BIOMET PYJORE

Perfaqesojne biomet me te nderlikuara dhe me te pasura me lloje bimore e

shtazore.Perfshijne siperfaqe te medha ne lemshin tokesore.Ketu bejne pjese:pyjet
halore,gjetherenese,perhere te gjelbra dhe pyjet tropikale.ne keto pyje dominojne llojet e
ndryshme drunore.

Pyjet halore
Shtrihen nen zonen e tundres ne veri dhe te pyjeve gjetherenese ne jug duke perfshire nje pjese te
Azise,Evropes dhe Amerikes Veriore.Keto pyje jane te njohura si Tajga .
Tajga perfshine nje siperfaqe prej afro 2 milion km2.Dominojne llojet e haloreve si
pisha,hormoqi,bredhi siberik .Haloret jane te perhapur edhe ne viset e larta malore.Tek ne me se
shumti gjenden ne Malin e Sharrit dhe ne Bjeshket e Nemuna si rrobulli ,arneni,hormoqi,bredhi
etj .Dominojne llojet drunore te haloreve si pisha ,bredhi etj .
Gjethet I kane ne forme te haleve ,dhe qendrojne dy deri ne disa vite , dhe gradualisht
zevendesohen me te reja,keshtu qe gjithnje jane me gjethe.Bota shtazore eshte e pranishme me
numer te madh llojesh si : airu I murrme,ujku,pikthi,pula e eger,riqebulli,ketri etj.

Pyjet gjetherenese
Quhen gjetherenese sepse drunjte dhe shkurret e ketyre pyjeve gjate vjeshtes I hedhin gjethet e
tyre dhe bien ne gjendje te qetesise per te kaluar peridhen e ftohte dimerore.
Rajonet ku jane te perhapura keto pyje karakterizohen me klime te nxehte gjate veres dhe dimra
mjaft te ftohte.Varesisht prej kushteve klimatike paraqiten disa tipe te pyjeve gjetherenese me
dominimin e atyre te ahut dhe dushkut.Problemi me I madh gjate dimrit paraqitet te shtazet e
ketyre pyjeve, nga temp. e uleta si dhe mungesa e ushqimit.Keshtu psh disa migrojne ne vende
me te nxehta ,disa e trashin gezofin e tyre .Mungesen e suhqimit e kalojne psh ketri gjate para
dimrit grumbullon sasi te ushqimit dhe bie ne gjume dimeror (6 muaj).Karakteristike per keto
pyje eshte formimi I steles.
Stelen e formoje gjethet e rena,deget e thata si dhe pjeset e mbetura te shtazeve te ngordhura.Aty
jetojne bakterie,kerpudha dhe parruazore .Ajo ka rendesi per ruajtjen e temp.se tokes ,veqanerisht
gjate dimrit .
Pyjet halore
Jane te perhapura ne dy anet e ekuatorit dhe paraqesin pyjet me te pasura me lloje bimore e
shtazore.Ndryshe quhen edhe pyje te pashkelura.Kur permendet kjo fjale shumica e nejrezve e
mendojne xhunglen me gjarperinje,majmune,mushkonja,shpende te dnryshem etj.Kjo begatshmeri ne
lloje eshte arritur ne saje te temp. te larta gjate tere vitit si dhe reshjeve te shpeshta dhe te
shumta.Karakteristike e ketyre bimeve eshte se degezohen vetem ne pjesen e eperme duke formuar
kuroren shume te dendur e cila pengon renien e drites ne katet poshte .

Pyetje :
1.Pylli eshte nje ekosistem.Tento ta sqarosh kete term me fjalet e tua .
2.Kush ben pjese ne bomet pyjore?
3.Pse quhen pyjet gjetherenese dhe shkaqet e gjetherenies?
4.Cilat jane karakteristikat e pyjeve tropikale?