrin do nxnsi dhe u thot atyre t mbajn mend
rolin q do t ken, si m posht:
Lidhsit - (nxnsit me numrin 1). - Detyra e ktyre nxnsve sht t gjejn
lidhjet midis fabuls dhe jets s tyre t prditshme.
Brsit e pyetjeve - (nxnsit me numrin 2) - Detyra e ktyre nxnsve sht q t
ndrtojn pyetje rreth fabuls. Ky grup mund t shfrytzoj pyetjet e tekstit si dhe pyetje t tjera
t ndrtuara nga ata vet.
Gjetsit e fjalve - (nxnsi me numrin 3). - Detyra e ktyre nxnsve sht t gjejn
fjal t reja, t rndsishme pr tia vn n dukje klass e pr ti diskutuar.
Interpretuesit t personazheve - (nxnsit me numrin 4). - Detyra e ktyre nxnsve
sht q t mendojn me kujdes pr personazhet, t dallojn cilsit e tyre e m pas t
plotsojn n hartn e personazheve do cilsi t tyre t shoqruar me vargje nga fabula.
Druvari
I varfr
252
i ndershm
i sinqert
rronte duke
prer dru
Gjurmuesit - (nxnsit me numrin 5). - Detyra e ktyre nxnsve sht t
shnojn vendet ku shkojn personazhet.
Sugjerim: Rolet duhet tu zbrthehen nxnsve nj nga nj. Fillimisht paraqitet nga
msuesi nj prej roleve, pr shembull lidhsi duke vn n dukje lidhje midis asaj q
tregohet n tekst dhe asaj q duhet n jetn e prditshme. P.sh:
Teksti: - Druvari ishte i varfr jetonte me djersn e tij, ishte njeri i ndershm
lidhja me jetn ton: - duhet t jemi t sinqert e t ndershm, sduhet t jemi
lakmitar pr rezultatet q arrijn shokt tan, duhet q do gj ta arrijm me djers e
pun t pastr.

Kini kujdes q roleve t mos u kushtoni m shum rndsi se sa diskutimit t pasur t
fabuls. Interpretimi i roleve nga nxnsit sht mjeti pr t arritur qllimin q nxnsit
t nxiten q tdiskutojn mendimet e tyre pr fabuln. Pasi diskutimi t ket marr
rrug, mund ti ndaloni lojn n role dhe ta lini bisedn t rrjedh lirshm.
Pr ti ndihmuar nxnsit, msuesi/ja ti shkruaj rolet n nj tabak t bardh e ti
vendos n tabel.
Hapi V. - N kt hap nxnsit njihen me fabula t tjera t La Fontenit. Njohja do t
jet sa interesante, aq dhe argtuese. Ata do t shohin interpretimin e shokve dhe do
t japin vlersimin e tyre pr punn e do grupi.
Fillimisht para shokve do t interpretojn nxnsit e grupit I e m pas grupet e tjera.
Pr veprimtarin e grupit II msuesi/ja, pasi ngjit n tabel vizatimet, krkon nga
nxnsit ta vzhgojn me kujdes fabuln e vizatuar (jo m shum se 2 minuta).
U thot: - Cili prej jush do t ndrtoj nj fabul mbshtetur n vizatimet e paraqitura
n tabel?
Ngrihet nj nxns vullnetarisht, dgjohet fabula e krijuar prej tij e m pas u krkon
nxnsve q kan vizatuar se sa iu afrua shoku i tyre fabuls t La Fontenit.
Hapi VI. - Bhet vlersimi i ors mbshtetur n aftsin e dshirn q kan nxnsit
pr t bashkpunuar n grup, si dhe n ndihmesn q kan dhn n do hap t msimit.
Detyr shtpie: Kthejeni fabuln nga vjersh n proz.
Tema:
Drejtshkrimi i fjalve t huaja
Vshtirsia:
Niveli II
Koha:
45 minuta

gT njohin prejardhjen e fjalve t huaja dhe rrugt e hyrjes s tyre n gjuhn shqipe.
gT njohin disa nga rregullat e drejtshkrimit t fjalve t huaja n gjuhn shqipe.
gT dallojn trajtn e sakt t fjalve t huaja.
gT nxjerrin rregullat pr drejtshkrimin e fjalve t huaja nisur nga fjalt e dhna.
Gjuha shqipe 7.
nFletore.
nLapsa me ngjyra.
nTeksti

e mendimit.
nPun n grupe.
nLop msimore.
nPema
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re msimore. M pas vizaton n tabel
pemn e mendimit me temn: fjalt e huaja dhe u krkon nxnsve ta plotsojn
individualisht n fletore.
253

Latinishtja
Origjina
Fjalt e huaja
Rruga e hyrjes
s tyre n leksik
fqinjsia
Nxnsve u lihet nj koh e mjaftueshme n dispozicion, rreth 5 minuta, pr t kujtuar

informacionin e marr nj vit m par rreth fjalve t huaja.
Hapi II. Disa nxns lexojn pemn e mendimit t plotsuar. Mbshtetur n prgjigjet
e tyre msuesi/ja plotson pemn e mendimit t vizatuar n tabel.
Pasi bn prmbledhjen e puns s br nga nxnsit, ai/ajo arrin n prfundim se:
Gjuha shqipe ka shum fjal me prejardhje t huaj, t cilat jan prshtatur e prdoren
gjersisht n gjuhn shqipe.
Hapi III. N kt hap msuesi/ja i njeh nxnsit me disa rregulla t drejtshkrimit t tyre.
Ai/Ajo i udhzon nxnsit t hapin librin n f. 285:
t lexojn me kujdes 5 rregullat pr drejtshkrimin e fjalve me prejardhje t huaj,
t prpiqen t mbajn mend rregullat duke ndjekur shembujt e dhn
254
Hapi IV. Pr ti lodhur pak nxnsit msuesi zhvillon nj loj msimore. Klasa ndahet
n dy grupe dhe msuesi/ja sqaron nxnsit pr rregullat e lojs.
Njri grup jep rregulln drejtshkrimore dhe krkon nga grupi tjetr t jap shembuj
fjalsh q i prgjigjen ksaj rregulle ose anasjelltas.
P.sh.: Shkruhen me c dhe jo me ose s fjalt me burim nga latinishtja ose greqishtja
q n shqip kan c t ndjekur nga zanorja e ose i.
Jep shembujt pr kt rregull:
Shembujt q ilustrojn kt rregull jan:
central
elektricist
agjenci
publicist etj.
N t njjtn mnyr vazhdohet duke prmendur t gjitha rregullat.
Nxnsit punojn ushtrimet 1-4.
Ushtrimi 3 mund t zhvillohet n formn e nj konkursi: M i shkathti, m i shpejti,
m i vmendshmi. (Klasa ndahet n tri skuadra).

Msuesja przgjedh nga nj nxns pr do skuadr.
Nxnsi i skuadrs s par krkon prej nxnsit t skuadrs s dyt trajtn e sakt t fjalve
inizoj - incizoj
variant variant
Nxnsit q prgjigjet sakt, shpejt fiton konkursin.
Hapi VI. Vlersimi i ors s msimit.
Tema:
Vshtirsia:
Koha:
Prdorimi i dy pikave, i
thonjzave dhe i kllapave
Niveli III
45 minuta

njohin rregullat e prdorimit t dy pikave, t thonjzave dhe t kllapave.
gT vendosin ku duhet pikat, thonjzat dhe kllapat.
gT argumentojn prdorimin e dy pikave dhe thonjzave n fjali.
gT
Materiali dhe mjetet msimore

Gjuha shqipe 7.
nGazeta.
nRevista.
nTeksti

n grupe.
nDiskutimi.
nPun
Pun paraprgatitore: Msuesi/ja ka przgjedhur shkrime t ndryshme nga

gazeta e revista ku jan prdorur dy pikat, thonjzat, kllapat. Ndahet klasa n tri skuadra.
Secils skuadr i krkohet t zgjedh nga gazetat e revistat fjal ku jan prdorur:
Skuadra I
Dy pikat
Skuadra II
Thonjzat
Skuadra III
Kllapat
Zhvillimi i msimit:
Hapi I. Ndrtimi i njohurive:
Msuesi/ja shprndan materialin e prgatitur npr skuadra. do skuadr klasifikon
materialin e grumbulluar sipas rasteve t prdorimit t dy pikave (pr skuadrn I), t
thonjzave (pr skuadrn II), t kllapave (pr skuadrn III). Pr secilin rast t prdorimit
t tyre krijohet nj grup m vete brenda skuadrs.
P.sh.: Pr skuadrn e par krijohen tri grupe:
Grupi I
Prdorimi i dy pikave n ligjratn e drejt.
Grupi II
Prdorimi i dy pikave ku numrohen fjal, grupe fjalsh a pjes fjalie.
Grupi III
Prdorimi i dy pikave ku u jepet ndonj shpjegim
255

Pr skuadrn e dyt krijohen po tri grupe:
Grupi I
Prdorimi i thonjzave n ligjrat t drejt.
Grupi II
Prdorimi i thonjzave te fjal q i prdorim kur duam t shprehemi me ironi
Grupi III
Prdorimi i thonjzave n shkrimin e titujve merave t gazetave, librave,
revistave etj.
Pr skuadrn e tret mund t krijohen dy grupe:
Grupi I
Prdorimi i kllapave t rrumbullakta.
Grupi II
Prdorimi i kllapave katrore.
N ndarjen e grupeve jep ndihmn e tij dhe msuesi/ja.
Hapi II. Nxnsit diskutojn brenda grupeve dhe dalin n nj prfundim pr prdorimin
e dy pikave, thonjzave e kllapave. Secila skuadr e pasqyron punn e saj n nj tabak
t bardh letre, ku t gjitha rastet e prdorimit t thonjzave, dy pikave, kllapave shkruhen
me lapsa me ngjyra.
Nj prfaqsues pr do skuadr lexon shembujt e nxjerr prej pjestarve t grupit
t tij, duke sqaruar edhe rregulln e prdorimit pr secilin rast. P.sh.:
Kur numrohen gjymtyrt, t cilat mund
t jen fjal, grupe fjalsh ose pjes fjalsh.
Prdorimi
i dy pikave
Lexon shembujt e gjetur n gazeta a revista

Kur ndahen fjalt e autorit nga ato t
bashkbiseduesit n ligjratn e drejt.
Kur jepet ndonj shpjegim.

Kto tabela qndrojn t vendosura n drras deri n fund t ors s msimit.
Punohen ushtrimet 1-4. Nxnsit pr secilin rast t prdorimit t dy pikave, thonjzave,
kllapave ndihmhen dhe nga tabelat e vendosura n drras.
256
Hapi IV. Si do t vlersohet ora e msimit:

- Nga formulimi i sakt i rregullave mbi prdorimin e dy pikave, thonjzave,
kllapave.
- Nga pjesmarrja e nxnsve n pun t pavarur.
- Nga dshira e nxnsve pr t kryer ushtrimet e dhna n tekst.
Detyr shtpie: Ushtrimi 5 f. 289.

Model pr lexim jasht klase
TEMA
TEMA:
Diskotojm
TEMA:: Diskutojm
pr romanin Meriyll
t autorit V
iktor Canosinaj
Viktor
I. T kuptojm prmbajtjen
257

II Elementet e subjektit
I. Prcakto shkurtimisht elementet e subjektit n romanin Meriyll
Hyrja:_________________________________________________________
Pika e lidhjes: _______________________________________________________
Zhvillimi:____________________________________________________________
Pika kulmore: _____________________________________________________
Zgjidhja: ___________________________________________________________
II. Ku (n cilat mjedise) zhvillohen ngjarjet e romanit? Zgjidh dhe prshkruaj njrin
prej tyre. Natyrisht q prshkrimi mund t shoqrohet me vizatime ose me makete.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
(P.S: Duke u ndihmuar edhe nga msuesja, nxnsit mund t hapin nj ekspozit ku t
vendosin t gjitha punimet e bra prej tyre. Kujdes! Mos harroni ti vini nj titull.)
III. Kur (n koh) zhvillohen ngjarjet e romanit? Cilat ishin dukurit e reja q u
shfaqn n shoqrin shqiptare n kt periudh kohore? Shpjego duke u mbshtetur
n ngjarjet dhe personazhet e romanit.
1. Papunsia (Prindrit e Meriyllit)
2. Shfrytzimi i t miturve (Sandri dhe grupi Zero)
3. ________________________________________________________________
4. ________________________________________________________________
5. ________________________________________________________________
6. ________________________________________________________________
258
IV. Cila gjendje ose ngjarje v n lvizje zhvillimin e veprimit n kt roman:

1- Momenti ________________________________________________________
2- Qllimi ________________________________________________________
3- Aktort _______________________________________________________
4- Bashkpuntort__________________________________________________
5- Viktimat
_____________________________________________________
6- Rezultati final ____________________________________________________
III. Analiza e personazheve dhe e mjedisit
I. Cilat jan personazhet q veprojn n kt roman? Shno m posht
karakteristikat fizike dhe sociale t tyre.
Meriyll
etj.

II. Vrni n dukje aspekte t kundrta t personazheve.
Personazhet
Cilsi t kundrta
Veprime t kundrta
III. N pjesn m t madhe t romanit veprojn personazhe femra. Shkruaj emrin e

personazhit prbri mbiemrave duke u mbshtetur n cilsin e karakterit dhe t veprimeve
q kryejn.
e bukur
_____________
shpirtmir
_____________
ekstravagante
_____________
e kujdesshme
_____________
e dashur
_____________
e pangopur
_____________
egoiste
_____________
arrogante
_____________
(Pr tju ndihmuar po japim emrat e personazheve femra: gjyshja, Klara, Meriyll,
Bardha, Elona, msuesja kujdestare, halla, msuesja e anglishtes.)
IV. Gjyko mbi veprimet e personazheve t mposhtm duke dhn komentin tnd.
Personazhet
Babai i Merit
Elona
Msuesja e gjeografis
Klara
Andi
Veprimi
Komenti
V. Shkruaj disa veprime q bn babai i Meriyll q t shtyjn ty t mendosh se ai nuk

e prmbush detyrn e tij si prind.
259
VI. A ndryshojn personazhet n roman? Si dhe pse?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
VII. Duke u mbshtetur n ndryshimet e msiprme prfundime nxirrni?
a)__________________________________________________________________
b)__________________________________________________________________
c)__________________________________________________________________
d)__________________________________________________________________
e)__________________________________________________________________

VI. Mjedisi familjar dhe shoqror luan nj rol t rndsishm n edukimin dhe formimin
e personalitetit t individit. Nj shembull i ksaj ideje sht edhe personazhi i romanit
Meriyll. Si do ta vlersoje ti ndikim q ka familja dhe shoqria mbi individin duke u
mbshtetur edhe n prvojn tnde?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________
Vzhgimi im
Duke lexuar romanin Meriyll vura re se n t trajtohen kto probleme:
1)
Droga nj problem shqetsues pr t rinjt.
2)
Ndikimi negativ i alkoolit n familje e shoqri.
3)
___________________________________________________
4)
___________________________________________________
5)
___________________________________________________
6)
___________________________________________________
260
Loj n ift
I. Ndrto disa pyetje trsore mbi cilsit, veprimet dhe mjedisin ku veprojn
personazhet. ( Por kujdes, ju do t krkoni nga shoku q prgjigjja e tij t mos jet po
ose jo, por me fjal t tjera q shprehin pohim ose mohim.) P.sh.
A zhvillohen ngjarjet e romanit
n vitet 90-t?
sht e vrtet, zhvillohen

Kujdes! Nse shoku juaj prgjigjet po ose jo, ai digjet.
Dilema shoqrore
Drejtuesja e organizats X q ndihmon n luftn
kundr alkoolit dhe drogs sht shum e
shqetsuar pr rritjen e numrit t prdoruesve t
ktyre substancave, veanrisht nga adoleshentt
dhe t rinjt. Ajo ka njoftuar pr organizimin e nj
konkursi ku t rinjt mund t ofrojn zgjidhje t
ndryshme ndaj ktyre problemeve. Edhe ti do t
marrsh pjes n konkurim. Cilat nga kto zgjidhje
do t propozoje?
Zgjidhjet
1. Ndrgjegjsimin e t rinjve pr rreziqet e alkoolit
dhe t drogave t tjera.
2. Shmangia e kontakteve me njerz t panjohur q
dyshohet se mund t jen trafikant.
3. Prania e policis n mjediset shkollore.
4. T gjejm brenda vetes forcn dhe vullnetin e
duhur pr t prballuar dhe kaprcyer t gjitha
vshtirsit, pa menduar se rrugzgjidhja e vetme
sht droga apo alkooli.
Un do t propozoja______
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
Sepse__________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
Shtys pr t diskutuar, reflektuar e krijuar

I. Duke u mbshtetur n ngjarjet e romanit dhe n prvojn e deritanishme shpreh
mendimin tnd rreth konceptit Miqsi.
Sinqeritet
Miqsi
Besnikri
261
II. Cilat gjra do t vlersoje m shum te shoku? Shno me x cilsit q ti mon m shum.
- forcn fizike
- bukurin
- egoizmin
- sinqeritetin
- veshjen
- pasurin
- zgjuarsin
- besnikrin
- dinakrin
- pastrtin
- ndihmn
- trimrin
III. far cilsish duhet dhe nuk duhet t ket nj shok? (vazhdo t listosh t tjera cilsi)
Nj shok nuk duhet jet:
Nj shok duhet jet:
i durueshm
i dhunshm
gjakftoht
t fyej e t flas me ton t ashpr
i komunikueshm
t mendoj vetm pr vete

IV. Miqsia krkon edhe sakrifica. Listo disa prej tyre.
gT dish t dgjosh
gT jesh besnik
g
g
g
Thnie mbi miqsin

Syt e miqsis rrall gabojn. (Volter)
Njeriu pa miqsi, si trupi pa shpirt.
Mos krkoni nj mik t prkryer, por krkoni nj mik.
Nj miku asgj nuk i jepet hua, gjithka i dhurohet.
V. Nj vend t rndsishm n romanin Meriyll z figura e prindrve, marrdhniet
q ata krijojn me fmijt e tyre. Po ju marrdhnie keni ndrtuar me prindrit tuaj? A
ndikojn ata n ndrrat, dshirat, interesat tuaja? Tregohuni sa m t sinqert.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
VI. Sidriti mbetet miku m i mir i Meriyllit gjat gjith romanit. mendoni ju pr kt
ndjenj t thell miqsie t sinqert? A mendoni se ekziston me t vrtet nj ndjenj e
till midis bashkmoshatarve t tu?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
VII. Me cilin prej personazheve t romanit mund ta identifikosh veten dhe pse ?
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
VIII. Personazhi q plqej dhe t cilit dua ti ngjaj.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IX. (Pun n ift) Krijoni nj intervist imagjinare duke e vendosur njrin nga shokt e
klass n rolin e njrit prej personazheve t romanit dhe veten n at t gazetarit.
262
Kshilla prindrve
(Bj nj list me kshilla q do t doje tju jepje prindrve t tu. Ne po t ndihmojm
me disa. Bjua t ditur edhe prindrve kto kshilla dhe merr mendimin e tyre.)
1) Mos prdorni forcn me mua. Kjo m mson se vetm forca ka rndsi.
2) Mos bni premtime, q ndoshta nuk do t keni mundsi ti mbani ato.
Kjo do t m humbas besimin te ju.
3) Mos bni pr mua gjra q mund ti bj vet. Kjo m bn t ndihem bebe.
4) Trajtomni si trajtoni shokun tuaj. Un msoj m shum nga nj model sesa
nga nj kritik.
5)
6)
7)
8)
9)
Fmija juaj

N fushn e leksikut :
I. Gjat leximit t romanit mund t jesh ndeshur me fjal e shprehje
t panjohura m par. Mjaft prej tyre mund ti kesh
kuptuar duke u mbshtetur n kontekstin n t cilin jan
prdorur. Sidoqoft, burimi m i sakt mbetet Fjalori i Gjuhs s
Sotme Shqipe. Provoje veten duke plotsuar tabeln e mposhtme:
Fjala e panjohur
Kuptimi i nxjerr
nga konteksi
Shpjegimi i
fjalorit
Thuaj mendimin tnd

Sipas meje libri sht:
g i mrekullueshm
g i vshtir pr tu kuptuar
g i plqyeshm
g i pakndshm
g i bukur
Vlersimi (i sakt
ose i gabuar)
shum i gjat
zbavits
g shum i shkurtr
g interesant
g i mrzitshm
g
g
Cila pjes e librit t ka trhequr m shum? Po m pak?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.
Cilat personazhe kan rrmbyer m shum simpatin tnde? Po m pak?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.
Cili episod t ka prekur m shum?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
far mendimesh dhe emocionesh kan prcjell tek ty ngjarjet e ktij romani?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
far do t ndryshoje n kt roman?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
A t kan lindur gjat leximit t romanit pyetje pr t cilat do t doje t merrje prgjigje?
Shkruaj disa prej tyre.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
T vlersosh veten.
Besoj se tani n fund t leximit jashtklase ti mund t jesh i aft t vlersosh veten
rreth prgatitjes pr kt roman. Pr t br kt t ndihmon edhe tabela.
Sa i knaqur mbett nga prgatitja juaj?
Shum i knaqur
I knaqur
Jo i knaqur, sepse....
SKEDA
263

AUTORI __________________
BOTIMI__________________
TITULLI____________________
NR.I FAQEVE ____________
LLOJI I ROMANIT (shoqror, aventuror, historik, fantastiko-shkencor etj.)

________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
SUBJEKTI
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________.
MJEDISI DHE KOHA
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
TEMA __________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
MESAZHI __________________________________________________________
PERSONAZHET KRYESORE __________________________________________

__________________________________________________________________
PERSONAZHET DYTSORE __________________________________________
__________________________________________________________________
SHNIMET E MIA ___________________________________________________
__________________________________________________________________
264
TEST NR. 1 Lnda Gjuha shqipe klasa VII

Emri
__________________
Mbiemri __________________
Shkolla
__________________
Klasa
Data
__________________
__________________
Pjesa I
Pasdite shkova te Stardi, q e ka shtpin prball shkolls. T them t vrtetn, m erdhi zili
nga biblioteka e tij. Nuk sht i pasur e ska si blen shum libra, por i ruan me shum kujdes si ato
t shkolls, dhe ato q i falin prindrit. T gjitha t hollat q i japin, ai i v mnjan dhe i harxhon
n librari. N kt mnyr ka krijuar nj bibliotek t vogl. Kur i ati e kuptoi se ishte i dalldisur
pas librave, i bleu nj raft t bukur prej arre, me nj perde t gjelbr dhe ia ka lidhur pothuajse t
gjitha librat me ngjyra q i plqen atij.
1. Gjej klasn ku bn pjes secila nga fjalt n fjalin e mposhtme. Trego nse fjalt jan t ndryshueshme
apo t pandryshueshme, duke vendosur shenjn X n vendin e duhur n tabel.
(10 pik)
Pasdite shkova te Stardi, q e ka shtpin prball shkolls.

Fjala
pasdite
shkova
te
Stardi
q
e
ka
shtpin
prball
Klasa
E ndryshueshme
E pa ndryshueshme
shkolls
265
2. Prcakto gjinin e emrave t nnvizuar n fjalit e mposhtme (2 pik)

- M erdhi zili nga biblioteka e tij
_______________________
- T gjitha t hollat ai i harxhon n librari
_______________________
3. Shkruaj shumsin e emrave t mposhtm. Trego si sht formuar shumsi i tyre (4 pik)
(nj) shtpi (disa)_____________________
______________________
(nj) raft (disa)
______________________
_____________________
4. N fjalin e dhn gjej emrat, prcakto gjinin, numrin, trajtn dhe rasn e tyre. (3 pik)
I bleu nj raft t bukur prej arre, me nj perde t gjelbr.
Emri
Gjinia
Numri
Trajta
Rasa

5. Shkruaj dy emra: nj t prejardhur dhe nj t prbr t formuar nga tema bukur. (2 pik)
e prejardhur ___________________
e prbr ___________________
6. N fjalin e mposhtme zgjero kryefjaln me nj mbiemr.
(1 pik)
Biblioteka e krijuar prej Stardit sht shum e kndshme.

_______________________________________________________________
7. Plotso (3 pik)
a) Mbiemri i pasur n shkalln krahasore
___________________________
(cilsia q shpreh t jet e njjt)

b) Premri vetor un n rasn dhanore
___________________________
c) Premri vetor ai n rasn gjinore
___________________________
8. Plotso me trajt t shkurtr t bashkuar vendin bosh. Zbrtheje at.
(3 pik)
Babai - ka lidhur t gjitha librat me ngjyrat q i plqejn atij.

Kujt?
K?
9. Formo nj fjali me premrin pyets cili n rasn rrjedhore.
(1 pik)
_______________________________________________________________
10. Foljet e mposhtme ktheji nga forma veprore n joveprore duke ruajtur vetn, numrin,
kohn dhe mnyrn.
(4 pik)
ka krijuar ___________________
plqejn ___________________
kuptova ___________________
t ruaj
___________________
11. Formo nj fjali ku folja t jet prdorur n mnyrn dshirore, forma joveprore (1 pik)
__________________________________________________________________
Pjesa II
1. Shkruaj titullin e tregimit dhe autorin nga sht shkputur fragmenti n krye t testit. (2 pik)
Titulli
___________________
Autori ___________________
2. Nnvizo personazhet e tregimit Vendosa t shkoj n mrgim?

Stardi
266
uli
Beki
Cikoja
(3 pik)
Marina
ili
3. Rretho alternativn e sakt. Romani Fantazma dhe plani 3+4 i autorit Petro Marko sht roman:
a) artistik
b) fantastiko shkencor
c) historik
(1 pik)
4. Tema e mbrojtjes s mjedisit trajtohet n tregimin: (1 pik)

a) Te shtpia e babazotit
b) Mir pr t gjith
5. Ngjarjet n tregimin Te shtpia e babazotit ndodhin:

a) n t tashmen
b) n kohn e Lufts Antifashiste Nacionallirimtare.
c) Vdekja e lisnajs
(1 pik)
c) n t ardhmen
6. Krahasoni duke plotsuar Diagramin e Venit dy personazhet Tomin dhe Sidin. Nxirrni tiparet
e veanta dhe t prbashkta .
(5 pik)
Tomi
Sidi

7. Prcakto figurat letrare te grup fjalt e mposhtme.
(5 pik)
a) lisa mjekrosh ___________________
b) si pleqt e fshatit ___________________
c) lisi do t klithte ___________________ d) shkmbinj t kristalt _________________
e) sy t pastr si qielli ___________________
8. Shkruaj mesazhin e pjesve t mposhtme:
(4 pik)
Vllai i Ans
______________________________________________
______________________________________________
Biblioteka e Stardit
______________________________________________
______________________________________________
9. Kthejeni poezin Pazari i kpucarit n proz. Kujdes shenjat e piksimit.
(10 pik)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Tabela e vlersimit:
Nota
4
Pikt 0-19
5
20-29
6
30-39
Skema e qortimit
Pjesa I
Pyetja 1.
0,5 pik nse prcakton sakt klasn e fjalve.
0,5 pik nse prcakton sakt fjalt e
ndryshueshme dhe t pandryshueshme.
Pyetja 2.
1 pik nse prcakton sakt gjinin e emrave
t nnvizuara.
Pyetja 3.
1 pik pr do emr t shkruar n nr. shums
1 pik pr prcaktimin e sakt t mnyrs s
formimit t shumsit.
Pyetja 4.
1 pik pr gjetjen e do emri
1 pik pr prcaktimin e gjinis s do emri
1 pik pr prcaktimin e numrit t do emri
1 pik pr prcaktimin e trajts s do emri
1 pik pr prcaktimin e rass s do emri
Pyetja 5.
1 pik pr formimin e emrit t prejardhur
1 pik pr formimin e emrit t prbr
Pyetja 6.
1 pik pr zgjerimin e kryefjals nse
mbiemri sht prshtatur me emrin.
7
40-49
8
50-58
9
59-67
10
68-75
Prgjigjet e sakta
Pjesa I
1. pasdite ndajfolje e pandryshueshme
shkova folje e ndryshueshme
te parafjal e pandryshueshme
Stardi emr e ndryshueshme
q premr lidhor e pandryshueshme
e premr (tr. e shkurtr) e ndryshueshme
ka folje e ndryshueshme
shtpit emr e ndryshueshme
prball parafjal e pandryshueshme
shkolls emr e ndryshueshme
2. zili gj. femrore
t hollat gj. femrore
3. (disa) shtpi njsoj si njjsi
(disa) rafte me mbares.
267
4.
Emri
Raft
Arr
Perde
5.
Gjinia
mashkullore
femrore
femrore
Numri
njjs
njjs
njjs
Trajta Rasa
e pashquar kallzore
e pashquar rrjedhore
e pashquar kallzore
bukuria e prejardhur
bukurshkrimi e prbr
6. Biblioteka e vogl e krijuar prej Stardit

sht shum e kndshme.

Pyetja 7.
a)1 pik pr vendosjen e mbiemrit i pasur n
shkalln krahasore (cilsia q shprehin t jet e njjt.
b)1 pik pr vendosjen e premrit un n
rasn dhanore.
c) 1 pik pr vendosjen e premrit ai n rasn gjinore.
Pyetja 8.
1 pik pr vendosjen e sakt t trajts s
shkurtr t bashkuar.
1 pik pr trajtn e shkurtr t dhanores.
1 pik pr trajtn e shkurtr t kallzores.
Pyetja 9.
1 pik nse n fjali premri pyets cili sht
vendosur n rasn rrjedhore.
Pyetja 10.
1 pik pr do folje t kthyer sakt nga forma
veprore n joveprore pa ndryshuar veten,
numrin, kohn dhe mnyrn.
Pyetja 11.
1 pik pr vendosjen e foljes n mnyrn
dshirore, forma joveprore.
268
Pjesa II
Pyetja 1.
1 pik nse shkruan sakt titullin e tregimit.
1 pik nse shkruan sakt autorin e tregimit.
Pyetja 2.
1 pik pr do personazh t prcaktuar sakt.
Pyetja 3.
1 pik pr przgjedhjen e sakt t alternativs.
Pyetja 4.
Pyetja 5.
Pyetja 6.
1 pik pr do veori t vn n dukje. Nuk
vlersohet m shum se 5 pik edhe nse ka
dhn m shum prgjigje.
Pyetja 7.
1 pik pr do prcaktim t sakt t figurs
letrare.
Pyetja 8.
1 pik pr iden e mesazhit.
1 pik pr formulimin e secilit mesazh.
Pyetja 9.
N vlersimin me pik do t merret parasysh
ideja, formulimi i fjalive, si dhe respektimi i
shenjave t piksimit.
Do t ulen pik edhe pr gabimet drejtshkrimore
n shkrimin e fjalve.
7.
a) po aq i pasur sa
b) mua m
c) i, e atij
8. Ia ka lidhur t gjitha librat me ngjyrat q i
plqejn atij.
Ia
Kujt?
K?
Atij i
ato i
9. Fjalit mund t jen t ndryshme.
Prej cilit libr i ke shkputur kta rreshta?
10.
ka krijuar sht krijuar

plqejn plqehen
kuptova u kuptova
t ruaj t ruhen
11. Fjalit mund t jen t ndryshme.
Nna i uroi: U gzofshi e u trashgofshi!
Pjesa II
1.
Titulli biblioteka e Stardit
Autori Edmond de Amiis
2. Cikoja, Marina, ili
3. E sakt alternativa b-
4. E sakt alternativa c5. E sakt alternativa b

6. shpirti i aventurs
shpirt fisnik
Tomi
Sidi
prindrit
i guximshm
kujdeseshin pr t
Sakrifikues
7.
a) epitet
b) krahasim
c) metafor
d) epitet
e) krahasim
8. Mesazhi mund t ket alternativa t
ndryshme.
TEST NR. 2 Lnda Gjuha shqipe klasa VII

Emri
___________________
Mbiemri___________________
Shkolla
Data
___________________
___________________
Klasa
___________________
Pjesa I
Kali vraponte i xhindosur prpara murit kryesor. Dy tri her qndroi n vend, rrmoi tokn
me trbim dhe prap iku m tutje. Tani prreth ishte br nj heshtje kaq e madhe saq dgjoheshin
qart jo vetm zhurmat e patkonjve, por edhe shkroftimat dhe gulimet e tij. Kur po kalonte
posht kulls s tret nj nga kshtjellart ngriti harkun dhe i shnoi atij. Fluturimi i shigjets u
shoqrua nga nj murmuritje e shurdht dhe, kur kali bri nj krcim t dshpruar, pr t shkulur
shigjetn q iu ngul n shpatulln e majt.
I. Nnvizo me t kuqe GE dhe me blu GF n fjalin e mposhtme:
Fluturimi i shigjets u shoqrua nga nj murmuritje e shurdht. (3 pik)
II. Nnvizo prcaktort n grupet e fjalve t mposhtme dhe shkruaj me se jan shprehur. (4 pik)
Zhurmat e patkonjve
__________________
kulls s tret
__________________
gulimet e tij
__________________
murmuritje e shurdht
__________________
III. Prdori n fjali si prcaktor kallzuesor emrat kali, toka (4 pik)
a) _____________________________________
b) _____________________________________
IV. Gjej kundrinort n tekstin e msiprm. Ndaji sipas llojit. (5 pik)
Kundrinori i drejt
harkun, tokn, nj heshtje,
zhurmat, shkroftimat
pa parafjal
i atij
me parafjal
nga nj murmurim
V. Shndrro foljen n formn veprore dhe shkruaj fjalin e mposhtme. (3 pik)

Kali u godit me shigjet nga ushtart.
VI. Trego funksionet e gjymtyrve t nnvizuara. (6 pik)
vraponte prpara murit kryesor
__________________
dy-tri her qndroi n vend
__________________
rrnoi tokn me trbim
__________________
tani prreth ishte br nj heshtje e madhe
__________________
kali bri nj krkim t dshpruar, pr t shkulur shigjetn
__________________
Pjesa II
I. Shkruaj titullin e tregimit dhe autorin nga sht shkputur fragmenti n krye t testit. (2 pik)
Titulli __________________
Autori __________________
269

II. Cilt jan poett e poezive t mposhtme? Lidh me shigjet poezin me emrin e poetit. (4 pik)
Bota fmijrore
Migjeni
Lejleku
Naim Frashri
Mejtimi
Dritro Agolli
Dhe pranvera erdhi
Adem Gajtani
III. Gjej alternativn e sakt. Vepra Epoka para gjyqit i autorit Ekrem Kryeziu sht: (1 pik)
a. dram
b. proz poetike
c. tregim fantastiko shkencor
IV. Tema e heroizmit t popullit shqiptar kundr Reforms s Tanzimatit trajtohet te: (1 pik)
a. Vendit tem
b. Kng pr Rrapo Hekalin
c. Kshtjella
V. Krahasoni poezin Poradeci me poezin Mngjesi t poetit Lasgush Porageci

Ku ngjasojn dhe ku ndryshojn ato? (4 pik)
Poradeci
VI. Prcakto figurat letrare (5 pik)
a) me nj milion befasira
b) i kaltr si nj rrob mndafshi
c) plaku t bekuar
d) me qiellin rroket, me diellin puthet
e) turinjt e makins
Tabela e vlersimit:
Nota
4
Pikt 0-12
5
13-18
Mngjesi
____________________
____________________
____________________
____________________
____________________
6
19-23
7
24-30
8
31-36
9
37-39
10
40- 42
Skema e qortimit
Pjesa IPyetja 1.
1 pik nse prcakton sakt GE (I)
1 pik nse prcakton sakt GF
1 pik nse prcakton sakt GE (II)
Pyetja 2.
0,5 pik nse nnvizon sakt prcaktort
0,5 pik nse prcakton sakt se me se
shprehen prcaktort
Prgjigjet e sakta
Pjesa I
1. GE (I) Fluturimi i shigjets
GF u shoqrua nga nj murmuritje e shurdht
GE (II) nga nj murmuritje e shurdht
2. e potkonjve prcaktor i shprehur me emr
s tret prcaktor i shprehur me numror
i tij prcaktor i shprehur me premr pronor
e shurdht prcaktor i shprehuir me mbiemr.
Pyetja 3.
1 pik nse e prdor sakt emrin kalin si
prcaktor kallzuesor i kundrinorit t drejt
1 pik pr ndrtimin e fjalis
1 pik nse e prdor sakt emrin toka si
prcaktor i kallzuesorit t KR.
1 pik pr ndrtimin e fjalis
Pyetja 4.
0,5 pik nse gjen sakt kundrinorin
0,5 pik nse prcakton sakt llojin e tij.
3. P.sh.: Kalin e gjeta t uritur Kjo sht toka ime.
270
Pyetja 5.
1 pik pr do veprim t kryer sakt gjat
shndrrimit t fjalis nga FJV FV.
4. tokn
KD
harkun
- KD
nj heshtje shurdhuese, zhurmat...,
shkreptimat
nga nj murmuritje e shurdht KZHDP
shigjetn KD, i atij - KZH
5. Ushtart goditn me shigjet kalin.

Pyetja 6.
1 pik nse prcakton sakt funksionin e
fjalve t nnvizuara.
6. Prpara murit kryesor rrethanor vendi

dy tri her rrethanor sasie
me trbim - rrethanor mnyre
tani rrethanor kohe
pr t shkulur rrethanor qllimi
nga dhimbja rrethanor shkaku.
Pjesa II
Pyetja 1.
1 pik nse prcakton sakt titullin e tregimit
1 pik nse prcakton sakt autorin e tij
Pyetja 2.
1 pik pr do lidhje t sakt t poezis me
autorin e saj
Pjesa II
1. Kshtjella
Ismail Kadare
Pyetja 3.
1 pik pr zgjedhjen e alternativs s sakt
Pyetja 4.
1 pik pr zgjedhjen alternativs s sakt
Pyetja 5.
1 pik pr do veori t vn n dukje. Nuk
vlersohet m shum se 4 pik edhe nse ka
dhn m shum prgjigje
1 pik pr do prcaktim t sakt t figurs letrare
2. Bota fmijrore
- Adem Gajtani
Lejleku
- Dritro Agolli
Mejtimi
- Naim Frashri
Dhe pranvera erdhi
- Migjeni
3. Epoka para gjyqit
- dram
4. Kng pr Rrapo Hekalin
5. a) hiperbol
b) krahasim
c) epitet
d) metafor
e) shprehje e figurshme
TEST NR. 3 Lnda Gjuha shqipe Klasa VII

Emri _________________________
Shkolla _______________________
Data __________________________
Mbiemri ______________________
Klasa _________________________
Pjesa I
Herakliu ishte princ mbretror dhe nip i heroit Perse. I ati i tij mori pr t shum msues t
ditur, t cilt ve gramatiks, i msuan gjith dijet dhe artet e kohs. Ata e prgatitn pr rrugn
e lavdishme q e priste... Ende djal, Herakliu, dallohej pr shtatin e madh dhe forcn e rrall.
Shum her ai nuk e prmbante dot veten kur inatosej. N nj shprthim t till zemrimi, goditi
msuesin e poezis, Enon. Heroi kishte shkruar disa vargje, por ishte treguar ca i guximshm
n mendime. Kur ia tregoi msuesit, ai i quajti t pahijshme dhe qeshi me tallje. Herakliu nuk u
prmbajt dhe u soll keq. Pastaj qau, u pendua, por ishte von.
1. Cila sht e thjesht nga fjalit e mposhtme. (1 pik)
a. Herakliu dallohej pr shtatin e madh dhe forcn e rrall.
b. Herakliu nuk u prmbajt dhe u soll keq me t.
c. Pastaj qau, u pendua, por ishte von.
2. Formo fjali t prbr duke zgjeruar fjalin e thjesht. (1 pik)
N nj shprthim t till inati goditi msuesin e poezis, Enon.
_____________________________________________________________________.
3. Nnvizo grupein e lidhzave q shrben pr t lidhur pjest e fjalive bashkrenditse.
(1 pik)
a. q, meqense, meq. b. sepse, ngaq, pr shkak t.
c. dhe, e, as, por.
271

4. Lidh llojin e lidhzave me lidhzat. (4 pik)
lidhza vendore
sa, saq, q, kshtu q
lidhza kushtore
se, q, n, nse
lidhza ftilluese
deri ku, ku, gjer ku, kudo, ngado, tek
lidhza rrjedhimore
nse, sikur, n qoft se, po qe se, n rast se
5. Funksioni i premrit lidhor n fjalin e mposhtme sht: (1 pik)
a. kryefjal,
b. kundrinor,
c. kundrinor i zhdrejt pa parafjal.
Ata e prgatitn pr rrugn e lavdishme q e priste .....
6. Lidh me shigjet fjalit bashkrenditse me llojet e tyre. (3 pik)
a. U pendua, por ishte von.
shtuese
b. I harroi sjelljet prej aristokrati dhe tani sillej si fshatar.
prmbyllse
c. Ai u soll keq, andaj i ati e dnoi.
kundrshtore
7. Ndaje n pjes fjalin e prbr. Dallo pjesn kryesore nga pjesa e nnrenditur. Rretho
mjetin lidhs. Emrto llojet e pjesve t nnrenditura dhe bj skemn. (9 pik)
Kur ia tregoi msuesit, ai i quajti t pahijshme dhe qeshi me tallje.
8. Ndrto nj fjali t prbr sipas skems s mposhtme. (3 pik)

___________________________________
PK
___________________________________
___________________________________
I
___________________________________
II
___________________________________
9. Ndaje fjaln e mposhtme n morfemat prbrse. (3 pik)
inatosej
272
10. Rretho prgjigjen e sakt: (5 pik)

a. mbretror sht fjal e prngjitur.
b. mendimi sht fjal e prbr.
c. t pahijshme sht fjal e prbr.
d. i guximshm sht fjal e prejardhur.
e. asnjher sht fjal e prngjitur.
PO
PO
PO
PO
PO
JO
JO
JO
JO
JO
11. Ndrto familje fjalsh me fjaln mend duke plotsuar skemn e dhn. (5 pik)
mend
12. Shkruaj sinonimin dhe antonimin e foljes shkoj. (2 pik)

sinonimi ______________
antonimi ______________
13. N fjalin e mposhtme gjej fjaln e huaj dhe zvendsoje me fjaln shqipe. (1 pik)
At poezi ai ia dedikonte mikut t tij m t ngusht.

Pjesa II
1. Shkruaj autorin e tregimit nga sht shkputur fragmenti n krye t tekstit. (1 pik)
Autori ____________________
2. Shkruaj titujt e prrallave nisur nga mjedisi ku zhvillohen ngjarjet dhe veprojn personazhet. (3 pik)
a. Mjedisi n bjeshk.
____________________
b. Mjedisi n pallatin e mbretit.
____________________
c. Mjedisi n pyll.
____________________
3. Vepra Prometeu i lidhur sht: (1 pik)
a. dram
b. tragjedi
c. komedi
4. Te tregimi N qytetin e liliputve dallo gjrat q ndodhin vrtet n jet dhe ato q jan
fantazi e autorit. (5 pik)
Ndodhin n jet
Fantazi e autorit
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
5. Prgjigjju shkurt pyetjeve t mposhtme: (6 pik)
a) far prfaqson Prometeu?
______________________
b) Nga e njohu nusja Ymer Agn?
______________________
c) Cili i tregoi mbretit t vrtetn mbi Ujin e jets? ______________________
d) Pse e vrau Halili dhin briart?
______________________
e) far simbolizon nata te poezia Ndrgjegje me katrore t zeza? ________________
f) N mnyr e thrriste vajza e bukur birin e mbretit? ______________________
6. Nga gjith rubrika Bota e fantastikes zgjidh nj personazh q t ka ln mbresa dhe krijo
nj 5 vargsh me t. (5 pik)
Emri i personazhit
__________________
2 mbiemra
_____________
________________
3 folje
________________
________________
1 fjali sintetizuese ___________________________________________
Sinonimi
___________________________
7. Shkruaj mesazhin e pjesve t mposhtme: (4 pik)
Shporta magjike
__________________________________________
Druvari dhe Mrkuri
__________________________________________
273
Vlersimi
Nota
4
Pikt 0-17
5
18-25
6
26-33
7
34-42
8
43-50
9
51-57
10
58-64
Pikt e fituara
Nota
Skema e qortimit
Pjesa I
Pyetja 1.
1 pik pr alternativn e sakt.
Pyetja 2.
1 pik nse nxnsit formojn nj fjali t
prbr duke zgjeruar fjalin e thjesht.
Prgjigjet e sakta
Pjesa I
1. E sakt alternativa a.
2. Prgjigjet mund t jen t ndryshme.
P.sh. N nj shprthim t till inati goditi
msuesin e poezis, Enon i cili qeshi me tallje
me poezin e tij.

Pyetja 3.
Pyetja 4.
1 pik pr do lidhje t sakt t llojit t
lidhzave me lidhzat.
Pyetja 5.
Pyetja 6.
1 pik pr do lidhje t sakt t fjalive
bashkrenditse me llojet e tyre.
Pyetja 7.
1 pik pr do pjes t ndar sakt n fjalin
e prbr. (gjithsej 3 pik)
1 pik pr do emrtim t pjesve t ndara t
fjalis s prbr (gjithsej 3 pik)
1 pik pr do pjes t vendosur sakt n
skem (gjithsej 3 pik)
Pyetja 8.
1 pik pr do pjes fjalie t ndrtuar sakt
sipas skems s dhn.
Pyetja 9.
1 pik pr do morfem t prcaktuar sakt.
Pyetja 10.
1 pik pr do prgjigje t sakt.
Pyetja 11.
1 pik pr do fjali t vendosur sakt n
skemn e dhn.
274
Pyetja 12.
1 pik pr sinonimin e fjals shkoj.
1 pik pr antonimin e fjals shkoj.
Pyetja 13.
1 pik pr gjetjen e fjals s huaj dhe
zvendsimin e saj me fjaln shqipe.
Pjesa II.
Pyetja 1.
1 pik nse shkruan sakt autorin e legjends.
Pyetja 2.
1 pik pr do titull t sakt t prrallave ose
legjendave.
Pyetja 3.
3. E sakt alternativa c.
4. lidhza vendore deri ku, ku, gjer ku, kudo
lidhza kushtore nse, sikur, n qoft se,
po qe se; lidhza rrjedhimore sa, saq, q, kshtu q.
5. E sakt alternativa a.
6. a. Kundrshtore
b. shtuese
c. prmbyllse
7. Kur ia tregoi msuesit 1) ai i quajti t
pahijshme 2) dhe qeshi me tallje
3).Qeshi me tallje pjesa e bashkrenditur
me kryesoren (shtuese)
Kur ia tregoi msuesit Pjesa e nnrenditur
kohore.
PK
PB
I
8. Prgjigjet mund t jen nga m t ndryshmet.
P.sh.: Nga malet prqark vrshonin shum
prrenj, t cilt zbardhnin nga shkuma, kur binin
posht.
9.
inatosej
inat
os
ej
tema prapashtesa mbarsa
10. a) Jo
b) Po
c) Jo
d) Po
e) Jo
11.
mend
mendoj
i menduar
mendim
i pamenduar
mendimtar
12. sinonimi iki
antonimi vij
13. At poezi ai ia kushtonte mikut t tij m
t ngusht.
Pjesa II
1.
Staikos. (shkrimtar grek)
2.
a) Zana e fundit e bjeshkve

b) Uji i jets
c) Shporta magjike
3. E sakt alternativa b-

Pyetja 4.
1 pik pr do veprim real apo pjell e
fantazis s autorit t ndodhur.
Nuk vlersohet me m shum pik edhe nse
ka dhn m shum prgjigje.
4.
Ndodhin n jet
- kmbt e kraht i kisha t lidhur nga t dy ant.
- gllabroja njhersh tri buk t mdha.
Fantazi e autorit
- Ai popull e ndante qimen n katrsh n
matematik.
- Pesqind inxhinier e zdrukthtar u
ngarkuan t ndrtojn nj makin q t m
mbarte mua.
- 1500 kuaj m trhoqn deri n kryeqytet.
Pyetja 5.
1 pik pr do prgjigje t sakt t pyetjeve t bra.
5.
a) Simbol i humanizmit
b) nga nishani q kish n llr
c) fshatari i varfr
d) pr tu hakmarr pr dy vllezrit
e vrar dhe nnn e vdekur nga hidhrimi
e) simbolizon kohn e errt n
diktatur, dhunn fizike e shpirtrore
f) Digjte dy pend pule, pastaj i
shuante n nj govat plot me uj t ftoht.
Pyetja 6.
1 pik pr do varg t 5-vargshit.
Pyetja 7
1 pik pr iden e mesazhit.
1 pik pr formulimin e secilit mesazh.
6. Prgjigjet jan alternative.

7. Mesazhi mund t ket alternativa t ndryshme.
275
276
277
P R M B A J T J E
278
Te shtpia e babazotit (ora e par) ..................................................................

Te shtpia e babazotit (ora e dyt) .....................................................................
Klasat e fjalve .................................................................................................
Gjinia e emrit ....................................................................................................
Biblioteka e Stardit............................................................................................
Biblioteka ime ...................................................................................................
Kthimi n shtpi (ora e par ............................................................................
Kthimi n shtpi (ora e dyt) ...........................................................................
Numri i emrit .....................................................................................................
Trajta dhe lakimi i emrit ....................................................................................
Vendosa t shkoj n mrgim (ora e par) ......................................................
Vendosa t shkoj n mrgim (ora e dyt)........................................................
Rndsia e lojrave..........................................................................................
Ushtrime pr emrin ...........................................................................................
Formimi i emrit ..................................................................................................
Letr babait (ora e par) ..................................................................................
Letr babait (ora e dyt) ..................................................................................
Letra personale dhe zyrtare .............................................................................
Mbiemri ............................................................................................................
Shkallt e mbiemrit ..........................................................................................
Tomi shpton Bekin (ora e par) .....................................................................
Tomi shpton Bekin (ora e dyt) .....................................................................
Ushtrime pr mbiemrin .....................................................................................
Premri vetor ....................................................................................................
Pr zbatimin e planit tre plus katr (ora e par) ..............................................
Pr zbatimin e planit tre plus katr (ora e dyt) ..............................................
Trajtat e shkurtra dhe trajtat e shkurtra t bashkuara t premrit vetor............
Ushtrime pr premrin vetor ............................................................................
Mir pr t gjith (ora e par) ..........................................................................
Mir pr t gjith (ora e dyt) ..........................................................................
Marrveshja n grup ........................................................................................
Premri pyets .................................................................................................
Ushtrime pr premrin pyets ..........................................................................
I ati i Simonit (ora e par) ...............................................................................
I ati i Simonit (ora e dyt) ................................................................................
Forma veprore e joveprore e foljes ..................................................................
Forma joveprore n mnyrn dftore ...............................................................
Vdekja e lisnajs (ora e par) ..............................................................................
Vdekja e lisnajs (ora e dyt) ................................................................................
Posteri pr mbajtjen e pyjeve ...........................................................................
Vllai i Ans (ora e par) .................................................................................
Vllai i Ans (ora e dyt) .................................................................................
Ata jan si ne ...................................................................................................
Plaku me violin ...............................................................................................
Paqja dhe lufta .................................................................................................
26
27
28
30
31
33
34
35
37
39
41
42
44
45
46
48
50
51
52
54
55
57
58
59
60
62
63
65
66
68
69
70
72
73
74
75
77
78
81
82
83
84
87
88
90

Pazari i kpucarit ...............................................................................................
Bashktinglloret e zshme n fillim, n fund e n trup t fjals.........................
Bota fmijrore ....................................................................................................
Lejleku ................................................................................................................
Ans liqenit .........................................................................................................
Bashktinglloret nistore sh-, zh-, -, s-, z-Proza poetike ...................................
Proza poetike ......................................................................................................
Ay mal .................................................................................................................
Eseja pr Atdheun (ora e par) ..........................................................................
Eseja pr Atdheun (ora e dyt) ..........................................................................
Mejtimi ................................................................................................................
Vendit tem ...........................................................................................................
Dhe pranvera erdhi..............................................................................................
Piktura dhe fotografia..........................................................................................
Funksionet e fjalve dhe t grupit t fjalve n fjali ...........................................
Grupi i kryefjals .................................................................................................
Poradeci (ora e par)..........................................................................................
Poradeci (ora e dyt)............................................................................................
Prcaktori, mnyrat e shprehjes (ora e par) .......................................................
Prcaktori, mnyrat e shprehjes (ora e dyt) (Ndajshtimi) ..................................
N det digjen anijet (ora e par) ........................................................................
N det digjen anijet (ora e dyt) ........................................................................
Zbulimet arkeologjike .........................................................................................
Prcaktori kallzuesor (ora e par) ...................................................................
Prcaktori kallzuesor (ora e dyt) ...................................................................
Tryeza e rrumbullakt (ora e par).....................................................................
Tryeza e Rrumbullakt (ora e dyt) ...................................................................
Kshtjella (ora e par) .......................................................................................
Kshtjella (ora e dyt) .......................................................................................
Udhzuesi turistik ...............................................................................................
Kundrinori i drejt ...............................................................................................
Kundrinori i zhdrejt............................................................................................
Mara (ora e par) ...............................................................................................
Mara (ora e dyt) ...............................................................................................
Knga e fundit e Marko Boarit ..........................................................................
Rrethanori i vendit dhe i kohs (ora e par)......................................................
Rrethanori i vendit dhe i kohs. (ora e dyt) ushtrime ......................................
Epoka para gjyqit (ora e par) ...........................................................................
Epoka para gjyqit (ora e dyt)............................................................................
Rrethanori i shkakut dhe i qllimit (ora e par) ..................................................
Rrethanori i shkakut dhe i qllimit ushtrime (ora e dyt) .....................................
Knga pr Rrapo Hekalin ...................................................................................
Shkrimi komentues (ora e par) .......................................................................
Shkrimi komentues (ora e dyt) .........................................................................
Rrethanori i mnyrs dhe i sasis (ora e par) .................................................
Margarit moj (ora e par) .................................................................................
Margarit moj (ora e dyt) .................................................................................
91
93
94
96
98
100
102
103
105
107
108
110
112
114
115
117
118
121
123
125
127
129
130
131
132
134
135
137
139
141
143
145
147
149
150
153
155
156
158
160
162
163
166
167
168
170
172
279
280
Ndrgjegje me katrore t zeza (ora e par) .................................................

Ndrgjegje me katror t zeza (ora e dyt)..................................................
Liria e fjals ..................................................................................................
Fjalia e thjesht dhe fjalia e prbr ............................................................
Edukimi i Herakliut (ora e par) ...................................................................
Edukimi i Herakliut (ora e dyt) ..................................................................
Mjetet gjuhsore q lidhin pjest e nj fjalie t prbr ...............................
Marrdhniet e barazis dhe t varsis n fjalin e prbr .....................
Vajza e bukur dhe biri i mbretit (ora e par) ...............................................
Vajza e bukur dhe biri i mbretit (ora e dyt) ................................................
Fjalia e prbr me bashkrenditje ..............................................................
Fjalia e prbr me nnrenditje ......................................................................
Fjali e prbr me nnrenditje (Ushtrime) ...................................................
Shporta magjike (ora e par) .......................................................................
Shporta magjike (ora e dyt) .......................................................................
Hyrje mbyllje prrallash (ora e tret) ...........................................................
Zana e fundit e bjeshkve (ora e par) ........................................................
Zana e fundit e bjeshkve (ora e dyt) ........................................................
Uji i jets (ora e par) .....................................................................................
Uji i jets (ora e dyt) .....................................................................................
Fjala dhe prbrsit e saj .............................................................................
Fjalt e prejardhura, t prbra, t prngjitura..............................................
Pasqyra e dshirave (ora e par) ................................................................
Pasqyra e dshirave (ora e dyt) .................................................................
far shohim n pasqyr? ...........................................................................
Fusha leksikore ............................................................................................
N qytetin e liliputve (ora e par) ...............................................................
N qytetin e liliputve (ora e dyt) ...............................................................
Familja e fjalve ............................................................................................
Homonimet ...................................................................................................
Ishuj n qiell ..................................................................................................
Udhtimi fantastik .........................................................................................
Sinonimet dhe antonimet ..............................................................................
Fjalort ..........................................................................................................
Prometeu i lidhur (ora e par) ......................................................................
Prometeu i lidhur (ora e dyt) .....................................................................
Ymer Aga (ora e par) .................................................................................
Ymer Aga (ora e dyt) ......................................................................................
Prshtatim vargjet n proz ..........................................................................
Dialektet e shqipes .......................................................................................
Gjuha standarde ...........................................................................................
Zana e vizitorit (ora e par) ..........................................................................
Zana e vizitorit (ora e dyt) ..........................................................................
Druvari dhe Mrkuri ......................................................................................
Drejtshkrimi i fjalve t huaja .......................................................................
Prdorimi i dy pikave, i thonjzave dhe i kllapave .......................................
Model pr lexim jasht klase .........................................................................
Teste ............................................................................................................
174
176
177
180
181
183
185
187
189
191
193
195
196
198
199
202
203
204
206
208
209
211
214
215
217
218
219
221
223
224
226
229
230
231
232
234
237
239
241
243
244
246
248
251
253
255
257
265

Udhezues Gjuha 7 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Udhezues Gjuha 7 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Udhezues Gjuha 7 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Ma. Aida Fekollari

Libr msuesi pr tekstin

Botime shkollore Albas

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Ky libr u hartua nn drejtimin e autorve t tekstit Gjuha amtare 7.

Albas, Tiran 2006

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

KRITERE T PRGJITHSHME T HARTIMIT T TEKSTIT

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Programi i ksaj lnde parashikon q t zhvillohen 5 or n jav, nga t cilat

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Materiale dhe mjete msimore

Metoda dhe teknika msimore

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Te shtpia e babazotit (ora e dyt)

Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft:

Materiale dhe mjete msimore:

Metoda dhe teknika msimore:

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Pr ushtrimin 10 nxnsit rikthehen n tekst pr t veuar paragrafin ku kujtimet e

Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft:

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Metoda dhe teknika msimore:

Hapi III. Ndrkoh q msuesi/ja shkruan n tabel fjalin e mposhtme, nxnsit

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft:

Metoda dhe teknika mismore

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsit t jen t aft:

Materiale e mjete msimore:

Metoda e teknika msimore:

Msuesi/ja dgjon prgjigjet e nxnsve pa br komente rreth tyre e duke pranuar

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7

I dhn pas librit

Bhet vlersimi i ors.

Libr msuesi pr tekstin Gjuha shqipe 7