Rëndësia e infermierisë në procesin e

parandalimit, trajtimit dhe ballafaqimit

me sëmundjen

Fekrije Hasani,PgD in Public Health

 Objektivat

Kjo ligjeratë do ti aftësoj studentet në

Njohjen e koncepteve të poshtëshënuara
 Diskutimin për përcaktimet rreth
shëndetit, modelet dhe konceptet e tij
 Njohjen e përkrahjes së shëndetit

 Njohjen e stadeve të sëmundjes

 Diskutimin e rolit infermieror në shëndet

dhe sëmundje

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 2
 OBSH: Shëndeti është parë si e drejtë
elementare e secilës qenje njerëzore
 Përfshin të drejtën për:
- Ushqim adekuat, ujë, veshmbathje,
banim, kujdes shëndetësor, edukim
- Siguri në rast të papunësisë,
sëmundjes, pa-aftsisisë, moshës së
shtyer apo mungesës së mjeteve të
jetesës në rrethanat përtej kontrollit
individual.

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 3
 SHËNDETI SHËNDETI I LIGË NGA
KËNDVËSHTRIMI INFERMIERIK
(zhvillimi i konceptit)
 Një person është i/e shëndoshë kur
ai/ajo nuk ka sëmundje, gjymti, pa-
aftësi apo ndonjë çrregullim tjetër
 Një person është i/e shëndoshë kur
ai/ajo e ndjen veten e tij/saj të
shëndoshë
 Një person është i/e shëndoshë kur
ai/ajo ka jetë cilësore, mirëqenie të
përgjithshme dhe përballet mirë
Fekrije Hasani - PgD in Public
21/10/2015 Health 4
 DIMENSIONET E SHËNDETIT
HOLISTIK/TË PËRGJITHSHËM
(Aggleton & Homans 1987, Ewles & Simnett 1999)

 Shëndeti fizik
 Shëndeti Mental
 Shëndeti Emocional
 Shëndeti Social
 Shëndeti Shpirtëror
 Shëndeti Seksual

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 5
 RAPORTI MES PËRVOJËS
SUBJEKTIVE DHE DIAGNOZËS
OBJEKTIVE
 Ndjehet i/e sëmur,  Ndjehet i/e sëmur,
 ka sëmundje  s’ka sëmundje
 (shëndet i ligë)  (simulim)

 Ndjehet mirë,  Ndjehet mirë,

 ka sëmundje  s’ka sëmundje
 (skrening)  (i/e shëndoshë)

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 6
 SHËNDETI SI NDJENJË E
KOHERENCËS (LIDHJES LOGJIKE)

Një person është i/e shëndoshë kur

është
 i kuptueshëm
 i dëgjueshëm(manovrueshmëri)
 i randësishëm
 Satisfaksioni jetësor

Personi ka kontrollë mbi jetën

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 7
 SHËNDETI NË KUPTIM TË
MUNDËSISË PËR PUNË

 Shëndeti i parë si aftësi e ndonjërit për të

punuar në mënyrë produktive, të
përballet me aktivitetet ditore dhe të
participoj në mënyrë të plotë në jetën
shoqërore (përballja me aktivitetet ditore)
- fizike
- mentale
- sociale

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 8
 SHËNDETI SI MIRËQENIE

 Shëndeti i parë si
 që ka të bëj me (shëndetin, standardet
e jetesës, të ardhurat, banimin,
punësimin, edukimin)
 Dashuria (raportet me anëtarët e
familjes, shokë, fqinjë..)
 Të qenurit (të jesh vet-vetja; vet-
besimi, ndjenja e vlerës, i/e lirë )
(Allard 1976)

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 9
 FAKTORËT QË INFLUENCOJNË
SHËNDETIN
 Mosha, gjinia, faktorët trashëgues, gjendja
martesore
 Sjellja personale dhe mënyra e jetës
 Përkrahja dhe ndikimi brenda komunitetit, i
cili mund të mbështet apo dëmtoj shëndetin
 Kushtet e punës dhe të jetës dhe qasja në
hapësirat dhe shërbimet (edukim, ujë dhe
sanitet, shërbimet e kujdesit shëndetësor,
banimin, mjekësia e punës dhe siguria,
punësimi/papunësia, produktet ushqimore…)
 Rrethanat ekonomike dhe kulturore
Fekrije Hasani - PgD in Public
21/10/2015 Health 10
 FAKTORET E BRENDSHME

 Stadet e zhvillimit
 Biografia intelektuale
 Perceptimi i funksioneve
 Faktorët emocional dhe shpirtëror

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 11
 FAKTORET E JASHTEM
 Praktikat familjare
 Faktoret socioekonomik
 Biografia kulturore
 Parimet e ruajtjes se shëndetit
 Ushtrimet fizike
 Mospërdorimi i drogës dhe duhanit
 Përgjegjësia ndaj seksit dhe
reduktimi i stresit

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 12
 Parimet e ruajtjes së shëndetit

 Ushqyerja e përshtatshme
 Ushtrimet
 Mospërdorimi i drogës dhe duhanit
 Përgjegjësia ndaj seksit dhe
reduktimi i stresit

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 13
 STADET E SEMUNDJES

 STADI i I-rë- përjetimi i simptomave

 Stadi i II-të –pranimi i rolit te sëmurë
 STADI i III-të Kontakti me kujdesin
shëndetësore
 STADI i IV-roli i varur i klientit
 STADI i V- shërimi dhe rehabilitimi

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 14
 Ndikimi i sëmundjes mbi familjen e klientit

 Për arsye se çdo klient përgjigjet në

mënyrë individuale ndaj sëmundjes
andaj, plani i kujdesit infermieror duhet
të hartohet në përshtatje me problemet
dhe nevojat e secilit.
 Mjedisi,sjelljet personale dhe faktorët
psikosocial bashkëveprojnë në sëmundje
dhë në shëndet.

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 15
 Sjelljet dhe ndryshimet emocionale

 Sëmundjet e rënda mund të shkaktojnë

ndryshime emocionale si që janë
 Ankthi- (ndjenje frike,shqetësim,pasiguri dhe
frikë)
 Shoku-(si një reaksion ndaj sëmundjes pas
marrjes së një lajmi për një diagnozë të rëndë e
tj.
 Refuzimi- është nji kundërshtim i fakteve.
Refuzimet për nji kohë të shkurtër, sido që të
jetë, mund të jetë një mënyrë efektive për tu
përshtatur ndaj sëmundjes
 Mbyllja në vetvete- refuzimi për të
bashkëvepruar me të tjerët. Simptomë
depresioni dhe mund të vijë si efekt i sëmundjes
ose diagnozës.
Fekrije Hasani - PgD in Public
21/10/2015 Health 16
 Përmbëledhje
 Për të siguruar kujdes infermieror
efikas dhe për të ndihmuar klientin në
rifitimin dhe ruajtjen e nivelit të lartë të
mirëqenies. Infermierja duhet të
kuptoj konceptim e klientit për
shëndetin, praktikat dhe besimet e
tyre.

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 17
 Objektivat
Në këtëligjeratë studetët mësuan
 Përcaktimet rreth shëndetit, modelet
dhe konceptet e tij
 Njohjen e përkrahjes së shëndetit
 Njohjen e stadeve të sëmundjes
 Diskutimin e rolit infermieror në
shëndet dhe sëmundje

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 18
 Referencat

Literaturë për të lexuar më tepër:

 Tomja A.,Pula AL., Basha E.,(ribotim) 2004

Tiranë, Bazat e infermieristikës së përgjithshme
faq.95-146.

 Lemon Mami Materijale mësimore per

infermieri; OBSH, 1996, Kopenhage, Kapitulli
4.Proceset dhe dokumentacioni i infermierise

Fekrije Hasani - PgD in Public

21/10/2015 Health 19