Kabihasnan

Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya

Jump to navigationJump to search

Gitnang bahagi ng Lungsod ng New York, Estados Unidos. Isang katangian ng kabihasnan ang pagkakaroon
ng mga lungsod.

Sa payak na kahulugan nito, ang kabihasnan ay isang yugto ng kaunlaran ng isang

lipunan.[1] Naiisip nating sibilisado ang mga tao kapag tinipon nila ang kanilang mga sarili upang
maging isang matatag at mabisang pangkat, sa halip na gumagalaw ng magkakahiwalay o bahagi
lámang ng isang tribo. Lampas dito, inaasahan nating makikilala ang alin mang kabihasnan sa
pamamagitan ng kanilang wika, sining, arkitektura, edukasyon, at nakamit na gawaing intelektuwal,
pamahalaan, at kakayahan maipagtanggol ng sarili. Samakatuwid, isa itong konseptong tumutukoy
sa pagkadalubhasa ng mga tao sa isang kulturang kinagisnan o nakasanayan, kulturang nalinang o
kulturang tinanggap na resulta sa paninirahan sa isang partikular na lugar o kapaligiran. Naging
isang masalimuot na lipunan o pangkat ng kultura o kalinangan ang kabihasnan na kinatatangian ng
pagsandig sa agrikultura, pangangalakal kahit sa malalayong mga lugar, uri ng pamahalaan pang-
estado at naghahari o namumuno, espesyalisasyon sa hanap-buhay, urbanismo, at antas-antas na
mga klase ng mga tao. Bukod pa sa ganitong mga pangunahing mga elemento, kadalasang
natatakan ang sibilisasyon ng anumang kumbinasyon ng isang bilang ng pangalawang mga
elemento, kabilang ang maunlad na sistema ng transportasyon, pagsusulat, pamantayan ng
pagsusukat, pati na pananalapi, pormal na sistema ng batas, magiting na estilo ng sining,
mabantayog na arkitektura, matematika, sopistikadong metalurhiya, at astronomiya.
Mga kahulugan[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang unang ibig sabihin nito ay paninirahan sa isang lugar.Kadalasang ginagamit ang kabihasnan
bilang kasingkahulugan ng mas malawak na salitang "kultura" o "kalinangan", kapwa sa mga
samahang tanyag at pang-akademya.[2] Lumalahok ang bawat isang tao sa isang kalinangan, na
may ibig sabihing "ang mga sining, mga gawi, mga nakasanayan... mga paniniwala, mga
pagpapahalaga, ugali, at nakagawiang mga materyal na binubuo ng paraan ng pamumuhay ng mga
tao".[3] Subalit, sa pinakamalawak nitong kahulugan, isang mapaglarawang salita ang sibilisasyon
para sa nakahinlog na masalimuot na kulturang agrikultural at urbano. Maipagkakaiba ang
kabihasnan mula sa iba pang mga kalinangan sa pamamagitan ng kanilang mataas na
kasalimuotang panglipunan at organisasyon, at sa pamamagitan ng kanilang samu't saring mga
gawaing pangkabuhayan at pangkalinangan.
Sa mas matanda ngunit palagi pa ring ginagamit na diwa, maaaring gamitin ang "kabihasnan" sa
pagtatakda rin ng pamayanan: sa mga kontekstong panglipunan, kung saan inaakalang mas
nakaaangat ang isang masalimuot at urbanong mga kultura mula sa iba pang mga "barbaro" o
"primitibong" mga kalinangan, ginagamit ang konsepto ng "sibilisasyon" bilang kasingkahulugan ng
"kultural (at madalas na etikal) na kaangatan ng ilang partikular na mga pangkat." Sa katulad na
diwa, nangangahulugan ang sibilisasyon bilang "kapinuhan ng kaisipan, mga gawi, o
panlasa".[4] Malalim na nakaugat ang ganitong masalig sa pamantayang diwa ng kabihasnan sa
kaisipang nagbibigay ang urbanisadong mga kapaligiran ng mas mataas na pamantayang
pampamumuhay, na binubuo kapwa ng benepisyong pangnutrisyon at taglay na kakayahan sa
pagpapaunlad ng pag-iisip.
Sa kanyang aklat na The Philosophy of Civilization o "Ang Pilosopiya ng Kabihasnan", ibinalangkas
ni Albert Schweitzer, isang pangunahing pilosopo hinggil sa diwa ng kabihasnan, ang ideya na may
dalawang mga opinyon sa loob ng lipunan: isang tungkol sa sibilisasyon bilang isang
purong materyal at ang isa pa na ang sibilisasyon ay kapwa etikal at materyal. Sinabi niya ang
pangkasalukuyang krisis ng daigdig, noong 1923, ay dahil sa pagkawala ng pagsilang ng
kabihasnan ng sangkatauhan. Sa akda ring ito, binigyang kahulugan niya ang kabihasnan, na
sinasabing:
Ito ang kabuoang bilang ng lahat ng pagsulong na gawa ng tao sa lahat ng saklaw ng galaw at mula
sa bawat pananaw habang ang nakatutulong ang progreso papunta sa maka-espiritung
pagpeperpekto ng mga indibiduwal bilang pagsulong sa lahat ng pagsulong.

Paglalarawan[baguhin | baguhin ang batayan]

Bagaman nagkakapatong-patong sa panahon at pook ang mga kabihasnan, karaniwan silang
binibigyang kahulugan kung saan natipon ang kanilang populasyon sa pinakamalaking bilang, o
kung saan nakahimpil ang kanilang pamahalaan noong nasa pinakakalakasan ang kanilang
kapangyarihan. Halimbawa, pinamahalaan ang Imperyong Romano mula sa Roma. Dating kumalat
ang kanilang imperyo mula sa mga hangganang Eskoses hanggang sa Hilagang Aprika at
Silangang Mediteraneo. Nagkaroon sila ng sariling wika, ang Latin, na naging mas ninanais na
paraan ng pakikipag-ugnayan ng edukadong mga tao hanggang sa matagal nang naglaho ang
kanilang sibilisasyon. Sa ngayon, ginagamit pa rin ng mga manananggol at mga politiko, mga
manggagamot at mga siyentipiko, mga dalubhasa at iba pa ang Latin sa kurso ng kanilang pang-
araw-araw na mga gawain, bagaman namatay na ang sibilisasyon ng sinaunang mga Romano
mahigit na 1,500 mga taon na ang nakararaan. Sinasabing mahusay sa Latin si William
Shakespeare. Itinuturo pa rin ang Latin sa ilang mga paaralan. Hinahangaan pa rin natin at ginagaya
ang arkitekturang Romano, gumagamit tayo ng mga bilang na Romano upang bilangin ang ilang
mga bagay, gumagamit tayo ng mga pangalan ng mga Romanong diyos upang tandaan ang mga
araw at mga buwan ng ating mga kalendaryo, pinapangalanan natin ang mga konstelasyon sa
kalangitan na ang ginagamit ay ang mga pangalan ginamit ng mga Romano para sa mga ito, at
naging huwaran ng ating mga konstitusyon at mga istrukturang pampolitika ang kaparaan ng mga
Romano, katulad ng Senado, halalan, tribunal, katarungan, pagboto, senso, pati na ang
salitang Konstitusyon, na mga salitang Latin, na hindi nagbabago ang kahulugan sa loob ng libu-
libong mga taon.