PANIMULA

BIBLIOGRAPI:
Ang Modyul sa Kayarian ng Pangungusap at Kayarian Nito ay magsisilbing
daan upang maiangat ang kaunawan at kasanayan sa paggamit ng Wikang https://l.facebook.com/l.php?u=https%3A%2F%2Fedoc.site%2Fresearch-
Filipino sa iba’t ibang larangan ng pakikipagtalastasan sa iba’t ibang uri ng paper-filipino-2-dahilan-ng-bullying-pdf-
pangangailangan ng sektor ng lipunan (simbahan, paaralan, pamilya, at free.html&h=AT0bBP99H4aPoWPEs8OXGRtxI88zUnut79jTFlJXhP4man
pamahalaan) sa pagpapahayag ng kanilang mga damdamin, kaisipan at NZS6kBZWop2MN7kF4hkJrAHOnQrWP3T5hjQjTc_JOht15sLNYtGdhxPy
hangarin base sa karampatang pangangailangan ng bawat sektor na 9zpxG0NUB4cYxMWd45yY1Qb_n1zdH1
nabanggit. Hangarin din ng Modyul na ito na mapanumbalik ang pagnanais
https://l.facebook.com/l.php?u=https%3A%2F%2Fwww.slideshare.net%2F
o interes ng mga mamamayan sa paggamit ng Wikang Filipino sa kani-
lourise%2Fresearch-paper-in-
kanilang mga gawain at upang maiangat ang kanilang kakayanan sa
filipino&h=AT0bBP99H4aPoWPEs8OXGRtxI88zUnut79jTFlJXhP4manNZ
paggamit ng naturang wika sa pagbuo ng pangungusap na akma sa
S6kBZWop2MN7kF4hkJrAHOnQrWP3T5hjQjTc_JOht15sLNYtGdhxPy9z
kanilang linya gaya halimbawa ng paggawa ng liham o sermon, pag-aaral,
pxG0NUB4cYxMWd45yY1Qb_n1zdH1
pananaliksik, paglalahad ng ideya, atbp.
Nahahati ang Modyul na ito sa apat na uri ng pangungusap ayon sa
pagkakabuo o kayarian (payak, tambalan, hugnayan, at langkapan).
Nakapaloob din dito ang ayos ng pangungusap. Bawat bahagi ng
pagtalakay ay may mga pagsasanay na makakatulong upang lubusang
maunawaan ang bawat aralin at gayundin ang bawat pagsasanay upang
malaman ang kaantasan ng pagkaunawa nito.
Kaakibat ng layunin ng Modyul na ito na maipaunawa ang kahalagahan ng
pag-aaral ng mga paksa nito upang makahikayat na magiging madali at
epektibo ang paggawa ng mga sektor ng lipunan sa kanilang mga gawain
kung kanilang mauunawaan nang husto na ang mga sulatin at nahahawig
na mga gawain nito ay nagsisimula sa pagkaunawa ng simpleng kayarian
ng pangungusap at ayos nito. 4

10
B. Lagyan ng tsek (✔) kung ang pangungusap ay nasa karaniwang ayos at TALAAN NG NILALAMAN
ekis (✖) naman kung hindi.
1. Si Hanna ay naglalaba. May apat (4) na uri ng pangungusap sa pagkabuo o
2. Maagang natulog si Rosa.
kayarian.
3. Mag-isang namalengke si Carla.
4. Si Mang Kardo ay nakapag agahan na. Payak………………………………………………………………………………
5. Humahagulhol sa pagiyak ang bata. Tambalan………………………………………………………………………..1
II. Paglalapat Hugnayan………………………………………………………………………..2
A. Bumuo ng pangungusap batay sa hinihinging kayarian mula sa Langkapan……………………………………………………………...……….3
sumusunod na mga salita/kataga.
Karaniwang Ayos……………………………………………………………….4
1. (Payak) magandang binibini
2. (Langkapan) mabuting mamamayan Di Karaniwang Ayos……………………………………………………………5
3. (Tambalan) masayang kasama Pre-test A………………………………………………………………………..6
4. (Hugnayan) masamang kalagayan
Pre-test B………………………………………………………………………..7
5. (Payak) masunuring bata
6. (Tambalan) mapagpasensiyang guro Post-test A………………………………………………………………………8

B. Sagutan ang sumusunod batay sa hinihingi ng sitwasyon Post-test B………………………………………………………………………9

1. Isaayos ang pangungusap magmula sa karaniwang ayos Bibliograpi…….………………………………………………………………..10

patungong di karaniwang ayos.

Maagang naglaba si Aling Gina.

2. Isaayos ang di karaniwang ayos ng pangungusap upang ito'y
maging nasa karaniwang ayos.

Ang mag kapatid ay nagtungong bayan upang mamalengke.

9
May apat (4) na uri ng pangungusap sa pagkabuo o
kayarian.
1. Payak- isang diwa lang ang tinatalakay.
- Maaring may payak na simuno at panaguri.
Hal. Maraming biyayang bigay ang panginoon sa mga tao.
Iyo bang lubos na naunawaan ang paksa? Atin
ng subukan ang iyong natutunan, sagutan ang
pagsusulit na ito. Handa ka na ba?
Pagsusulit::
Panuto A: Isaayos ang salita ayon sa tama nitong paksa (paksa)
1.Ang isang Bansa ay Pilipinas
__________________________________________
Panuto B: Gumawa ng sariling pangungusap gamit ang Payak
________________________________________
2. Tambalan- may higit sa dalwang kaisipan.
- Binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na nakapag iisa.
- Ginagamitan ng pangatnig na magkatimbang.
Hal. Ang biyaya ay kusang loob na ibinibigay at ito ay kaloob na.
I. Identipikasyon (post –test)
A. Tukuyin kung ano ang kayarian ng sumusunod na pangungusap. Isulat
ang P kung Payak, T kung Tambalan, H kung Hugnayan at L kung
Langkapan.
1. Matuling tumakbo si Jose patungo sa kaniyang ina.
2. Ang Edukasyon ay libre at ito ay para sa lahat.
3. Magkahalong saya at kaba ang naramdaman ni Art dahil nalaman
niyang napili siya upang kumanta sa harap na maraming tao.
4. Magaan ang loob ni Ana kay Dante sapagkat ito pala'y kaniyang
malayong kamag anak.
5. Hindi na napigilan pa ang emosyong kanyang nadarama para sa
iniibig.
6. Mabuting magkaibigan sina Paulo at Tommy sapagkat magkaibigan
na sila magmula mga bata pa lamang.
7. Mapagmahal na kapatid si Chandra.
8. Magagaling sayaw at kumanta ang magkakaibigan.
9. Masaya ngunit kabadong hinarap ni Donna ang kaniyang mga
tagahanga.
10. Pinapipili ni Aling Marta ang kaniyang anak kung magtatrabaho na
ba ito o mag aaral pa sa kolehiyo pagkatapos ng sekondarya.

Subukan naman nating sagutan ito upang

mai lagay natin an gating natutunan

1 8
B. Tukuyin ang bawat pangungusap. Ilagay ang K kung ito ay nasa Pagsusulit::
karaniwang ayos at DK kung ito ay nasa di-karaniwang ayos ng Panuto A: Isaayos ang salita ayon sa tama nitong paksa (tambalan)
pangungusap. 1.Gusto kong damit ang bilhin pero wala pang pera si nanay
_________________________________________________
1. Ang Pilipinas ay isang bansa.
Panuto B: Gumawa ng sariling pangungusap gamit ang Tambalan
2. Mataas ang punong niyog kaysa sa puno ng mangga. _______________________________________________
3. Mahilig manood ng telebisyon si Mirna.
Ang mga pangatnig na magkatimbang ay at, pati, saka, o, ni, maging,
4. Si Ana ay masayang naglalaro ng kanyang mga laruan. ngunit
5. Masayang naglalakad si Tanya pauwi sa kanilang tahanan.
3. Hugnayan- pangungusap na binubuo ng isang sugnay na makapag
II. Paglalapat iisa at na di makapag iisa.
- Ginagamitan ng pangatnig na di magkatimbang ( kung nang,
A. Bumuo ng pangungusap batay sa hinihinging kayarian mula sa
sumusunod na mga salita/kataga. dahil sa, sapagkat)
Hal. Mabuti ng mag asawa sapagkat tumutulong sa mga kapitbahay
1. Mabuting mag-aaral (hugnayan) na nangangailangan.
2. Masipag na bata (payak)
( ang may salungguhit ay sugnay na makapag iisa; walang salungguhit ay
3. Responsableng pulis (tambalan) sugnay na di makapag iisa)
4. Mapagkakatiwalaang bata (langkapan)
5. Magandang dilag (payak) Bakit di mo muna sagutan ito
upang masubukan natin ang
6. Mabangong bulaklak (tambalan) iyong natutunan
B. Sagutan ang mga sumusunod batay sa hinihingi ng sitwasyon. 2
puntos ang bawat isa. Pagsusulit::
1. Isaayos ang pangungusap magmula sa karaniwang ayos patungong di- Panuto A: Iaayos ang salita ayon sa tama nitong paksa (hugnayan)
karaniwang ayos.
Puno ng anghel ang kalangitan.

7 2
1.Mag babakasyon ako Kung kasama ka sa Tagaytay
____________________________________________
Panuto B: Gumawa ng sariling pangungusap gamit ang Hugnayan
_____________________________________________
4. Langkapan- pangungusap na binubuo ng tambalan hugnayang
pangungusap ( binubuo ng 2 sugnay na nakapag-iisa at sugnay na
di nkapag iisa)
Hal. Mabuti ang Mag-asawa at sila ay may busilak na puso dahil
sinusunod
nila ang utos ng Panginoon.
(walang salungguhit ay sugnay na makapag-iisa; may salungguhit
sugnay n di-makapag-iisa)
Subukan mo itong
sagutan.
Pagsusulit
:
Panuto A: Isaayos ang salita ayon sa tama nitong paksa (Langkapan)
1.Masakit ang kahapon ko ulo kaya hindi ako nakapasok
________________________________________________
Panuto B: Gumawa ng sariling pangungusap gamit ang Langkapan
______________________________________________________
3 6
Panuto B: Gumawa ng sariling pangungusap na may Di-karaniwang ayos
___________________________________________________________
I. Identipikasyon (pre-test)
A. Panuto: Tukuyin ang mga sumusunod na pangungusap. Ilagay ang P
kung ito ay Payak na pangungusap, T kung ito ay Tambalan, H kung
Hugnayan at L kung Langkapan.
1. Magiliw sumayaw ang batang si Maria.
2. Matalinong bata si Marta sapagkat nakakakuha ng matataas na marka
sa pagsusulit.
3. Busilak ang kalooban ni Mario at siya ay maginoo.
4. Maraming regalo ang natanggap ni Karla sa kanyang kaarawan.
5. Masipag na bata si Nena at mapagkakatiwalaan pa.
6. Maganda ang tinig ni Anita at masarap itong pakinggan dahil kaloob ito
ng Panginoon sa kanya.
7. Tahimik na bata si Elias.
8. Mahilig magbasa ng libro si Mara at mahusay magsulat ng tula.
9. Makakapasa si Pablo sa pagsusulit kung aaralin ang mga talakayan sa
eskwela.
10. Mabuti ang pamilyang Reyes at sila ay may busilak na kalooban dahil
sila ay matulungin sa kapwa.
 Panuto B: Gumawa ng sariling Pangungusap na may Karaniwang ayos 5. Karaniwang ayos- nasa karaniwang ayos ang pangungusap kapag
nauuna ang panag-uri sa simuno.
___________________________________________________________
_
Halimbawa:
1. Di-karaniwang ayos- nasa di karaniwang ayos ang pangungusap Nag-aaral ng medisina si Coleen
kapag nauuna ang simuno sa panag uri.
Halimbawa:
Ang Mag-anak ay nagsisismba tuwing linggo
Panag-uri simuno

Simuno Panag-uri
Halimbawa ng Karaniwang ayos na gagamitan ng Di- karaniwang-ayos
Halimbawa ng Di-karaniwang-ayos na gagamitan ng Karaniwang ayos
Karaniwang ayos: Naliligo araw-araw si Maria
Di-karaniwang ayos: si Jack ay naglalaro
Di- Karaniwang-ayos: si Maria ay naliligo araw araw
Karaniwang ayos: naglalaro si Jack
Atin nang alamin kung hanggang
saan ang iyong natutunan Sagutan
Iyo na ngayong sagutan ang mga ang mga katanungan sa ibaba
katanungan upang masubukan ang
lahat ng iyong natutunan.

Pagsusulit
Panuto A: Ibigay ang Karaniwang ayos ng sumusunod na pangungusap
Pagsusulit:
Karaniwang ayos:____________________________________________
Panuto A: Ibigay ang Di-Karaniwang ayos ng sumusunod na
Di-karaniwang-ayos: si Ana ay nag wawalis
pangungusap
Di-Karaniwang-ayos:_________________________________________
karaniwang ayos:Tayo ay mag-ehersisyo upang lumusog.

5 4