Behcet DAHAN

Behcet DAHAN

MHENDSLK MEKAN

Behcet DAHAN

DNAMK

MADDESEL NOKTALARIN DNAM

Behcet DAHAN

www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

Behcet DAHAN

DNAMK

MADDESEL NOKTALARIN DNAM

NDEKLER
1. GR
- Konum, Hz ve vme
- Newton Kanunlar
2. MADDESEL NOKTALARIN KNEMAT
- Dorusal Hareket
- Dzlemde Erisel Hareket
- Bal Hareket (telenen Eksenlerde)
- Birbirine Bal Maddesel Noktalarn Hareketi
3. MADDESEL NOKTALARIN KNET
- Kuvvet, Ktle ve vme
- ve Enerji
- mpuls ve Momentum

www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

Behcet DAHAN

Behcet DAHAN

DNAMK

MADDESEL NOKTALARIN DNAM

GR
www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

1. Giri

Dinamik
Behcet DAHAN

Behcet
DAHAN
Dinamik rijit cisimlerin hareketlerini inceler.

Behcet DAHAN
Konum vektr

Hareket, konumdaki deimedir.

Konum, cismin uzaydaki yeridir.

Konum, vektrel bir byklktr.

Maddesel nokta
A

Konum vektrn r ile gstereceiz.

Konum vektr, referans eksen takmnn orijini O dan balar, cismin bulunduu yerde biter.

Referans eksen takm, cisimlerin nerede bulunduunu syleyebilmek iin seilen bir sistemdir.
Referans eksen takm, hareketli veya sabit olabilir. Mhendislik problemlerinin zmnde, ou zaman, dnya sabit kabul edilir.
Dnyaya balanm bir eksen takmna gre sylenen konum, mutlak konumdur.
Sabit bir eksen takmna gre tanmlanan harekete mutlak hareket denir.
Yrnge

Hareketli bir eksen takmna gre sylenen konum, bal konumdur.

Hareketli bir eksen takmna gre tanmlanan harekete bal hareket denir.
Eer bir cismin hareketi incelenirken cismin kendi boyutlarnn nemi yoksa o cisme
maddesel nokta denir ve cismin ktle merkezinin hareketi incelenir.

Bir maddesel noktann zaman ierisinde bulunduu konumlarn geometrik yerine yrnge denir.
O

Yrnge, konum vektrlerinin u noktalarnn geometrik yeridir.

Behcet DAHAN

www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

1. Giri

Dinamik
Behcet DAHAN

Behcet
DAHAN
Hz, cismin konumunda
birim zamanda meydana gelen deimedir.

Behcet
DAHAN
teet
Hz vektr
v
v
r

Hz, vektrel bir byklktr.

dy

Hz vektrn, v ile gstereceiz.

Hz vektr, konum vektrnn zamana gre trevine eittir.

dr
dt

v =

dt
= r

dy
dx

Hz vektrlerinin u noktalarnn geometrik yerine hodograf denir.

= y'

r
O

A'

t + dt

s + ds

r+dr

Yrnge zerinde keyfi olarak seilen

bir orijinden (s=0) itibaren
yrnge zerinden llen konum
ds
s
A

Yn : v // d r
v =

iddet :

Behcet DAHAN

v =

ds
dt

= s =

|dr |
dt

A'

Yrnge

dr

Hz vektr daima yrngeye teettir.

dr
dt

Yrnge

= y

- Run, Joe, run!

Yer deitirme vektr

| d r | = ds
O
www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

1. Giri

Dinamik
Behcet DAHAN

Behcet
vme, cisminDAHAN
hznda birim zamanda meydana gelen deimedir.

Behcetv DAHAN
v'
A

vme, vektrel bir byklktr.

Yrnge

vme vektrn a ile gstereceiz.

vme vektr, hz vektrnn zamana gre trevine eittir.

dv
=v = r
dt

a =

dv

vme vektr daima hodografa teettir.

v'
A

A'

t + dt

v
Yrnge

A
r

r' =r+dr

v' =v+dv

dv

vme vektr

- Bas gaza, ofr, bas gaza!

v
Yn : a // d v
a =

dv
dt
iddet : a =

Behcet DAHAN

vme vektr daima yrngenin ibkey tarafna ynelmitir.

Yrnge

|dv |
dt

www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

1. Giri

Dinamik
Behcet DAHAN

Behcet DAHAN
v

Behcet DAHAN
Yrnge

v'

A'

dv
a // d v

v'

Hz vektrnn iddeti deiiyorsa yn deimese de ivme vardr.

v'v
v'=v

(sabit)

Hz vektrnn yn deiiyorsa iddeti sabit olsa da ivme vardr.

dv=0

v'=v

Behcet DAHAN

Yrnge

Yrnge

v' dv

Hz vektrnn yn veya iddeti deiiyorsa ivme vardr.

dv

Yrnge

Yrnge

v'
a

dv
v'

Yrnge

a=0

(sabit)

Hz vektrnn yn de iddeti de sabit ise ancak o zaman ivme sfr olur.

www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

1. Giri

Dinamik

Behcet DAHAN

Behcet
Kuvvet, bir DAHAN
cismin dier bir cisme yapt mekanik etkidir.

Behcet DAHAN

Kuvvet, vektrel bir byklktr.

Newton Kanunlar
Kanunlar
Newton
I. Eylemsizlik prensibi

Sir Isaac Newton

(1642 - 1727)

Bir maddesel nokta, zerine herhangi bir dengelenmemi kuvvet etki etmiyorsa skunette kalr
veya dzgn dorusal hareket yapmaya devam eder.

II. Newton'un ikinci kanunu

Bir maddesel noktann ivmesi, ona etki eden bileke kuvvet ile doru orantldr ve ayn yndedir.

F = m a

Yn :

F // a

ma

iddet : | F | = m a

III. Etki-tepki prensibi

Birbirine kuvvet uygulayan iki cisim arasndaki etki ve tepki kuvvetleri, birbirine eit iddette, zt ynde ve ayn tesir izgisindedir.
FB/A = FA/B
Etki
A

Behcet DAHAN

Tepki
FB/A
FA/B

B nin A ya uygulad kuvvet

www.makina.selcuk.edu.tr

A nn B ye uygulad kuvvet

Behcet DAHAN

1. Giri

Dinamik
Behcet DAHAN

Behcet
Newton'unDAHAN
ekim Kanunu
Kanunu
Newton'un
ekim

Behcet DAHAN

Uzaydaki cisimler birbirlerine ekim kuvveti uygular. Herhangi iki cisim arasndaki ekim kuvvetinin iddeti
aadaki bantda verilen kadardr.
F=K
F
K
m1, m2
r

:
:
:
:

m1 m2

K = 6.673 1011

r2

m3
kg s2

iki maddesel noktann birbirine karlkl olarak uygulad ekim kuvveti

evrensel ekim sabiti
cisimlerin ktleleri
cisimlerin merkezleri arasndaki uzaklk

Havada sadece yer ekiminin etkisi ile

hareket eden bir cismin
ivmesi g ye eittir.

Arlk kuvveti
kuvveti
Arlk
Uzaydaki iki cisimden birisi dnya olsun ve dieri de dnya yzeyinde veya dnyaya yakn civarda bulunan bir cisim olsun.
Dnyann bu cisme uygulad ekim kuvvetine arlk denir.
m1 : Dnyann ktlesi
m2 : Dnya yzeyinde veya yakn civarda bulunan cismin ktlesi
r : Dnya ile dier cismin merkezleri arasndaki uzaklk, dnyann yarap

F= K

Arlk kuvveti daima deydir ve aaya doru ynelmitir.

W : Arlk

m1 m2
r2

W=gm

m
g = 9.81
s2

W=mg

g : Yer ekimi katsays

.G
W
a=g

Yer ekimi ivmesi

Evrensel ekim sabiti ve dnyann ktlesi deimeyen byklklerdir. Dnyann yarapnn da lkemizin her yerinde ayn olduu dnlebilir.
O halde lkemiz iin yer ekimi katsays g nin deerinin sabit olduu kabul edilebilir. Bu dersimizde g nin deerini 9.81 m/s2 olarak alacaz.

Behcet DAHAN

www.makina.selcuk.edu.tr

Behcet DAHAN

1. Giri

Dinamik
Behcet DAHAN

Behcet DAHAN

Behcet DAHAN

Rijit cisimlerin hareketlerini inceler.

DNAMK
KNEMATK

KNETK
Kuvvetleri de gz nne alr.

Kuvvetleri gz nne almaz.

DNAMK
MADDESEL NOKTALARIN
DNAM

Behcet DAHAN

www.makina.selcuk.edu.tr

RJT CSMLERN
DNAM

Behcet DAHAN