TAJUK 3: PERNIAGAAN ANTARABANGSA

3.1: Pengenalan

Pada masa kini, jumlah perdagangan dunia amat besar iaitu kira-kira US$ 7 trillion.

Perdagangan Antarabangsa wujud kerana tidak ada sesuatu negara di dunia ini
mempunyai sumber yang mencukupi untuk menghasilkan semua barangan dengan
sempurna.

Oleh itu tidak ada sesuatu negara di dunia ini yang berkemampuan untuk
menghasilkan barangan yang dapat memenuhi kesemua kehendak dan
kemahuannya, maka setiap negara akan berdagang barangan yang ia dapat
menghasil secara berkesan untuk barangan yang negara-negara lain mampu
hasilkan secara berkesan.

3.2: Definisi Perniagaan Antarabangsa

Perniagaan Antarabangsa merupakan aktiviti-aktiviti perniagaan (pembelian/import

dan penjualan/eksport barangan dan perkhidmatan) yang dirangka dan dijalankan
sama ada dua (2) hala ataupun pelbagai hala antara sebuah negara dengan negara
yang lain.

Lazimnya ia dijalankan melangkaui sempadan geografi dan politik sesebuah negara

untuk mencapai objektif/matlamat individu atau organisasi.

Perniagaan Antarabangsa

Perniagaan Import Perniagaan Eksport

Import Nyata Import Tidak Nyata Eksport Nyata Eksport Tidak Nyata
(Barangan) (Perkhidmatan) (Barangan) (Perkhidmatan)

3.3: Kepentingan/Peranan Perniagaan Antarabangsa

Selain memenuhi kehendak dan kemahuan sesebuah negara, perniagaan

antarabangsa juga memberi faedah-faedah seperti:-

a. Imbangan Perdagangan (The Balance of Trade)

Ia ditetapkan oleh perhubungan diantara nilai import barangan dan nilai
eksport barangan yang dihasilkan dalam negara.

Apabila nilai eksport barangan sesebuah negara melebihi nilai import

barangannya, maka imbangan perdagangan negara yang berkenaan
adalah baik dan dikatakan mengalami lebihan perdagangan (Trade
Surplus).

1
 Jika sebaliknya, imbangan perdagangan negara itu dikatakan
mengalami defisit perdagangan (Trade Deficit)

b. Imbangan Pembayaran (The Balance of Payments)

Ia merupakan penunjuk (indicator) yang lazim digunakan dalam
perniagaan antarabangsa.

Ia digunakan untuk mengukur perbezaan/perselisihan antara jumlah

nilai wang yang mengalir masuk dan jumlah nilai wang yang mengalir
keluar dari sesebuah negara untuk satu tempoh masa tertentu,
biasanya satu tahun.

Ia tidak hanya merangkumi imbangan perdagangan tetapi juga

pembayaran dalam bentuk bantuan oleh kerajaan dan juga pelaburan
langsung dalam asset-aset.

Misalnya, sebuah syarikat/firma A membeli sama ada seluruh atau

sebahagian daripada syarikat/firma B yang terletak di sebuah negara
lain, maka pelaburan sedemikian diambil kira dalam imbangan
pembayaran dan bukannya dalam imbangan perdagangan
syarikat/firma itu.

Apabila syarikat-syarikat asing membeli syarikat-syarikat tempatan,

stok, bon atau harta benda, maka urusniaga demikian dianggap
sebagai sebahagian daripada imbangan pembayaran.

c. Kadar Tukaran (Exchange Rates)

Ia bermaksud kadar nilai matawang sesebuah negara yang bertukar
dengan nilai matawang sebuah negara yang lain.

Contoh : RM1.00 --------------$ S 0.44

---------------US$0.26 (@RM3.80)

Imbangan perdagangan antara dua buah negara akan dipengaruhi

oleh kadar tukaran nilai matawang diantara mereka.

Setiap barangan dan perkhidmatan yang dieksport akan membawa

masuk tukaran asing. Eksport meningkat, maka tukaran asing juga
meningkat.

Peningkatan masuk tukaran asing akan menambahkan pendapatan

negara dan secara tidak langsung meningkatkan pendapatan per
kapita bagi setiap penduduk.

d. Meluaskan Pasaran
Perniagaan antarabangsa dapat meluaskan pasaran bagi
keluaran/produk yang mengalami lebihan dalam negara.

Apabila barangan dan perkhidmatan dipasarkan di peringkat

antarabangsa, liputan pasaran bagi keluaran tersebut menjadi luas dan

2
 sasaran pasaran baru akan wujud. Ia akan memberi peluang kepada
sesebuah syarikat untuk terus berkembang, mempelbagaikan aktiviti
serta menjanakan lebih banyak keuntungan, membantu mengurangkan
tekanan yang dihadapi oleh sesebuah syarikat.

e. Guna Tenaga
Apabila keluaran untuk dieksport meningkat, jumlah pekerja yang
diperlukan untuk aktiviti-aktiviti pengeluaran akan meningkat. Begitu
juga jumlah pekerja dalam aktiviti bantuan perniagaan akan turut
meningkat.

Keadaan ini akan mewujudkan peluang pekerjaan yang lebih banyak

serta meningkatkan taraf hidup rakyat negara itu.

f. Pemindahan Teknologi
Pemindahan teknologi akan mengeratkan hubungan dua (2) hala dan
pelbagai hala. Jalinan hubungan yang baik akan mewujudkan
semangat bantu-membantu diantara satu sama lain terutamanya
dalam pengeluaran barangan yang berteknologi tinggi.

Tenaga kerja tempatan perlu dilatih untuk mengendalikan peralatan

tersebut. Proses ini secara tidak langsung telah memindahkan
teknologi ke negara yang menggunakan peralatan tersebut.

Contohnya, Proton bekerjasama dengan Mitsubishi

Perodua (Tiara) bekerjasama dengan Citroen
Perodua (Kancil) bekerjasama dengan Daihatsu
Korridor raya Multimedia (MSC) bekerjasama dengan
Microsoft

3.4: Jenis-jenis Perniagaan Antarabangsa

Terdapat pelbagai jenis perniagaan antarabangsa. Ianya dikelaskan kepada

a. Import
Sebarang aktiviti perniagaan yang membabitkan pembelian barangan
atau perkhidmatan dari negara luar dan dibawa masuk untuk kegunaan
dalam negara sama ada oleh individu atau organisasi.

Negara yang mengalami kekurangan sesuatu jenis barangan /

perkhidmatan terpaksa membeli daripada negara yang mengalami
lebihan.

Misalnya, kurma diimport dari negara-negara Arab Saudi semasa bulan

Ramadan.
Mercedez Benz diimport dari negara Jerman dsb.

b. Eksport
Sebarang aktiviti perniagaan yang diperniagakan di luar negara untuk
kegunaan individu atau organisasi di negara asing.

3
 Negara akan mengeksport keluarannya yang biasanya mempunyai
lebihan / faedah bandingan (comparative advantage)

Misalnya, Malaysia mempunyai faedah bandingan dalam

pengeksportan minyak kelapa sawit kerana kos pengeluarannya
adalah rendah.

Jepun banyak mengeksportkan barangan elektrik, kereta dsb kerana ia

mempunyai lebihan bandingan dari segi pengeluaran barangan
demikian.

** Pada umumnya import dan eksport berlaku serentak demi kebaikan

bersama negara-negara yang terlibat dalam perniagaan antarabangsa
terutamanya untuk mewujudkan imbangan perdagangan.

c. Perkhidmatan (Service)
Perkhidmatan merupakan bukan barangan fizikal yang dapat dilihat
dan disentuh tetapi sesuatu yang dapat memberi kepuasan serta
memenuhi kehendak dan kemahuan pengguna.

Ianya amat diperlukan supaya aktiviti perniagaan antarabangsa dapat

berjalan dengan lancar.

Contohnya, sistem pengangkutan – pengangkutan udara, air atau

darat.
Perhubungan – telefon, pos, e-commerce dsb.
Perbankan – system perbankan konvensional, system perbankan
Islam
Insuran dsb.

d. Pembuatan / Pengeluaran (Manufacturing)

Pembuatan / pengeluaran terdiri daripada syarikat-syarikat yang
mempunyai kemudahan untuk menghasilkan barangan di pelbagai
lokasi di seluruh dunia.

Kebanyakan syarikat pembuatan / pengeluaran memperolehi lebihan

bandingan melalui operasi di negara-negara yang mempunyai sumber-
sumber pengeluaran pada kos yang rendah
(tenaga kerja yang banyak dan murah, kemudahan infrastruktur yang
baik, dsb).

e. Kontrak Pengeluaran
Kontrak pengeluaran merujuk kepada perjanjian untuk membekalkan
sejumlah tertentu barangan kepada pengimport.

Pengimport dan pengeluar bersetuju dengan syarat-syarat untuk

menandatangani kontrak.

4
 Perlesenan merupakan kaedah kontrak pengeluaran yang paling
popular.

Contohnya, Syarikat (Adidas) memberikan kebenaran kepada sebuah

syarikat yang lain (di Thailand) untuk menggunakan hakciptanya
seperti paten, tanda perniagaan dan teknologi untuk mengeluarkan
produk bagi pihak syarikat/firma yang pertama.

3.5: Konsep dan Cabaran Dalam Perniagaan Antarabangsa

a. Globalisasi
Globalisasi merupakan suatu proses dimana ekonomi dunia bergerak
ke arah menjadi satu ekonomi yang saling bergantung iaitu tidak
terasing lagi.
(A process by which the world economy is becoming a single
interdependent economic system)

Oleh itu, keluaran/produk/barangan /perkhidmatan yang dikeluarkan

oleh sesuatu negara itu dapat dipasarkan secara menyeluruh
melampaui sempadan geografi dan budaya di seluruh dunia.

Syarikat multinasional (MNC) seperti Coca-cola, KFC, McDonald’s,

Sony memasarkan barangan yang sama di pasaran global dan hanya
melakukan sedikit perubahan untuk disesuaikan dengan negara
berkaitan.

Contohnya, McDonald’s India tidak menjual burger daging lembu dan

patung Barbie di Malaysia memakai baju kebaya.

b. Pasaran Menimbul (Emerging Market)

Pasaran menimbul merupakan pasaran baru yang memberi peluang
kepada syarikat untuk memasukinya.

Ianya wujud mungkin disebabkan perubahan dasar pemerintah seperti

Dasar Membuka Pintu Perdagangan (Rusia, China, Vietnam dsb.)
pada hujung tahun 1980an. Perubahan dasar demikian membolehkan
syarikat-syarikat luar memasuki pasaran di negara berkenaan.

Negara pasaran menimbul juga merupakan penerima kepada pelbagai

program sokongan kewangan antarabangsa (Bank Dunia, Dana
Kewangan Antarabangsa [IMF]) dan negara-negara kaya seperti
Amerika Syarikat, Jepun untuk membangunkan ekonomi mereka.

Negara pasaran menimbul juga diberi status perdagangan istimewa

dengan pengurangan tariff ke atas produk-produk yang dieksport ke
negara-negara maju.

5
 c. Nasionalisasi
Ia dikenali sebagai milik bangsa / negara. Ia merujuk kepada tindakan
sesebuah kerajaan mengambil-alih pemilikan sesebuah firma asing
dan menjadikan firma tersebut sebagai milik negara.

Ia boleh dilakukan melalui dua (2) kaedah:-

i. “expropriation” - pengambilalihan firma asing dilakukan dengan

pemberian pampasan. Contohnya, di sector perladangan, Kerajaan
Malaysia mengambil-alih ladang-ladang daripada Syarikat Guthrie,
Golden Hope, Sime Darby dsb.

ii. “confiscation” - pengambilalihan firma asing dijalankan tanpa

sebarang pampasan.

Pengeluaran kereta nasional (Proton) dan motosikal nasional (Kriss,

Jaguh) merupakan kebanggaan negara Malaysia.

d. Dunia Tanpa Sempadan

Ia menitikberatkan konsep perdagangan bebas yang tidak dibatasi oleh
sempadan negara. Urusniaga import dan eksport boleh berlaku tanpa
halangan dari segi tariff dan bukan tariff.

Ia wujud apabila adanya persepakatan antara negara-negara yang

terlibat. Contoh, negara-negara Eropah menubuhkan Kesatuan Eropah
(European Union) dan bersetuju untuk menggunakan matawang Euro,
dan bukannya dolar Amerika Syarikat dalam urusniaga.

3.6: Cabaran Syarikat Multinasional (MNC)

Syarikat multinasional (MNC) merupakan syarikat yang mereka, menghasil

dan memasarkan produk-produknya di banyak negara. (Ronald J. Ebert dan
Ricky W. Griffin [1998] Business Essentials. New Jersey: Prentice-Hall Inc.
m.s 109)

Syarikat yang beroperasi di lebih daripada dua (2) buah negara. (Gabriel
[1995] Management of Business. Singapore: Oxford University Press)

Contoh: British Petroleum (BP)

Banyak pelaburan dilaburkan di negara lain yang berpotensi untuk mendapat

keuntungan.

Cabaran yang dihadapi oleh syarikat multinasional adalah begitu mencabar

dan pihak pengurusan harus memahami teknik pengurusan yang betul
apabila berurusan dengan negara lain.

Diantara cabaran-cabaran yang dihadapi adalah seperti:-

6
a. Struktur dan Kawalan
Memandangkan factor-faktor yang wujud dalam persekitaran
perniagaan di pasaran asing kerapkali bercanggah dengan
persekitaran domestik, syarikat multinasional terpaksa membuat
beberapa perubahan pada aspek pengstrukturan dan kawalan supaya
operasinya dapat berjalan dengan lancar.

Struktur organisasi dapat dimaksudkan sebagai cara aktiviti-aktiviti

sesuatu organisasi itu dibahagi, diurus dan diselaraskan.

Ia juga memberi penjelasan tanggungjawab setiap unit serta tunjuk

arah laluan komunikasi dan hubungan diantara pihak pengurusan
dengan pihak bawahan.

Reka bentuk struktur organisasi syarikat multinasional yang lazim

dipraktikkan ialah struktur

i. bahagian antarabangsa
ii. produk
iii. wilayah
iv. fungsian
v. matrik

Pemilihan struktur organisasi yang sesuai adalah penting kepada

sesebuah syarikat multinasional kerana ianya merupakan satu bentuk
mekanisme kawalan yang utama.

Kepentingan aktiviti kawalan syarikat multinasional dapat

i. menjamin operasinya berjalan dengan lancar

ii. menyemak rancangan sama ada implimentasi /
perlaksanaannya mengikut garis panduan yang sebenar
dan membantu syarikat mencapai matlamat atau
sebaliknya.
iii. Mengelakkan syarikat multinasional daripada mengalami
kerugian dan mengukur kejayaan sesuatu perancangan.

Pendekatan kawalan yang biasa diamalkan ialah

i. pendekatan pemusatan kuasa (centralization)

segala aktiviti perniagaan anak syarikat multinasional akan
dikawal dan diselia oleh ibu pejabat

pembuatan keputusan memakan masa

struktur organisasi syarikat demikian akan kelihatan lebih

kompleks / rumit dan menegak.

ii. pendekatan desentralisasi / pemencaran

7
 anak syarikat multinasional diberi kebebasan / kelonggaran
dalam melaksanakan kegiatan perniagaan

mempercepatkan tindakan atau pembuatan keputusan

(mendedahkan kepada penyelewengan dan pengawalan tidak
akan berkesan)

struktur organisasi agak datar.

b. Politik dan Undang-undang

i. Politik
Ia menentukan perjalanan operasi anak syarikat multinasional
dalam masa jangka panjang.

Kestabilan politik merujuk kepada bukan sahaja kekuatan

sistem politik dalaman tetapi juga ancaman dari luar.

Kestabilan politik dapat menjamin supaya pelaburan asing tidak

terancam malah berterusan.

Disebaliknya, ketidakstabilan politik sering mengganggu operasi

syarikat multinasional. Oleh itu anak syarikat multinasional
terpaksa memahami dan mematuhi dasar yang sentiasa
berubah ……. Mungkin melibatkan kos yang besar.

Contoh: Perang Teluk diantara Iraq dan Kuwait.

Sebelum Deng Xioa Peng, China mengamalkan dasar
tertutup.

Campur tangan kerajaan tempatan akan mengenakan tekanan

ke atas syarikat multinasional.

Contoh: Kerajaan Malaysia “Buy British Last”

Program Pembangunan Kereta Proton - meninggikan
duti import komponen-komponen kereta buatan asing
Tindakan kerajaan demikian memberikan kelebihan
persaingan dari segi harga kepada syarikat-syarikat
automobil tempatan.

ii. Undang-undang
Sistem perundangan antara negara berbeza.

Perbezaan sistem perundangan merupakan satu bentuk

halangan bagi kebanyakan firma antarabangsa.

Contoh: produk yang dikeluarkan oleh anak syarikat

multinasional mestilah berasaskan bahan mentah atau
komponen-komponen tempatan.

8
 % jawatan diisikan oleh penduduk tempatan
Contoh: 30% daripada jawatan pengurusan mesti disandang
oleh Melayu di sektor swasta.

menyekat pengaliran keluar keuntungan dari operasi di negara

tersebut ke negara asal anak syarikat multinasional (semasa
kegawatan ekonomi 1998)

peraturan-peraturan perdagangan yang ketat

- tariff ………kos mengimport barangan meningkat

- bukan tariff ….barangan import sukar untuk memasuki

pasaran tempatan kerana prosedur-prosedur kemasukan
yang ketat seperti menetapkan piawaian mutu yang tinggi.

- Cukai korporat yang tinggi ……mempengaruhi keuntungan

syarikat multinasional

- Insentif-insentif seperti taraf perintis, kredit cukai pelaburan,

elaun eksport dsb menggalakkan pelaburan serta
menurunkan kos pengeluaran.

c. Ekonomi
Sistem ekonomi antara negara juga berbeza. Ianya berkait rapat
dengan sistem politik.

Contoh: Kerajaan Komunis mementingkan kekayaan dikongsi bersama

Di negara yang mengamalkan sistem ekonomi sosialis, maka

mudah bagi kerajaan untuk memiliknegarakan syarikat
multinasional.

Bagi negara yang menjalankan sistem ekonomi kapitalis ,

muncul pula syarikat gergasi yang akan menindas syarikat kecil.

Pengurus yang mempunyai pengetahuan yang cukup tentang sistem

ekonomi sesebuah negara itu akan dapat membuat perancangan
jangka masa panjang dan mengamalkan corak pengurusan yang
sesuai / selaras dengan sistem ekonomi sesebuah negara itu.

d. Sosiobudaya dan Pengurusan Rentas Budaya

Sesebuah syarikat multinasional yang ingin menjalankan perniagaan
antarabangsa mesti memahami bahawa terdapat perbezaan sosial dan
budaya diantara negara di mana ia beroperasi (host country) dan
negara asalnya (home country).

Oleh itu syarikat multinasional perlu mengubahsuai amalan dan gaya

pengurusan bagi menangani persekitaran kebudayaan di negara di
mana mereka beroperasi.

9
 Sekiranya pengubahsuaian tidak berlaku pada amalan dan gaya
pengurusan, maka persekitaran kebudayaan yang berbeza itu akan
menyebabkan berlakunya konflik antara syarikat multinasional dan
pekerja-pekerja tempatan.

Contoh: Pekerja-pekerja Amerika Latin kurang mengambil berat

tentang masa. Kelewatan menghadiri sesuatu temujanji adalah satu
perkara yang biasa dan diterima umum. Keadaan ini jelas
bertentangan dengan masyarakat Jepun yang sangat mementingkan
ketepatan masa.

Di Negeri Thai, KFC terpaksa mengubahkan menu, ramuan dan juga

masa operasi supaya selaras dengan budaya rakyat Negeri Thai.

Diantara konflik / masalah yang mungkin timbul akibat percanggahan

sosiobudaya ialah
i. masalah komunikasi
ii. halangan kepada perundingan yang akan menyekat
pengembangan perniagaan, pembaziran masa, wang
dan tenaga.

Kefahaman yang mendalam tentang budaya dan komponen budaya

dapat membantu syarikat multinasional menjalankan pengurusan
dengan baik tanpa membangkitkan isu-isu sensitive yang berkaitan
dengan budaya sesuatu bangsa itu.

e. Perubahan Teknologi
Perubahan teknologi juga merupakan satu cabaran kepada syarikat
multinasional. Teknologi mengalami pembangunan dan perubahan dari
semasa ke semasa.

Perubahan teknologi ini akan memberi kesan langsung kepada

syarikat multinasional terutamanya dari segi kos yang terpaksa
dilaburkan oleh syarikat multinasional dalam mengadaptasikan sesuatu
teknologi yang baru yang dapat menjamin syarikat multinasional itu
terus berdaya saing di pasaran.

3.7 GALAKAN DAN PERLINDUNGAN PERDAGANGAN

a. Pemasaran Antarabangsa
Mengikut Ronald J. Ebert dan Ricky W. Griffin (1998). Business
Essentials (2nd Edition). New Jersey : Prentice-Hall, Inc. m.s. 328

“Marketing is the process of planning and executing the conception,

pricing, promotion and distribution of ideas, goods and services to
create exchanges that satisfy individual and organisational objectives.”

10
 Pemasaran ditakrifkan sebagai suatu proses perancangan dan
perlaksanaan konsep, perletakan harga, promosi dan pengagihan idea,
produk dan perkhidmatan untuk menjanakan pertukaran yang boleh
memuaskan objektif-objektif individu dan organisasi.

Pemasaran antarabangsa ialah aktiviti-aktiviti pemasaran yang

dijalankan di peringkat antarabangsa. Perjalanan pemasaran
antarabangsa adalah lebih rumit kerana terdapat perbezaan dari segi
ekonomi, politik, undang-undang, sosiobudaya antara satu pasaran
dengan pasaran yang lain.

Perbezaan ini akan mempengaruhi syarikat-syarikat multinasional

untuk memilih strategi pemasaran yang boleh memberikan hasil yang
terbaik kepada mereka. Misalnya, “Barbie Doll” yang dipasarkan di
Malaysia berpakaian baju kebaya. KFC di Negara Thai menyesuaikan
ramuannya dan waktu operasi agar selaras dengan kehendak dan
kemahuan rakyat Thai. McDonald’s di India tidak menjual burgar
daging lembu.

b. Peranan MARTRADE
singkatan untuk Malaysia External Trade Development Corporation
atau Perbadanan Pembangunan Perdagangan Luar Malaysia.

MARTRADE ialah agensi pembangunan perdagangan luar Malaysia.

Ditubuhkan pada 1 Mac 1993 dibawah Kementerian Perindustrian dan

Perdagangan Antarabangsa.

Peranannya:
i. membantu pengeksport Malaysia mengenalpasti dan
memajukan aktiviti-aktiviti perdagangan di pasaran-pasaran
baru.

ii. menganjurkan sesi perjumpaan diantara pembeli

(pengimport dari luar negara) dan penjual (Pengeksport
Malaysia).

iii. merancang, mengendalikan seminar, latihan dan bengkel

hubungan perdagangan untuk pengeksport Malaysia.

iv. menyertai pameran-pameran perdagangan antarabangsa

untuk mempromosikan keluaran Malaysia.

v. menganjurkan misi-misi perdagangan ke luar negara dan

ke dalam negara.

vi. menerbitkan dan mengedarkan bahan maklumat

berkaitan dengan perdagangan.

11
 vi. menyedia dan mengemaskinikan satu daftar import – eksport
yang bertujuan untuk mengekalkan hubungan antara
pengimport dan pengeksport berdaftar.

Struktur Organisasi MARTRADE

MARTRADE

Biro Hal Ehwal Biro Maklumat Biro Penyelidikan Biro Penasihat

Korporat Perdagangan dan Pembangunan Perdagangan
-merancang dan -menyediakan Perdagangan -membentuk,
menguruskan hal maklumat -merangka program merancang dan
kewangan, berkaitan pembangunan melaksanakan
aktiviti perdagangan luar perdagangan yang program latihan
pentadbiran dan negara meliputi penyelidikan kepada pengeksport
korporat -sebagai rujukan :-pasaran, eksport, -menganjurkan
MARTRADE utama kepada kualiti seminar, bengkel dan
-mempromosikan pengimport dan produk,pengeluaran perbincangan
MARTRADE pengeksport dan darjah persaingan berkaitan dengan
-menyelaraskan Malaysia di pasaran teknik-teknik
aktiviti-aktiviti antarabangsa perdagangan
MARTRADE antarabangsa dan
dengan Kerajaan peluang-peluang
/ agensi-agensi perdagangan
lain -memberi khidmat
nasihat kepada para
pelabur berkaitan
dengan penilaian
pasaran, perletakan
harga,
pembungkusan dan
pengedaran

3.8 Organisasi dan Blok perdagangan Antarabangsa

Satu cara untuk menggalakkan perdagangan ialah melalui blok-blok

perdagangan. Selain mempertingkatkan perdagangan di sesuatu wilayah,
blok-blok perdagangan juga mewujudkan halangan-halangan yang seragam
terhadap barangan dan perkhidmatan daripada negara-negara bukan
anggota memasuki wilayah yang berkenaan.

a. World Trade Organisation (WTO)

WTO merupakan satu organisasi induk yang memayungi GATT (yang
ditubuhkan pada 1947) dan dua badan lain iaitu bahagian
perkhidmatan dan peralatan intelektual. Ianya terdiri daripada 131
buah negara. Perjumpaan WTO diadakan dua tahun sekali.

12
 Penubuhan GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) bertujuan
untuk meliberalisasikan perdagangan dengan menghapuskan tarif,
subsidi, kuota import dan lain-lain halangan perdagangan.

WTO berperanan untuk

i. menangani masalah perselisihan dalam perdagangan
ii. mengawal dasar-dasar atau polisi-polisi perdagangan negara
anggota.

WTO tidak mengagihkan kuasanya kepada mana-mana lembaga

pengarah dan tidak mempunyai pengaruh birokrasi dalam menentukan
dasar negara-negara anggota.

Peraturan yang dikuatkuasakan oleh WTO ke atas negara-negara

anggota adalah hasil daripada persetujuan bersama setelah dirunding.

Struktur Organisasi WTO

WTO

Majlis Kuasa Peringkat Peringkat Peringkat

Tertinggi Pengurusan Pengurusan Pengurusan
Kedua Ketiga Keempat
-dianggotai oleh
menteri-menteri -Majlis Umum -Majlis -Badan
negara anggota -Badan Urusniaga Subsidiari
-perjumpaan 2 Penyelesaian Barangan (Goods Majlis
tahun sekali Pertikaian Council) Tertinggi
-membuat -Badan -Majlis
keputusan dalam Pengkaji Perkhidmatan
semua hal Semula (Service Council)
/perjanjian Perdagangan -Majlis yang
perdagangan berhubung
pelbagai hala dengan harta
intelektual
(TRIPS Council)

b. Pusingan Uruguay
-membincangkan perdagangan dunia termasuklah peranan WTO dan
GATT yang bertujuan untuk membantu perdagangan di negara-negara
membangun.

-berperanan umtuk meneguh dan mengukuhkan peraturan dan sistem

perdagangan pelbagai hala dan meluaskan aktiviti ke kawasan /
pasaran baru.

-berjalan selama tujuh tahun.

13
 Kesannya:-
i. pengurangan tarif ke atas barangan industri lebih daripada 1/3
ii. pengurangan subsidi pertanian
iii. menyelaraskan peraturan kemasukan pasaran
iv. keadilan dalam perdagangan dan sektor perkhidmatan
v. memperluas peraturan GATT dalam peningkatan perlindungan
ke atas paten, hakcipta dan tanda niaga
vi. pengurangan halangan dalam perdagangan tekstil

c. ASEAN FREE TRADE AREA (AFTA)

-dikenali sebagai Kawasan Perdagangan Bebas Cukai ASEAN. Ini
bermaksud bahawa kawasan ASEAN dikecualikan daripada halangan
cukai (iaitu penghapusan tarif dan cukai atas barangan niaga dan
halangan bukan tarif yang menghadkan kemasukan import) antara
negara-negara anggota ASEAN (semua negara Asia Tenggara kecuali
Cambodia adalah anggota ASEAN).

-ditubuhkan pada 1992. Pada mulanya, Menteri-menteri Ekonomi

ASEAN bersetuju untuk mewujudkan kawasan perdagangan bebas
cukai ASEAN dalam tempoh 15 tahun (pada 2008) tetapi pada
September 1994, Menteri-menteri Ekonomi ASEAN pula bersetuju
untuk mempercepatkan tempoh penubuhan AFTA, iaitu kepada 10
tahun (pada 2003)

Perlaksanaan Skim Tarif Keistimewaan Sama Rata atau CEPT

(Common Effective Preferential Tariff) oleh AFTA, beransur-ansur
mengurangkan tarif bagi barangan import yang datang dari negara-
negara anggota (negara-negara ASEAN).

AFTA juga bersetuju bekerjasama untuk meningkatkan kedudukan

negara-negara ASEAN sebagai kawasan pengeluaran yang berdaya
saing dan memenuhi pasaran global melalui pembentukan peraturan
untuk bersaing secara adil, mengadakan perundingan dalam bidang
makroekonomi, menghapuskan halangan kepada pelaburan asing,
membentuk piawaian bersama, mempromosi usahasama modal dan
ujian serta perakuan.

d. NORTH AMERICA FREE TRADE AGREEMENT (NAFTA)

-dikenali sebagai Perjanjian Bebas Amerika Utara

-ditubuhkan secara rasminya pada 1994.
-dianggotai oleh Amerika Syarikat, Kanada dan Mexico.

Penubuhannya bertujuan untuk

i. menghapuskan tarif dan halangan-halangan perdagangan yang
menyukarkan dan menyekat peluang maju perdagangan antarabangsa
antara ketiga-tiga negara tersebut.

14
e. EUROPEAN COMMUNITY (EC)
-dikenali sebagai Komuniti Eropah

Pada tahun 1967, Komuniti Eropah ditubuhkan secara rasmi dengan

gabungan 3 badan kerjasama rantau Eropah iaitu Komuniti Ekonomi
Eropah / European Economic Community (EEC), Komuniti Arang Batu
dan Keluli Eropah / European Coal and Steel Community (ECSC) dan
Komuniti Tenaga Atom Eropah / European Atomic Energy Community
(EURATOM)

Tujuan penubuhan Komuniti Eropah ialah

i. untuk mendapatkan kerjasama dalam 4 aspek :-
barangan, perkhidmatan, buruh dan modal
ii. untuk mewujudkan satu pasaran tunggal di Eropah dengan
penghapusan semua halangan perdagangan

Pada 1 Januari 1994, dengan termeterainya Perjanjian Maastrict,

Komuniti Eropah (EC) ditukarkan nama kepada Kesatuan Eropah /
European Union (EU).

f. EAST ASIA ECONOMIC CAUCAS (EAEC)

-dikenali sebagai Perundingan Ekonomi Asia Timur.

Pada Disember 1990, Dato’ Seri Dr. Mahathir Mohammad, YAB

Perdana Menteri Malaysia telah mencadangkan penubuhan Kumpulan
Ekonomi Asia Timur / East Asia Economic Group (EAEG).

Atas cadangan Indonesia pada tahun 1991, EAEG pula ditukarkan

kepada EAEC (East Asia Economic Caucas).

Penubuhan EAEC bertujuan untuk mengadakan forum perundingan

berkaitan dengan isu-isu ekonomi dan perdagangan yang menjadi
kepentingan bersama negara-negara dalam rantau Asia Timur.

EAEC telah mendapatkan sokongan daripada negara-negara ASEAN

dan Jepun, tetapi ditentang kuat oleh negara-negara Barat yang
menganggapkan EAEC sebagai satu blok perdagangan yang bersifat
perkauman dan mengulangi peranan APEC.

Oleh itu, sehingga ke hari ini, EAEC masih samar dan belum dapat
berfungsi dengan sepenuhnya. (peringkat idea sahaja)

g. ASIA-PACIFIC ECONOMIC COOPERATION (APEC)

-dipanggil sebagai Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik

-ditubuhkan pada 1989 di Canberra, Australia.

15
 Dianggotai oleh 18 buah negara iaitu Amerika Syarikat, Kanada,
Mexico, Chile, Australia, New Zealand, Jepun, Korea Selatan, China,
Taiwan, Hong Kong, negara-negara ASEAN dan Papua New Guinea.

Objektif penubuhan APEC ialah

i. mempercepat pertumbuhan ekonomi di rantau Asia-Pasifik.
ii. memupuk semangat kerjasama di kalangan negara-negara
anggota.
iii. memajukan perdagangan bebas atau terbuka.

h. ASSOCIATION OF SOUTH-EAST ASIA (ASEAN)

-dikenali sebagai Persatuan Negara-negara Asia Tenggara.
-ditubuhkan pada 8 Ogos 1967 di Bangkok, Thailand dengan
termeterainya “Deklarasi Bangkok”.
-kini telah dianggotai oleh semua negara Asia Tenggara kecuali
Cambodia.

Penubuhan ASEAN bermatlamat:-

i. menggalak dan mempercepatkan pembangunan ekonomi,
social dan kebudayaan negara-negara anggotanya menerusi
program-program kerjasama serantau.
Contoh: Projek baja urea ASEAN di Malaysia dan Indonesia
Projek Fabrikasi Tembaga ASEAN di Filipina
Projek Perlombongan Potasy di Negara Thai
Projek Vaksin Hepatitis B di Singapura

ii. mengekal dan mengukuhkan keamanan dan kestabilan politik

dan ekonomi serantau dengan mematuhi prinsip Piagam
Bangsa-bangsa Bersatu

iii. menggalakkan kerjasama dalam bidang-bidang ekonomi,

social, kebudayaan, teknikal, saintifik dan pentadbiran

iv. meningkatkan taraf hidup penduduk melalui kerjasama dalam

bidang perindustrian, pertanian dan perdagangan

-Kerjasama yang diamalkan oleh ASEAN telah meninggalkan kesan

yang mendalam kepada blok ekonomi yang lain. Blok ekonomi lain
tidak boleh memperkecil dan menindas ASEAN dengan mengenalkan
sekatan-sekatan ekonomi dan menyebabkan harga komoditi tidak
stabil. ASEAN kini disegani dan dihormati oleh masyarakat
antarabangsa.

16
i. INDONESIA, MALAYSIA, THAILAND GROWTH TRIANGLE (IMT-GT)

-dikenali sebagai Segitiga Pertumbuhan Indonesia, Malaysia dan Thailand.

-tujuan pembentukan IMT-GT
i. untuk meningkatkan taraf hidup dan kerjasama harmoni kepada
masyarakat di ketiga-tiga negara ini.
ii. untuk meningkatkan aktiviti perdagangan dan perusahaan dalam
wilayah
iii. untuk mewujudkan peluang-peluang pelaburan dan meningkatkan
kegiatan ekonomi.

-merupakan asas pengukuhan kerjasama ekonomi dan persediaan untuk

menghadapi cabaran serta tekanan globalisasi. Kepakaran, kemahiran dan
tenaga penduduk yang ada dalam kawasan ini digunakan untuk
membangunkan kuasa ekonomi serantau.

j. INDONESIA, MALAYSIA, SINGAPORE GROWTH TRIANGLE (IMS-GT)

-dikenali sebagai Segitiga Pertumbuhan Indonesia, Malaysia, Singapura.

Pembentukannya bertujuan untuk:-

i. menggalakkan penggabungan dan penggunaan segala sumber dan
potensi yang ada di kawasan ini untuk meningkatkan pembangunan
ekonomi serta menikmati faedah bersama secara langsung ataupun
tidak.

k. BRUNEI DARUSSALAM, INDONESIA, MALAYSIA, PHILIPINES-EAST

ASEAN GROWTH AREA (BIMP-EAGA)

Tujuan pembentukannya
i. membangunkan kawasan-kawasan yang masih mundur dan kurang
maju tetapi berpotensi untuk dibangunkan.
Contoh: Kalimantan, pedalaman Sabah dan Sarawak, Sulawesi, pulau-
pulau di Filipina.
ii. mewujud dan meningkatkan peluang pelaburan dan perdagangan
antara sempadan melalui program-program yang strategic.
Contoh: memajukan industri-industri kompetitif seperti industri
petrokimia di Brunei D.S, Sabah dan Sarawak yang bermatlamatkan
pasaran global.

Pengeluaran hasil pertanian, bahan pembinaan yang berasaskan logam,

mesin-mesin pertanian dan peralatan di Mindanao untuk keperluan dan
pasaran di negara EAGA.

l. MULTIMEDIA SUPER CORRIDOR (MSC)

-dikenali sebagai Koridor Raya Multimedia.

-merupakan satu strategi kerajaan Malaysia untuk mencapai wawasan
negaranya iaitu Wawasan 2020 Malaysia.

17
 Projek MSC bertujuan untuk
i. menggalakkan inovasi dan rekacipta teknologi yang moden malah
canggih untuk menghadapi cabaran masa hadapan.
ii. mempercepatkan kemasukan Malaysia ke zaman maklumat menerusi
pemindahan teknologi.
iii. mewujudkan satu persekitaran bersepadu untuk membentuk iklim
multimedia yang global.

Dengan pembangunan MSC ini akan meningkatkan pelaburan asing dalam

industri teknologi maklumat dan seterusnya menjadikan Malaysia sebagai
salah sebuah Pusat Multimedia yang termaju di alaf baru ini.

Wkn/an015/03

18