Professional Documents
Culture Documents
Tres Nocos Fil Varayti NG Wika PDF
Tres Nocos Fil Varayti NG Wika PDF
- “Ang wika ay masistemang - Tunog, salita, at pangungusap ng
balangkas ng sinasalitang tunog na Ingles at iba pang malaganap o
pinipili at isinasaayos sa paraang pambansang wika
arbitraryo ng mga taong nabibilang - Bumubuo sa batayan ng nakalimbag
sa isang kultura” - Henry Gleason na Ingles sa mga pahayagan at aklat
(1988) - ‘Dalisay’ o ‘puro’
- “Ang salita ay isa lamang
manipestasyon ng wika” - Dr. Jovy Dayalek
Peregrino
- Punto/Asksent: aspekto ng
simbolo/salita → kaisipan → pagbigkas na nagpapakilala sa
materyal/pangangailangan indibidwal na tagapagsalita kung
saang rehiyon o pangkat-panlipunan
- “Ang wika ay lawas ng mga salita at sya galing
sistema ng paggamit sa mga ito na - Dayalek: naglalarawan ng mga
laganap sa isang sambayanan na sangkat ng gramar/bokabularyo at
may iisang tradisyong pangkultura at aspekto ng pagbigkas
pook na tinatahanan.” - UP Dict.
Bilingguwalismo
Katangian ng Wika
- Dalawang magkaiba at
1. Sistema magkalayong wika
○ May sinusundang - Language 1 and language 2
padron/balangkas - May wika na mas ginagamit/mas
○ Ponema, morpema, sintaks dominant
○ May palatunugan - Pagkakaroon ng dalawang
○ Mga tuntunin sa pagpapantig magulang na magkaiba ang wika
2. Arbitraryo (batay sa dayalekto)
3. Dinamiko (patuloy na ginagamit) Pagpaplanong Pangwika
4. Kabuhol ng kultura
5. Makapangyarihan (may 1. Pagpili: pagtukoy ng opisyal na wika
impluwensya sa pag-isip, pagkilos, 2. Kodipikasyon: ginagamit ang
etc. ng isang tao) batayang gramar, diksiyonaryo, etc.
para itanghal ang varayting
MGA VARAYTI NG WIKA Istandard (ortograpiya)
3. Elaborasyon: nililinang para gamitin
sa lahat ng aspekto ng buhay
(ginagamit ang mga tuntunin)
4. Implementasyon: katungkulan ng
pamahalaan sa pagtutulak nito sa
gamit ng Istandard (mga batas)
5. Pagkatanggap: karamihan ng
populasyon ay gumagamit na ng
Istandard at iniisip ito bilang
pambansang wika
Dayalektong Panlipunan
- Varayti ng wikang ginagamit ng mga
pangkat ayon sa panlipunang
sukatan
Nocos 11 - De Brito
Tres
Sosyolek Etnisidad
- Naimpluwensyahan ng kaligirang - Varayti ng wika na dulot ng etnikong
sosyal ng ispiker kaligiran
- Edukasyon, okupasyon, uring - Ex. pananalita ng mga bagong
panlipunan, edad, kasarian, etnisidad migrante at ng kanilang mga anak
- Importante dahil ang pananalita ay “Black English” - buhat ng historikal
isang uri ng panlipunang identidad na diskriminasyon sa mga
Amerikanong itim; mas nagiging
Edukasyon
markado ang pagkakaiba ng
- May pagkiling sa mas mataas na panlipunang dayalek
diskursong akademik ang mga problema: nagkakaroon ng istigma
nagpatuloy sa kolehiyo kaysa sa sa “masamang salita”
pananalita ng di tumuloy sa kolehiyo pagkawala ng copula - hal: “They
- Ex. “parang librong magsalita” (talks mine” o “You crazy”
like a book) vs. “them boys thowed
somethin'” Register
- Ayon sa gumagamit
Okupasyon - Nakadepende sa sitwasyong
kinapapalooban ng tagapagsalita
- Jargon: espesyal na bokabularyong - Estilo/stylistic variation (parehong
ginagamit ng isang disiplina o layunin pero ibang intensidad)
propesyon
- Ex. weyter: Bucket of mud, draw one,
hold the cow (a chocolate ice cream
and coffee without cream)
Uring Panlipunan
- Nakabatay sa lugar ng okupasyon at
sosyo-ekonomikong istatus ang sa
pagkakaiba ng bigkas
- Ex. 3 department store sa New York:
Saks-mataas na istatus
Macy's-panggitna
Klein- mababa Tatlong Dimensyon ng Rehistro
1. Tenor
Edad - Ayon sa mga relasyon ng mga
kalahok
- Baryasyon ayon sa edad - Nangangahulog ang “para kanino
- Ex. Lolo: kodak, ugnayan, kumare, ito”
katoto, kaaway
Apo: selfie, i-pm, mars, bes, bessss 2. Field
- Nauukol ito sa layunin at paksa ayon
Kasarian sa larangang sangkot ng
komunikasyon
- Baryasyon ayon sa kasarian
(lalaki/babae/beki) 3. Mode
- Ex. gumagamit ang mga babaeng - Paraan ng komunikasyon
tagapagsalita ng mga mas - Pasalita o pasulat
prestihiyosong anyo kaysa sa mga
lalaking tagapagsalita, mga salitang
bekimon