Detyrë Krijuese

Tema : toka, vendi i jetës

(ora e dytë)

lënda : gjeografi

punoi : denisa olldashi

 Çfarë është jeta ?
shkencëtarëve toka kishte jetuar 3 miliard vite pa gjallesa. Kur planeti ynë fillojë të ftohej si ftohet gaca e zjarrtë, fillojë të
mbulloheshin dhe duke u grumbulluar u formuan liqenjëzit. Me reshjet shtohej edhe mbushja sipërfaqeve të parregullta dhe
rdh deri tek ky gjallërim, unë nuk e di. Mund ta marrë me mend që gjitha të mirat e Zotit - që për ne shumica janë vdekjeprurëse
Vetëtimat e shpeshta me energjinë e tyre kujdeseshin për gjallërimin e elementeve. Dhe në fund të fundit filloj gjallërimi i jetës
për të qenë apo për të mos qenë, qe qeliza qenia e parë që gjallëroi jetën.

e e kryesisht e rrafshët. Malet e para ende nuk kishin marrë formën të ngritur e të dallueshme. Sipërfaqe të mëdha ishin të

hprehje përpos mbeturinat e cofëtinave kuptojnë edhe mbeturinat e dushkut e moçme të bimëve) e mbeturinat e të gjitha
ashtu edhe pjesë të forta të bimëve d.m.th pemëve sidomos lëvoret e forturosur. Pj buta,kafshëve, të bimëvrallë munë gjinden.
sipërme dhe për të arritur deri tek to duhet gërmuar. Ndodh që shpalosjen e fosileve ta bëjë vetë natyra. Njerëzit hasin në to
çme që tani janë të njohura nën emrin dinozaurë.

azë (dyoksid-karbonin: dy oksigjen-një karbon) dhe formonte sheqerin si ushqim. Në këtë qark një oksigjen jashtëqitej (hidhej nga
uke formuar ozonin. Shtresa e ozonit vepronte si ombredh për gjallesat që anonin nga ana e kafshëve. Kohë pas kohe duke

etit energjinë dhe shumoheshin duke e kopjuar vetveten - e pse jo edhe të tjerët.

prej miliona viteve. Këto ndryshime, gjeologët me metodat e tyre i masin dhe sipas skemave të tyre i krahasojnë. Rezultatet që ju

r.

peshqve, guacave të detit, mirëpo ato i gjente larg ujit të detit. Se çka do të thoshte kjo largësi, deri vonë ishte e
. Për shkencëtarët, tani ishte e qartë që disa pjesë të tokës në të kaluarën ishin të mbytura në ujë. Kjo e shpjegonte largësinë nga

seda të lira moti, moti, moti apo diçka të ngjashme. Kohën fillestare të gjallërisë mbi tokë e kanë futur në një sistem të emërtuar

uket të jetë në Kanada (i quajtur ang.:’’Burges Shale’’). Është për të cekur që në këtë vend përpos mbeturinave të pjesëve të forta
diçka në dorë për atë kohë. Është kohë prej 120 vitesh. Është koha kur gjallesat jetonin vetëm në det dhe nga qeniet një qelizore u

shin kocka të ngjashme me kërmillin. Kurrizorët e parë d.m.th kafshët që kishin kurriz ishin peshqit. peshqit u krijuan nga fundi

onin gjallesat tjera në tokë - ishte koha e peshqve, koha e quajtur Devoni (lat.: Aevum Devonianum). Tani në ujëra notonte tyrli-
otues shumë të mirë - në krahasim me llojet e përparshme të gjallesave. Këto dy aftësi bënë që filloj gjuetia, lufta për ekzistencë
shkaqenit (lat.: Selachimorpha) dhe Batoideve (lat.:Batoidea) - duken si lopa e detit.

e bimët filluan të pushtojnë tokën - popullojnë. Duket se shkak ka qenë që bimët nuk mund të notonin më tej në ujë, peshën e tyre
 ësit e insekteve dhe të merimangave - për këto të fundit kamë dëgjuar se janë gjindsenë çdo hapësirë e rrethanë. Këto dy lloje, për
edhe në ajër edhe në ujë. - po vazhdon - Në hapësirën e re nuk paskan pas armiq dhe paskan pasur ushqim të begatshëm. - nuk e

Gjeografët thonë që edhe sot ka peshq që gjallërojnë e marrin frymë mbi dhe. Për shembull ata marrin një lloj peshku gabzherr
rë të ujit. po ashtu ata marrin shembull edhe një lloj kapërcyes të lloçit, vëzhgon gjahun në ujë e pjesën tjetër e mbanë jashtë ujit.

ve është paraqitur para 400 milion viteve. Dhe trupat e tyre kanë arritur edhe 1 metërshin. Përmendet emri në

yrave të gjuajtjes, si duket në natyrë nuk kanë kufi. Kështu, në një kohë, kohë karboni - thonë shkencëtarët, si pasojë e
erimanga, shumë-këmbësit dhe pa kurrizorë tjerë. Nëpërmjet lëvores së drunjve, shumë-këmbshit ja arritët disi të ngritën në
në nga ajri - gjuanin insektet.

Gjeologët këto periudha që zgjasin miliona vjet i ndajnë më tej. Si duket këto periudha kanë të bëjnë edhe me paraqitjet e para të
ndahet në njësi kohore. Një njësie të caktuar kohore të historisë gjeologjike I përgjigjet koha e krijimit të një serie më të vogël