Aralin 2: Pagtuklas at Pagpapaunalad sa mga Aking Talento at Kakayahan
at Paglampas sa mga Kahinaan
Magkasingkahulugan ba ba ang talento
at kakayahan? Ayon kina Thorndike at
Barnhart, mga sikolohista, sa kanilang
“Beginning Dictionary”, ang talent ay
isang pambihira at likas na
kakayahan. Sa kabilang banda,
ang kakayahan ay kalakasan
(“power” o mas akma, “intellectual
power”) upang makagawa ng isang
pambihirang bagay tulad ng
kakayahan sa musika o kakayahan sa
sining. Madalas sinasabi ng mga
sikolohista na ang talento ay may
kinalaman sa genetics o mga
pambihirang katangiang minana sa
magulang. Ang kakayahan naman ay
likas o tinataglay ng tao dahil na rin
sa kanyang intellect o kakayahang
mag-isip. Sa gayon ang kahusayan
sa isang larangan ay ayon sa
kanyang kakayahan (intellectual
ability).
Isang napakahalagang teorya ang binuo
ni Dr. Howard Gardner noong 1983, ang
teorya ng Multiple Intelligences. Ayon sa
teoryang ito, ang mas angkop na tanong
ay – “Ano ang iyong talino?” at hindi,
“Gaano ka katalino?” Ayon kay Gardner,
bagama’t lahat ng tao ay may angking
likas na kakayahan, iba’t iba ang talino o
talento. Ang mga ito ay ang mga
sumusunod:
Visual/Spatial.Ang taong may talinong
ito ay mabilis natututo sa pamamagitan
ng paningin at pag-aayos ng mga ideya.
Verbal/Linguistic. Ito ang talino sa
binibigkas o isinusulat na salita.
Kadalasan ang mga taong may taglay
na talinong ito ay mahusay sa
pagbasa, pagsulat, pagkukwento, at
pagmememorya ng mga salita at mga
petsa.
Mathematical/Logical. Ang taong may
talinong ito ay mabilis natututo sa
pamamagitan ng pangangatwiran at
paglutas ng suliranin o
“problem solving”. Ito ay talinong
kaugnay ng lohika, paghahalaw at
bilang.
Bodily/Kinesthetic. Ang taong may
ganitong talino ay natututo sa
pamamagitan ng mga konkretong
karanasan o interaksyon sa kapaligiran.
Mas natuto siya sa pamamagitan ng
pagamit ng kanyang katawan, tulad
halimbawa sa pagsasayaw o paglalaro.
Musical/Rhythmic. Ang taong
nagtataglay ng talinong ito ay natututo
sa pamamagitan ng pag-uulit, ritmo, o
musika. Hindi lamang ito pagkatuto
sa pamamagitan ng pandinig kundi pag-
uulit ng isang karanasan. Natural na
nagtatagumpay sa larangan ng musika
ang taong may ganitong talino.
Intrapersonal. Ang taong may talinong
ito ay natututo sa pamamagitan ng
damdamin, halaga, at pananaw. Ito ay
talino na kaugnay ng kakayahan na
magnilay at masalamin ang kalooban.
Karaniwang ang taong may ganitong
talino ay malihim at mapag-isa o
introvert.
Interpersonal. Ito ang talino sa
interaksyon o pakikipag-ugnayan sa
ibang tao. Ito ang kakayahan na
makipagtulungan at makiisa sa isang
pangkat. Ang taong may mataas na
interpersonal intelligence ay kadalasang
bukas sa kanyang pakikipagkapwa o
extrovert.
Naturalist. Ito ang talino sa pag-uuri,
pagpapangkat at pagbabahagdan.
Madali niyang makilala ang mumunti
mang kaibahan sa
kahulugan (definition). Hindi lamang ito
angkop sa pag-aaral ng kalikasan kundi
ng lahat ng larangan.
Existential. Ito ay talino sa pagkilala sa
pagkakaugnay ng lahat sa sansinukob.
“Bakit ako naririto?” “Ano ang papel na
ginagampanan ko sa mundo?” “Saan
ang lugar ko sa aking pamilya, sa
paaralan, sa lipunan?” Ang talinong ito
ay naghahanap ng paglalapat at
makatotohanang pagunawa ng mga
bagong kaalaman sa mundong ating
ginagalawan.
sa Pagpapaunlad ng Sarili. Una, dapat
nating tukuyin kung nasaan na tayo
ngayon: Ano ang ating mga kalakasan
at kahinaan. Ikalawa, tukuyin kung saan
natin nais o kailangang tumungo. Anong
aspeto ang kailangang paunlarin, alin
ang dapat unahin. At sa huli,
kailangang lapatan ito ng mga
pamamaraan kung paano isasagawa
ang pagbabago. Maaring ang
pinakamahirap na bahagi nito ay ang
pagtukoy at pagtanggap sa ating mga
kahinaan.Kung magagawa natin ito,
masmagiging madalinaang iba pang
bahagi.

Mapalad ang maraming kabataan

ngayon at marami ang mga babasahin
na nagbibigay gabay kung paano ito
gagawin. Isa dito ang aklat ni Covey.
Isang mabisang paraan upang
masimulan ang daan sa pagpapaunlad
ng sarili ay ang paggawa ng plano o
mga hakbang sa pagkakamit nito. Sabi
nga niCovey “begin with the end in
mind.” Isang halimbawa ay ang
paggawang Plano sa Pagpapaunlad ng
Sarili o Personal Development Plan.
Ang Plano sa Pagpapaunlad ng Sarili ay
tulad ng isang mapa na gabay sa
paglalakbay tungo sa pag-unlad ng
sarili. Ito ay pagtatakda rin ng tunguhin
(goal) tungo sa pagpapaunlad ng sarili.
Dapat na taglay nito ang mga bahagi ng
ating sarili na dapat nating paunlarin o
kahinaang kailangang malampasan,
kasanayang kailangang matutuhan at
mga kakayahang kailangang sanayin.
Simple lamang ang paggawa ng Plano