Professional Documents
Culture Documents
Halimbawa Kabanata 1-3
Halimbawa Kabanata 1-3
Ipinasa nina:
Ipinasa kay:
Bb., RPm
Ika- ng
KABANATA I
INTRODUKSYON
“Ama, ina at anak” – mga tao na bumubuo sa konsepto ng pamilya, ang pinakamaliit na
yunit ng lipunan kung saan nagsisimula ang paghubog ng pagkatao ng isang indibidwal. May
kanya kanyang gampanin ang bawat miyembro ng pamilya, tulad ng marangal na pagtatrabaho
ng isang ama para maitaguyod ang pamilya, maayos na pag aaruga at pagkalinga ng isang ina sa
kanyang anak, at ang pagsunod, pag galang at pagrespeto ng anak sa kanyang magulang. Ngunit
sa kabilang banda, ang pagkakaroon ng isang maayos, kumpleto at masayang pamilya ay hindi
natatamasa ng iilang kabataan sa lipunan. Ang tungkulin ng ama at ina ay nagiging isang
(2017) na ang kabataan ay ang mga taong nasa labing lima (15) hanggang dalawapu’t apat (24)
na taon. Ayon din sa kanila na ang karanasan ng 'pagiging bata pa' ay lubhang nag-iiba sa mga
Sa konteksto ng Pilipinas, ang mga taong masasabing kabataan o “bata pa” ay nasa edad
labing walo pababa. Sila ay may kanya kanyang pangarap sa buhay. Isa sa karapatan ng kabataan
Rights (UDHR), (2011) Ito ang konteksto na dapat isinasabuhay ng mga Pilipino ngunit dahil sa
napakaraming problema at balakid, marami sa mga kabataan ang hindi nabibigyang-tuon ang
nararanasan ang mga ito. Maaaring sa kadahilanang sila ay maagang namulat sa kalupitan ng
buhay para sa pamilya upang matugunan ang pangangailangan sa araw araw. Sa halip na libro at
kwaderno, paninda ang kanilang hawak. Kalsada ang nagsisilbing pangalawang tahanan ng mga
kabataan.
Kahirapan, ang isa sa mga rason kung bakit sa murang edad ng mga kabataan, ay natuto
na silang magbanat ng buto. Iba ibang hanap buhay ang maaaring pasukin ng isang bata para
trapik, pagpupunas ng sapatos ng mga pasahero, paglalako ng pagkain at iba pang produkto gaya
ng mga “takatak boys” na kung saan ay hindi nila iniinda ang sikat ng araw na kahit maghapon o
hanggang gabi ay pinagsisikapan nilang gawin. Hindi na nila iniisip ang sariling kaligtasan sa
gitna ng kanilang pang araw araw na pakikipagsapalaran. Marahil ginagawa nila ito upang
matugunan ang kanilang pamilya o di kaya’y upang masustentuhan ang kanilang pansariling
pangangailangan.
isang indibidwal. Ito man ay maaaring maging positibo o negatibong pagbabago, naka depende
kalagayan ng bawat batang Pilipino sa kanilang paligid, lalo na sa mga batang nasa murang edad
ay naghahanapbuhay na sa lansangan. Hindi nabibigyang pansin ang mga batang
nakikipagsapalaran sa kalsada, mga dahilan kung bakit nila ito ginagawa at anong klaseng
Layunin ng pananaliksik na ito na mabuksan ang isip at kamalayan ng mga tao ukol sa
nakikipagsapalaran para lamang mairaos ang isang araw ng kanilang buhay. Mga batang
naghahanapbuhay para lamang matugunan ang kanilang kagustuhan. Layunin din nito na
2. Malaman ang mga iba pang uri ng hanapbuhay na naranasan ng mga bata sa lansangan.
pagtitinda sa lansangan.
sa kasalukuyang paghahanapbuhay.
10. Malaman ang palagay ng kabataan sa kanyang maaaring maging buhay sa hinaharap.
SAKLAW AT LIMITASYON
Ang pag aaral na ito ay naka tuon lamang sa mga kabataan na; (1) may edad labingwalo
pababa; (2) nagtatrabaho ng higit pa sa isang taon sa lansangan at (3) nagtatrabaho ng mahigit
kumulang walong oras kada araw. Kasama rin sa pag aaral na ito ang pagkalap ng impormasyon
DEPINISYON
Upang higit ang pagkatuto ng mambabasa, minarapat ng mga mananaliksik na ilagay ang
mga mahahalagang terminolohiya na nakapaloob sa pag-aaral na ito. Ito ang mga sumusunod:
Pamilya. Ang pinakamaliit na yunit ng lipunan kung saan nagsisimula ang paghubog ng
Ang pag aaral na ito ay maipagpapatibay sa pamamagitan ng mga kaugnay na pag aaral
mula sa mga propesyonal at mga may akda ng mga kaugnay na literatura. Ang mga mananaliksik
ay nag hanap ng iba pang mahahalagang impormasyon mula sa mga literaturang maiuugnay
katuturan ang mga nakalap na impormasyon mula sa mga piling bata sa lansangan.
Kabataan sa Lansangan
Isa sa mga dapat pagtuunan ng pansin ngayon ay ang kabataan sa lansangan. Mga batang
naiimpluwensyahan ng mga karahasan. Ayon kay Jose Rizal, (1887) ang kabataan ay ang pag-
asa ng bayan. Sa kasalukuyan ang pag-asa ng ating bayan ay nasa lansangan, naghahanap buhay
o dikaya’y nagnanakaw. Sila’y nakikipag habulan sa mga sasakyan para lamang makapanlimos
mga kabataan sa taong 2012 ay nasa 35.2%, (Pascual, 2012) Ayon naman sa Childhope Asia,
lansangan, umaabot sa 30,000 ang mga kabataan sa Metro Manila at National Capital Region ang
walang tirahan at sa lansangan naninirahan. Ayon din sa kanila, ang mga kabataang nasa
lansangan ang bumubuo sa isa (1) hanggang (3) porsyento ng populasyon ng mga kabataan sa
sinasadya. Ang ibang mga bata sa kalsada ay marunong ng gumamit ng ipinagbabawal a gamut,
marunong na ring magbisyo at magnakaw. Hindi lamang mga kalalakihan ang biktima ng
karahasan sa kalsada pati narin ang mga kababaihan at tila hindi ito nabibigyang pansin ng
Ang mga street children ay ang mga batang naninirahan sa lansangan na nasa labing walo
pababa ang edad kung saan wala silang proteksyon, gabay, at walang siguradong direksyon na
kanilang tatahakin. Ayon sa Stairway Foundation, ang mga batang lansangan ay may tatlong uri:
ang mga bata sa lansangan, bata ng lansangan, at mga batang naulila ng tuluyan. (Wikipedia,
2005).
Ang mga “bata sa lansangan” ay halos 75% ng batang lansangan sa Pilipinas. Sila ang
mga bata na nagtatrabaho sa kalye ngunit hindi sila dito nakatira, sapagkat sila ay mayroong
sariling mga bahay na inuuwian. Ang iba sa kanila ay patuloy na nag-aaral habang nagtatrabaho.
Ang mga “bata ng lansangan” naman ay ang mga musmos na itinuturing ang lansangan
na kanilang tirahan. Sila ay halos 25 hanggang 30% ng mga batang lansangan sa Pilipinas.
Karamihan sa kanila ay nakatatagpo ng pamilya sa mga katulad nilang batang lansangan. Ang
iba rin ay mayroon pang mga pamilya ngunit halos hindi na ito magkapagkita.
Ang huli ay ang mga “batang naulila ng tuluyan.” Sila ang mga bata na wala ng kilalang
kapamilya. Umaasa na lamang ito sa sariling kakayahan upang mabuhay. Umaabot ng halos 5
hanggang 10% ang binubuo nila sa mga batang lansangan sa Pilipinas. (Wikipedia, 2005)
Ayon sa UNICEF, “Para sa karaniwang bata, ang pagtulog sa labas ay tinatawag na
Ang pamilya ang isa sa dahilan ng kabataan sa kanilang pananatili sa lansangan. Marami
sa bata sa lansangan ay mga biktima ng physical abuse ng kanilang mga kaanak, kaya’t mas
pinipili na lamang nila ang lumayas kaysa manatili sa bahay. Mayroon namang produkto ng
broken families kung saan hindi na nakikita ng mga kabataan ang halaga ng pamilya sa tahanan
at marami rin namang kasama na nila ang kanilang pamilya manirahan sa lansangan.
Kahirapan
Malaki ang nagiging epekto ng kahirapan sa isang kabataan. Halimbawa nito ay ang
maagang pabubuntis, kawalan ng edukasyon, kagutuman at hindi payak na kalusugan. Hindi sila
nabibigyan ng sapat na impormasyon patungkol sa pagbubuo ng isang pamilya maging ang mga
edukasyon dahil ang mga pamilyang nasa laylayan ng lipunan ay iisipin na lamang ang paraan
anak o ang iba pang miyembro ng pamilya. Isa pang epekto ng kahirapan sa mga kabataan ay
ang mga nasa mabababang antas ng lipunan. Dito na nga makikita na ang pinaka naapektuhan sa
isyung ito ay ang mga kabataan. Sa bawat kalsada at pasilyong madadaanang may batang
payak kasama ang pamilya. Ito ay dulot ng kawalan ng masusustansyang pagkain at pagkain ng
tama. Sinasabing ang pinaka sapat na pagkain ng isang tao ay tatlong beses na kain sa isang araw
ngunit marami sa mga kabataang nasa lansangan ay hindi natutugunan ang pangangailangang ito.
Kadalasan sa mga kabataang ito ay pinagtitiisan na lamang ang pagkaing kung tawagin ay
“pagpag”, mga pagkaing matatagpuan na lamang sa mga basurahan, panis at tira-tira na lamang
Ang karapatan ay ang batayan ng karapat-dapat na kalayaan para sa lahat ng tao, ano man
ang kanyang edad, lahi, kulay, kasarian, wika, relihiyon, paniniwalang politikal, nasyonal o
panlipunang pinanggalingan. Mahalaga na malaman ng isang tao ang kanyang karapatan upang
magkaroon ng kamalayan tungkol sa nangyayari sa kanyang paligid at kung ano ang maaaring
gawin at matamasa.
Mayroong sampung (10) karapatan ang isang kabataan (UNICEF): Una na rito ang
isang bata upang makilala ito ng kanyang magulang o kapamilya pati na rin sa komunidad na
tahanan na mauuwian upang makapag bigay kaligtasan sa ano mang kapahamakan. Karapatan
din nila na magkaroon ng pamilya dahil hindi pa kaya ng isang bata na mamuhay mag-isa, at
kailangan pa nila ng magulang na mag gagabay at mag aaruga. Pangatlo, ang manirahan sa
payapa at tahimik na lugar. Kasama sa karapatang ito ang pagbibigay proteksyon ng magulang
Pang apat, ang magkaroon ng sapat na pagkain, malusog, at aktibong katawan. Sapat na
edukasyon ang isang bata dahil ang pag-aaral ay makakatulong upang magkaroon ng sapat na
kaalaman ang isang kabataan sa mga nangyayari sa paligid. Lahat ng kabataan ay may
karapatang mag-aral kahit ano man ang mayroon siyang estado ng pamumuhay. Ang pang-anim,
makapaglibang. Ang mga kabataan ay may karapatan na makipag salamuha sa mga kapwa
kabataan, makipag laro, at makapag libang. Ang pang walo, mabigyan ng proteksyon laban sa
pang-aabuso, panganib, at karahasan. Hindi dapat inaabuso ang isang kabataan, dahil maari
itong makaapekto sa sikolohikal at pisikal na pangangatawan nito. Ang Republic Act No. 9262 o
kilala bilang Violence against Women and their Children (VAWC), ay ang batas na tumutugon
maipagtanggol ang mga kabataan, lalo na ang mga kabataang nasa laylayan dahil sila ay
maaaring hindi mabigyan ng pansin dahil nga sa kanilang estado ng pamumuhay. At kailangan
ng tulong ng pamahalaan sa kung anong hinaing mayroon ang kabataan na dapat na pakinggan.
At ang pang huli, makapag pahayag ng sariling pananaw. Mahalaga na makapag
pahayag ng sariling damdamin ang isang kabataan at kailangan na respetuhin kung ano man ang
paligid, maraming mga tao ang ating nakikita at ang iba sa kanila ay nagtitinda sa mga gilid gilid
ng mga kalsada. Mayroong mga nasa gilid lamang at may mga kariton, or food cart naman kung
pagkain ang kanilang tinitinda at naghihintay lamang ng mga mamimili. Pantawid uhaw tulad ng
mga juice, at mga palamig, mga pagkain tulad fishball, kikiam, turon, lumpia at kung anong turo-
May mga tindero at tindera na sinunuong ang bawat lansangan, at minsa’y sumasakay sa
mga pampublikong sasakyan tulad ng bus at mga jeep at naglalako ng mga paninda tulad ng
mani, kasoy, at ibang pagkain. May mga tindero at tindera naman na nakikipag sapalaran sa
kalsada tuwing may trapik at hindi iniisip ang mga kapahamakan na maaaring mangyari sa
kanila. Mga nagtitinda ng basahan, souvenirs, mga gamit para sa kotse, mga “takatak boys” na
Development) ay ang kagawaran kung saan tumutulong sa mga naghihirap sa buhay upang mapatatag
ang pamumuhay kung saan ang mga musmos at kapus-palad ay kabilang. Isa sa programang kanilang
inilunsad para sa mga “street children” o batang lansangan ay ang “Activity Centers” na kung saan ang
makapagpagana ng mga aktibidad para mabawasan at unti-unting mawala ang mga kabataang
natitirahan sa lansangan kung saan sila ay nahaharap sa mga mapanganib na maaring mangyari dulot ng
mga sasakayan at iba pang elemento sa lansangan at maiwas ang mga ito sa masasamang impluwensya.
Ang aktibidad na ito ay nagbibigay ng pagtutulong serbisyo (tutorial services), pagsasanay sa kakayanan
(skills training), libreng paligo (free showers) at libreng pagkain (free foods). (DZRH News Online, 2017)
wala nang matitirahan sa lugar partikular sa Angeles, Pampanga. Naglalayon rin ang programa na ito na
pampaaralan.
Ang proyekto na ito ay pagkakaroon ng ugnayan ng social workers sa mga grupo ng mga batang
lansangan. Ito ay naglalayon na makuha ang tiwala ng mga bata, makapagbigay ng legal at personal na
proteksyon laban sa mga mapang abusong awtoridad at makatulong upang mailabas ang kabataang
nasa kulungan o di kaya ay ma-dismiss ang kanilang pagkakasala. Isa rin sa mga layunin ng proyekto ay
ang makapag abot ng pangunahing pangangailangan ng mga kabataan tulad ng kasuotan, pagkain,
tulong pangkalusugan at masisilungan kung kinakailangan. Ginagawan ng mga ito ng paraan upang
makipag-ugnayan sa mga magulang at hayaang bisitahin sila ng mga ito. Nagbibigay rin sila ng
naabusong kabataan sa lungsod ng Angeles. Ito ay tinatag bilang sentro ng pagbibigay ng tulong sa mga
Ito ay naglalaan ng tahanan para sa mga batang lansangan sa lungsod ng Olangapo. Ang mga ito
abot ng tulong para sa mga hindi kanais-nais, hindi minamahal, mga kabataang mapang gulo sa
pagbibigay ng ligtas na kapaligiran para sa mga batang lansangan sa lungsod ng Legazpi. Ito ay
may sentro kung saan ay nakakapagpatakbo para sa mga batang lansangan at ang kanilang foster
placement program. Ang mithiin nito ay mag-iligtas, maibalik at mabigyang kalinga ang mga
METODO NG PANANALIKSIK
pananaliksik.
Disenyo ng Pananaliksik
paraang ito, ang pag-aaral ay naglalayong mailahad ang mga impormasyon tungkol sa pakikipag
sapalaran o pakikibaka ng batang lansangan. Ito ay isang exploratory paper; binigyang-diin ang
mga dahilan ng mga kabataan kung bakit sila naghahanap-buhay sa murang edad; mga dahilan
kung kanino nila inilalaan ang kanilang kita sa paghahanap-buhay; mga dahilan ng patuloy
nilang paghahanap-buhay; mga karanasang kanilang pinagdaanan na maaring maging sanhi para
sila ay magtrabaho; mga suliranin na kanilang naranasan sa pagtatrabaho; mga iba pang uri ng
Isa itong kwalitatibong pag-aaral na naglalayong alamin ang mga pananaw mula sa mga
tagatugon at maunawaan ang kanilang kalagayan sa lipunan. Upang maunawaan din ang mga
(Bailey et al, 2011). Ang kwalitatibong paraan ay kinakailangan sa pag aaral na ito upang
matulungan ang mga mananaliksik na maintindihan o maunawaan ang mga dahilan ng mga
pamamaraan ay ang In-depth Interview na ginagamit upang malaman kung paano bigyang
pakahulugan ng mga tao ang mundo (Alin et al, 2008). Ito rin ay isang pagkakataon upang
malinawna maipakita ang mga pananaw ng mga tagatugon sa pinag-uusapang paksa. Ito ay
ginamit upang mahikayat ang mga tagatugon na ibahagi ang kanilang nararamdaman, pananaw,
opinyon at karanasan.
pamaraang ito, ang mananaliksik ay nagkaroon ng malawak at malalim pang pangunawa ukol sa
mananaliksik ang mga tagatugon. Sa pamamaraang ito, tinukoy kung paano tinimbang ng mga
mananliksik ang mga usapin hingil sa panayam. Ito ay isinagawa upang hindi mabigla ang mga
kinakapanayam sa mga katanungan at para rin magkaroon ng maayos at magandang daloy ang
susunod ng pagpapanayam.
Ang pakikipagkwentuhan naman ang sumunod na pamamaraan kung saan sa paraang ito
pananaliksik.
Deskripsyon ng mga Respondente
Ang mga tagatugon ay pinili sa pamamagitan ng mga sumusunod na pamantayan: (1) ang
mga tagatugon ay mga kabataan, babae man o lalaki na may edad labingwalo pababa at (2) ang
mapanayaman.
Instrumento
mananaliksik ang mga tagatugon sa oras kung saan komportable ang mga tagatugon. Ang pag-
aaral na ito ay gumamit ng Interview Guide upang maging maayos ang daloy ng pakikipanayam
sa tagatugon.
Ginamit ng mga mananaliksik ang Semi-structured Interview Guide: Isa itong uri ng
panayam. Gumamit din ang mga mananaliksik ng mga bukas na katanungan o open-ended
questions upang bigyang kalayaan at maging komportable ang mga tagatugon na ibahagi ang
Ang Interview Guide ay hinati sa tatlong bahagi: Ang una ay nakatuon sa pagtingin ng
kabataan sa kanyang sarili katulad na lamang ng gampanin sa buhay, hangarin sa sarili, pananaw
pamilya at ang kahalagahan ng isang pamilya. Pang huli ay nakatuon naman sa pananaw at
karanasan sa paghahanap buhay sa lansangan gaya ng kadahilanan sa paghahanap-buhay, mga
Ang mga mananaliksik ay may sinundang takdang panahon na nakatala sa isang Gantt
saklaw ng impormasyon noong ika-21 ng Abril taong 2018. Ang pagpapanayam na ito ay may
layuning: (1) maipaliwanag ang mga etikang pamantayan at kabatirang pagsang-ayon; (2)
paksa.
Ang mga mananaliksik at mga tagatugon ay nagkaroon nang maayos na pag-uusap upang unti-
unting matalakay ang mga paksa sa paraang hindi magiging maganda at maayos ang daloy ng
panayam kasama ang mga tagatugon. Ibinatay ng mga mananaliksik ang takbo ng mga
Ang Thematic Analysis ay sumusuri sa mga datos upang matukoy ang makikitang mga
karaniwang isyu at malaman ang pangunahing tema na magbubuod sa lahat ng mga pananaw na
nakalap (Brikci at Green, 2007). Gamit ang ganitong uri ng pamamaraan, higit na masuri at
kinailangang datos ng mga mananaliksik; (2) Natukoy ang tema. Sa bahaging ito, bibigyang-
pansin ng mga mananaliksik ang mga datos sa pagtukoy ng mga tema; (3) Pagbuo ng Coding
Scheme. Nang matukoy ang mga paunang tema, ang mga ito ay isinaayos ang talaan kasama ang
mga codes na ginamit sa mga datos na nakatulong sa pagkalap ng mga datos na kinailangan; (4)
Ang mga codes ay inilapat sa buong set ng datos sa pamamagitan ng pagsulat ng mga
codes sa mga margin ng transcripts o ang pagmarka sa mga nakasulat na teksto (Brikci at Green,
2007).