Urdaneta City University

One San Vicente West Urdaneta City

COLLEGE OF ARTS AND LANGUAGES

Introduksyon: Filipino Bilang Wikang Pambansa, Wika ng Bayan, at Wika ng Pananaliksik na

Nakaugat sa Pangangailangan ng Sambayanan (Pokus nito ang pagtalakay sa ugnayan ng mga function ng
wikang Filipino bilang wikang pambansa, wika ng bayan, at wika ng pananaliksik na nakaugat sa pangangailangan
ng sambayanan.)

Rebyu sa Mga Batayang Kasanayan sa Pananaliksik

• Pagpili ng Batis (Sources) ng Impormasyon
• Pagbabasa at Pagbubuod ng Impormasyon
• Pagsasalin, Paraphrasing Atbp.
• Pagpili ng Paksa ng Pananaliksik
• Pagbabalangkas

I. MGA BATAS AT KAUTUSAN NA MAY KINALAMAN SA WIKANG PAMBANSA

Artkulo XIV, Pangkat 3 ng Saligang Batas ng 1935

“… ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang pambansa na ibabatay
sa isa sa mga umiiral na wikang katutubo.”

Batas ng Komonwelth Blg. 184 (1936)

Opisyal na paglikha ng Surian ng Wikang Pambansa noong ika-13 ng Nobyembre 1936.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 (1937)

Ipinahayag na ang Tagalog ay siyang magiging batayan ng wikang pambansa ng Pilipinas.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (1940)

Nagbibigay pahintulot sa pagpapalimbag at paglalathala ng Talatinigang Tagalog-Ingles at Balarila sa Wikang
Pambansa at itinagubilin din ang pagpapaturo ng wikang pambansa sa mga paaralan, pambayan man o
pribado.

Batas Komonwelth Blg. 570 (1946)

Pinagtibay na ang Pambansang Wika ay magiging isa na sa mga wikang opisyal ng Pilipinas simula sa Hulyo 4,
1946.

Proklamasyon Blg. 12 (1954)

Nilagdaan ng Pang. Ramon Magsaysay na nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa ay
magaganap mula sa ika-29 ng Marso hanggang ika-4 ng Abril bilang pagbibigay-kahalagahan sa kaarawan ni
Balagtas (Abril 2).

Proklamasyon Blg. 186 (1955)

Nilagdaan ni Pang. Magsaysay na nag-uutos sa paglilipat ng petsa ng Linggo ng Wika mula ika-13 hanggang
19 ng Agosto bilang pagbibigay ng kahalagahan sa kaarawan ni Pang. Quezon (Agosto 19).

Memorandum Sirkular 21 (1956)

Noong Pebrero, 1956, nilagdaan ni Gregorio Hernandez, Direktor ng Paaralang Bayan na nag-uutos na ituro at
awitin ang Pambansang Awit sa mga paaralan.

Kautusang Pangkagawaran Blg. 7, s. 1959

Nilagdaan ni i Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ng noong Agosto 13, 1959 na nagsasaad
na kailanma’t tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang Pilipino ang gagamitin.

Kautusang Pangkagawaran Blg. 24, s. 1962

Nilagdaan ni Kalihim Alejandro Roces at nag-uutos na simula sa taong-aralan 1963-1964, ang mga sertipiko at
diploma ng pagtatapos ay ipalilimbag sa wikang Filipino.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60, s. 1963
Nilagdaan ng Pangulong Diosdado Macapagal na nag-uutos na awitin ang Pambansang Awit sa titik nitong
Filipino.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96, s. 1967

Nilagdaan ng Pangulong Ferdinand Marcos at nagtatadhana na nag lahat ng edipisyo, gusali at tanggapan ng
pamahalaan ay pangalanan sa Pilipino.

Memorandum Sirkular Blg. 199 (1969)

Nilagdaan g Pangulong Marcos at nag-uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba pang
sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Filipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa.

Memorandum Sirkular Blg. 488 (1972)

Humihiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng Linggo ng Wika

Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974

Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel na nagtatakda ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng patakarang
edukasyong bilinggwal.

Kautusang Pangkagawaran Blg 22, s. 1987

Paggamit ng “Filipino” sa pagtukoy sa wikang pambansa ng Pilipinas.

Artikulo XV, Seksyon 2 at 3, Saligang Batas ng 1973

“Ang Batasang Pambansa ay magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na paggamit
ng pambansang wikang Pilipino at hangga’t hindi binabago ang batas, ang Ingles at Pilipino ang mananatiling
mga wikang opisyal ng Pilipinas”

Kautusang Pangministri Blg. 22 (1978)

Nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura, Juan Manuel ang na nag-uutos na isama ang Pilipino sa lahat
ng kurikulum na pandalubhasang antas.

Artikulo XIV, Saligang Batas ng 1987

Sek. 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Pilipino.

Sek.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at
hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.

Sek.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehiyon, Arabic at Espanyol.

Sek.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng Wikang pambansa na binubuo ng mga kinatawan
ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga
pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanatili.

Kautusang Blg. 52 (1987)

Pinalabas ng Kalihim Lourdes Quisumbing na nag-uutos sa paggamit ng Filipino bilang wikang panturo sa lahat
ng antas sa mga paaralan.

Kautusang Pangkagawaran Blg. 21 (1990)

Nagtagubilin na gamitin ang Filipino sa pagbigkas ng panunumpa ng katapatan sa Saligang Batas at sa bayan
natin.

CHED Memorandum Blg. 59 (1996)

Nagtatadhana ng siyam na yunit na pangangailangan sa Filipino sa pangkalahatang edukasyon at nagbabago
sa deskripsiyon at nilalaman ng mga kurso sa Filipino 1 (Sining ng Pakikipagtalastasan), Filipino 2(Pagbasa at
Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina) at Filipino 3 (Retorika).

Proklamasyon Blg. 1041 (1997)

Nilagdaan ni Pangulong Fidel Ramos na nagtatakda na ang buwan ng Agosto taun-taon ay magiging Buwan ng
Wikang Filipino at nagtagubilin sa iba’t ibang sangay/tanggapan ng pamahalaan at sa mga paaralan na
magsagawa ng mga gawain kaugnay sa taunang pagdiriwang.
2001
Tungo sa mabilis na estandardisasyon at intelektwalisasyon ng Wikang Filipino, ipinalabas ng Komisyon ng
Wikang Filipino ang 2001 Revisyon ng Ortograpiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino.

II. Pagpili ng Batis (Sources) ng Impormasyon sa Pananaliksik

AKLAT  Diksyunaryo
 Ensayklopidya
 Taunang Aklat o Yearbook
 Almanac
 Atlas
 Tisis
 Disertasyon at pag-aaral ng Fisibiliti, nailathala man ang mga ito o hindi
 Manwal
MEDIA  Pahayagan
 Artikulo sa Journal
 Magazine
 Editoryal
 TV at Radio Broadcast
 Social Media Broadcast
DOKUMENTO  Biography
 Diary
 Pampubliko at Pribadong Dokumento
ADVERTISEMENT  Flyers
/ COMMERCIAL  TV at Radio Commercial
LITRATO
ARTIFACTS
ORAL HISTORY
 Hanguang Elektroniko o Internet

Narito ang mga ilang payo hinggil sa bagay na ito:

a. Anong uri ng website ang iyong tinitingnan?
1. Ang web page Uniform Resource Locators (URLs) na nagtatapos sa .edu ay mula sa institusyon ng
edukasyon o akademiko.
Halimbawa: http://www.university_of_makati.edu/
2. Ang .org ay nangangahulugang mula sa isang organisasyon at ang .com ay mula sa komersyo o
bisnes.
Halimbawa: www.knightsofcolumbus.org
www.yahoo.com
3. Ang .gov ay nangangahulugang mula sa institusyon o sangay ng pamahalahaan.
Halimbawa: www.makaticity.gov
http://www.tourism.gov/
b. Sino ang may akda?
Mahalagang malaman kung sino ang may-akda ng isang informasyon sa internet nang sa gayo’y
masuri kung ang informasyon ay wasto at kumpleto.
c. Ano ang layunin?
Alamin ang layunin ng may akda kung bakit naglunsad o naglabas ng website.
d. Paano inilahad ang informasyon?
Ang teksto ba ay pang-advertising o opinyon lamang? Alamin din kung may bias atprejudice ang
teksto.
e. Makatotohanan ba ang teksto?
Alamin kung ofisyal o dokyumented ang teksto.
f. Ang informasyon ba ay napapanahon?
Mainam kung ang informasyon ay napapanahon. Marapat na nakalagay ang petsa ng pinakahuling
revisyon ng akda nang sa gayon ay malaman kung ang akda ay bago o hindi.
III. Pagbabasa at Pagbubuod ng Impormasyon

Sa pagbuo ng pananaliksik, isang mahalagang katangian ng mananaliksik ang kritikal na pag-iisip.

Magagamit ang katangiang ito upang mapag-ugnay-ugnay ang mga datos na nakalap gayundin ang makapagsuri
ng mga kinalabasan ng pananaliksik. Tinatawag na interpretasyon ang malinaw na kahulugan ng kinalabasan ng
mga nakalap na impormasyon (Zapico)

Pansinin ang mga sumusunod na bahagi ng pananaliksik na naglalaman ng pagbubuod, pag-uugnay at

pagsusuri ng mga datos.
 Pansinin ang mga sumusunod na bahagi ng pananaliksik na naglalaman ng pagbubuod, pag-uugnay at
pagsusuri ng mga datos.
Lagom. Ang lagom ay pagsasama-sama ng mga pangunahin at mahahalagang natuklasan sa pag-aaral.
Sintesis. Ito ay nagsasaad ng pagkakatulad o pagkakapareho ng kasalukuyang pag-aaral sa mga nauna na.
Binabanggit din dito ang pagkakaiba ng kasalukuyang pag-aaral sa mga inilahad na kaugnay na pag-aaral (Marquez
Jr., 2016).
Abstrak. Dito makikita ang distribusyon ng mga impormasyon o datos sa lawak o saklaw ng pananaliksik.
Naglalaman ito ng mahahalagang puntos o highlight ng isinasagawang pag-aaral. Kadalasan, ito ay binubuo
ng isang talata (Cabayasa, et al., 2009). Ito na rin ang buod ng isinasagawang pag-aaral.
Dapat na maging maingat sa bahaging ito. Kabilang sa mga nararapat isama sa abstract ay ang mga
sumusunod:
1. Mga payak na pagpapahayag sa layunin ng pag-aaral.
2. Disenyo ng Pag-aaral
3. Resulta
4. Konklusyon
5. Rekomendasyon

IV. Pagsasalin, Paraphrasing, atbp.

Pagsasaling-Wika
Isang gawain ng paglilipat-diwa mula sa simulaing wika (W1) tungo sa tunguhang wika (W2).
W1 = W2, pagtumbas sa unang wika gamit ang iba pang wika.
Ito ay pagsasalin ng diwa hindi sa salita.

Mga Paraan sa Pagsasalin

Ang mga sumusunod na paraan ng pagsasalin ay ayon kay Peter Newmark (1988) upang mas maging
mabunga at matagumpay ang pagsasalin.

1. Pagsasaling Salita- sa –Salita (one -on- one translation)

- Tinatawag din itong literal na salin.
Pranses: Un beau jardin
Ingles: A beautiful garden
Filipino: Isang magandang hardin

2. Naturalisasyon
-Inaadap muna ang normal na pagbigkas at pagkatapos ang normal na morpolohiya sa target na wika.
Kung anong bigkas ng salita ganto mo ito isasalin
Halimbawa:
Television – Telebisyon
Actor – Aktor
Education – Edukasyon
3. Leksikal na Kasingkahulugan ( lexical Synonymy)
-Ibinibigay ang malapit na katumbas o angkop na kahulugan sa target na wika ng pinagmulang wika.
Halimbawa:
“old” man – “matandang” lalaki
“old” house- “lumang” bahay

4. Kultural na Katumabas ( Culture Equivalent)

-Ibinibigay ang pinakamalapit na katumbas o halos wastong salin.
Halimbawa:
American: coffe break Katutubong Tawag: Payew
Filipino: meryenda Filipino: Hagdang-hangdan palayan
English : Rice Terraces
 Isinalin ito base na rin sa itsura ng nasabing lugar , dahil hugis hagdan ang pinagtatamnan ng mga ninuno
at pangunahing tinatanim nila ay palay kaya ang nagging salin ay hagdang-hagdan palayan.

5. Adaptasyon o Panghihiram (transference)

-Ito ay panghihiram ng buong salita tungo sa tunguhang wika, kilala rin ito bilang salitang hiram ,adoption,
transcription.
Halimbawa: pizza, hotdog,burger,french-fries,

6. Malaya (Free Translation)

-Walang kontrol na pagpapahayag ng ideya kagit pa gumamit ka nan g ilang salita para tumbasan lamang
ang isang salita.
Halimbawa:
Quite- Tumahimik/ Walang Maingay/ Bawal mag-ingay

7. Idyomatikong salin
-Ito ay pagsasalin ng mga matatalinghagang salita, Ayon kay Almario kapag idyomatikong salin
kailangan rin ito tumbasan ng isang idyomatiko rin.
Halimbawa:
Ingles: Head of the Family
Filipino: Haligi ng Tahanan ( idyomatiko)
Ulo ng Pamilya (Literal)
Ama ( leksikal na kahulugan)

V. Pagpili ng Paksa at Paggawa ng Epektibong Pamagat sa Pananaliksik

Ang pagpili ng paksa ayon sa www.pinoynewbie.com ay ang magiging pundasyon ng ating gagawing
pananaliksik. Ang paksa ay ang pangunahing ediya sa gagawing pag-aaral. Sa pipiliing paksa iikot ang nilalaman ng
ating pamanahong papel/term paper/research, at ito ang magiging batayan sa pagkuha ng mga ilalagay
nating datos. Mahalagang pag-planuhan nating mabuti ang paksang nais nating pag-aralan o saliksikin. Sa pagpili
ng paksa mahalaga ding makapagbigay tayo ng ating gagawing pamagat kung saan dito na papasok ang mga
saklaw at limitasyon ng ating gagawing pag-aaral.

Sa pagpili ng paksa may mga dapat isaalang-alang upang maisakatupatan ng maayos ang gagawing
pananaliksik at ito ay mababasa natin sa ibaba:
Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagpili ng Paksa

1. Kasapatan ng datos – Kinakaialangang may sapat na impromasyon na tungkol sa napili mong paksa. Kapag
kakaunti ang datos na makakalap mo tungkol sa iyong paksa, maaring kapusin sa mga detalye sa gagawing pag-
aaral.

2. Limitasyon ng pag-aaral – Ang limitasyon ng pag-aaral ay ang deadline o ang oras kung hanggang kailan
lamang pweding gawin ang iyong pananaliksik. May mga paksa na hindi kayang gawin sa loob lamang ng isang
semestre kaya nangangailan ngahabang panahon para maisakatuparan.

3. Kakayahang Pinansyal – Sa pagpili ng paksa, dapat isaalang-alang ang iyong kakayahang pinansyal. May mga
paksang masyadong magastos at mabigat sa bulsa. Bilang isang mag-aaral, maaring hindi mo matapos ang iyong
pananaliksik sapagkat ang pinili mong paksa ay masyadong malaki ang mailalabas na pera.

4. Kabuluhan ng paksa – Sa pagpili ng paksa, hindi sapat na ito ay napapanahon lamang, sa halip dapat ito ay
makakatulong din sa iba pang mananaliksik at ibang tao.

5. Interes ng mananaliksik – May kasabihan tayo na kapag gusto mo ang isang bagay lahat ay gagawin mo
para makuha ito. Sa pananaliksik, mas mapapadali ang iyong gawain kung ang iyong paksa ay nakabatay sa iyong
interes. Magagawa at matatapos mo ng komportable ang iyong pag-aaral sapagkat gusto mo ang pinili mong paksa.

Inilahad nina Bernales et. al., ( 2001) ang mga kailangang isaalang-alang sa pagpili ng paksa, ito ay:
1. Napapanahon ngunit di naman lubhang bago. Nararapat na ang isang paksa ay sumusunod sa takbo ng
panahon, iyon bang tumutugon sa panlasa at pangangailangan ng kasalukuyang impormasyon.Gayunman,
iwasan ang labis na pagiging bago pagkat tiyak ang hirap ng kakaharapin kung wala naman halos
mapagkuhanan ng sapat na impormasyon.
2. May saklaw ngunit may limitasyon. Natural lamang na tiyak ng mananaliksik ang sakop ng kanyang pag-
aaral ngunit dapat din naming malaman niya kung saan ang kanyang hangganan.
3. Nakawiwili ngunit di naman palasak. Pagkat ang isusulat ay hindi lamang sa sariling kagustuhan kundi para
rin naman sa mga mambabasa, dapat tiyaking kagigiliwang basahin ang anumang gagawing pagsasaliksik.
4. May batayan ngunit di lamang sa karanasan. Totoong malapit sa puso ng mananaliksik ang isang paksa
ayon sa kanyang karanasan, ngunit dapat tandaang ang lalim at kapaniwalaan ng isang paksa ay nababatay ito
sa mga katotohanang nalimbag na at nanggaling sa iba’t ibang kaisipan.
5. Tiyak ngunit may malawak na kabuluhan. Tiyaking ang paksa ay dapat na mapakinabangan, hindi lamang
ng nagsasalikisik kundi maging ng mga sumusunod pang magsasaliksik o mismong mga mambabasa.

Pagdidesenyo at Paggagawa ng Epektibong Pamagat para sa Pananaliksik

Sa paggawa at pagdisenyo ng pamagat ng pananaliksik, dapat ito ay maging malinaw, madaling

maintindihan, tuwiran at maging tiyak. Sa bilang ng mga salita, dapat ay hindi bababa sa sampu(10) ngunit hindi
tataas sa dalwampu (20). Mas magandang sumasagot sa tanong na “Saan”, “Kanino”, “Kailan”, at “Papaano” ang
gagawing pamagat para sa pananaliksik.
Sa Tanong na “paano”, pwedeng gamitin ang mga salitang “Isang Pag-aaral”, ”Isang Pananaliksik”, “Isang
Pagsusuri” “Paghahambing na pagsusuri” at iba pang salita na maiihalintulad dito.

VI. Pagbabalangkas

Ang pagbabalangkas ay sistema ng isang maayos na paghahati-hati muna ng kaisipan ayon sa lohikal na
pagkakasunod-sunod bago ganapin ang paunlad na pagsulat (Arrogante,1992). Ang balangkas ay parang isang
plano ng bahay na dito nakadepende ang inhenyero upang kanya itong mabuo. Gayundin sa isang mapa, na sundin
ng husto upang sa ganun ay matunton o mahanap ang lugar o lokasyon na nais makita o marating.

Ang pagbabalangkas din ay paghahati-hati ng isang paksa sa pangunahing ideya nito, at sa mga pantulong
na ideya o mga kaugnay na detalye (Recorba, et., 2009).

Uri ng Balangkas

Upang makagawa ng balangkas, isipin ang lahat ng ideya na nais saklawin sa susulating papel. Pagkatapos
maitala ang mga ito, pangkat-pangkatin ayon sa kaugnayan at kahalagahan sa paksa. (Gonzalez, 2005). Kapag
nagawa na ito, handa ka na para isulat ang mga ideya sa anyo ng isang balangkas.

Ayon pa rin kay Gonzales, may tatlong uri ng anyo ng balangkas:

1. Scratch Outline 2. Topic Outline 3. Sentence Outline

Ang Scratch Outline ay binubuo ng mga tala na ginagamit para maalala ang mga puntos na nais isulat.
Wala itong tiyak na format dahil ang scratch outline ay lipon ng mga ideyang ipapaliwanag kung kalian at saang
bahagi ng papel ito ipapasok.

Ang Topic Outline ay balangkas ng maikling parirala o isang salita na may bilang o letra para ipakita ang
pagkakasunod-sunod ayon sa kahalgahan ng ideya. Pinapangkat-pangkat ito na pahayag at sinundan ng mga Topic
Outline.

Ang Sentence Outline ay isang uri ng balangkas na ang bawat ideya ay ipinapahayag sa isang
pangungusap. Mga pangungusap na paturol (declarative sentence) ang mga ito ay hindi patanong. Katulad ng Topic
Outline ang format nito. Gayunman, dapat na bantasan ang mga pangunahing kaisipan tulad ng pagbabantas sa
lahat ng pangungusap sa sulatin.